Επίσημη Εφημερίδα
της Ευρωπαϊκής Ένωσης
EL
Službeni list
Europske unije
HR
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) 2024/1689 ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
UREDBA (EU) 2024/1689 EUROPSKOG PARLAMENTA I VIJEĆA
για τη θέσπιση εναρμονισμένων κανόνων σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη και την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 300/2008, (ΕΕ) αριθ. 167/2013, (ΕΕ) αριθ. 168/2013, (ΕΕ) 2018/858, (ΕΕ) 2018/1139 και (ΕΕ) 2019/2144 και των οδηγιών 2014/90/ΕΕ, (ΕΕ) 2016/797 και (ΕΕ) 2020/1828 (κανονισμός για την τεχνητή νοημοσύνη)
o utvrđivanju usklađenih pravila o umjetnoj inteligenciji i o izmjeni uredaba (EZ) br. 300/2008, (EU) br. 167/2013, (EU) br. 168/2013, (EU) 2018/858, (EU) 2018/1139 i (EU) 2019/2144 te direktiva 2014/90/EU, (EU) 2016/797 i (EU) 2020/1828 (Akt o umjetnoj inteligenciji)
(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)
ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,
EUROPSKI PARLAMENT I VIJEĆE EUROPSKE UNIJE,
Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως τα άρθρα 16 και 114,
uzimajući u obzir Ugovor o funkcioniranju Europske unije, a posebno njegove članke 16. i 114.,
Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,
uzimajući u obzir prijedlog Europske komisije,
Κατόπιν διαβίβασης του σχεδίου νομοθετικής πράξης στα εθνικά κοινοβούλια,
nakon prosljeđivanja nacrta zakonodavnog akta nacionalnim parlamentima,
Έχοντας υπόψη τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (1),
uzimajući u obzir mišljenje Europskoga gospodarskog i socijalnog odbora (1),
Έχοντας υπόψη τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (2),
uzimajući u obzir mišljenje Europske središnje banke (2),
Έχοντας υπόψη τη γνώμη της Επιτροπής των Περιφερειών (3),
uzimajući u obzir mišljenje Odbora regija (3),
Αποφασίζοντας σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία (4),
u skladu s redovnim zakonodavnim postupkom (4),
(1)
Σκοπός του παρόντος κανονισμού είναι να βελτιωθεί η λειτουργία της εσωτερικής αγοράς με τη θέσπιση ενιαίου νομικού πλαισίου, ιδίως για την ανάπτυξη, τη διάθεση στην αγορά, τη θέση σε λειτουργία και τη χρήση συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης («συστήματα ΤΝ») εντός της Ένωσης, κατά τρόπο σύμφωνο με τις αξίες της Ένωσης, να προαχθεί η υιοθέτηση ανθρωποκεντρικής και αξιόπιστης τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ), με παράλληλη εξασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας της υγείας, της ασφάλειας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης («Χάρτης»), συμπεριλαμβανομένης της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και της προστασίας του περιβάλλοντος, να παρασχεθεί προστασία από τις επιβλαβείς επιπτώσεις των συστημάτων ΤΝ στην Ένωση και να στηριχθεί η καινοτομία. Ο παρών κανονισμός εξασφαλίζει την ελεύθερη διασυνοριακή κυκλοφορία αγαθών και υπηρεσιών που βασίζονται στην ΤΝ, εμποδίζοντας έτσι τα κράτη μέλη να επιβάλλουν περιορισμούς στην ανάπτυξη, την εμπορία και τη χρήση συστημάτων ΤΝ, εκτός εάν αυτό επιτρέπεται ρητά από τον παρόντα κανονισμό.
(1)
Svrha je ove Uredbe poboljšati funkcioniranje unutarnjeg tržišta utvrđivanjem ujednačenog pravnog okvira, osobito za razvoj, stavljanje na tržište, stavljanje u upotrebu i korištenje sustava umjetne inteligencije („UI sustavi”) u Uniji, u skladu s vrijednostima Unije, promicati prihvaćanje antropocentrične i pouzdane umjetne inteligencije uz istodobno jamčenje visoke razine zaštite zdravlja, sigurnosti i temeljnih prava kako su sadržana u Povelji Europske unije o temeljnim pravima („Povelja”), uključujući demokraciju, vladavinu prava i zaštitu okoliša, zaštitu od štetnih učinaka UI sustavâ u Uniji, te podupirati inovacije. Ovom se Uredbom osigurava slobodno prekogranično kretanje robe i usluga temeljenih na umjetnoj inteligenciji, čime se države članice sprečava da nametnu ograničenja razvoju, stavljanju na tržište i korištenju UI sustavâ, osim ako je to izričito odobreno ovom Uredbom.
(2)
Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να εφαρμόζεται κατά τρόπο σύμφωνο προς τις αξίες της Ένωσης όπως κατοχυρώνονται στον Χάρτη, διευκολύνοντας την προστασία των φυσικών προσώπων, των επιχειρήσεων, της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και του περιβάλλοντος, ενισχύοντας παράλληλα την καινοτομία και την απασχόληση και καθιστώντας την Ένωση πρωτοπόρο στην υιοθέτηση αξιόπιστης ΤΝ.
(2)
Ova bi se Uredba trebala primjenjivati u skladu s vrijednostima Unije sadržanima u Povelji i trebala bi olakšati zaštitu fizičkih osoba, poduzeća, demokracije, vladavine prava i okoliša, a istodobno poticati inovacije i zapošljavanje te učiniti Uniju predvodnikom u prihvaćanju pouzdane umjetne inteligencije.
(3)
Τα συστήματα ΤΝ μπορούν εύκολα να εφαρμοστούν σε ευρύ φάσμα κλάδων της οικονομίας και σε πολλούς τομείς της κοινωνίας, μεταξύ άλλων και σε διασυνοριακό επίπεδο, μπορούν δε να κυκλοφορούν εύκολα σε ολόκληρη την Ένωση. Ορισμένα κράτη μέλη έχουν ήδη μελετήσει το ενδεχόμενο θέσπισης εθνικών κανόνων για να διασφαλίσουν ότι η ΤΝ είναι αξιόπιστη και ασφαλής, καθώς και ότι αναπτύσσεται και χρησιμοποιείται με τρόπο σύμφωνο προς τις υποχρεώσεις όσον αφορά τα θεμελιώδη δικαιώματα. Η θέσπιση αποκλινόντων εθνικών κανόνων ενδέχεται να οδηγήσει στον κατακερματισμό της εσωτερικής αγοράς και να μειώσει την ασφάλεια δικαίου για τους φορείς εκμετάλλευσης που αναπτύσσουν, εισάγουν ή χρησιμοποιούν συστήματα ΤΝ. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να εξασφαλιστεί ένα συνεκτικό και υψηλό επίπεδο προστασίας σε ολόκληρη την Ένωση, προκειμένου να επιτευχθεί αξιόπιστη ΤΝ, ενώ θα πρέπει να προληφθούν αποκλίσεις που εμποδίζουν την ελεύθερη κυκλοφορία, την καινοτομία, την εφαρμογή και την υιοθέτηση συστημάτων ΤΝ και συναφών προϊόντων και υπηρεσιών εντός της εσωτερικής αγοράς με τον καθορισμό ενιαίων υποχρεώσεων για τους φορείς εκμετάλλευσης και με τη διασφάλιση της ενιαίας προστασίας του υπέρτερου δημόσιου συμφέροντος και των δικαιωμάτων των προσώπων σε ολόκληρη την εσωτερική αγορά βάσει του άρθρου 114 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Στον βαθμό που ο παρών κανονισμός περιέχει ειδικούς κανόνες για την προστασία των ατόμων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα όσον αφορά περιορισμούς στη χρήση συστημάτων ΤΝ για την εξ αποστάσεως βιομετρική ταυτοποίηση για σκοπούς επιβολής του νόμου, στη χρήση συστημάτων ΤΝ για την εκτίμηση κινδύνων σχετιζόμενων με φυσικά πρόσωπα για σκοπούς επιβολής του νόμου, καθώς και στη χρήση συστημάτων ΤΝ βιομετρικής κατηγοριοποίησης για σκοπούς επιβολής του νόμου, ενδείκνυται ο παρών κανονισμός να βασιστεί, όσον αφορά αυτούς τους ειδικούς κανόνες, στο άρθρο 16 ΣΛΕΕ. Λαμβανομένων υπόψη των εν λόγω ειδικών κανόνων και της προσφυγής στο άρθρο 16 ΣΛΕΕ, ενδείκνυται να ζητηθεί η γνώμη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Προστασίας Δεδομένων.
(3)
UI sustavi mogu se lako uvesti u brojne različite sektore gospodarstva i mnoge dijelove društva, među ostalim i preko granica, te lako cirkulirati u cijeloj Uniji. Neke su države članice već razmotrile donošenje nacionalnih pravila kojima bi se zajamčilo da umjetna inteligencija bude pouzdana i sigurna te da se razvija i upotrebljava u skladu s obvezama u području temeljnih prava. Divergentna nacionalna pravila mogu dovesti do fragmentacije unutarnjeg tržišta i smanjiti pravnu sigurnost za operatere koji razvijaju, uvoze ili upotrebljavaju UI sustave. Stoga bi za postizanje pouzdane umjetne inteligencije trebalo osigurati dosljednu i visoku razinu zaštite u cijeloj Uniji, dok bi divergencije koje otežavaju slobodnu cirkulaciju, inovacije te uvođenje i prihvaćanje UI sustava i povezanih proizvoda i usluga na unutarnjem tržištu trebalo spriječiti utvrđivanjem ujednačenih obveza za operatere i jamčenjem ujednačene zaštite prevladavajućih razloga od javnog interesa i pravâ osoba na cijelom unutarnjem tržištu na temelju članka 114. Ugovora o funkcioniranju Europske unije (UFEU). U mjeri u kojoj ova Uredba sadržava specifična pravila o zaštiti pojedinaca u pogledu obrade osobnih podataka u vezi s ograničenjima korištenja UI sustavâ za daljinsku biometrijsku identifikaciju u svrhu kaznenog progona, korištenja UI sustavâ za procjene rizika u pogledu fizičkih osoba u svrhu kaznenog progona i korištenja UI sustavâ za biometrijsku kategorizaciju u svrhu kaznenog progona, primjereno je ovu Uredbu, u mjeri u kojoj se odnosi na ta specifična pravila, temeljiti na članku 16. UFEU-a. S obzirom na ta specifična pravila i pozivanje na članak 16. UFEU-a, primjereno je zatražiti mišljenje Europskog odbora za zaštitu podataka.
(4)
Η ΤΝ είναι ένα ταχέως εξελισσόμενο σύνολο τεχνολογιών που συμβάλλει στην επίτευξη πολλών και ποικίλων οικονομικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών οφελών σε ολόκληρο το φάσμα των κλάδων της οικονομίας και των κοινωνικών δραστηριοτήτων. Με τη βελτίωση της πρόβλεψης, τη βελτιστοποίηση των λειτουργιών και της κατανομής των πόρων, καθώς και την εξατομίκευση των ψηφιακών λύσεων που διατίθενται σε άτομα και οργανισμούς, η χρήση ΤΝ μπορεί να παράσχει βασικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα στις επιχειρήσεις και να στηρίξει κοινωνικά και περιβαλλοντικά επωφελή αποτελέσματα, για παράδειγμα όσον αφορά την υγειονομική περίθαλψη, τη γεωργία, την ασφάλεια των τροφίμων, την εκπαίδευση και κατάρτιση, τα μέσα ενημέρωσης, τον αθλητισμό, τον πολιτισμό, τη διαχείριση υποδομών, την ενέργεια, τις μεταφορές και την εφοδιαστική, τις δημόσιες υπηρεσίες, την ασφάλεια, τη δικαιοσύνη, την αποδοτικότητα των πόρων και την ενεργειακή απόδοση, την περιβαλλοντική παρακολούθηση, τη διατήρηση και αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων, καθώς και τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σε αυτήν.
(4)
Umjetna inteligencija skup je tehnologija koji se brzo razvija i doprinosi širokom spektru gospodarskih, okolišnih i društvenih koristi u cijelom nizu industrija i društvenih aktivnosti. Zahvaljujući boljem predviđanju, optimizaciji operacija i dodjeli resursa te personalizaciji digitalnih rješenja dostupnih pojedincima i organizacijama, korištenje umjetne inteligencije može poduzećima pružiti ključne konkurentske prednosti te podupirati društveno i okolišno korisne ishode, na primjer u zdravstvu, poljoprivredi, sigurnosti hrane, obrazovanju i osposobljavanju, medijima, sportu, kulturi, upravljanju infrastrukturom, energetici, prometu i logistici, javnim uslugama, sigurnosti, pravosuđu, resursnoj i energetskoj učinkovitosti, praćenju stanja okoliša, očuvanju i obnovi bioraznolikosti i ekosustavâ te ublažavanju klimatskih promjena i prilagodbi njima.
(5)
Ταυτόχρονα, ανάλογα με τις περιστάσεις που αφορούν την εκάστοτε εφαρμογή και χρήση της και το επίπεδο της τεχνολογικής της ανάπτυξης, η TN μπορεί να δημιουργήσει κινδύνους και να αποβεί επιβλαβής για τα δημόσια συμφέροντα και τα θεμελιώδη δικαιώματα που προστατεύονται από το δίκαιο της Ένωσης. Η βλάβη αυτή μπορεί να είναι υλική ή άυλη, μεταξύ άλλων σωματική, ψυχολογική, κοινωνική ή οικονομική.
(5)
Istodobno, ovisno o okolnostima njezine specifične primjene, korištenja i razine tehnološkog razvoja, umjetna inteligencija može stvoriti rizike i uzrokovati štetu javnim interesima i temeljnim pravima zaštićenima pravom Unije. Ta šteta može biti materijalna ili nematerijalna, uključujući tjelesnu, psihološku, društvenu ili ekonomsku štetu.
(6)
Δεδομένων του σημαντικού αντικτύπου που μπορεί να έχει η ΤΝ στην κοινωνία και της ανάγκης οικοδόμησης εμπιστοσύνης, έχει ζωτική σημασία η ΤΝ και το κανονιστικό της πλαίσιο να αναπτυχθούν με τρόπο σύμφωνο προς τις αξίες της Ένωσης όπως κατοχυρώνονται στο άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ), προς τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ελευθερίες που κατοχυρώνονται στις Συνθήκες και, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 6 ΣΕΕ, προς τον Χάρτη. Ως προαπαιτούμενο, η ΤΝ θα πρέπει να είναι μια τεχνολογία ανθρωποκεντρική. Θα πρέπει να χρησιμεύει σαν εργαλείο για τους ανθρώπους, με απώτατο στόχο την αύξηση της ανθρώπινης ευημερίας.
(6)
S obzirom na velik učinak koji umjetna inteligencija može imati na društvo i potrebu za izgradnjom povjerenja, ključno je da se umjetna inteligencija i njezin regulatorni okvir razvijaju u skladu s vrijednostima Unije sadržanima u članku 2. Ugovora o Europskoj uniji (UEU), temeljnim pravima i slobodama sadržanima u Ugovorima i, na temelju članka 6. UEU-a, u Povelji. Umjetna inteligencija neophodno bi trebala biti antropocentrična tehnologija. Trebala bi služiti kao alat namijenjen ljudima s krajnjim ciljem povećanja njihove dobrobiti.
(7)
Προκειμένου να εξασφαλιστεί συνεκτικό και υψηλό επίπεδο προστασίας των δημόσιων συμφερόντων όσον αφορά την υγεία, την ασφάλεια και τα θεμελιώδη δικαιώματα, θα πρέπει να θεσπιστούν κοινοί κανόνες για τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου. Οι εν λόγω κανόνες θα πρέπει να συνάδουν με τον Χάρτη, να μην εισάγουν διακρίσεις και να είναι σύμφωνοι με τις διεθνείς εμπορικές δεσμεύσεις της Ένωσης. Θα πρέπει επίσης να λαμβάνουν υπόψη την ευρωπαϊκή διακήρυξη σχετικά με τα ψηφιακά δικαιώματα και τις ψηφιακές αρχές για την ψηφιακή δεκαετία, καθώς και τις κατευθυντήριες γραμμές δεοντολογίας για αξιόπιστη ΤΝ της ομάδας εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου για την τεχνητή νοημοσύνη (ΟΕΥΕ για την ΤΝ).
(7)
Kako bi se osigurala dosljedna i visoka razina zaštite javnih interesa u smislu zdravlja, sigurnosti i temeljnih prava, trebalo bi utvrditi zajednička pravila za visokorizične UI sustave. Ta bi pravila trebala biti dosljedna s Poveljom, nediskriminirajuća i usklađena s međunarodnim trgovinskim obvezama Unije. Njima bi se ujedno trebalo uzeti u obzir Europsku deklaraciju o digitalnim pravima i načelima za digitalno desetljeće i Etičke smjernice za pouzdanu umjetnu inteligenciju koje je sastavila Stručna skupina na visokoj razini za umjetnu inteligenciju.
(8)
Ως εκ τούτου, για την προώθηση της ανάπτυξης, της χρήσης και της υιοθέτησης της ΤΝ στην εσωτερική αγορά, είναι αναγκαίο ένα ενωσιακό νομικό πλαίσιο που να θεσπίζει εναρμονισμένους κανόνες σχετικά με την ΤΝ και να ανταποκρίνεται, ταυτόχρονα, σε υψηλό επίπεδο προστασίας των δημόσιων συμφερόντων, όπως η υγεία, η ασφάλεια και η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, περιλαμβανομένων της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και της προστασίας του περιβάλλοντος, όπως αυτά αναγνωρίζονται και προστατεύονται από το δίκαιο της Ένωσης. Για την επίτευξη του στόχου αυτού, θα πρέπει να θεσπιστούν κανόνες που να ρυθμίζουν τη διάθεση στην αγορά, τη θέση σε λειτουργία και τη χρήση ορισμένων συστημάτων ΤΝ, ώστε να διασφαλίζεται έτσι η ομαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και να μπορούν τα συστήματα αυτά να επωφελούνται από την αρχή της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων και των υπηρεσιών. Οι κανόνες αυτοί θα πρέπει να είναι σαφείς και ισχυροί όσον αφορά την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, να υποστηρίζουν νέες καινοτόμες λύσεις, να καθιστούν δυνατή τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού οικοσυστήματος δημόσιων και ιδιωτικών φορέων που δημιουργούν συστήματα ΤΝ σύμφωνα με τις αξίες της Ένωσης, καθώς και να απελευθερώνουν το δυναμικό του ψηφιακού μετασχηματισμού σε όλες τις περιφέρειες της Ένωσης. Με τη θέσπιση των κανόνων αυτών, καθώς και μέτρων υπέρ της καινοτομίας με ιδιαίτερη έμφαση στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), περιλαμβανομένων των νεοφυών επιχειρήσεων, ο παρών κανονισμός στηρίζει τον στόχο να δοθεί ώθηση στην ευρωπαϊκή ανθρωποκεντρική προσέγγιση για την ΤΝ και να αναληφθεί ηγετικός ρόλος παγκοσμίως στην ανάπτυξη ασφαλούς, αξιόπιστης και δεοντολογικής ΤΝ, όπως έχει δηλώσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (5), διασφαλίζει δε την προστασία των δεοντολογικών αρχών, όπως έχει ζητηθεί συγκεκριμένα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (6).
(8)
Stoga je potreban pravni okvir Unije kojim se utvrđuju usklađena pravila o umjetnoj inteligenciji kako bi se poticali razvoj, korištenje i prihvaćanje umjetne inteligencije na unutarnjem tržištu i istodobno ostvarila visoka razina zaštite javnih interesa, kao što su zdravlje i sigurnost te zaštita temeljnih prava, uključujući demokraciju, vladavinu prava i zaštitu okoliša, kako su priznata i zaštićena pravom Unije. Da bi se postigao taj cilj, trebalo bi utvrditi pravila kojima se uređuju stavljanje na tržište, stavljanje u upotrebu i korištenje određenih UI sustava, te tako osigurati neometano funkcioniranje unutarnjeg tržišta i omogućiti da ti sustavi ostvaruju koristi od načela slobodnog kretanja robe i usluga pogoduju. Ta bi pravila trebala biti jasna i snažna u zaštiti temeljnih prava, podupirati nova inovativna rješenja i pogodovati europskom ekosustavu javnih i privatnih aktera koji stvaraju UI sustave u skladu s vrijednostima Unije te ostvariti potencijal digitalne transformacije u svim regijama Unije. Utvrđivanjem tih pravila i mjera za potporu inovacijama s osobitim naglaskom na malim i srednjim poduzećima (MSP-ovi), uključujući start-up poduzeća, ovom se Uredbom doprinosi cilju promicanja europskog antropocentričnog pristupa umjetnoj inteligenciji i globalnog vodstva u razvoju sigurne, pouzdane i etične umjetne inteligencije kako je navelo Europsko vijeće (5) te se osigurava zaštita etičkih načela u skladu s izričitim zahtjevom Europskog parlamenta (6).
(9)
Θα πρέπει να θεσπιστούν εναρμονισμένοι κανόνες που θα έχουν εφαρμογή στη διάθεση στην αγορά, τη θέση σε λειτουργία και τη χρήση συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου με τρόπο σύμφωνο προς τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 765/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (7), την απόφαση αριθ. 768/2008/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (8), και τον κανονισμό (ΕΕ) 2019/1020 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (9) (νέο νομοθετικό πλαίσιο). Οι εναρμονισμένοι κανόνες που ορίζονται στον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να εφαρμόζονται σε όλους τους τομείς και, σε ευθυγράμμιση με το νέο νομοθετικό πλαίσιο, θα πρέπει να ισχύουν με την επιφύλαξη του υφιστάμενου ενωσιακού δικαίου, ιδίως όσον αφορά την προστασία των δεδομένων, την προστασία των καταναλωτών, τα θεμελιώδη δικαιώματα, την απασχόληση και την προστασία των εργαζομένων και την ασφάλεια των προϊόντων, το οποίο συμπληρώνει ο παρών κανονισμός. Κατά συνέπεια, παραμένουν αμετάβλητα και εφαρμόζονται πλήρως όλα τα δικαιώματα και τα μέσα έννομης προστασίας που προβλέπει το εν λόγω ενωσιακό δίκαιο για τους καταναλωτές και τα λοιπά πρόσωπα που ενδέχεται να επηρεαστούν αρνητικά από τα συστήματα ΤΝ, μεταξύ άλλων όσον αφορά την αποζημίωση για ενδεχόμενες βλάβες δυνάμει της οδηγίας 85/374/ΕΟΚ του Συμβουλίου (10). Επιπλέον, στο πλαίσιο της απασχόλησης και της προστασίας των εργαζομένων, ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει, για τον λόγο αυτό, να θίγει το ενωσιακό δίκαιο για την κοινωνική πολιτική ούτε το εθνικό εργατικό δίκαιο, σε συμμόρφωση με το ενωσιακό δίκαιο, που αφορά τις συνθήκες απασχόλησης και εργασίας, συμπεριλαμβανομένης της υγείας και της ασφάλειας στην εργασία, καθώς και της σχέσης μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων. Εξάλλου, ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να θίγει την άσκηση θεμελιωδών δικαιωμάτων που αναγνωρίζονται στα κράτη μέλη και στο επίπεδο της Ένωσης, όπως το δικαίωμα ή η ελευθερία απεργίας ή ανάληψης άλλων δράσεων που καλύπτονται από τα ειδικά συστήματα εργασιακών σχέσεων των κρατών μελών, καθώς και το δικαίωμα διαπραγμάτευσης, σύναψης και επιβολής συλλογικών συμφωνιών ή ανάληψης συλλογικής δράσης σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο. Ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να θίγει τις διατάξεις που στοχεύουν στη βελτίωση των συνθηκών εργασίας σε πλατφόρμες που καθορίζονται σε οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας σε πλατφόρμες. Επιπροσθέτως, ο παρών κανονισμός αποσκοπεί στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των υφιστάμενων δικαιωμάτων και μέσων έννομης προστασίας αυτού του είδους με τη θέσπιση ειδικών απαιτήσεων και υποχρεώσεων, μεταξύ άλλων όσον αφορά τη διαφάνεια, τον τεχνικό φάκελο και την τήρηση αρχείων των συστημάτων ΤΝ. Επιπλέον, οι υποχρεώσεις που επιβάλλονται σε διάφορους φορείς εκμετάλλευσης οι οποίοι συμμετέχουν στην αξιακή αλυσίδα της ΤΝ δυνάμει του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να εφαρμόζονται με την επιφύλαξη του εθνικού δικαίου, σε συμμόρφωση με το ενωσιακό δίκαιο, που έχει ως αποτέλεσμα τον περιορισμό της χρήσης ορισμένων συστημάτων ΤΝ, όταν το δίκαιο αυτό δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού ή επιδιώκει θεμιτούς στόχους δημόσιου συμφέροντος πέραν εκείνων που επιδιώκονται με τον παρόντα κανονισμό. Για παράδειγμα, ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να θίγει το εθνικό εργατικό δίκαιο ούτε το δίκαιο περί προστασίας των ανηλίκων, δηλαδή των προσώπων ηλικίας κάτω των 18 ετών, λαμβανομένου υπόψη του γενικού σχολίου αριθ. 25 (2021) της ΣΗΕΔΠ για τα δικαιώματα των παιδιών σε σχέση με το ψηφιακό περιβάλλον, στον βαθμό που δεν αφορούν συγκεκριμένα τα συστήματα ΤΝ και επιδιώκουν άλλους θεμιτούς στόχους δημόσιου συμφέροντος.
(9)
Usklađena pravila koja se primjenjuju na stavljanje na tržište, stavljanje u upotrebu i korištenje visokorizičnih UI sustava trebala bi biti utvrđena u skladu s Uredbom (EZ) br. 765/2008 Europskog parlamenta i Vijeća (7), Odlukom br. 768/2008/EZ Europskog parlamenta i Vijeća (8) i Uredbom (EU) 2019/1020 Europskog parlamenta i Vijeća (9) (novi zakonodavni okvir). Usklađena pravila utvrđena u ovoj Uredbi trebala bi se primjenjivati u svim sektorima i, u skladu s novim zakonodavnim okvirom, ne bi trebala dovoditi u pitanje postojeće pravo Unije, osobito ono u području zaštite podataka, zaštite potrošača, temeljnih prava, zapošljavanja, zaštite radnika i sigurnosti proizvoda, koje ova Uredba dopunjuje. Kao posljedica toga sva prava i pravna sredstva predviđena tim pravom Unije za potrošače i druge osobe na koje UI sustavi mogu imati negativan učinak, među ostalim i u pogledu naknade potencijalne štete na temelju Direktive Vijeća 85/374/EEZ (10), i dalje su nepromijenjeni i u potpunosti se primjenjuju. Nadalje, u kontekstu zapošljavanja i zaštite radnika, ova Uredba stoga ne bi trebala utjecati na pravo Unije o socijalnoj politici i nacionalno radno pravo, u skladu s pravom Unije, koje se odnosi na zapošljavanje i radne uvjete, uključujući zdravlje i sigurnost na radu te odnos između poslodavaca i radnika. Ova Uredba ne bi trebala utjecati ni na ostvarivanje temeljnih prava priznatih u državama članicama i na razini Unije, uključujući pravo ili slobodu štrajka ili poduzimanja drugih mjera obuhvaćenih specifičnim sustavima država članica u području radnih odnosa, kao i pravo na dogovaranje, kroz pregovore, na sklapanje i provedbu kolektivnih ugovora ili na poduzimanje kolektivnih mjera u skladu s nacionalnim pravom. Ova Uredba ne bi trebala utjecati na odredbe čiji je cilj poboljšanje radnih uvjeta u radu putem platformi utvrđene u direktivi Europskog parlamenta i Vijeća o poboljšanju radnih uvjeta u radu putem platformi. Usto, cilj je ove Uredbe ojačati djelotvornost tih postojećih prava i pravnih sredstava utvrđivanjem posebnih zahtjeva i obveza, među ostalim i u pogledu transparentnosti, tehničke dokumentacije i vođenja evidencije o UI sustavima. Nadalje, obveze koje su na temelju ove Uredbe nametnute različitim operaterima uključenima u lanac vrijednosti umjetne inteligencije trebale bi se primjenjivati ne dovodeći u pitanje nacionalno pravo, u skladu s pravom Unije, koje ima učinak ograničavanja korištenja određenih UI sustava ako takvo pravo nije obuhvaćeno područjem primjene ove Uredbe ili ako se njime žele ostvariti drugi legitimni ciljevi od javnog interesa koji nisu ciljevi koji se nastoje ostvariti ovom Uredbom. Na primjer, ova Uredba ne bi trebala utjecati na nacionalno radno pravo ni na pravo o zaštiti maloljetnika, odnosno osoba mlađih od 18 godina, uzimajući u obzir Opću napomenu Ujedinjenih naroda br. 25 (2021.) o pravima djece u pogledu digitalnog okružja, u mjeri u kojoj ono nije specifično za UI sustave i njime se žele ostvariti drugi legitimni ciljevi od javnog interesa.
(10)
Το θεμελιώδες δικαίωμα στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα διασφαλίζεται ιδίως με τους κανονισμούς (ΕΕ) 2016/679 (11) και (ΕΕ) 2018/1725 (12) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και με την οδηγία (ΕΕ) 2016/680 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (13). Η οδηγία 2002/58/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (14) προστατεύει επιπλέον την ιδιωτική ζωή και το απόρρητο των επικοινωνιών, μεταξύ άλλων προβλέποντας όρους για την αποθήκευση δεδομένων προσωπικού και μη προσωπικού χαρακτήρα σε τερματικό εξοπλισμό και για την πρόσβαση σε τέτοια δεδομένα από τον εξοπλισμό αυτό. Οι εν λόγω ενωσιακές νομικές πράξεις παρέχουν τη βάση για βιώσιμη και υπεύθυνη επεξεργασία δεδομένων, μεταξύ άλλων όταν τα σύνολα δεδομένων περιλαμβάνουν συνδυασμό δεδομένων προσωπικού και μη προσωπικού χαρακτήρα. Ο παρών κανονισμός δεν επιδιώκει να θίξει την εφαρμογή του υφιστάμενου ενωσιακού δικαίου που διέπει την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, συμπεριλαμβανομένων των καθηκόντων και των εξουσιών των ανεξάρτητων εποπτικών αρχών που είναι αρμόδιες για την παρακολούθηση της συμμόρφωσης με τις πράξεις αυτές. Επιπλέον, δεν θίγει τις υποχρεώσεις των παρόχων και των φορέων εφαρμογής συστημάτων ΤΝ στο πλαίσιο του ρόλου τους ως υπευθύνων επεξεργασίας δεδομένων ή εκτελούντων την επεξεργασία δεδομένων, όπως αυτές απορρέουν από το ενωσιακό ή εθνικό δίκαιο για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, στον βαθμό που ο σχεδιασμός, η ανάπτυξη ή η χρήση συστημάτων ΤΝ περιλαμβάνει την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Είναι επίσης σκόπιμο να διευκρινιστεί ότι τα υποκείμενα των δεδομένων εξακολουθούν να απολαύουν όλων των δικαιωμάτων και εγγυήσεων που τους παρέχονται από το εν λόγω ενωσιακό δίκαιο, μεταξύ των οποίων τα δικαιώματα που σχετίζονται με την αποκλειστικά αυτοματοποιημένη ατομική λήψη αποφάσεων, συμπεριλαμβανομένης της κατάρτισης προφίλ. Οι εναρμονισμένοι κανόνες για τη διάθεση στην αγορά, τη θέση σε λειτουργία και τη χρήση συστημάτων ΤΝ οι οποίοι θεσπίζονται δυνάμει του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να διευκολύνουν την αποτελεσματική εφαρμογή και να καθιστούν δυνατή την άσκηση των δικαιωμάτων των υποκειμένων των δεδομένων και άλλων μέσων έννομης προστασίας που εγγυάται το δίκαιο της Ένωσης σχετικά με την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και άλλων θεμελιωδών δικαιωμάτων.
(10)
Temeljno pravo na zaštitu osobnih podataka osobito je zajamčeno uredbama (EU) 2016/679 (11) i (EU) 2018/1725 (12) Europskog parlamenta i Vijeća te Direktivom (EU) 2016/680 Europskog parlamenta i Vijeća (13). Direktivom 2002/58/EZ Europskog parlamenta i Vijeća (14) dodatno se štiti privatni život i povjerljivost komunikacija, među ostalim i pružanjem uvjeta za svu pohranu osobnih i neosobnih podataka u terminalnoj opremi te pristup tim podacima s terminalne opreme. Ti su pravni akti Unije temelj za održivu i odgovornu obradu podataka, među ostalim i onda kada skupovi podataka uključuju kombinaciju osobnih i neosobnih podataka. Ovom se Uredbom ne nastoji utjecati na primjenu postojećeg prava Unije kojim se uređuje obrada osobnih podataka, uključujući zadaće i ovlasti neovisnih nadzornih tijela nadležnih za praćenje usklađenosti s tim instrumentima. Ona usto ne utječe na obveze dobavljačâ UI sustava i subjekata koji uvode te sustave u njihovoj ulozi voditelja obrade podataka ili izvršitelja obrade podataka koje proizlaze iz prava Unije o zaštiti osobnih podataka ili nacionalnog prava o zaštiti osobnih podataka u mjeri u kojoj dizajniranje, razvoj ili korištenje UI sustava uključuje obradu osobnih podataka. Također je primjereno pojasniti da ispitanici i dalje uživaju sva prava i jamstva koja su im dodijeljena tim pravom Unije, među ostalim i prava povezana s isključivo automatiziranim pojedinačnim donošenjem odluka, uključujući izradu profila. Usklađena pravila o stavljanju na tržište, stavljanju u upotrebu i korištenju UI sustava uspostavljena ovom Uredbom trebala bi olakšati djelotvornu provedbu i omogućiti ostvarivanje prava ispitanikâ i drugih pravnih sredstava zajamčenih na temelju prava Unije o zaštiti osobnih podataka i drugih temeljnih prava.
(11)
Ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να θίγει τις διατάξεις σχετικά με την ευθύνη των παρόχων ενδιάμεσων υπηρεσιών όπως ορίζονται στον τον κανονισμό (ΕΕ) 2022/2065 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (15).
(11)
Ovom se Uredbom ne bi trebale dovoditi u pitanje odredbe o odgovornosti pružatelja usluga posredovanja kako su utvrđene u Uredbi (EU) 2022/2065 Europskog parlamenta i Vijeća (15).
(12)
Η έννοια του «συστήματος ΤΝ» στον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να ορίζεται με σαφήνεια και να είναι στενά ευθυγραμμισμένη με το έργο διεθνών οργανισμών που ασχολούνται με την TN, με στόχο την ασφάλεια δικαίου και τη διευκόλυνση της διεθνούς σύγκλισης και της ευρείας αποδοχής, παρέχοντας παράλληλα ευελιξία για την προσαρμογή στις ταχείες τεχνολογικές εξελίξεις στον τομέα αυτόν. Επιπλέον, ο ορισμός θα πρέπει να στηρίζεται σε βασικά χαρακτηριστικά των συστημάτων TN τα οποία διακρίνουν τα συστήματα αυτά από απλούστερα παραδοσιακά συστήματα λογισμικού ή προσεγγίσεις προγραμματισμού, δεν θα πρέπει δε να καλύπτει συστήματα που βασίζονται στους κανόνες που ορίζονται αποκλειστικά από φυσικά πρόσωπα με σκοπό την αυτόματη εκτέλεση λειτουργιών. Βασικό χαρακτηριστικό των συστημάτων ΤΝ είναι η ικανότητά τους να συνάγουν συμπεράσματα. Η ικανότητα συναγωγής συμπερασμάτων αναφέρεται στη διαδικασία απόκτησης των στοιχείων εξόδου, όπως προβλέψεων, περιεχομένου, συστάσεων ή αποφάσεων, που μπορούν να επηρεάσουν υλικά και εικονικά περιβάλλοντα, καθώς και στην ικανότητα των συστημάτων ΤΝ να εξάγουν μοντέλα ή αλγορίθμους ή και τα δύο από στοιχεία εισόδου ή δεδομένα. Στις τεχνικές που επιτρέπουν τη συναγωγή συμπερασμάτων κατά τη δημιουργία ενός συστήματος ΤΝ περιλαμβάνονται προσεγγίσεις μηχανικής μάθησης που μαθαίνουν από δεδομένα πώς να επιτυγχάνουν ορισμένους στόχους, καθώς και προσεγγίσεις βασιζόμενες στη λογική και τη γνώση οι οποίες συνάγουν συμπεράσματα από κωδικοποιημένη γνώση ή συμβολική αναπαράσταση της προς εκτέλεση εργασίας. Η ικανότητα ενός συστήματος ΤΝ να συνάγει συμπεράσματα υπερβαίνει τη βασική επεξεργασία δεδομένων επιτρέποντας τη μάθηση, τη συλλογιστική ή τη μοντελοποίηση. Ο όρος «μηχανικά» αναφέρεται στο γεγονός ότι τα συστήματα ΤΝ λειτουργούν σε μηχανήματα. Η αναφορά σε ρητούς ή σιωπηρούς στόχους υπογραμμίζει ότι τα συστήματα ΤΝ μπορούν να λειτουργούν σύμφωνα με ρητούς καθορισμένους στόχους ή με σιωπηρούς στόχους. Οι στόχοι του συστήματος ΤΝ μπορεί να διαφέρουν από τον επιδιωκόμενο σκοπό του συστήματος ΤΝ σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο. Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, ως «περιβάλλοντα» θα πρέπει να νοούνται τα πλαίσια εντός των οποίων λειτουργούν τα συστήματα ΤΝ, τα δε στοιχεία εξόδου που παράγονται από το σύστημα ΤΝ αντικατοπτρίζουν διαφορετικές λειτουργίες επιτελούμενες από τα συστήματα ΤΝ και περιλαμβάνουν προβλέψεις, περιεχόμενο, συστάσεις ή αποφάσεις. Τα συστήματα ΤΝ σχεδιάζονται ώστε να λειτουργούν με ποικίλα επίπεδα αυτονομίας, πράγμα που σημαίνει ότι διαθέτουν ορισμένο βαθμό ανεξαρτησίας να δρουν χωρίς ανθρώπινη συμμετοχή και ορισμένο βαθμό ικανότητας να λειτουργούν χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση. Η προσαρμοστικότητα που θα μπορούσε να επιδείξει ένα σύστημα ΤΝ μετά την εφαρμογή του αναφέρεται σε ικανότητες αυτομάθησης οι οποίες επιτρέπουν στο σύστημα να αλλάζει ενώ χρησιμοποιείται. Τα συστήματα ΤΝ μπορούν να χρησιμοποιούνται σε αυτόνομη βάση ή ως κατασκευαστικό στοιχείο προϊόντος, ανεξάρτητα από το αν το σύστημα έχει ενσωματωθεί υλικά στο προϊόν (ενσωματωμένο σύστημα) ή εξυπηρετεί τη λειτουργικότητα του προϊόντος χωρίς να έχει ενσωματωθεί σε αυτό (μη ενσωματωμένο σύστημα).
(12)
Pojam „UI sustav” u ovoj bi Uredbi trebalo jasno definirati i usko ga uskladiti s radom međunarodnih organizacija koje se bave umjetnom inteligencijom kako bi se zajamčila pravna sigurnost te olakšala međunarodna konvergencija i široka prihvaćenost i pritom omogućila fleksibilnost za prilagođavanje brzom tehnološkom napretku u tom području. Nadalje, ta bi se definicija trebala temeljiti na ključnim značajkama UI sustavâ po kojima se razlikuje od jednostavnijih tradicionalnih softverskih sustava ili pristupâ programiranju te ne bi trebao obuhvaćati sustave koji se temelje na pravilima koja su definirale isključivo fizičke osobe za automatsko izvršavanje operacija. Ključna značajka UI sustava njihova je sposobnost zaključivanja. Ta sposobnost zaključivanja odnosi se na proces dobivanja izlaznih vrijednosti, kao što su predviđanja, sadržaj, preporuke ili odluke, koje mogu utjecati na fizička i virtualna okružja, te na sposobnost UI sustava da izvode modele ili algoritme, ili i modele i algoritme, iz ulaznih vrijednosti ili podataka. Tehnike koje omogućuju zaključivanje pri izgradnji UI sustava uključuju pristupe strojnog učenja koji s pomoću podataka uče kako postići određene ciljeve te pristupe temeljene na logici i znanju koji izvode zaključke iz kodiranog znanja ili simboličkog prikaza zadatka koji treba riješiti. Sposobnost UI sustava da zaključuje nadilazi osnovnu obradu podataka omogućujući učenje, rezoniranje ili modeliranje. Pojam „strojni” odnosi se na činjenicu da je rad UI sustava pogonjen strojevima. Upućivanjem na eksplicitne ili implicitne ciljeve ističe se da UI sustavi mogu raditi u skladu s eksplicitno definiranim ciljevima ili implicitnim ciljevima. Ciljevi UI sustava mogu se u specifičnom kontekstu razlikovati od namjene UI sustava. Za potrebe ove Uredbe okružja bi trebalo razumjeti kao kontekste u kojima UI sustavi rade, a izlazne vrijednosti koje UI sustav generira odražavaju različite funkcije UI sustava i uključuju predviđanja, sadržaj, preporuke ili odluke. UI sustavi dizajnirani su tako da rade s promjenjivim razinama autonomije, što znači da imaju određeni stupanj neovisnosti djelovanja od ljudske uključenosti i sposobnosti rada bez ljudske intervencije. Prilagodljivost koju bi UI sustav mogao pokazati nakon uvođenja odnosi se na sposobnosti samostalnog učenja, koje sustavu omogućuju da se mijenja dok je u upotrebi. UI sustavi mogu se upotrebljavati samostalno ili kao komponenta nekog proizvoda, neovisno o tome je li sustav fizički integriran u proizvod (ugrađen) ili služi funkcionalnosti proizvoda, a da nije integriran u njega (neugrađen).
(13)
Η έννοια του «φορέα εφαρμογής» που αναφέρεται στον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να ερμηνεύεται ως καλύπτουσα κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, συμπεριλαμβανομένων δημόσιων αρχών, υπηρεσιών ή άλλων φορέων, που χρησιμοποιεί σύστημα ΤΝ υπό την ευθύνη του, εκτός εάν το σύστημα ΤΝ χρησιμοποιείται στο πλαίσιο προσωπικής μη επαγγελματικής δραστηριότητας. Ανάλογα με το είδος του συστήματος ΤΝ, η χρήση του συστήματος μπορεί να επηρεάζει και άλλα πρόσωπα πέραν του φορέα εφαρμογής.
(13)
Pojam „subjekt koji uvodi sustav” iz ove Uredbe trebalo bi tumačiti kao svaku fizičku ili pravnu osobu, uključujući tijelo javne vlasti, javnu agenciju ili drugo javno tijelo, koja upotrebljava UI sustav u okviru svoje nadležnosti, osim ako se UI sustav upotrebljava u osobnoj neprofesionalnoj djelatnosti. Ovisno o vrsti UI sustava, njegovo korištenje može utjecati na osobe koje nisu subjekt koji ga uvodi.
(14)
H έννοια των «βιομετρικών δεδομένων» που χρησιμοποιείται στον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να ερμηνεύεται υπό το πρίσμα της έννοιας των βιομετρικών δεδομένων όπως ορίζονται στο άρθρο 4 σημείο 14) του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679, στο άρθρο 3 σημείο 18) του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1725 και στο άρθρο 3 σημείο 13) της οδηγίας (ΕΕ) 2016/680. Τα βιομετρικά δεδομένα μπορούν να επιτρέπουν την επαλήθευση της ταυτότητας, την ταυτοποίηση ή την κατηγοριοποίηση φυσικών προσώπων, καθώς και την αναγνώριση των συναισθημάτων φυσικών προσώπων.
(14)
Pojam „biometrijski podaci” koji se upotrebljava u ovoj Uredbi trebalo bi tumačiti s obzirom na pojam biometrijskih podataka kako je definiran u članku 4. točki 14. Uredbe (EU) 2016/679, članku 3. točki 18. Uredbe (EU) 2018/1725 i članku 3. točki 13. Direktive (EU) 2016/680. Biometrijski podaci mogu omogućiti autentifikaciju, identifikaciju ili kategorizaciju fizičkih osoba i prepoznavanje njihovih emocija.
(15)
Η έννοια της «βιομετρικής ταυτοποίησης» που αναφέρεται στον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να οριστεί ως η αυτοματοποιημένη αναγνώριση σωματικών, φυσιολογικών και συμπεριφορικών ανθρώπινων χαρακτηριστικών, όπως το πρόσωπο, η κίνηση των οφθαλμών, το σχήμα του σώματος, η φωνή, η προσωδία, o τρόπος βάδισης, η στάση, ο καρδιακός ρυθμός, η αρτηριακή πίεση, η οσμή ή ο τρόπος πληκτρολόγησης, για τον σκοπό της διαπίστωσης της ταυτότητας ενός ατόμου μέσω της σύγκρισης βιομετρικών δεδομένων του εν λόγω ατόμου με αποθηκευμένα βιομετρικά δεδομένα ατόμων σε βάση δεδομένων αναφοράς, ανεξάρτητα από το αν το άτομο έχει δώσει τη συγκατάθεσή του ή όχι. Εξαιρούνται τα συστήματα ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για βιομετρική εξακρίβωση, η οποία περιλαμβάνει την επαλήθευση ταυτότητας, με μοναδικό σκοπό να επιβεβαιώνεται αν ένα συγκεκριμένο φυσικό πρόσωπο είναι το πρόσωπο που ισχυρίζεται ότι είναι και να επιβεβαιώνεται η ταυτότητα ενός φυσικού προσώπου αποκλειστικά και μόνο για την πρόσβαση σε μια υπηρεσία, το ξεκλείδωμα συσκευής ή την πρόσβαση ασφαλείας σε εγκαταστάσεις.
(15)
Pojam „biometrijska identifikacija” iz ove Uredbe trebalo bi definirati kao automatizirano prepoznavanje fizičkih, fizioloških i bihevioralnih obilježja ljudi, kao što su lice, pokreti očiju, izrazi lica, oblik tijela, glas, govor, hod, držanje, srčani ritam, krvni tlak, miris i način tipkanja, u svrhu utvrđivanja identiteta pojedinca usporedbom njegovih biometrijskih podataka s biometrijskim podacima pojedinaca pohranjenima u referentnoj bazi podataka, neovisno o tome je li dotični pojedinac dao privolu. To isključuje UI sustave namijenjene za biometrijsku provjeru, uključujući autentifikaciju, čija je jedina svrha potvrditi da je određena fizička osoba doista ona kojom se predstavlja i potvrditi identitet fizičke osobe isključivo radi pristupa usluzi, otključavanja uređaja ili sigurnog pristupa prostorijama.
(16)
Η έννοια της «βιομετρικής κατηγοριοποίησης» που αναφέρεται στον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να οριστεί ως η κατάταξη φυσικών προσώπων σε συγκεκριμένες κατηγορίες βάσει των βιομετρικών δεδομένων τους. Οι συγκεκριμένες αυτές κατηγορίες μπορούν να αφορούν πτυχές όπως το φύλο, η ηλικία, το χρώμα των μαλλιών, το χρώμα των οφθαλμών, η δερματοστιξία, τα χαρακτηριστικά συμπεριφοράς ή προσωπικότητας, η γλώσσα, η θρησκεία, η ιδιότητα μέλους εθνικής μειονότητας, καθώς και ο γενετήσιος ή πολιτικός προσανατολισμός. Δεν περιλαμβάνονται τα συστήματα βιομετρικής κατηγοριοποίησης που αποτελούν αμιγώς βοηθητική δυνατότητα συνδεόμενη άρρηκτα με άλλη εμπορική υπηρεσία, δηλαδή όταν η δυνατότητα αυτή δεν μπορεί, για αντικειμενικούς τεχνικούς λόγους, να χρησιμοποιηθεί χωρίς την κύρια υπηρεσία, και η ενσωμάτωση αυτής της δυνατότητας ή λειτουργικότητας δεν αποτελεί μέσο για την καταστρατήγηση της εφαρμογής των κανόνων του παρόντος κανονισμού. Για παράδειγμα, τα φίλτρα που κατηγοριοποιούν χαρακτηριστικά προσώπου ή σώματος και χρησιμοποιούνται σε επιγραμμικές αγορές θα μπορούσαν να αποτελούν τέτοια βοηθητική δυνατότητα, καθώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο σε σχέση με την κύρια υπηρεσία, που συνίσταται στην πώληση προϊόντος, παρέχοντας στον καταναλωτή τη δυνατότητα προεπισκόπησης ενός προϊόντος πάνω του και βοηθώντας τον να αποφασίσει αν θα προχωρήσει στην αγορά. Βοηθητική δυνατότητα θα μπορούσαν να θεωρηθούν επίσης φίλτρα χρησιμοποιούμενα σε επιγραμμικές υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης που κατηγοριοποιούν χαρακτηριστικά προσώπου ή σώματος για να μπορούν οι χρήστες να προσθέτουν ή να τροποποιούν εικόνες ή βίντεο, καθώς αυτού του είδους τα φίλτρα δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν χωρίς την κύρια υπηρεσία των υπηρεσιών κοινωνικής δικτύωσης, που συνίσταται στην ανταλλαγή περιεχομένου μέσω του διαδικτύου.
(16)
Pojam „biometrijska kategorizacija” iz ove Uredbe trebalo bi definirati kao razvrstavanje fizičkih osoba u određene kategorije na temelju njihovih biometrijskih podataka. Te specifične kategorije mogu se odnositi na aspekte kao što su spol, dob, boja kose, boja očiju, tetovaže, značajke ponašanja ili osobnosti, jezik, vjera, pripadnost nacionalnoj manjini, spolna ili politička orijentacija. To ne uključuje sustave za biometrijsku kategorizaciju koji su isključivo pomoćni element intrinzično povezan s drugom komercijalnom uslugom, što znači da se taj element iz objektivnih tehničkih razloga ne može upotrebljavati bez glavne usluge i da integracija tog elementa ili funkcionalnosti nije sredstvo za zaobilaženje primjenjivosti pravila ove Uredbe. Na primjer, filtri za kategorizaciju značajki lica ili tijela koji se upotrebljavaju na internetskim tržištima mogli bi biti takav pomoćni element jer se mogu upotrebljavati samo u vezi s glavnom uslugom koja se sastoji od prodaje proizvoda tako što se potrošaču omogućuje da pregleda prikaz proizvoda na sebi i tako što pomaže u donošenju odluke o kupnji. Filtri koji se upotrebljavaju na internetskim društvenim mrežama i kojima se kategoriziraju značajke lica ili tijela kako bi se korisnicima omogućilo dodavanje ili izmjena slika ili videozapisa također bi se mogli smatrati pomoćnim elementom jer se takvi filtri ne mogu upotrebljavati bez glavne usluge društvenih mreža koja se sastoji od dijeljenja sadržaja na internetu.
(17)
Η έννοια του «συστήματος εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης» που αναφέρεται στον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να οριστεί λειτουργικά, ως σύστημα ΤΝ που προορίζεται για την ταυτοποίηση φυσικών προσώπων, χωρίς την ενεργό συμμετοχή τους, κατά κανόνα εξ αποστάσεως, μέσω της αντιπαραβολής των βιομετρικών δεδομένων ενός προσώπου με τα βιομετρικά δεδομένα που περιέχονται σε βάση δεδομένων αναφοράς, ανεξάρτητα από τη συγκεκριμένη τεχνολογία, τις συγκεκριμένες διαδικασίες ή τα συγκεκριμένα είδη βιομετρικών δεδομένων που χρησιμοποιούνται. Τέτοια συστήματα εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης χρησιμοποιούνται κατά κανόνα για την ταυτόχρονη εξέταση πολλαπλών προσώπων ή της συμπεριφοράς τους, προκειμένου να διευκολυνθεί σημαντικά η ταυτοποίηση φυσικών προσώπων χωρίς την ενεργό συμμετοχή τους. Εξαιρούνται τα συστήματα ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για βιομετρική εξακρίβωση, συμπεριλαμβανομένης της επαλήθευσης ταυτότητας, με μοναδικό σκοπό να επιβεβαιώνεται αν ένα συγκεκριμένο φυσικό πρόσωπο είναι το πρόσωπο που ισχυρίζεται ότι είναι και να επιβεβαιώνεται η ταυτότητα ενός φυσικού προσώπου αποκλειστικά και μόνο για την πρόσβαση σε μια υπηρεσία, το ξεκλείδωμα συσκευής ή την πρόσβαση ασφαλείας σε εγκαταστάσεις. Η εξαίρεση αυτή δικαιολογείται από το γεγονός ότι τα εν λόγω συστήματα είναι πιθανόν να έχουν περιορισμένο αντίκτυπο στα θεμελιώδη δικαιώματα των φυσικών προσώπων σε σύγκριση με τα συστήματα εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης που μπορούν να χρησιμοποιούνται για την επεξεργασία των βιομετρικών δεδομένων μεγάλου αριθμού προσώπων χωρίς την ενεργό συμμετοχή τους. Όσον αφορά τα συστήματα ταυτοποίησης σε «πραγματικό χρόνο», η λήψη των βιομετρικών δεδομένων, η αντιπαραβολή και η ταυτοποίηση πραγματοποιούνται αμέσως, σχεδόν αμέσως ή, σε κάθε περίπτωση, χωρίς σημαντική καθυστέρηση. Στο πλαίσιο αυτό, με την πρόβλεψη μικρών καθυστερήσεων δεν θα πρέπει να υπάρχει κανένα περιθώριο καταστρατήγησης των κανόνων του παρόντος κανονισμού σχετικά με τη χρήση των σχετικών συστημάτων ΤΝ «σε πραγματικό χρόνο». Τα συστήματα ταυτοποίησης «σε πραγματικό χρόνο» περιλαμβάνουν τη χρήση υλικού σε «ζωντανή μετάδοση» ή «σχεδόν ζωντανή μετάδοση», όπως βίντεο, που δημιουργείται μέσω κάμερας ή άλλης συσκευής με παρόμοια λειτουργικότητα. Αντιθέτως, στην περίπτωση των συστημάτων ταυτοποίησης «σε ύστερο χρόνο», τα βιομετρικά δεδομένα έχουν ήδη ληφθεί και η αντιπαραβολή και η ταυτοποίηση πραγματοποιούνται μόνο με σημαντική καθυστέρηση. Πρόκειται για υλικό, όπως φωτογραφίες ή βίντεο από κάμερες συστημάτων τηλεόρασης κλειστού κυκλώματος ή ιδιωτικές συσκευές, το οποίο είχε δημιουργηθεί προτού χρησιμοποιηθεί το σύστημα για τα συγκεκριμένα φυσικά πρόσωπα.
(17)
Pojam „sustav za daljinsku biometrijsku identifikaciju” iz ove Uredbe trebalo bi definirati funkcionalno kao UI sustav namijenjen identifikaciji fizičkih osoba bez njihova aktivnog sudjelovanja, obično na daljinu, usporedbom biometrijskih podataka dotične osobe s biometrijskim podacima iz referentne baze podataka, bez obzira na specifičnu tehnologiju, specifične postupke ili specifične vrste biometrijskih podataka koji se upotrebljavaju. Takvi sustavi za daljinsku biometrijsku identifikaciju obično se upotrebljavaju za istodobno percipiranje više osoba ili njihova ponašanja kako bi se znatno olakšala identifikacija fizičkih osoba bez njihova aktivnog sudjelovanja. To isključuje UI sustave namijenjene za biometrijsku provjeru, uključujući autentifikaciju, čija je jedina svrha potvrditi da je određena fizička osoba doista ona kojom se predstavlja i potvrditi identitet fizičke osobe isključivo radi pristupa usluzi, otključavanja uređaja ili sigurnog pristupa prostorijama. To je isključenje opravdano činjenicom da će takvi sustavi vjerojatno manje utjecati na temeljna prava fizičkih osoba nego sustavi za daljinsku biometrijsku identifikaciju koji se mogu upotrebljavati za obradu biometrijskih podataka velikog broja osoba bez njihova aktivnog sudjelovanja. U slučaju sustava u stvarnom vremenu prikupljanje biometrijskih podataka, usporedba i identifikacija odvijaju se trenutačno, gotovo trenutačno ili u svakom slučaju bez znatnog vremenskog odmaka. U tom pogledu ne bi trebao postojati prostor za zaobilaženje pravila iz ove Uredbe o korištenju dotičnih UI sustava u stvarnom vremenu predviđanjem kratkih vremenskih odmaka. Sustavi u stvarnom vremenu uključuju korištenje materijala snimljenog „uživo” ili „gotovo uživo”, kao što je videozapis, zabilježenog kamerom ili drugim uređajem sa sličnom funkcijom. S druge strane, u slučaju sustava za naknadnu identifikaciju biometrijski su podaci već prethodno prikupljeni te se usporedba i identifikacija provode tek nakon znatnog vremenskog odmaka. To uključuje materijal, kao što su fotografije ili videozapisi zabilježeni nadzornim kamerama ili privatnim uređajima, snimljen prije nego što je sustav upotrijebljen za identifikaciju dotičnih fizičkih osoba.
(18)
Η έννοια του «συστήματος αναγνώρισης συναισθημάτων» που αναφέρεται στον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να οριστεί ως σύστημα ΤΝ με σκοπό τον προσδιορισμό ή τη συναγωγή συναισθημάτων ή προθέσεων φυσικών προσώπων βάσει των βιομετρικών δεδομένων τους. Η έννοια αφορά συναισθήματα ή προθέσεις όπως χαρά, θλίψη, θυμός, έκπληξη, απέχθεια, αμηχανία, ενθουσιασμός, ντροπή, περιφρόνηση, ικανοποίηση και ευθυμία. Δεν περιλαμβάνει σωματικές καταστάσεις, όπως πόνο ή κόπωση, συμπεριλαμβανομένων, για παράδειγμα, των συστημάτων που χρησιμοποιούνται για την ανίχνευση της κατάστασης κόπωσης επαγγελματιών χειριστών αεροσκαφών ή οδηγών για την πρόληψη ατυχημάτων. Δεν περιλαμβάνει ούτε την απλή ανίχνευση εύκολα αντιληπτών εκφράσεων, χειρονομιών ή κινήσεων, εφόσον δεν χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό ή τη συναγωγή συναισθημάτων. Οι εκφράσεις αυτές μπορούν να είναι βασικές εκφράσεις του προσώπου, όπως η συνοφρύωση ή το χαμόγελο, χειρονομίες όπως η κίνηση των χεριών, των βραχιόνων ή της κεφαλής, ή χαρακτηριστικά της φωνής ενός προσώπου, όπως η ύψωση του τόνου της φωνής ή το ψιθύρισμα.
(18)
Pojam „sustav za prepoznavanje emocija” iz ove Uredbe trebalo bi definirati kao UI sustav namijenjen prepoznavanju emocija ili namjera fizičkih osoba ili izvođenju zaključaka o njihovim emocijama ili namjerama na temelju njihovih biometrijskih podataka. Taj se pojam odnosi na emocije ili namjere kao što su sreća, tuga, ljutnja, iznenađenje, gađenje, osramoćenost, uzbuđenje, sram, prijezir, zadovoljstvo i zabavljenost. Ne uključuje fizička stanja, kao što su bol ili umor, među ostalim, primjerice, sustave koji se upotrebljavaju za otkrivanje stanja umora kod profesionalnih pilota ili vozača u svrhu sprečavanja nesreća. To također ne uključuje samo otkrivanje lako vidljivih izraza, gesta ili pokreta, osim ako se upotrebljavaju za identifikaciju ili izvođenje zaključaka o emocijama. Ti izrazi mogu biti osnovni izrazi lica, kao što su namrštenost ili osmjeh, ili geste kao što su pokreti ruku ili glave, ili značajke glasa osobe, kao što su podignut glas ili šaptanje.
(19)
Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, η έννοια του «δημόσια προσβάσιμου χώρου» θα πρέπει να θεωρείται ότι αφορά κάθε φυσικό χώρο προσβάσιμο σε απροσδιόριστο αριθμό φυσικών προσώπων, είτε ο χώρος αυτός είναι ιδιωτικός είτε δημόσιος, ανεξάρτητα από τη δραστηριότητα για την οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο χώρος, όπως για εμπόριο, π.χ. καταστήματα, εστιατόρια, καφετέριες, για παροχή υπηρεσιών, π.χ. τράπεζες, χώροι όπου διεξάγονται επαγγελματικές δραστηριότητες, χώροι φιλοξενίας, για αθλητισμό, π.χ. πισίνες, γυμναστήρια, στάδια, για μεταφορές, π.χ. σταθμοί λεωφορείων, μετρό και τρένων, αερολιμένες, μέσα μεταφοράς, για ψυχαγωγία, π.χ. κινηματογράφοι, θέατρα, μουσεία, συναυλιακοί και συνεδριακοί χώροι, ή για αναψυχή ή άλλη χρήση, π.χ. δημόσιες οδοί και πλατείες, πάρκα, δάση, παιδικές χαρές. Ένας χώρος θα πρέπει επίσης να χαρακτηρίζεται δημόσια προσβάσιμος, εάν, ανεξάρτητα από δυνητικούς περιορισμούς χωρητικότητας ή ασφάλειας, η πρόσβαση σε αυτόν υπόκειται σε συγκεκριμένους προκαθορισμένους όρους τους οποίους μπορεί να πληροί απροσδιόριστος αριθμός προσώπων, όπως η αγορά εισιτηρίου ή τίτλου μεταφοράς, η προηγούμενη εγγραφή ή ορισμένη ηλικία. Αντιθέτως, ένας χώρος δεν θα πρέπει να θεωρείται δημόσια προσβάσιμος, εάν η πρόσβαση σε αυτόν περιορίζεται σε συγκεκριμένα και καθορισμένα φυσικά πρόσωπα είτε μέσω του ενωσιακού ή του εθνικού δικαίου που σχετίζεται άμεσα με τη δημόσια ασφάλεια ή προστασία, είτε μέσω της σαφούς εκδήλωσης βούλησης του προσώπου που είναι αρμόδιο για τον συγκεκριμένο χώρο. Η δυνατότητα πρόσβασης αυτή καθαυτή, όπως μη κλειδωμένη πόρτα ή ανοικτή πύλη σε περίφραξη, δεν συνεπάγεται ότι ο χώρος είναι δημόσια προσβάσιμος, εάν υπάρχουν ενδείξεις ή περιστάσεις που υποδηλώνουν το αντίθετο, όπως σήματα που απαγορεύουν ή περιορίζουν την πρόσβαση. Οι εγκαταστάσεις εταιρειών ή εργοστασίων, καθώς και τα γραφεία και οι χώροι εργασίας όπου η πρόσβαση επιτρέπεται μόνο στους οικείους υπαλλήλους και παρόχους υπηρεσιών, είναι χώροι μη δημόσια προσβάσιμοι. Στους δημόσια προσβάσιμους χώρους δεν θα πρέπει να περιλαμβάνονται οι φυλακές και οι χώροι συνοριακού ελέγχου. Ορισμένες άλλες περιοχές μπορούν να συνίστανται τόσο σε δημόσια προσβάσιμους όσο και σε μη δημόσια προσβάσιμους χώρους, όπως ο διάδρομος ενός ιδιωτικού κτιρίου κατοικιών που είναι απαραίτητος για την πρόσβαση σε γραφείο ιατρού ή οι αερολιμένες. Δεν καλύπτονται οι επιγραμμικοί χώροι, καθώς δεν είναι φυσικοί χώροι. Ωστόσο, το αν ένας συγκεκριμένος χώρος είναι προσβάσιμος στο κοινό θα πρέπει να καθορίζεται κατά περίπτωση, λαμβανομένων υπόψη των ιδιαιτεροτήτων της εκάστοτε εξεταζόμενης κατάστασης.
(19)
Za potrebe ove Uredbe pojam „javno mjesto” trebalo bi razumjeti kao svako fizičko mjesto koje je dostupno neodređenom broju fizičkih osoba, bez obzira na to je li dotično mjesto u privatnom ili javnom vlasništvu i na aktivnost za koju se to mjesto može upotrebljavati, kao što su trgovina npr. trgovine, restorani, kafići, usluge npr. banke, profesionalne aktivnosti, ugostiteljstvo, sport npr. bazeni, teretane, stadioni, prijevoz npr. autobusne i željezničke postaje, postaje podzemne željeznice, zračne luke, prijevozna sredstva, zabava npr. kina, kazališta, muzeji, koncertne i konferencijske dvorane odnosno aktivnosti u slobodno vrijeme ili druge svrhe npr. javne ceste i trgovi, parkovi, šume, igrališta. Mjesto bi trebalo klasificirati kao javno i ako, bez obzira na potencijalni kapacitet ili sigurnosna ograničenja, pristup tom mjestu podliježe određenim unaprijed utvrđenim uvjetima koje može ispuniti neodređen broj osoba, kao što su kupnja ulaznice ili prijevozne karte, prethodna registracija ili određena dob. S druge strane, mjesto se ne bi trebalo smatrati javnim ako je pristup ograničen na specifične i definirane fizičke osobe putem prava Unije ili nacionalnog prava koje je izravno povezano s javnom sigurnošću ili zaštitom odnosno putem jasnog iskaza volje osobe koja ima odgovarajuće ovlasti na tom mjestu. Sama činjenična mogućnost pristupa kao što su otključana vrata ili otvoreni ulaz u ogradi ne znači da je mjesto javno ako postoje naznake ili okolnosti koje upućuju na suprotno kao što su znakovi kojima se zabranjuje ili ograničava pristup. Poslovni prostori poduzećâ i tvornica te uredi i mjesta rada kojima mogu pristupiti samo relevantni zaposlenici i pružatelji usluga nisu javna mjesta. Javna mjesta ne bi trebala uključivati zatvore ili graničnu kontrolu. Neka druga mjesta mogu se sastojati i od mjesta koja su javna mjesta i od mjesta koja to nisu, kao što je hodnik privatne stambene zgrade potreban za pristup liječničkoj ordinaciji ili zračna luka. Nisu obuhvaćeni internetski prostori jer oni nisu fizički prostori. Ipak, činjenicu je li određeno mjesto javno trebalo bi utvrditi na pojedinačnoj osnovi i pritom uzeti u obzir specifične okolnosti konkretne situacije.
(20)
Για να αντληθούν τα μέγιστα δυνατά οφέλη από τα συστήματα ΤΝ, με παράλληλη προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, της υγείας και της ασφάλειας, καθώς και για να καταστεί δυνατός ο δημοκρατικός έλεγχος, ο γραμματισμός στον τομέα της ΤΝ θα πρέπει να εφοδιάζει τους παρόχους, τους φορείς εφαρμογής και τα θιγόμενα πρόσωπα με τις απαραίτητες έννοιες, ώστε να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις σχετικά με τα συστήματα ΤΝ. Οι έννοιες αυτές μπορούν να ποικίλλουν ανάλογα με το εκάστοτε πλαίσιο και μπορούν να περιλαμβάνουν κατανόηση της ορθής εφαρμογής των τεχνικών στοιχείων κατά τη φάση ανάπτυξης του συστήματος ΤΝ, τα μέτρα που πρέπει να εφαρμόζονται κατά τη χρήση του, τους κατάλληλους τρόπους ερμηνείας των στοιχείων εξόδου του συστήματος ΤΝ, καθώς και, στην περίπτωση των θιγόμενων προσώπων, τις γνώσεις που απαιτούνται για να κατανοούν πώς θα τα επηρεάσουν οι αποφάσεις που λαμβάνονται με τη βοήθεια ΤΝ. Στο πλαίσιο της εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, ο γραμματισμός στον τομέα της ΤΝ θα πρέπει να εφοδιάζει όλους τους σχετικούς παράγοντες που συμμετέχουν στην αξιακή αλυσίδα της ΤΝ με την αντιληπτική ικανότητα που απαιτείται για την εξασφάλιση της δέουσας συμμόρφωσης με τον παρόντα κανονισμό και της ορθής επιβολής του. Επιπλέον, η εκτεταμένη εφαρμογή μέτρων γραμματισμού στον τομέα της ΤΝ και η θέσπιση κατάλληλων επακόλουθων δράσεων θα μπορούσαν να συμβάλουν στη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και, εν τέλει, στη στήριξη της εμπέδωσης και της πορείας καινοτομίας μιας αξιόπιστης ΤΝ στην Ένωση. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Τεχνητής Νοημοσύνης («Συμβούλιο Τεχνητής Νοημοσύνης») θα πρέπει να στηρίζει την Επιτροπή για την προώθηση του γραμματισμού στον τομέα της ΤΝ, της ευαισθητοποίησης του κοινού και της κατανόησης των οφελών, των κινδύνων, των διασφαλίσεων, των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων που σχετίζονται με τη χρήση συστημάτων ΤΝ. Σε συνεργασία με τους σχετικούς συμφεροντούχους, η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να διευκολύνουν την κατάρτιση προαιρετικών κωδίκων δεοντολογίας με σκοπό την προώθηση του γραμματισμού στον τομέα της ΤΝ για τα άτομα που ασχολούνται με την ανάπτυξη, τη λειτουργία και τη χρήση ΤΝ.
(20)
Kako bi se ostvarile najveće koristi od UI sustava i istodobno zaštitila temeljna prava, zdravlje i sigurnost te omogućila demokratska kontrola, pismenost u području umjetne inteligencije trebala bi dobavljačima, subjektima koji uvode sustav i osobama na koje utječe umjetna inteligencija osigurati vladanje potrebnim pojmovima kako bi mogli donositi informirane odluke o UI sustavima. Ti se pojmovi mogu razlikovati s obzirom na relevantni kontekst i mogu uključivati razumijevanje pravilne primjene tehničkih elemenata tijekom faze razvoja UI sustava, mjera koje treba primijeniti tijekom njegova korištenja, prikladnih načina tumačenja izlaznih vrijednosti UI sustava i, u slučaju osoba na koje utječe umjetna inteligencija, znanje potrebno za razumijevanje načina na koji će odluke donesene uz pomoć umjetne inteligencije utjecati na njih. U kontekstu primjene ove Uredbe pismenost u području umjetne inteligencije trebala bi svim relevantnim akterima u vrijednosnom lancu umjetne inteligencije pružiti uvide potrebne za osiguravanje odgovarajuće usklađenosti i njezina pravilnog izvršavanja. Nadalje, široka provedba mjera pismenosti u području umjetne inteligencije i uvođenje odgovarajućih daljnjih mjera mogli bi doprinijeti poboljšanju radnih uvjeta i u konačnici podržati konsolidaciju i inovacijski put pouzdane umjetne inteligencije u Uniji. Europsko vijeće za umjetnu inteligenciju („Vijeće za umjetnu inteligenciju”) trebalo bi podupirati Komisiju u promicanju alata za pismenost u području umjetne inteligencije, javne svijesti te razumijevanja koristi, rizika, zaštitnih mjera, prava i obveza povezanih s korištenjem UI sustava. U suradnji s relevantnim dionicima Komisija i države članice trebale bi olakšati izradu dobrovoljnih kodeksa ponašanja kako bi se unaprijedila pismenost u području umjetne inteligencije među osobama koje se bave razvojem, radom i korištenjem umjetne inteligencije.
(21)
Προκειμένου να διασφαλιστούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού και αποτελεσματική προστασία των δικαιωμάτων και των ελευθεριών των ατόμων σε ολόκληρη την Ένωση, οι κανόνες που θεσπίζονται με τον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να εφαρμόζονται στους παρόχους συστημάτων ΤΝ χωρίς διακρίσεις, ανεξάρτητα από το αν είναι εγκατεστημένοι εντός της Ένωσης ή σε τρίτη χώρα, καθώς και στους φορείς εφαρμογής συστημάτων ΤΝ που είναι εγκατεστημένοι εντός της Ένωσης.
(21)
Kako bi se osigurali jednaki uvjeti i djelotvorna zaštita prava i sloboda pojedinaca u cijeloj Uniji, pravila utvrđena ovom Uredbom trebala bi se primjenjivati na dobavljače UI sustava na nediskriminirajući način, bez obzira na to imaju li poslovni nastan u Uniji ili trećoj zemlji, i na subjekte koji uvode UI sustave s poslovnim nastanom u Uniji.
(22)
Δεδομένου του ψηφιακού τους χαρακτήρα, ορισμένα συστήματα ΤΝ θα πρέπει να εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, ακόμη και σε περίπτωση που δεν διατίθενται στην αγορά, δεν τίθενται σε λειτουργία ή δεν χρησιμοποιούνται στην Ένωση. Αυτό ισχύει, για παράδειγμα, στην περίπτωση που φορέας εκμετάλλευσης εγκατεστημένος στην Ένωση αναθέτει ορισμένες υπηρεσίες σε φορέα εκμετάλλευσης εγκατεστημένο σε τρίτη χώρα σε σχέση με δραστηριότητα η οποία πρόκειται να εκτελεστεί από σύστημα ΤΝ το οποίο χαρακτηρίζεται υψηλού κινδύνου. Στις περιπτώσεις αυτές, το σύστημα ΤΝ που χρησιμοποιείται σε τρίτη χώρα από τον φορέα εκμετάλλευσης θα μπορούσε να επεξεργάζεται δεδομένα που έχουν συλλεχθεί και διαβιβαστεί νομίμως από την Ένωση και να παρέχει στον αναθέτοντα φορέα εκμετάλλευσης στην Ένωση τα στοιχεία εξόδου του συστήματος ΤΝ που προκύπτουν από την εν λόγω επεξεργασία, χωρίς το εν λόγω σύστημα ΤΝ να έχει διατεθεί στην αγορά, να έχει τεθεί σε λειτουργία ή να χρησιμοποιείται στην Ένωση. Για να αποφευχθεί η καταστρατήγηση του παρόντος κανονισμού και να διασφαλιστεί η αποτελεσματική προστασία των φυσικών προσώπων που βρίσκονται στην Ένωση, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να εφαρμόζεται και στους παρόχους και τους φορείς εφαρμογής συστημάτων ΤΝ που είναι εγκατεστημένοι σε τρίτη χώρα, στον βαθμό που τα παραγόμενα από τα εν λόγω συστήματα στοιχεία εξόδου προορίζονται για χρήση στην Ένωση. Ωστόσο, προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι υφιστάμενες ρυθμίσεις και οι ειδικές ανάγκες για τη μελλοντική συνεργασία με αλλοδαπούς εταίρους με τους οποίους ανταλλάσσονται πληροφορίες και αποδεικτικά στοιχεία, ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται σε δημόσιες αρχές τρίτης χώρας και σε διεθνείς οργανισμούς όταν ενεργούν στο πλαίσιο συνεργασίας ή διεθνών συμφωνιών που συνάπτονται σε ενωσιακό ή εθνικό επίπεδο για σκοπούς επιβολής του νόμου και δικαστικής συνεργασίας με την Ένωση ή τα κράτη μέλη, υπό την προϋπόθεση ότι η τρίτη χώρα ή οι διεθνείς οργανισμοί αυτοί παρέχουν επαρκείς διασφαλίσεις όσον αφορά την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών των ατόμων. Κατά περίπτωση, μπορούν να καλύπτονται δραστηριότητες οντοτήτων στις οποίες έχει ανατεθεί από τρίτες χώρες η εκτέλεση ειδικών εργασιών προς υποστήριξη της επιβολής του νόμου και της δικαστικής συνεργασίας. Πλαίσια συνεργασίας ή συμφωνίες αυτού του είδους έχουν συναφθεί σε διμερές επίπεδο μεταξύ κρατών μελών και τρίτων χωρών ή μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ευρωπόλ και άλλων οργανισμών της Ένωσης και τρίτων χωρών ή διεθνών οργανισμών. Οι αρχές που είναι αρμόδιες για την εποπτεία των αρχών επιβολής του νόμου και των δικαστικών αρχών βάσει του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να αξιολογούν αν τα πλαίσια συνεργασίας ή οι διεθνείς συμφωνίες περιλαμβάνουν επαρκείς διασφαλίσεις όσον αφορά την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών των ατόμων. Οι εθνικές αρχές και τα θεσμικά και λοιπά όργανα και οργανισμοί της Ένωσης που είναι αποδέκτες τέτοιων στοιχείων εξόδου και τα χρησιμοποιούν στην Ένωση παραμένουν υπόλογοι για τη διασφάλιση της χρήσης τους σύμφωνα με το δίκαιο της Ένωσης. Σε περίπτωση αναθεώρησης των εν λόγω διεθνών συμφωνιών ή σύναψης νέων στο μέλλον, τα συμβαλλόμενα μέρη θα πρέπει να καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για την ευθυγράμμιση των εν λόγω συμφωνιών με τις απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού.
(22)
Određeni bi UI sustavi s obzirom na njihov digitalni karakter trebali biti obuhvaćeni područjem primjene ove Uredbe čak i ako nisu stavljeni na tržište ni u upotrebu niti se upotrebljavaju u Uniji. To se, primjerice, odnosi na operatera s poslovnim nastanom u Uniji koji od operatera s poslovnim nastanom u trećoj zemlji naruči određene usluge povezane s aktivnošću koju obavlja UI sustav koji bi se smatrao visokorizičnim. U tim bi okolnostima UI sustav kojim se služi operater u trećoj zemlji mogao obrađivati podatke koji su zakonito prikupljeni u Uniji i preneseni iz nje te operateru ugovaratelju u Uniji dostaviti izlazne podatke UI sustava koje su rezultat te obrade, a da taj UI sustav nije stavljen ni na tržište ni u upotrebu niti se upotrebljava u Uniji. Kako bi se spriječilo zaobilaženje ove Uredbe i osigurala djelotvorna zaštita fizičkih osoba koje se nalaze u Uniji, ova bi se Uredba trebala primjenjivati i na dobavljače UI sustava i subjekte koji ih uvode koji imaju poslovni nastan u trećoj zemlji, u mjeri u kojoj se u Uniji namjeravaju upotrebljavati izlazni podaci tih sustava. Međutim, kako bi se uzeli u obzir postojeći aranžmani i posebne potrebe za budućom suradnjom sa stranim partnerima s kojima se razmjenjuju informacije i dokazi, ova se Uredba ne bi trebala primjenjivati na tijela javne vlasti treće zemlje ni na međunarodne organizacije kada djeluju u okviru suradnje ili međunarodnih sporazuma koji su na razini Unije ili na nacionalnoj razini sklopljeni s Unijom ili državama članicama radi suradnje u područjima kaznenog progona i pravosuđa, pod uvjetom da relevantna treća zemlja ili međunarodna organizacija osigura odgovarajuće zaštitne mjere u pogledu zaštite temeljnih prava i sloboda pojedinaca. To prema potrebi može obuhvaćati aktivnosti subjekata kojima su treće zemlje povjerile izvršavanje posebnih zadaća za potporu takvoj suradnji u područjima kaznenog progona i pravosuđa. Takvi okviri za suradnju ili sporazumi uspostavljeni su bilateralno između država članica i trećih zemalja ili između Europske unije, Europola i drugih agencija Unije te trećih zemalja i međunarodnih organizacija. Tijela nadležna za nadzor tijela kaznenog progona i pravosudnih tijela na temelju ove Uredbe trebala bi procijeniti uključuju li ti okviri za suradnju ili međunarodni sporazumi odgovarajuće zaštitne mjere u pogledu zaštite temeljnih prava i sloboda pojedinaca. Nacionalna tijela primatelji i institucije, tijela, uredi i agencije Unije koji se služe takvim izlaznim podacima u Uniji i dalje snose odgovornost za osiguravanje usklađenosti njihova korištenja s pravom Unije. Pri reviziji tih međunarodnih sporazuma ili sklapanju novih sporazuma u budućnosti ugovorne stranke trebale bi uložiti najveće moguće napore u usklađivanje tih sporazuma sa zahtjevima ove Uredbe.
(23)
Ο παρών κανονισμός θα πρέπει επίσης να εφαρμόζεται στα θεσμικά και λοιπά όργανα και οργανισμούς της Ένωσης όταν ενεργούν ως πάροχοι ή φορείς εφαρμογής συστήματος ΤΝ.
(23)
Ova bi se Uredba trebala primjenjivati i na institucije, tijela, urede i agencije Unije kada djeluju kao dobavljač UI sustava ili subjekt koji ga uvodi.
(24)
Εάν και στον βαθμό που τα συστήματα ΤΝ διατίθενται στην αγορά, τίθενται σε λειτουργία ή χρησιμοποιούνται με ή χωρίς τροποποίηση για στρατιωτικούς ή αμυντικούς σκοπούς ή για σκοπούς εθνικής ασφάλειας, θα πρέπει να εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού ανεξάρτητα από το είδος της οντότητας που ασκεί τις εν λόγω δραστηριότητες, π.χ. ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για δημόσια ή ιδιωτική οντότητα. Όσον αφορά τους στρατιωτικούς και αμυντικούς σκοπούς, η εξαίρεση αυτή δικαιολογείται τόσο από το άρθρο 4 παράγραφος 2 ΣΕΕ, όσο και από τις ιδιαιτερότητες της αμυντικής πολιτικής των κρατών μελών και της κοινής ενωσιακής αμυντικής πολιτικής που καλύπτεται από τον τίτλο V κεφάλαιο 2 ΣΕΕ οι οποίες υπόκεινται στο δημόσιο διεθνές δίκαιο, το οποίο αποτελεί, συνεπώς, το καταλληλότερο νομικό πλαίσιο για τη ρύθμιση των συστημάτων ΤΝ στο πλαίσιο της χρήσης φονικής βίας και άλλων συστημάτων ΤΝ στο πλαίσιο στρατιωτικών και αμυντικών δραστηριοτήτων. Όσον αφορά τους σκοπούς εθνικής ασφάλειας, η εξαίρεση δικαιολογείται τόσο από το γεγονός ότι η εθνική ασφάλεια παραμένει αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών μελών σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 2 ΣΕΕ, όσο και από τον ειδικό χαρακτήρα και τις επιχειρησιακές ανάγκες των δραστηριοτήτων εθνικής ασφάλειας και από τους ειδικούς εθνικούς κανόνες που ισχύουν για τις εν λόγω δραστηριότητες. Ωστόσο, εάν ένα σύστημα ΤΝ που αναπτύσσεται, διατίθεται στην αγορά, τίθεται σε λειτουργία ή χρησιμοποιείται για στρατιωτικούς ή αμυντικούς σκοπούς ή σκοπούς εθνικής ασφάλειας χρησιμοποιείται, πέραν των σκοπών αυτών, σε προσωρινή ή μόνιμη βάση για άλλους σκοπούς, επί παραδείγματι για μη στρατιωτικούς ή ανθρωπιστικούς σκοπούς, για σκοπούς επιβολής του νόμου ή για σκοπούς δημόσιας ασφάλειας, το εν λόγω σύστημα θα εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού. Στην περίπτωση αυτή, η οντότητα που χρησιμοποιεί το σύστημα ΤΝ για σκοπούς πέραν των στρατιωτικών ή αμυντικών σκοπών ή των σκοπών εθνικής ασφάλειας θα πρέπει να διασφαλίζει τη συμμόρφωση του συστήματος ΤΝ με τον παρόντα κανονισμό, εκτός εάν το σύστημα συμμορφώνεται ήδη με αυτόν. Τα συστήματα ΤΝ που διατίθενται στην αγορά ή τίθενται σε λειτουργία για εξαιρούμενο σκοπό, δηλαδή για στρατιωτικό ή αμυντικό σκοπό ή για σκοπό εθνικής ασφάλειας, και για έναν ή περισσότερους μη εξαιρούμενους σκοπούς, όπως μη στρατιωτικούς σκοπούς ή σκοπούς επιβολής του νόμου, εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού και οι πάροχοι των εν λόγω συστημάτων θα πρέπει να διασφαλίζουν τη συμμόρφωση με αυτόν. Στις περιπτώσεις αυτές, το γεγονός ότι ένα σύστημα ΤΝ ενδέχεται να εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού δεν θα πρέπει να επηρεάζει τη δυνατότητα των οντοτήτων που ασκούν δραστηριότητες εθνικής ασφάλειας και αμυντικές και στρατιωτικές δραστηριότητες, ανεξάρτητα από το είδος της οντότητας που ασκεί τις εν λόγω δραστηριότητες, να χρησιμοποιούν για σκοπούς εθνικής ασφάλειας και για στρατιωτικούς και αμυντικούς σκοπούς συστήματα ΤΝ των οποίων η χρήση εξαιρείται από το πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού. Ένα σύστημα ΤΝ που διατίθεται στην αγορά για μη στρατιωτικούς σκοπούς ή σκοπούς επιβολής του νόμου και χρησιμοποιείται με ή χωρίς τροποποίηση για στρατιωτικούς ή αμυντικούς σκοπούς ή για σκοπούς εθνικής ασφάλειας δεν θα πρέπει να εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, ανεξάρτητα από το είδος της οντότητας που ασκεί τις εν λόγω δραστηριότητες.
(24)
Ako se i u mjeri u kojoj se UI sustavi stavljaju na tržište, stavljaju u upotrebu ili se upotrebljavaju, s izmjenama ili bez njih, u vojne svrhe, obrambene svrhe ili u svrhe povezane s nacionalnom sigurnošću, te bi sustave trebalo isključiti iz područja primjene ove Uredbe neovisno o tome koja vrsta subjekta obavlja te aktivnosti, primjerice bez obzira na to radi li se o javnom ili privatnom subjektu. Kad je riječ o vojnim i obrambenim svrhama, takvo je isključenje opravdano i člankom 4. stavkom 2. UEU-a i posebnostima obrambene politike država članica i zajedničke obrambene politike Unije obuhvaćene glavom V. poglavljem 2. UEU-a koje podliježu međunarodnom javnom pravu, koje je stoga primjereniji pravni okvir za reguliranje UI sustavâ u kontekstu korištenja smrtonosne sile i drugih UI sustava u kontekstu vojnih i obrambenih aktivnosti. Kad je riječ o nacionalnoj sigurnosti, isključenje je opravdano kako činjenicom da nacionalna sigurnost ostaje isključiva odgovornost država članica, u skladu s člankom 4. stavkom 2. UEU-a, tako i posebnom prirodom i operativnim potrebama aktivnosti povezanih s nacionalnom sigurnošću i posebnim nacionalnim pravilima koja se primjenjuju na te aktivnosti. Međutim, ako se UI sustav koji je razvijen, stavljen na tržište, stavljen u upotrebu ili se njime služi u vojne svrhe, obrambene svrhe ili u svrhe povezane s nacionalnom sigurnošću privremeno ili trajno upotrebljava u druge svrhe, na primjer civilne ili humanitarne, u svrhu kaznenog progona ili za potrebe javne sigurnosti, takav bi sustav bio obuhvaćen područjem primjene ove Uredbe. U tom bi slučaju subjekt koji UI sustav upotrebljava u svrhe koje nisu vojne svrhe, obrambene svrhe ili svrhe povezane s nacionalnom sigurnošću trebao osigurati usklađenost UI sustava s ovom Uredbom, osim ako je sustav s njome već usklađen. UI sustavi koji se stavljaju na tržište ili u upotrebu u isključene svrhe, odnosno vojne svrhe, obrambene svrhe ili svrhe povezane s nacionalnom sigurnošću, i u jednu ili više svrha koje nisu isključene, kao što su civilne svrhe ili kazneni progon, obuhvaćeni su područjem primjene ove Uredbe i dobavljači tih sustava trebali bi osigurati usklađenost s ovom Uredbom. U tim slučajevima činjenica da UI sustav može biti obuhvaćen područjem primjene ove Uredbe ne bi trebala utjecati na mogućnost da subjekti koji provode aktivnosti povezane s nacionalnom sigurnošću te obrambene i vojne aktivnosti, bez obzira na vrstu subjekta koji te aktivnosti obavlja, upotrebljavaju UI sustave čija je upotreba isključena iz područja primjene ove Uredbe u svrhe povezane s nacionalnom sigurnošću te vojne i obrambene svrhe. UI sustav koji se stavlja na tržište u civilne svrhe ili u svrhu kaznenog progona i koji se, s izmjenama ili bez njih, upotrebljava u vojne svrhe, obrambene svrhe ili u svrhe povezane s nacionalnom sigurnošću ne bi trebao biti obuhvaćen područjem primjene ove Uredbe, bez obzira na vrstu subjekta koji obavlja te aktivnosti.
(25)
Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να στηρίζει την καινοτομία, θα πρέπει να σέβεται την ελευθερία της επιστήμης και να μην υπονομεύει τις δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης. Είναι, επομένως, απαραίτητο να εξαιρεθούν από το πεδίο εφαρμογής του συστήματα και μοντέλα ΤΝ τα οποία έχουν αναπτυχθεί ειδικά και τεθεί σε λειτουργία με αποκλειστικό σκοπό την επιστημονική έρευνα και ανάπτυξη. Επιπλέον, είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί ότι ο παρών κανονισμός δεν θίγει με άλλο τρόπο τις δραστηριότητες επιστημονικής έρευνας και ανάπτυξης στον τομέα των συστημάτων και μοντέλων ΤΝ πριν από τη διάθεση τους στην αγορά ή τη θέση τους σε λειτουργία. Όσον αφορά τις δραστηριότητες έρευνας, δοκιμής και ανάπτυξης που σχετίζονται με συστήματα και μοντέλα ΤΝ και είναι προσανατολισμένες προς προϊόντα, οι διατάξεις του παρόντος κανονισμού δεν θα πρέπει να εφαρμόζονται πριν από τη θέση των συστημάτων και των μοντέλων αυτών σε λειτουργία ή τη διάθεσή τους στην αγορά. Η εξαίρεση αυτή ισχύει με την επιφύλαξη της υποχρέωσης συμμόρφωσης με τον παρόντα κανονισμό σε περίπτωση που ένα σύστημα ΤΝ το οποίο εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού διατίθεται στην αγορά ή τίθεται σε λειτουργία ως αποτέλεσμα τέτοιου είδους δραστηριότητας έρευνας και ανάπτυξης και με την επιφύλαξη της εφαρμογής των διατάξεων που αφορούν τα ρυθμιστικά δοκιμαστήρια ΤΝ και τις δοκιμές σε πραγματικές συνθήκες. Επιπλέον, με την επιφύλαξη της εξαίρεσης των συστημάτων ΤΝ που αναπτύσσονται ειδικά και τίθενται σε λειτουργία με αποκλειστικό σκοπό την επιστημονική έρευνα και ανάπτυξη, κάθε άλλο σύστημα ΤΝ που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την άσκηση οποιασδήποτε δραστηριότητας έρευνας και ανάπτυξης θα πρέπει να συνεχίσει να υπόκειται στις διατάξεις του παρόντος κανονισμού. Σε κάθε περίπτωση, κάθε δραστηριότητα έρευνας και ανάπτυξης θα πρέπει να ασκείται σύμφωνα με αναγνωρισμένα δεοντολογικά και επαγγελματικά πρότυπα για την επιστημονική έρευνα και θα πρέπει να διεξάγεται σύμφωνα με το εφαρμοστέο ενωσιακό δίκαιο.
(25)
Ovom bi se Uredbom trebale podupirati inovacije, trebala bi se poštovati sloboda znanosti te se njome ne bi smjele ugrožavati aktivnosti istraživanja i razvoja. Stoga je iz njezina područja primjene potrebno isključiti UI sustave i modele koji su posebno razvijeni i stavljeni u upotrebu isključivo u svrhu znanstvenog istraživanja i razvoja. Nadalje, potrebno je osigurati da ova Uredba na drugi način ne utječe na aktivnosti znanstvenog istraživanja i razvoja UI sustava ili modela prije njihova stavljanja na tržište ili u upotrebu. Kad je riječ o aktivnostima istraživanja, testiranja i razvoja u vezi s UI sustavima ili modelima usmjerenima na proizvode, odredbe ove Uredbe ne bi se trebale primjenjivati ni prije nego što se ti sustavi i modeli stave u upotrebu ili na tržište. Tim isključenjem ne dovodi se u pitanje obveza usklađivanja s ovom Uredbom ako se UI sustav obuhvaćen područjem primjene ove Uredbe stavlja na tržište ili u upotrebu kao rezultat takve aktivnosti istraživanja i razvoja niti se dovodi u pitanje primjena odredaba o regulatornim izoliranim okruženjima za umjetnu inteligenciju i testiranju u stvarnim uvjetima. Nadalje, ne dovodeći u pitanje isključenje UI sustava koji su posebno razvijeni i stavljeni u upotrebu isključivo u svrhu znanstvenog istraživanja i razvoja, svi ostali UI sustavi koji se mogu upotrebljavati za obavljanje bilo kakvih aktivnosti istraživanja i razvoja trebali bi i dalje podlijegati odredbama ove Uredbe. U svakom slučaju, aktivnosti istraživanja i razvoja trebale bi se provoditi u skladu s priznatim etičkim i profesionalnim standardima za znanstvena istraživanja i u skladu s primjenjivim pravom Unije.
(26)
Προκειμένου να θεσπιστεί ένα αναλογικό και αποτελεσματικό σύνολο δεσμευτικών κανόνων για τα συστήματα ΤΝ, θα πρέπει να ακολουθηθεί μια σαφώς καθορισμένη προσέγγιση βάσει κινδύνου. Η προσέγγιση θα πρέπει να προσαρμόζει το είδος και το περιεχόμενο των εν λόγω κανόνων στην ένταση και την έκταση των κινδύνων που μπορούν να δημιουργήσουν τα συστήματα ΤΝ. Ως εκ τούτου, είναι αναγκαίο να απαγορευτούν ορισμένες απαράδεκτες πρακτικές TN και να καθοριστούν απαιτήσεις για τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου, υποχρεώσεις για τους σχετικούς φορείς εκμετάλλευσης, καθώς και υποχρεώσεις διαφάνειας για ορισμένα συστήματα ΤΝ.
(26)
Kako bi se uveo proporcionalan i djelotvoran skup obvezujućih pravila za UI sustave, trebalo bi slijediti jasno definiran pristup temeljen na riziku. Vrsta i sadržaj tih pravila u tom bi pristupu trebali biti primjereni intenzitetu i opsegu rizika koje mogu stvoriti UI sustavi. Stoga je potrebno zabraniti određene neprihvatljive prakse u području umjetne inteligencije te utvrditi zahtjeve za visokorizične UI sustave i obveze za relevantne operatere te obveze u pogledu transparentnosti za određene UI sustave.
(27)
Παρότι η προσέγγιση βάσει κινδύνου αποτελεί το θεμέλιο για ένα αναλογικό και αποτελεσματικό σύνολο δεσμευτικών κανόνων, είναι σημαντικό να υπενθυμιστούν οι κατευθυντήριες γραμμές δεοντολογίας για αξιόπιστη ΤΝ του 2019, τις οποίες ανέπτυξε η ανεξάρτητη ΟΕΥΕ για την ΤΝ που είχε διοριστεί από την Επιτροπή. Στις κατευθυντήριες αυτές γραμμές, η ΟΕΥΕ για την ΤΝ ανέπτυξε επτά μη δεσμευτικές δεοντολογικές αρχές για την ΤΝ που έχουν στόχο να βοηθήσουν στη διασφάλιση της αξιοπιστίας και της δεοντολογικής ορθότητας της ΤΝ. Στις επτά αρχές περιλαμβάνονται η ανθρώπινη παρέμβαση και εποπτεία· η τεχνική στιβαρότητα και ασφάλεια· η ιδιωτική ζωή και διακυβέρνηση των δεδομένων· η διαφάνεια· η πολυμορφία, η απαγόρευση των διακρίσεων και η δικαιοσύνη· η κοινωνική και περιβαλλοντική ευημερία και η λογοδοσία. Με την επιφύλαξη των νομικά δεσμευτικών απαιτήσεων του παρόντος κανονισμού και κάθε άλλου εφαρμοστέου κανόνα του ενωσιακού δικαίου, οι κατευθυντήριες αυτές γραμμές συμβάλλουν στον σχεδιασμό συνεκτικής, αξιόπιστης και ανθρωποκεντρικής ΤΝ, σύμφωνης με τον Χάρτη και τις αξίες στις οποίες εδράζεται η Ένωση. Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές της ΟΕΥΕ για την ΤΝ, η αρχή της «ανθρώπινης παρέμβασης και εποπτείας» σημαίνει ότι τα συστήματα ΤΝ αναπτύσσονται και χρησιμοποιούνται ως εργαλείο που εξυπηρετεί τον άνθρωπο, σέβεται την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και την προσωπική αυτονομία και λειτουργεί κατά τρόπο που μπορεί να ελέγχεται και να εποπτεύεται καταλλήλως από τον άνθρωπο. Η τεχνική στιβαρότητα και ασφάλεια σημαίνει ότι τα συστήματα ΤΝ αναπτύσσονται και χρησιμοποιούνται κατά τρόπο που, αφενός, εξασφαλίζει στιβαρότητα σε περίπτωση προβλημάτων και ανθεκτικότητα έναντι προσπαθειών που έχουν στόχο να αλλοιωθούν η χρήση ή οι επιδόσεις του συστήματος ΤΝ και να καταστεί έτσι δυνατή η παράνομη χρήση του από τρίτους και, αφετέρου, ελαχιστοποιεί την ακούσια βλάβη. Η ιδιωτική ζωή και η διακυβέρνηση των δεδομένων σημαίνουν ότι τα συστήματα ΤΝ αναπτύσσονται και χρησιμοποιούνται κατά τρόπο σύμφωνο προς τους κανόνες για την προστασία της ιδιωτικής ζωής και των δεδομένων, ενώ επεξεργάζονται δεδομένα που πληρούν υψηλά πρότυπα ποιότητας και ακεραιότητας. Η διαφάνεια σημαίνει ότι τα συστήματα ΤΝ αναπτύσσονται και χρησιμοποιούνται κατά τρόπο που επιτρέπει κατάλληλη ιχνηλασιμότητα και εξηγησιμότητα, ενώ παράλληλα καθίσταται σαφές στον άνθρωπο ότι επικοινωνεί ή αλληλεπιδρά με ένα σύστημα ΤΝ και ενημερώνονται δεόντως οι μεν φορείς εφαρμογής για τις δυνατότητες και τους περιορισμούς του εν λόγω συστήματος ΤΝ, τα δε θιγόμενα πρόσωπα για τα δικαιώματά τους. Η πολυμορφία, η απαγόρευση των διακρίσεων και η δικαιοσύνη σημαίνουν ότι τα συστήματα ΤΝ αναπτύσσονται και χρησιμοποιούνται κατά τρόπο που συμπεριλαμβάνει ποικίλους παράγοντες και προωθεί την ίση πρόσβαση, την ισότητα των φύλων και την πολιτιστική πολυμορφία, αποφεύγοντας παράλληλα διακρίσεις και αθέμιτες προκαταλήψεις που απαγορεύονται από το ενωσιακό ή το εθνικό δίκαιο. Η κοινωνική και περιβαλλοντική ευημερία σημαίνει ότι τα συστήματα ΤΝ αναπτύσσονται και χρησιμοποιούνται με βιώσιμο και φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο, καθώς και με τρόπο που ωφελεί όλους τους ανθρώπους, ενώ παράλληλα παρακολουθούνται και αξιολογούνται οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στο άτομο, την κοινωνία και τη δημοκρατία. Η εφαρμογή αυτών των αρχών θα πρέπει να αποτυπώνεται, όποτε είναι δυνατόν, στον σχεδιασμό και τη χρήση μοντέλων ΤΝ. Θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να χρησιμεύουν σαν βάση για την κατάρτιση κωδίκων δεοντολογίας δυνάμει του παρόντος κανονισμού. Όλοι οι συμφεροντούχοι, συμπεριλαμβανομένων της βιομηχανίας, της ακαδημαϊκής κοινότητας, της κοινωνίας των πολιτών και των οργανισμών τυποποίησης, παροτρύνονται να λαμβάνουν υπόψη, όπως αρμόζει, τις δεοντολογικές αρχές για την ανάπτυξη προαιρετικών βέλτιστων πρακτικών και προτύπων.
(27)
Iako je pristup temeljen na riziku osnova za razmjeran i djelotvoran skup obvezujućih pravila, važno je podsjetiti na Etičke smjernice za pouzdanu umjetnu inteligenciju iz 2019. koje je izradila neovisna Stručna skupina za umjetnu inteligenciju koju je imenovala Komisija. U tim je smjernicama Stručna skupina za umjetnu inteligenciju razvila sedam neobvezujućih etičkih načela za umjetnu inteligenciju kojima se nastoji osigurati pouzdanost i etička prihvatljivost umjetne inteligencije. Tih sedam načela uključuju ljudsko djelovanje i nadzor; tehničku otpornost i sigurnost; privatnost i upravljanje podacima; transparentnost; raznolikost, nediskriminaciju i pravednost; dobrobit društva i okoliša te odgovornost. Ne dovodeći u pitanje pravno obvezujuće zahtjeve iz ove Uredbe i bilo koje drugo primjenjivo pravo Unije, te smjernice doprinose dizajniranju koherentne, pouzdane i antropocentrične umjetne inteligencije, u skladu s Poveljom i vrijednostima na kojima se Unija temelji. Prema smjernicama Stručne skupine za umjetnu inteligenciju, „ljudsko djelovanje i nadzor” znači da se UI sustavi razvijaju i upotrebljavaju kao alat koji služi ljudima, poštuje ljudsko dostojanstvo i osobnu autonomiju te funkcionira na način koji ljudi mogu na odgovarajući način kontrolirati i nadzirati. Tehnička otpornost i sigurnost znači da se UI sustavi razvijaju i upotrebljavaju na način kojim se omogućuje otpornost u slučaju problema i odupiranje pokušajima promjene korištenja ili učinkovitosti UI sustava s ciljem da se trećim stranama omogući nezakonita upotreba, te kojim se nenamjerna šteta svodi na najmanju moguću mjeru. Privatnost i upravljanje podacima znači da se UI sustavi razvijaju i upotrebljavaju u skladu s pravilima o privatnosti i zaštiti podataka, pri čemu se obrađuju podaci koji ispunjavaju visoke standarde u pogledu kvalitete i cjelovitosti. Transparentnost znači da se UI sustavi razvijaju i upotrebljavaju na način kojim se omogućuje odgovarajuća sljedivost i objašnjivost, uz istodobno informiranje ljudi o tome da komuniciraju ili su u interakciji s UI sustavom te propisno obavješćivanje subjekata koji uvode sustav o sposobnostima i ograničenjima tog UI sustava, a osoba na koje utječe UI sustav o njihovim pravima. Raznolikost, nediskriminacija i pravednost znači da se UI sustavi razvijaju i upotrebljavaju na način koji uključuje različite aktere i kojim se promiču jednak pristup, rodna ravnopravnost i kulturna raznolikost, pri čemu se izbjegavaju diskriminirajući učinci i nepravedne pristranosti koji su zabranjeni pravom Unije ili nacionalnim pravom. Dobrobit društva i okoliša znači da se UI sustavi razvijaju i upotrebljavaju na održiv i okolišno prihvatljiv način i u korist svih ljudi, uz istodobno praćenje i procjenu dugoročnih učinaka na pojedinca, društvo i demokraciju. Ta bi se načela trebala primjenjivati i pri dizajniranju i korištenju UI modela, kada je to moguće. Ona bi u svakom slučaju trebala služiti kao osnova za izradu kodeksa ponašanja na temelju ove Uredbe. Sve dionike, uključujući industriju, akademsku zajednicu, civilno društvo i organizacije za normizaciju, potiče se da prema potrebi uzmu u obzir etička načela za razvoj dobrovoljnih najboljih praksi i normi.
(28)
Πέρα από τις πολλές επωφελείς χρήσεις της ΤΝ, μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί αντικανονικά και να παράσχει νέα και ισχυρά εργαλεία για πρακτικές χειραγώγησης, εκμετάλλευσης και κοινωνικού ελέγχου. Οι πρακτικές αυτές είναι ιδιαίτερα επιβλαβείς και καταχρηστικές και θα πρέπει να απαγορευτούν, διότι έρχονται σε αντίθεση με τις ενωσιακές αξίες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της ισότητας, της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου, καθώς και με τα θεμελιώδη δικαιώματα που κατοχυρώνονται στον Χάρτη, συμπεριλαμβανομένων του δικαιώματος στη μεταχείριση χωρίς διακρίσεις, στην προστασία των δεδομένων και στην ιδιωτική ζωή και των δικαιωμάτων του παιδιού.
(28)
Osim brojnih korisnih primjena umjetne inteligencije, ona se može i zloupotrijebiti te omogućiti nove i moćne alate za manipulativne i izrabljivačke prakse te prakse društvene kontrole. Takve su prakse osobito štetne i predstavljaju zlouporabu te bi ih trebalo zabraniti jer su protivne Unijinim vrijednostima poštovanja ljudskog dostojanstva, slobode, ravnopravnosti, demokracije i vladavine prava te temeljnih prava sadržanih u Povelji, uključujući pravo na nediskriminaciju, zaštitu podataka i privatnost te prava djeteta.
(29)
Τεχνικές χειραγώγησης που βασίζονται στην ΤΝ μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να πεισθούν άτομα να επιδοθούν σε ανεπιθύμητες συμπεριφορές ή για να εξαπατηθούν μέσω της εξώθησής τους στη λήψη αποφάσεων κατά τρόπο που υπονομεύει και περιορίζει την αυτονομία, την ικανότητα λήψης αποφάσεων και τις ελεύθερες επιλογές τους. Η διάθεση στην αγορά, η θέση σε λειτουργία ή η χρήση ορισμένων συστημάτων ΤΝ με στόχο ή αποτέλεσμα την ουσιώδη στρέβλωση της ανθρώπινης συμπεριφοράς, λόγω της οποίας είναι πιθανή η πρόκληση σημαντικής βλάβης, ιδίως με αρκούντως σοβαρές δυσμενείς επιπτώσεις στη σωματική ή ψυχολογική υγεία ή στα οικονομικά συμφέροντα, είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες και, για τον λόγο αυτό, θα πρέπει να απαγορεύονται. Αυτού του είδους τα συστήματα ΤΝ χρησιμοποιούν κατασκευαστικά στοιχεία που απευθύνονται στο υποσυνείδητο, όπως ερεθίσματα ήχου, εικόνας και βίντεο τα οποία τα πρόσωπα δεν μπορούν να αντιληφθούν, καθώς τα εν λόγω ερεθίσματα υπερβαίνουν την ανθρώπινη αντίληψη, ή άλλες τεχνικές χειραγώγησης ή παραπλάνησης που υπονομεύουν ή περιορίζουν την αυτονομία, την ικανότητα λήψης αποφάσεων ή τις ελεύθερες επιλογές του προσώπου με τρόπους με τους οποίους δεν αντιλαμβάνεται συνειδητά τις εν λόγω τεχνικές ή, εάν τις αντιλαμβάνεται, μπορεί παρά ταύτα να παραπλανηθεί ή δεν είναι σε θέση να τις ελέγξει ή να αντισταθεί σε αυτές. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε, για παράδειγμα, να γίνει ευκολότερο με διεπαφές μηχανήματος-εγκεφάλου ή με την εικονική πραγματικότητα, καθώς επιτρέπουν μεγαλύτερο έλεγχο των ερεθισμάτων που παρουσιάζονται στα πρόσωπα, δεδομένου ότι μπορούν να στρεβλώσουν ουσιωδώς τη συμπεριφορά τους με ιδιαίτερα επιβλαβή τρόπο. Επιπλέον, τα συστήματα ΤΝ μπορούν επίσης να εκμεταλλεύονται με άλλο τρόπο τα τρωτά σημεία ενός προσώπου ή μιας συγκεκριμένης ομάδας προσώπων λόγω της ηλικίας τους, της αναπηρίας τους κατά την έννοια της οδηγίας (ΕΕ) 2019/882 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (16) ή μιας συγκεκριμένης κοινωνικής ή οικονομικής κατάστασης που πιθανόν καθιστά τα εν λόγω πρόσωπα περισσότερο ευάλωτα στην εκμετάλλευση, όπως τα άτομα που ζουν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας ή ανήκουν σε εθνοτικές ή θρησκευτικές μειονότητες. Τέτοια συστήματα ΤΝ μπορούν να διατίθενται στην αγορά, να τίθενται σε λειτουργία ή να χρησιμοποιούνται με στόχο ή αποτέλεσμα την ουσιώδη στρέβλωση της συμπεριφοράς ενός προσώπου κατά τρόπο που προκαλεί ή είναι ευλόγως πιθανόν να προκαλέσει σημαντική βλάβη στο εν λόγω πρόσωπο ή σε άλλο πρόσωπο ή ομάδες προσώπων, συμπεριλαμβανομένων βλαβών που μπορεί να συσσωρευθούν με την πάροδο του χρόνου, και συνεπώς θα πρέπει να απαγορευθούν. Ενδέχεται να μην είναι δυνατόν να εικασθεί πως υπάρχει πρόθεση στρέβλωσης της συμπεριφοράς, εάν η στρέβλωση προκύπτει από παράγοντες εκτός του συστήματος ΤΝ τους οποίους δεν μπορεί να ελέγξει ο πάροχος ή ο φορέας εφαρμογής, δηλαδή παράγοντες που ενδεχομένως δεν είναι ευλόγως προβλέψιμοι και, συνεπώς, ο πάροχος ή ο φορέας εφαρμογής του συστήματος ΤΝ δεν είναι δυνατόν να μετριάσει. Σε κάθε περίπτωση, δεν είναι απαραίτητο να έχουν ο πάροχος ή ο φορέας εφαρμογής την πρόθεση να προκαλέσουν σημαντική βλάβη, εφόσον η βλάβη αυτή προκύπτει από πρακτικές χειραγώγησης ή εκμετάλλευσης που βασίζονται στην ΤΝ. Η απαγόρευση των εν λόγω πρακτικών ΤΝ είναι συμπληρωματική προς τις διατάξεις της οδηγίας 2005/29/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (17), απαγορεύονται δε ιδίως σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα από το αν ασκούνται μέσω συστημάτων ΤΝ ή με άλλο τρόπο, αθέμιτες εμπορικές πρακτικές που προκαλούν οικονομικές ή χρηματοπιστωτικές βλάβες στους καταναλωτές. Η απαγόρευση των πρακτικών χειραγώγησης και εκμετάλλευσης στον παρόντα κανονισμό δεν θα πρέπει να θίγει νόμιμες πρακτικές στο πλαίσιο ιατρικής περίθαλψης, όπως η ψυχοθεραπεία για την αντιμετώπιση ψυχικής νόσου ή η φυσιοθεραπεία, όταν οι πρακτικές αυτές ασκούνται σύμφωνα με το εφαρμοστέο δίκαιο και τα ιατρικά πρότυπα, για παράδειγμα με τη ρητή συγκατάθεση των ατόμων ή των νόμιμων εκπροσώπων τους. Επιπλέον, οι κοινές και νόμιμες εμπορικές πρακτικές, για παράδειγμα στο πεδίο της διαφήμισης, που είναι σύμφωνες με το εφαρμοστέο δίκαιο δεν θα πρέπει να θεωρούνται καθαυτές επιβλαβείς πρακτικές χειραγώγησης που βασίζονται στην ΤΝ.
(29)
Manipulativne tehnike omogućene umjetnom inteligencijom mogu se upotrebljavati kako bi se osobe navelo na neželjeno ponašanje ili kako bi ih se obmanulo tako da ih se potiče na odluke na način kojim se podriva i narušava njihova autonomija, donošenje odluka i slobodan izbor. Stavljanje na tržište, stavljanje u upotrebu ili korištenje određenih UI sustava s ciljem ili učinkom bitnog iskrivljavanja ljudskog ponašanja, pri čemu je vjerojatno da će nastati znatna šteta, osobito ona koja ima dovoljno velike štetne učinke na fizičko ili psihološko zdravlje odnosno financijske interese, osobito su opasni te bi ih stoga trebalo zabraniti. U takvim se UI sustavima upotrebljavaju subliminalne komponente kao što su zvučni i slikovni podražaji te videopodražaji koje osobe ne mogu percipirati jer nadilaze ljudsku percepciju ili se upotrebljavaju druge manipulativne ili prijevarne tehnike kojima se podriva ili narušava autonomija, donošenje odluka ili slobodan izbor osobe na način da ljudi svjesno ne percipiraju te tehnike ili zbog kojih su, ako ih i jesu svjesni, svejedno prevareni ili ih ne mogu kontrolirati niti im se oduprijeti. To bi se, na primjer, moglo olakšati sučeljima mozak-računalo ili virtualnom stvarnošću jer se njima omogućuje viši stupanj kontrole toga koji se podražaji prikazuju osobama, u mjeri u kojoj bi oni mogli bitno iskriviti njihovo ponašanje na znatno štetan način. Osim toga, UI sustavi mogu na drugi način iskorištavati ranjivosti osobe ili određene skupine osoba zbog njihove dobi, invaliditeta u smislu Direktive (EU) 2019/882 Europskog parlamenta i Vijeća (16) ili određene socijalne ili gospodarske situacije zbog kojih bi te osobe mogle biti izloženije iskorištavanju, kao što su osobe koje žive u ekstremnom siromaštvu i etničke ili vjerske manjine. Takvi UI sustavi mogu se staviti na tržište, staviti u upotrebu ili se upotrebljavati s ciljem ili učinkom bitnog iskrivljavanja ponašanja osobe i to na način kojim se toj osobi ili drugoj osobi ili skupinama osoba uzrokuje znatan šteta ili je se može razumno očekivati da će se prouzročiti takva šteta, što uključuje štetu koja se može akumulirati s vremenom, te bi ih stoga trebalo zabraniti. Možda nije moguće pretpostaviti postojanje namjere da se iskrivi ponašanje ako je to iskrivljavanje ponašanja posljedica čimbenika izvan UI sustava koji su izvan kontrole dobavljača ili subjekta koji uvodi sustav, odnosno čimbenika koje dobavljač UI sustava ili subjekt koji ga uvodi ne mogu u razumnoj mjeri predvidjeti i stoga ublažiti. U svakom slučaju, nije potrebno da dobavljač UI sustava ili subjekt koji ga uvodi ima namjeru prouzročiti znatnu štetu pod uvjetom da ta šteta proizlazi iz manipulativne ili izrabljivačke prakse omogućene umjetnom inteligencijom. Zabrane takvih praksi u području umjetne inteligencije komplementarne su odredbama sadržanima u Direktivi 2005/29/EZ Europskog parlamenta i Vijeća (17), osobito u pogledu toga da su nepoštene poslovne prakse koje dovode do gospodarske ili financijske štete potrošačima zabranjene u svim okolnostima, bez obzira na to provode li se putem UI sustavâ ili na drugi način. Zabrane manipulativnih i izrabljivačkih praksi iz ove Uredbe ne bi trebale utjecati na zakonite prakse u kontekstu liječenja, kao što je psihološko liječenje mentalnih bolesti ili fizička rehabilitacija, ako se te prakse provode u skladu s primjenjivim pravom i medicinskim standardima, kao što su izričita privola pojedinaca ili njihovih zakonskih zastupnika. Osim toga, uobičajene i zakonite poslovne prakse, primjerice u području oglašavanja, koje su u skladu s primjenjivim pravom ne bi same po sebi trebalo smatrati štetnom manipulativnom praksom omogućenom umjetnom inteligencijom.
(30)
Θα πρέπει να απαγορεύονται τα συστήματα βιομετρικής κατηγοριοποίησης που βασίζονται σε βιομετρικά δεδομένα φυσικών προσώπων, όπως το πρόσωπο ή το δακτυλικό αποτύπωμα ενός ατόμου, για να συμπεραίνονται ή να συνάγονται τα πολιτικά φρονήματα, η συμμετοχή σε συνδικαλιστική οργάνωση, οι θρησκευτικές ή φιλοσοφικές πεποιθήσεις, η φυλή, η σεξουαλική ζωή ή ο γενετήσιος προσανατολισμός του ατόμου. Η απαγόρευση αυτή δεν θα πρέπει να καλύπτει τη νόμιμη επισήμανση, το νόμιμο φιλτράρισμα ή τη νόμιμη κατηγοριοποίηση συνόλων βιομετρικών δεδομένων που έχουν αποκτηθεί σύμφωνα με το ενωσιακό ή το εθνικό δίκαιο με βάση βιομετρικά δεδομένα, όπως η διαλογή εικόνων ανάλογα με το χρώμα των μαλλιών ή των οφθαλμών, τα οποία μπορούν, για παράδειγμα, να χρησιμοποιηθούν στον τομέα της επιβολής του νόμου.
(30)
Trebalo bi zabraniti sustave biometrijske kategorizacije koji se temelje na biometrijskim podacima fizičkih osoba, kao što su lice ili otisak prstiju pojedinca, kako bi se deduciralo ili izvelo zaključke o njegovim političkim mišljenjima, članstvu u sindikatima, vjerskim ili filozofskim uvjerenjima, rasi, spolnom životu ili seksualnoj orijentaciji. Ta zabrana ne bi trebala obuhvaćati zakonito označivanje, filtriranje ili kategorizaciju skupova biometrijskih podataka prikupljenih u skladu s pravom Unije ili nacionalnim pravom na temelju biometrijskih podataka, kao što je razvrstavanje slika prema boji kose ili boji očiju, koji se, primjerice, mogu upotrebljavati u području kaznenog progona.
(31)
Τα συστήματα ΤΝ που παρέχουν κοινωνική βαθμολόγηση φυσικών προσώπων από δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς μπορούν να οδηγήσουν σε διακρίσεις και στον αποκλεισμό ορισμένων ομάδων. Μπορούν να παραβιάσουν το δικαίωμα στην αξιοπρέπεια και στη μεταχείριση χωρίς διακρίσεις, καθώς και τις αξίες της ισότητας και της δικαιοσύνης. Τα συστήματα ΤΝ αυτού του είδους αξιολογούν ή ταξινομούν φυσικά πρόσωπα ή ομάδες φυσικών προσώπων με βάση πολλαπλά σημεία δεδομένων σχετιζόμενα με την κοινωνική τους συμπεριφορά σε πολλαπλά πλαίσια ή με βάση γνωστά, συναγόμενα ή προβλεπόμενα προσωπικά χαρακτηριστικά τους ή χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς τους για ορισμένα χρονικά διαστήματα. Η κοινωνική βαθμολογία που λαμβάνεται από τέτοια συστήματα ΤΝ μπορεί να οδηγήσει σε επιζήμια ή δυσμενή μεταχείριση φυσικών προσώπων ή ολόκληρων ομάδων φυσικών προσώπων σε κοινωνικά πλαίσια, τα οποία δεν σχετίζονται με το πλαίσιο στο οποίο παρήχθησαν ή συνελέγησαν αρχικά τα δεδομένα, ή σε επιζήμια μεταχείριση η οποία είναι δυσανάλογη ή αδικαιολόγητη σε σχέση με τη σοβαρότητα της κοινωνικής συμπεριφοράς τους. Τα συστήματα ΤΝ που περιλαμβάνουν τέτοιες απαράδεκτες πρακτικές βαθμολόγησης και οδηγούν σε επιζήμια ή δυσμενή αποτελέσματα αυτού του είδους θα πρέπει, συνεπώς, να απαγορεύονται. Η απαγόρευση αυτή δεν θα πρέπει να θίγει τις νόμιμες πρακτικές αξιολόγησης φυσικών προσώπων που διενεργούνται για συγκεκριμένο σκοπό κατά τρόπο σύμφωνο προς το ενωσιακό και το εθνικό δίκαιο.
(31)
UI sustavi koji omogućuju društveno vrednovanje fizičkih osoba koje upotrebljavaju javni ili privatni akteri mogu rezultirati diskriminatornim ishodima i isključivanjem određenih skupina. Njima se može prekršiti pravo na dostojanstvo i nediskriminaciju te vrijednosti kao što su ravnopravnost i pravda. Takvi UI sustavi evaluiraju ili klasificiraju fizičke osobe ili skupine fizičkih osoba na temelju višestrukih podataka povezanih s njihovim društvenim ponašanjem u višestrukim kontekstima ili poznatih, izvedenih ili predviđenih osobnih značajki ili značajki osobnosti tijekom određenih razdoblja. Društveni rejting dobiven takvim UI sustavima može rezultirati štetnim ili nepovoljnim tretmanom fizičkih osoba ili cijelih skupina fizičkih osoba u društvenim kontekstima koji nisu povezani s kontekstom u kojima su podaci izvorno generirani ili prikupljeni odnosno štetnim tretmanom koji je nerazmjeran ili neopravdan u odnosu na težinu posljedica njihova društvenog ponašanja. Stoga bi UI sustave koji uključuju takve neprihvatljive prakse vrednovanja i koji rezultiraju takvim štetnim ili nepovoljnim ishodima trebalo zabraniti. Ta zabrana ne bi trebala utjecati na zakonite prakse evaluacije fizičkih osoba koje se provode u specifičnu svrhu u skladu s pravom Unije i nacionalnim pravom.
(32)
Η χρήση συστημάτων ΤΝ για την εξ αποστάσεως βιομετρική ταυτοποίηση φυσικών προσώπων σε «πραγματικό χρόνο» σε δημόσια προσβάσιμους χώρους για σκοπούς επιβολής του νόμου είναι ιδιαιτέρως παρεμβατική όσον αφορά τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των σχετικών προσώπων, στον βαθμό που μπορεί να επηρεάσει την ιδιωτική ζωή μεγάλου τμήματος του πληθυσμού, να δημιουργήσει την αίσθηση συνεχούς παρακολούθησης και να αποθαρρύνει έμμεσα την άσκηση της ελευθερίας του συνέρχεσθαι και άλλων θεμελιωδών δικαιωμάτων. Τεχνικές ανακρίβειες συστημάτων ΤΝ που προορίζονται για την εξ αποστάσεως βιομετρική ταυτοποίηση φυσικών προσώπων μπορούν να οδηγήσουν σε μεροληπτικά αποτελέσματα και να επιφέρουν διακρίσεις. Τα μεροληπτικά αποτελέσματα και οι διακρίσεις αυτού του είδους σχετίζονται ιδίως με την ηλικία, την εθνοτική καταγωγή, τη φυλή, το φύλο ή τις αναπηρίες. Επιπλέον, η αμεσότητα των επιπτώσεων και οι περιορισμένες δυνατότητες για τη διενέργεια περαιτέρω ελέγχων ή διορθώσεων σε σχέση με τη χρήση τέτοιων συστημάτων που λειτουργούν σε πραγματικό χρόνο ενέχουν αυξημένους κινδύνους για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των ενδιαφερόμενων προσώπων στο πλαίσιο δραστηριοτήτων επιβολής του νόμου ή τα οποία υφίστανται τις επιπτώσεις τέτοιων δραστηριοτήτων.
(32)
Korištenje UI sustava za daljinsku biometrijsku identifikaciju fizičkih osoba u stvarnom vremenu na javnim mjestima u svrhu kaznenog progona osobito je intruzivno za prava i slobode dotičnih osoba, u onoj mjeri u kojoj može utjecati na privatni život velikog dijela stanovništva, pobuditi doživljaj stalnog nadzora i neizravno odvratiti od ostvarivanja slobode okupljanja i drugih temeljnih prava. Tehničke netočnosti UI sustava namijenjenih daljinskoj biometrijskoj identifikaciji fizičkih osoba mogu rezultirati pristranim rezultatima i imati diskriminacijske učinke. Takvi potencijalni pristrani rezultati i diskriminacijski učinci osobito su relevantni s obzirom na dob, etničku pripadnost, rasu, spol ili invaliditet. Osim toga, neposrednost učinka i ograničene mogućnosti za dodatne provjere ili ispravke u pogledu korištenja takvih sustava koji funkcioniraju u stvarnom vremenu nose povećane rizike za prava i slobode dotičnih osoba u kontekstu aktivnosti kaznenog progona ili na koje aktivnosti kaznenog progona utječu.
(33)
Η χρήση των συστημάτων αυτών για σκοπούς επιβολής του νόμου θα πρέπει, συνεπώς, να απαγορεύεται, με εξαίρεση εξαντλητικά απαριθμούμενες και αυστηρά καθορισμένες περιπτώσεις, στις οποίες η χρήση τους είναι απολύτως αναγκαία για την επίτευξη σκοπού ουσιαστικού δημόσιου συμφέροντος, η σπουδαιότητα του οποίου υπερτερεί των κινδύνων. Στις περιπτώσεις αυτές περιλαμβάνονται η αναζήτηση ορισμένων θυμάτων εγκληματικών πράξεων, συμπεριλαμβανομένων των εξαφανισμένων προσώπων· ορισμένες απειλές κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας φυσικών προσώπων ή απειλές τρομοκρατικής επίθεσης· και ο εντοπισμός ή η ταυτοποίηση δραστών ή υπόπτων για τις αξιόποινες πράξεις που απαριθμούνται σε παράρτημα του παρόντος κανονισμού, εφόσον οι αξιόποινες αυτές πράξεις τιμωρούνται στο σχετικό κράτος μέλος με στερητική της ελευθερίας ποινή ή στερητικό της ελευθερίας μέτρο ασφάλειας ανώτατης διάρκειας τουλάχιστον τεσσάρων ετών και όπως ορίζονται κατά το δίκαιο του εν λόγω κράτους μέλους. Αυτό το όριο για τη στερητική της ελευθερίας ποινή ή το στερητικό της ελευθερίας μέτρο ασφάλειας σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο συμβάλλει στο να διασφαλιστεί ότι η αξιόποινη πράξη θα είναι αρκετά σοβαρή ώστε να δικαιολογεί δυνητικά τη χρήση συστημάτων εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης «σε πραγματικό χρόνο». Εξάλλου, ο κατάλογος αξιόποινων πράξεων που παρατίθεται σε παράρτημα του παρόντος κανονισμού βασίζεται στις 32 αξιόποινες πράξεις που απαριθμούνται στην απόφαση-πλαίσιο 2002/584/ΔΕΥ του Συμβουλίου (18), λαμβανομένου υπόψη ότι στην πράξη ορισμένες από αυτές είναι πιθανόν να παρουσιάζουν μεγαλύτερη συνάφεια από κάποιες άλλες, υπό την έννοια ότι είναι αναμενόμενο να ποικίλλει σημαντικά ο βαθμός στον οποίο η προσφυγή στην εξ αποστάσεως βιομετρική ταυτοποίηση «σε πραγματικό χρόνο» θα μπορούσε να είναι αναγκαία και αναλογική για την έμπρακτη επιδίωξη του εντοπισμού ή της ταυτοποίησης δράστη ή υπόπτου για τις διάφορες απαριθμούμενες αξιόποινες πράξεις και λαμβανομένων επίσης υπόψη των πιθανών διαφορών ως προς τη σοβαρότητα, την πιθανότητα και την κλίμακα της βλάβης ή των ενδεχόμενων αρνητικών συνεπειών. Η επικείμενη απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας φυσικών προσώπων θα μπορούσε επίσης να προκύψει από σοβαρή διατάραξη υποδομών ζωτικής σημασίας, όπως ορίζονται στο άρθρο 2 σημείο 4) της οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (19), όταν η διατάραξη ή η καταστροφή των εν λόγω υποδομών ζωτικής σημασίας θα οδηγούσε σε επικείμενη απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας ενός προσώπου, μεταξύ άλλων μέσω σοβαρής βλάβης στην παροχή βασικών προμηθειών στον πληθυσμό ή στην άσκηση των βασικών λειτουργιών του κράτους. Επιπλέον, με τον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να διατηρείται η δυνατότητα των αρχών που είναι αρμόδιες για την επιβολή του νόμου, τους συνοριακούς ελέγχους, τη μετανάστευση ή το άσυλο να διενεργούν ελέγχους ταυτότητας παρουσία του ενδιαφερόμενου προσώπου σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που καθορίζονται στο ενωσιακό και το εθνικό δίκαιο για τους ελέγχους αυτούς. Ειδικότερα, οι αρχές που είναι αρμόδιες για την επιβολή του νόμου, τους συνοριακούς ελέγχους, τη μετανάστευση ή το άσυλο θα πρέπει να είναι σε θέση να χρησιμοποιούν συστήματα πληροφοριών, σύμφωνα με το ενωσιακό ή το εθνικό δίκαιο, για την ταυτοποίηση προσώπων τα οποία, κατά τη διάρκεια ελέγχου ταυτότητας, είτε αρνούνται να ταυτοποιηθούν είτε δεν είναι σε θέση να δηλώσουν ή να αποδείξουν την ταυτότητά τους, χωρίς να απαιτείται βάσει του παρόντος κανονισμού λήψη προηγούμενης άδειας. Αυτό θα μπορούσε να αφορά, για παράδειγμα, ένα πρόσωπο που εμπλέκεται σε εγκληματική πράξη και δεν είναι πρόθυμο ή δεν είναι σε θέση, λόγω ατυχήματος ή ιατρικής πάθησης, να αποκαλύψει την ταυτότητά του στις αρχές επιβολής του νόμου.
(33)
Stoga bi trebalo zabraniti korištenje tih sustava u svrhu kaznenog progona, osim u taksativno popisanim i usko definiranim situacijama u kojima je ono nužno za ostvarenje znatnog javnog interesa, čija važnost premašuje rizike. Te situacije uključuju potragu za određenim žrtvama kaznenih djela, uključujući nestale osobe, određene prijetnje životu ili tjelesnoj sigurnosti fizičkih osoba ili prijetnje od terorističkih napada i lociranje ili identifikaciju počiniteljâ kaznenih djela ili osumnjičenikâ za kaznena djela iz priloga ovoj Uredbi, ako je za ta kaznena djela u dotičnoj državi članici zapriječena kazna zatvora ili oduzimanja slobode u maksimalnom trajanju od najmanje četiri godine i kako su definirana u pravu te države članice. Takvim pragom za kaznu zatvora ili oduzimanje slobode u skladu s nacionalnim pravom doprinosi se osiguravanju toga da kazneno djelo bude dovoljno teško da bi se moglo opravdati korištenje sustava za daljinsku biometrijsku identifikaciju u stvarnom vremenu. Nadalje, popis kaznenih djela naveden u prilogu ovoj Uredbi temelji se na 32 kaznena djela navedena u Okvirnoj odluci Vijeća 2002/584/PUP (18), uzimajući u obzir da su neka od tih kaznenih djela u praksi vjerojatno relevantnija od drugih, u smislu da bi primjena daljinske biometrijske identifikacije u stvarnom vremenu mogla biti predvidljivo potrebna i proporcionalna u vrlo promjenjivim opsezima za praktičnu provedbu lokalizacije ili identifikacije počinitelja različitih navedenih kaznenih djela ili osumnjičenika za ta kaznena djela i s obzirom na vjerojatne razlike u težini, vjerojatnosti i razmjeru štete ili mogućih negativnih posljedica. Izravna prijetnja životu ili tjelesnoj sigurnosti fizičkih osoba mogla bi također rezultirati iz ozbiljnog poremećaja kritične infrastrukture, kako je definirana u članku 2. točki 4. Direktive (EU) 2022/2557 Europskog parlamenta i Vijeća (19), ako bi poremećaj u radu ili uništenje takve kritične infrastrukture prouzročili izravnu prijetnju životu ili tjelesnoj sigurnosti osobe, među ostalim i putem teške štete pružanju osnovne opskrbe stanovništva ili izvršavanju temeljne funkcije države. Osim toga, ovom bi se Uredbom trebala očuvati sposobnost tijela kaznenog progona, tijela nadležnih za nadzor granica, tijela nadležnih za imigraciju ili tijela nadležnih za azil da provode provjere identiteta u prisutnosti dotične osobe, u skladu s uvjetima utvrđenima za takve provjere u pravu Unije i nacionalnom pravu. Tijela kaznenog progona, tijela nadležna za nadzor granica, tijela nadležna za imigraciju ili tijela nadležna za azil osobito bi se trebala moći koristiti informacijskim sustavima, u skladu s pravom Unije ili nacionalnim pravom, za identifikaciju osoba koje se tijekom provjere identiteta odbijaju identificirati ili nisu u stanju navesti ili dokazati svoj identitet, a da pritom ne moraju pribaviti prethodno odobrenje na temelju ove Uredbe. To bi, na primjer, mogla biti osoba uključena u kazneno djelo, koja nije voljna ili koja zbog nesreće ili zdravstvenog stanja nije u stanju otkriti svoj identitet tijelima kaznenog progona.
(34)
Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα συστήματα αυτά χρησιμοποιούνται κατά τρόπο υπεύθυνο και αναλογικό, είναι επίσης σημαντικό να καθοριστεί ότι, σε καθεμία από αυτές τις εξαντλητικά απαριθμούμενες και αυστηρά καθορισμένες περιπτώσεις, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη ορισμένα στοιχεία, ιδίως όσον αφορά τη φύση της κατάστασης στο πλαίσιο της οποίας προκύπτει το αίτημα και τις συνέπειες της χρήσης για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες όλων των ενδιαφερόμενων προσώπων, καθώς και τις εγγυήσεις και τους όρους που προβλέπονται για τη χρήση. Επιπλέον, η χρήση συστημάτων εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης «σε πραγματικό χρόνο» σε δημόσια προσβάσιμους χώρους για σκοπούς επιβολής του νόμου θα πρέπει να γίνεται μόνο για την επιβεβαίωση της ταυτότητας του ειδικά στοχευόμενου ατόμου και θα πρέπει να περιορίζεται σε ό,τι είναι απολύτως αναγκαίο όσον αφορά τη χρονική περίοδο, καθώς και το γεωγραφικό και προσωπικό πεδίο εφαρμογής, λαμβανομένων ιδίως υπόψη των αποδεικτικών στοιχείων ή ενδείξεων σχετικά με τις απειλές, τα θύματα ή τον δράστη. Η χρήση του συστήματος εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης σε πραγματικό χρόνο σε δημόσια προσβάσιμους χώρους θα πρέπει να επιτρέπεται μόνο εάν η σχετική αρχή επιβολής του νόμου έχει ολοκληρώσει εκτίμηση επιπτώσεων στα θεμελιώδη δικαιώματα και, εκτός αν προβλέπεται άλλως στον παρόντα κανονισμό, έχει καταχωρίσει το σύστημα στη βάση δεδομένων όπως ορίζεται στον παρόντα κανονισμό. Η βάση δεδομένων αναφοράς για τα πρόσωπα θα πρέπει να είναι κατάλληλη για κάθε περίπτωση χρήσης σε καθεμία από τις περιπτώσεις που αναφέρονται ανωτέρω.
(34)
Kako bi se osiguralo odgovorno i proporcionalno korištenje tih sustava, važno je i utvrditi da bi u svakoj od tih taksativno popisanih i usko definiranih situacija trebalo uzeti u obzir određene elemente, osobito u pogledu prirode situacije zbog koje se zahtijeva njihova upotreba i posljedica te upotrebe za prava i slobode svih dotičnih osoba te u pogledu zaštitnih mjera i uvjeta propisanih za tu upotrebu. Osim toga, sustavi za daljinsku biometrijsku identifikaciju u stvarnom vremenu na javnim mjestima u svrhu kaznenog progona trebali bi se upotrebljavati samo za potvrđivanje identiteta konkretno ciljanog pojedinca i ta bi upotreba trebala biti ograničena na ono što je nužno kad je riječ o razdoblju te zemljopisnom i personalnom području primjene, uzimajući osobito u obzir dokaze ili naznake u vezi s prijetnjama, žrtvama ili počiniteljem. Upotrebu sustava za daljinsku biometrijsku identifikaciju u stvarnom vremenu na javnim mjestima trebalo bi odobriti samo ako je relevantno tijelo kaznenog progona dovršilo procjenu učinka na temeljna prava i, osim ako je drukčije predviđeno u ovoj Uredbi, registriralo sustav u bazi podataka kako je utvrđeno u ovoj Uredbi. Referentna baza podataka osoba trebala bi biti primjerena za svaki slučaj korištenja u svakoj od gore navedenih situacija.
(35)
Κάθε χρήση συστήματος εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης «σε πραγματικό χρόνο» σε δημόσια προσβάσιμους χώρους για σκοπούς επιβολής του νόμου θα πρέπει να υπόκειται σε ρητή και ειδική άδεια που χορηγείται από δικαστική αρχή ή από ανεξάρτητη διοικητική αρχή κράτους μέλους της οποίας η απόφαση έχει δεσμευτική ισχύ. Η άδεια αυτή θα πρέπει, κατ’ αρχήν, να λαμβάνεται πριν από τη χρήση του συστήματος ΤΝ με σκοπό την ταυτοποίηση προσώπου ή προσώπων. Εξαιρέσεις από τον κανόνα αυτό θα πρέπει να επιτρέπονται σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις για λόγους επείγοντος, δηλαδή σε περιπτώσεις στις οποίες η ανάγκη χρήσης των σχετικών συστημάτων είναι τέτοια που η λήψη άδειας πριν από την έναρξη της χρήσης του συστήματος ΤΝ καθίσταται πρακτικά και αντικειμενικά αδύνατη. Σε αυτές τις επείγουσες περιπτώσεις, η χρήση του συστήματος ΤΝ θα πρέπει να περιορίζεται στο απολύτως ελάχιστο αναγκαίο και να υπόκειται στις κατάλληλες εγγυήσεις και προϋποθέσεις, όπως καθορίζονται στο εθνικό δίκαιο και εξειδικεύονται στο πλαίσιο κάθε επιμέρους περίπτωσης επείγουσας χρήσης από την ίδια την αρχή επιβολής του νόμου. Επιπλέον, σε τέτοιες περιπτώσεις, η αρχή επιβολής του νόμου θα πρέπει να ζητεί την άδεια αυτή, αναφέροντας παράλληλα τους λόγους για τους οποίους δεν ήταν σε θέση να τη ζητήσει νωρίτερα, χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση και το αργότερο εντός 24 ωρών. Εάν απορριφθεί μια τέτοια άδεια, η χρήση συστημάτων βιομετρικής ταυτοποίησης σε πραγματικό χρόνο που συνδέεται με την άδεια αυτή θα πρέπει να παύεται με άμεση ισχύ και όλα τα δεδομένα που σχετίζονται με τη συγκεκριμένη χρήση θα πρέπει να απορρίπτονται και να διαγράφονται. Στα δεδομένα αυτά περιλαμβάνονται δεδομένα εισόδου που έχουν αποκτηθεί απευθείας από σύστημα ΤΝ κατά τη διάρκεια της χρήσης τέτοιου συστήματος, καθώς και τα αποτελέσματα και τα στοιχεία εξόδου της χρήσης που συνδέεται με την άδεια αυτή. Δεν θα πρέπει να περιλαμβάνονται στοιχεία εισόδου που έχουν αποκτηθεί νόμιμα σύμφωνα με άλλο κανόνα ενωσιακού ή εθνικού δικαίου. Σε κάθε περίπτωση, δεν θα πρέπει να λαμβάνεται απόφαση που έχει δυσμενείς νομικές συνέπειες για ένα πρόσωπο με βάση αποκλειστικά τα στοιχεία εξόδου του συστήματος εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης.
(35)
Uvjet za svaku upotrebu sustava za daljinsku biometrijsku identifikaciju u stvarnom vremenu na javnim mjestima u svrhu kaznenog progona trebalo bi biti izričito i specifično odobrenje pravosudnog tijela ili neovisnog upravnog tijela države članice čija je odluka obvezujuća. Takvo bi odobrenje u načelu trebalo pribaviti prije upotrebe UI sustava radi identifikacije jedne ili više osoba. Iznimke od tog pravila trebalo bi dopustiti u propisno opravdanim situacijama na temelju hitnosti, odnosno u situacijama u kojima je potreba za upotrebom dotičnih sustava takva da je praktično i objektivno nemoguće pribaviti odobrenje prije početka upotrebe UI sustava. U takvim hitnim situacijama upotreba UI sustava trebala bi biti ograničena na apsolutno nužni minimum te podlijegati odgovarajućim zaštitnim mjerama i uvjetima, kako je utvrđeno u nacionalnom pravu i kako je odredilo sâmo tijelo kaznenog progona u kontekstu svakog pojedinačnog hitnog slučaja upotrebe. Osim toga, tijelo kaznenog progona trebalo bi u takvim situacijama zatražiti takvo odobrenje uz navođenje razloga zbog kojih ga nije moglo zatražiti ranije, bez nepotrebne odgode, a najkasnije u roku od 24 sata. Ako je takvo odobrenje odbijeno, upotrebu sustavâ za biometrijsku identifikaciju u stvarnom vremenu povezanu s tim odobrenjem trebalo bi smjesta zaustaviti te bi sve podatke povezane s takvom upotrebom trebalo odbaciti i izbrisati. Takvi podaci uključuju ulazne podatke koje je UI sustav izravno prikupio tijekom upotrebe takvog sustava te rezultate i izlazne podatke upotrebe povezane s tim odobrenjem. Ne bi trebali uključivati ulazne podatke koji su zakonito pribavljeni u skladu s drugim pravom Unije ili nacionalnim pravom. U svakom slučaju, odluku koja proizvodi negativan pravni učinak na osobu ne bi trebalo donijeti isključivo na temelju izlaznih podataka sustava za daljinsku biometrijsku identifikaciju.
(36)
Για την εκτέλεση των καθηκόντων τους σύμφωνα με τις απαιτήσεις που ορίζονται στον παρόντα κανονισμό, καθώς και σε εθνικούς κανόνες, θα πρέπει να κοινοποιείται στην αρμόδια αρχή εποπτείας της αγοράς και στην εθνική αρχή προστασίας δεδομένων κάθε χρήση του συστήματος βιομετρικής ταυτοποίησης σε πραγματικό χρόνο. Οι αρχές εποπτείας της αγοράς και οι εθνικές αρχές προστασίας δεδομένων στις οποίες έχει γίνει κοινοποίηση θα πρέπει να υποβάλλουν στην Επιτροπή ετήσια έκθεση σχετικά με τη χρήση συστημάτων βιομετρικής ταυτοποίησης σε πραγματικό χρόνο.
(36)
Kako bi obavljali svoje zadaće u skladu sa zahtjevima utvrđenima u ovoj Uredbi i nacionalnim pravilima, relevantno tijelo za nadzor tržišta i nacionalno tijelo za zaštitu podataka trebali bi biti obaviješteni o svakom korištenju sustava za biometrijsku identifikaciju u stvarnom vremenu. Tijela za nadzor tržišta i prijavljena nacionalna tijela za zaštitu podataka trebala bi Komisiji podnositi godišnje izvješće o korištenju sustava za biometrijsku identifikaciju u stvarnom vremenu.
(37)
Πέραν τούτου, ενδείκνυται να προβλεφθεί, εντός του εξαντλητικού πλαισίου που ορίζει ο παρών κανονισμός, ότι η εν λόγω χρήση στην επικράτεια κράτους μέλους σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να είναι δυνατή μόνο όταν και στον βαθμό που το σχετικό κράτος μέλος έχει αποφασίσει να προβλέψει ρητά τη δυνατότητα να επιτρέπεται η χρήση αυτή στο πλαίσιο των ειδικότερων κανόνων του εθνικού του δικαίου. Συνεπώς, τα κράτη μέλη έχουν την ευχέρεια, δυνάμει του παρόντος κανονισμού, να μην προβλέψουν καθόλου αυτήν τη δυνατότητα ή να προβλέψουν τη δυνατότητα αυτή μόνο για ορισμένους από τους στόχους που μπορούν να δικαιολογήσουν την εγκεκριμένη χρήση που προσδιορίζεται στον παρόντα κανονισμό. Οι εθνικοί αυτοί κανόνες θα πρέπει να κοινοποιούνται στην Επιτροπή εντός 30 ημερών από τη θέσπισή τους.
(37)
Nadalje, primjereno je u kontekstu iscrpnog okvira utvrđenog ovom Uredbom predvidjeti da bi takvo korištenje na državnom području države članice u skladu s ovom Uredbom trebalo biti moguće samo ako i u mjeri u kojoj je dotična država članica odlučila izričito predvidjeti mogućnost odobravanja takvog korištenja u svojim podrobnim pravilima nacionalnog prava. Stoga države članice na temelju ove Uredbe i dalje mogu slobodno odlučiti da neće uopće predvidjeti takvu mogućnost ili mogu predvidjeti takvu mogućnost samo u odnosu na neke od ciljeva kojima se može opravdati odobreno korištenje utvrđeno u ovoj Uredbi. O takvim nacionalnim pravilima trebalo bi obavijestiti Komisiju u roku od 30 dana od njihova donošenja.
(38)
Η χρήση συστημάτων ΤΝ για την εξ αποστάσεως βιομετρική ταυτοποίηση φυσικών προσώπων σε πραγματικό χρόνο σε δημόσια προσβάσιμους χώρους για σκοπούς επιβολής του νόμου περιλαμβάνει κατ’ ανάγκη την επεξεργασία βιομετρικών δεδομένων. Οι κανόνες του παρόντος κανονισμού οι οποίοι, με την επιφύλαξη ορισμένων εξαιρέσεων, απαγορεύουν αυτήν τη χρήση και βασίζονται στο άρθρο 16 ΣΛΕΕ θα πρέπει να εφαρμόζονται ως lex specialis σε σχέση με τους κανόνες για την επεξεργασία βιομετρικών δεδομένων που περιέχονται στο άρθρο 10 της οδηγίας (ΕΕ) 2016/680, ρυθμίζοντας, συνεπώς, κατά τρόπο εξαντλητικό, τη χρήση αυτήν και την επεξεργασία των σχετικών βιομετρικών δεδομένων. Ως εκ τούτου, αυτή η χρήση και η επεξεργασία θα πρέπει να είναι δυνατές μόνο στον βαθμό που είναι συμβατές με το καθοριζόμενο στον παρόντα κανονισμό πλαίσιο, χωρίς να υπάρχει περιθώριο, εκτός του πλαισίου αυτού, για τις αρμόδιες αρχές, όταν ενεργούν για σκοπούς επιβολής του νόμου, να χρησιμοποιούν τα εν λόγω συστήματα και να επεξεργάζονται τα εν λόγω δεδομένα σε σχέση με αυτά τα συστήματα για τους λόγους που απαριθμούνται στο άρθρο 10 της οδηγίας (ΕΕ) 2016/680. Στο πλαίσιο αυτό, ο παρών κανονισμός δεν προορίζεται να αποτελέσει τη νομική βάση για την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα σύμφωνα με το άρθρο 8 της οδηγίας (ΕΕ) 2016/680. Ωστόσο, η χρήση συστημάτων εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης σε πραγματικό χρόνο σε δημόσια προσβάσιμους χώρους για σκοπούς πλην της επιβολής του νόμου, μεταξύ άλλων από τις αρμόδιες αρχές, δεν θα πρέπει να καλύπτεται από το ειδικό πλαίσιο σχετικά με τη χρήση αυτή για σκοπούς επιβολής του νόμου το οποίο καθορίζεται στον παρόντα κανονισμό. Ως εκ τούτου, η χρήση αυτή για σκοπούς πλην της επιβολής του νόμου δεν θα πρέπει να υπόκειται στην απαίτηση λήψης άδειας δυνάμει του παρόντος κανονισμού και των εφαρμοστέων ειδικών κανόνων εθνικού δικαίου που ενδεχομένως θέτουν σε εφαρμογή την άδεια αυτή.
(38)
Korištenje UI sustavâ za daljinsku biometrijsku identifikaciju pojedinaca u stvarnom vremenu na javnim mjestima u svrhu kaznenog progona nužno uključuje obradu biometrijskih podataka. Pravila iz ove Uredbe kojima se, podložno određenim iznimkama, zabranjuje takvo korištenje, koja se temelje na članku 16. UFEU-a, trebala bi se primjenjivati kao lex specialis u odnosu na pravila o obradi biometrijskih podataka iz članka 10. Direktive (EU) 2016/680, čime se na iscrpan način uređuje takvo korištenje i obrada biometrijskih podataka. Stoga bi takvo korištenje i obrada trebali biti mogući samo u onoj mjeri u kojoj su u skladu s okvirom utvrđenim ovom Uredbom, pri čemu ne bi trebao postojati prostor, izvan tog okvira, da nadležna tijela koja djeluju u svrhu kaznenog progona upotrebljavaju takve sustave i obrađuju takve povezane podatke na temelju razloga navedenih u članku 10. Direktive (EU) 2016/680. U tom kontekstu svrha ove Uredbe nije pružanje pravne osnove za obradu osobnih podataka na temelju članka 8. Direktive (EU) 2016/680. Međutim, korištenje sustavâ za daljinsku biometrijsku identifikaciju u stvarnom vremenu na javnim mjestima u druge svrhe osim kaznenog progona, među ostalim kad ih upotrebljavaju nadležna tijela, ne bi trebalo biti obuhvaćeno posebnim okvirom o takvom korištenju u svrhu kaznenog progona utvrđenim ovom Uredbom. Takvo korištenje u druge svrhe osim kaznenog progona stoga ne bi trebalo podlijegati zahtjevu za odobrenje na temelju ove Uredbe te važećim podrobnim pravilima nacionalnog prava kojima se daje učinak tom odobrenju.
(39)
Κάθε επεξεργασία βιομετρικών δεδομένων και άλλων δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα στο πλαίσιο της χρήσης συστημάτων ΤΝ για βιομετρική ταυτοποίηση, πλην αυτής που συνδέεται με τη χρήση συστημάτων εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης σε πραγματικό χρόνο σε δημόσια προσβάσιμους χώρους για σκοπούς επιβολής του νόμου κατά τα οριζόμενα στον παρόντα κανονισμό, θα πρέπει να εξακολουθεί να συμμορφώνεται με όλες τις απαιτήσεις που απορρέουν από το άρθρο 10 της οδηγίας (ΕΕ) 2016/680. Για σκοπούς εκτός της επιβολής του νόμου, το άρθρο 9 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 και το άρθρο 10 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1725 απαγορεύουν την επεξεργασία βιομετρικών δεδομένων, με περιορισμένης έκτασης εξαιρέσεις όπως προβλέπονται στα εν λόγω άρθρα. Κατά την εφαρμογή του άρθρου 9 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679, έχουν ήδη εκδοθεί από εθνικές αρχές προστασίας δεδομένων απαγορευτικές αποφάσεις όσον αφορά τη χρήση εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης για σκοπούς εκτός της επιβολής του νόμου.
(39)
Svaka obrada biometrijskih podataka i drugih osobnih podataka povezana s korištenjem UI sustavâ za biometrijsku identifikaciju, osim obrade povezane s korištenjem sustavâ za daljinsku biometrijsku identifikaciju u stvarnom vremenu na javnim mjestima u svrhu kaznenog progona kako je uređeno ovom Uredbom, i dalje bi trebala ispunjavati sve zahtjeve koji proizlaze iz članka 10. Direktive (EU) 2016/680. U svrhe koje nisu kazneni progon, člankom 9. stavkom 1. Uredbe (EU) 2016/679 i člankom 10. stavkom 1. Uredbe (EU) 2018/1725 zabranjuje se obrada biometrijskih podataka koji podliježu ograničenim iznimkama kako je predviđeno u tim člancima. Primjenom članka 9. stavka 1. Uredbe (EU) 2016/679 nacionalna tijela za zaštitu podataka već su donijela odluke o zabrani upotrebe daljinske biometrijske identifikacije u svrhe koje nisu kazneni progon.
(40)
Σύμφωνα με το άρθρο 6α του πρωτοκόλλου αριθ. 21 για τη θέση του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας όσον αφορά τον χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, το οποίο προσαρτάται στη ΣΕΕ και στη ΣΛΕΕ, η Ιρλανδία δεν δεσμεύεται από τους κανόνες οι οποίοι καθορίζονται στο άρθρο 5 παράγραφος 1 πρώτο εδάφιο στοιχείο ζ), στον βαθμό που εφαρμόζεται στη χρήση συστημάτων βιομετρικής κατηγοριοποίησης για δραστηριότητες στο πεδίο της αστυνομικής συνεργασίας και της δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις, στο άρθρο 5 παράγραφος 1 πρώτο εδάφιο στοιχείο δ), στον βαθμό που εφαρμόζεται στη χρήση συστημάτων ΤΝ καλυπτόμενων από την εν λόγω διάταξη, στο άρθρο 5 παράγραφος 1 πρώτο εδάφιο στοιχείο η), στο άρθρο 5 παράγραφοι 2 έως 6 και στο άρθρο 26 παράγραφος 10 του παρόντος κανονισμού και οι οποίοι θεσπίζονται βάσει του άρθρου 16 ΣΛΕΕ και αφορούν την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από τα κράτη μέλη κατά τη διεξαγωγή δραστηριοτήτων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του τρίτου μέρους τίτλος V κεφάλαιο 4 ή κεφάλαιο 5 ΣΛΕΕ, στον βαθμό που η Ιρλανδία δεν δεσμεύεται από τους κανόνες οι οποίοι διέπουν τις μορφές δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις ή αστυνομικής συνεργασίας στο πλαίσιο των οποίων πρέπει να τηρούνται οι διατάξεις οι οποίες θεσπίζονται βάσει του άρθρου 16 ΣΛΕΕ.
(40)
U skladu s člankom 6.a Protokola br. 21 o stajalištu Ujedinjene Kraljevine i Irske s obzirom na područje slobode, sigurnosti i pravde, priloženog UEU-u i UFEU-u, Irsku ne obvezuju pravila utvrđena u članku 5. stavku 1. prvom podstavku točki (g), u mjeri u kojoj se primjenjuje na korištenje sustavâ biometrijske kategorizacije za aktivnosti u području policijske suradnje i pravosudne suradnje u kaznenim stvarima, u članku 5. stavku 1. prvom podstavku točki (d), u mjeri u kojoj se primjenjuje na korištenje UI sustava obuhvaćenih tom odredbom, u članku 5. stavku 1. prvom podstavku točki (h), u članku 5. stavcima od 2. do 6. i u članku 26. stavku 10. ove Uredbe, donesena na temelju članka 16. UFEU-a, koja se odnose na obradu osobnih podataka koju vrše države članice pri obavljanju aktivnosti koje su obuhvaćene dijelom trećim glavom V. poglavljem 4. ili poglavljem 5. UFEU-a ako Irsku ne obvezuju pravila koja uređuju oblike pravosudne suradnje u kaznenim stvarima ili policijske suradnje za koja se zahtijeva usklađenost s odredbama utvrđenima na temelju članka 16. UFEU-a.
(41)
Σύμφωνα με τα άρθρα 2 και 2α του πρωτοκόλλου αριθ. 22 σχετικά με τη θέση της Δανίας, το οποίο προσαρτάται στη ΣΕΕ και στη ΣΛΕΕ, η Δανία δεν δεσμεύεται από τους κανόνες οι οποίοι καθορίζονται στο άρθρο 5 παράγραφος 1 πρώτο εδάφιο στοιχείο ζ), στον βαθμό που εφαρμόζεται στη χρήση συστημάτων βιομετρικής κατηγοριοποίησης για δραστηριότητες στο πεδίο της αστυνομικής συνεργασίας και της δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις, στο άρθρο 5 παράγραφος 1 πρώτο εδάφιο στοιχείο δ), στον βαθμό που εφαρμόζονται στη χρήση συστημάτων ΤΝ καλυπτόμενων από την εν λόγω διάταξη, στο άρθρο 5 παράγραφος 1 πρώτο εδάφιο στοιχείο η), στο άρθρο 5 παράγραφοι 2 έως 6 και στο άρθρο 26 παράγραφος 10 του παρόντος κανονισμού και οι οποίοι θεσπίζονται βάσει του άρθρου 16 ΣΛΕΕ και αφορούν την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από τα κράτη μέλη κατά τη διεξαγωγή δραστηριοτήτων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του τρίτου μέρους τίτλος V κεφάλαιο 4 ή κεφάλαιο 5 ΣΛΕΕ, ούτε υπόκειται στην εφαρμογή τους.
(41)
U skladu s člancima 2. i 2.a Protokola br. 22 o stajalištu Danske, priloženog UEU-u i UFEU-u, Dansku ne obvezuju pravila utvrđena u članku 5. stavku 1. točki (g), u mjeri u kojoj se primjenjuje na korištenje sustavâ biometrijske kategorizacije za aktivnosti u području policijske suradnje i pravosudne suradnje u kaznenim stvarima, u članku 5. stavku 1. prvom podstavku točki (d), u mjeri u kojoj se primjenjuju na korištenje UI sustava obuhvaćenih tom odredbom, u članku 5. stavku 1. prvom podstavku točki (h), u članku 5. stavcima od 2. do 6. i u članku 26. stavku 10. ove Uredbe, donesena na temelju članka 16. UFEU-a, niti ona podliježe primjeni tih pravila koja se odnose na obradu osobnih podataka koju vrše države članice pri obavljanju aktivnosti koje su obuhvaćene dijelom trećim glavom V. poglavljem 4. ili poglavljem 5. UFEU-a.
(42)
Σύμφωνα με το τεκμήριο της αθωότητας, τα φυσικά πρόσωπα στην Ένωση θα πρέπει πάντα να κρίνονται με βάση την πραγματική συμπεριφορά τους. Τα φυσικά πρόσωπα δεν θα πρέπει ποτέ να κρίνονται με βάση την προβλεπόμενη από την ΤΝ συμπεριφορά που βασίζεται αποκλειστικά στην κατάρτιση προφίλ για αυτά ή σε γνωρίσματα ή χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς τους, όπως ιθαγένεια, τόπος γέννησης, τόπος διαμονής, αριθμός παιδιών, ύψος χρέους ή είδος αυτοκινήτου, χωρίς εύλογες υπόνοιες εμπλοκής του εν λόγω προσώπου σε εγκληματική δραστηριότητα βάσει αντικειμενικών και επαληθεύσιμων γεγονότων και χωρίς ανθρώπινη αξιολόγησή τους. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να απαγορεύονται οι εκτιμήσεις κινδύνου που διενεργούνται για φυσικά πρόσωπα προκειμένου να εκτιμηθεί η πιθανότητα να τελέσουν αξιόποινη πράξη ή να προβλεφθεί η τέλεση πραγματικής ή δυνητικής αξιόποινης πράξης με βάση αποκλειστικά την κατάρτιση προφίλ για αυτά ή την αξιολόγηση γνωρισμάτων και χαρακτηριστικών της προσωπικότητάς τους. Σε κάθε περίπτωση, η απαγόρευση αυτή δεν αφορά ούτε θίγει αναλύσεις κινδύνου που δεν βασίζονται στην κατάρτιση προφίλ για άτομα ή σε γνωρίσματα και χαρακτηριστικά της προσωπικότητας ατόμων, όπως συστήματα ΤΝ που χρησιμοποιούν αναλύσεις κινδύνου για την εκτίμηση της πιθανότητας οικονομικής απάτης από επιχειρήσεις βάσει ύποπτων συναλλαγών ή εργαλεία ανάλυσης κινδύνου για την πρόβλεψη της πιθανότητας εντοπισμού ναρκωτικών ή παράνομων εμπορευμάτων από τις τελωνειακές αρχές, για παράδειγμα με βάση γνωστές οδούς διακίνησης.
(42)
U skladu s pretpostavkom nedužnosti, fizičke osobe u Uniji uvijek bi trebalo prosuđivati na temelju njihova stvarnog ponašanja. Fizičke osobe nikada ne se bi trebale prosuđivati na temelju ponašanja koje je umjetna inteligencija predvidjela isključivo na temelju njihova profiliranja, obilježja osobnosti ili značajki kao što su državljanstvo, mjesto rođenja, mjesto boravišta, broj djece, razina duga ili vrsta automobila, bez opravdane sumnje da je ta osoba uključena u kriminalnu aktivnost na temelju objektivnih provjerljivih činjenica i bez ljudske procjene tih činjenica. Stoga bi trebalo zabraniti procjene rizika u pogledu fizičkih osoba u svrhu procjene vjerojatnosti da će počiniti kaznena djela ili u svrhu predviđanja počinjenja stvarnog ili potencijalnog kaznenog djela isključivo na temelju profiliranja tih osoba ili procjene njihovih obilježja osobnosti i značajki. U svakom slučaju, ta se zabrana ne odnosi niti se dotiče analitike rizika koja se ne temelji na profiliranju pojedinaca ili na obilježjima osobnosti i značajkama pojedinaca, kao što su UI sustavi koji upotrebljavaju analitiku rizika u svrhu procjene vjerojatnosti počinjenja financijskih prijevara od strane poduzeća na temelju sumnjivih transakcija ili alate za analizu rizika kako bi predvidjeli vjerojatnost lokalizacije narkotika ili nezakonite robe od strane carinskih tijela, primjerice na temelju poznatih krijumčarskih ruta.
(43)
Θα πρέπει να απαγορεύεται η διάθεση στην αγορά, η θέση σε λειτουργία για τον συγκεκριμένο αυτό σκοπό ή η χρήση συστημάτων ΤΝ που δημιουργούν ή επεκτείνουν βάσεις δεδομένων αναγνώρισης προσώπου μέσω της μη στοχευμένης εξαγωγής εικόνων προσώπου από το διαδίκτυο ή από βίντεο CCTV, καθώς η πρακτική αυτή αυξάνει το αίσθημα μαζικής παρακολούθησης και μπορεί να οδηγήσει σε κατάφωρες παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στην ιδιωτική ζωή.
(43)
Trebalo bi zabraniti stavljanje na tržište, stavljanje u upotrebu u tu specifičnu svrhu ili korištenje UI sustava koji stvaraju ili proširuju baze podataka za prepoznavanje lica neciljanim prikupljanjem prikaza lica s interneta ili iz snimaka CCTV-a jer ta praksa doprinosi osjećaju masovnog nadzora i može dovesti do teških kršenja temeljnih prava, uključujući pravo na privatnost.
(44)
Υπάρχουν σοβαρές ανησυχίες σχετικά με την επιστημονική βάση συστημάτων ΤΝ που στοχεύουν στον προσδιορισμό ή τη συναγωγή συναισθημάτων, ιδίως επειδή η έκφραση συναισθημάτων διαφέρει σημαντικά μεταξύ πολιτισμών και καταστάσεων, αλλά ακόμη και στο ίδιο άτομο. Στις βασικές αδυναμίες των συστημάτων αυτών συγκαταλέγονται η περιορισμένη αξιοπιστία, η έλλειψη εξειδικευτικότητας και η περιορισμένη γενικευτικότητα. Ως εκ τούτου, τα συστήματα ΤΝ που προβαίνουν σε προσδιορισμό ή συναγωγή συναισθημάτων ή προθέσεων φυσικών προσώπων βάσει των βιομετρικών τους δεδομένων μπορούν να οδηγήσουν σε διακρίσεις και καταπάτηση των δικαιωμάτων και των ελευθεριών των ενδιαφερόμενων προσώπων. Λαμβάνοντας υπόψη την ανισορροπία ισχύος στο πλαίσιο της εργασίας και της εκπαίδευσης, σε συνδυασμό με τον παρεμβατικό χαρακτήρα των συστημάτων αυτών, τα εν λόγω συστήματα θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε επιζήμια ή δυσμενή μεταχείριση ορισμένων φυσικών προσώπων ή ολόκληρων ομάδων φυσικών προσώπων. Κατά συνέπεια, θα πρέπει να απαγορεύεται η διάθεση στην αγορά, η θέση σε λειτουργία ή η χρήση συστημάτων ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για τον προσδιορισμό της συναισθηματικής κατάστασης ατόμων σε καταστάσεις που σχετίζονται με τον χώρο εργασίας και την εκπαίδευση. Η απαγόρευση αυτή δεν θα πρέπει να καλύπτει συστήματα ΤΝ που διατίθενται στην αγορά αποκλειστικά για ιατρικούς λόγους ή για λόγους ασφάλειας, όπως τα συστήματα που προορίζονται για θεραπευτική χρήση.
(44)
Postoji ozbiljna zabrinutost u pogledu znanstvene osnove UI sustavâ čiji je cilj utvrđivanje emocija ili izvođenje zaključaka o njima, osobito s obzirom na to da se izražavanje emocija znatno razlikuje među kulturama i situacijama, pa čak kod istog pojedinca. Među ključnim su nedostacima takvih sustava ograničena pouzdanost, nedostatak specifičnosti i ograničena mogućnost generalizacije. Stoga UI sustavi koji identificiraju emocije ili namjere fizičkih osoba ili izvode zaključke o njihovim emocijama ili namjerama na temelju njihovih biometrijskih podataka mogu dovesti do diskriminatornih ishoda te biti intruzivni za prava i slobode dotičnih osoba. S obzirom na neravnotežu moći u kontekstu rada ili obrazovanja, u kombinaciji s intruzivnom prirodom tih sustava, takvi bi sustavi mogli dovesti do štetnog ili nepovoljnog tretmana određenih fizičkih osoba ili cijelih skupina određenih fizičkih osoba. Stoga bi trebalo zabraniti stavljanje na tržište, stavljanje u upotrebu ili korištenje UI sustava namijenjenih za otkrivanje emocionalnog stanja pojedinaca u situacijama povezanima s radnim mjestom i obrazovanjem. Ta zabrana ne bi trebala obuhvaćati UI sustave koji se stavljaju na tržište isključivo iz medicinskih ili sigurnosnih razloga, kao što su sustavi namijenjeni terapijskoj upotrebi.
(45)
Οι πρακτικές που απαγορεύονται από το ενωσιακό δίκαιο, συμπεριλαμβανομένου του δικαίου για την προστασία των δεδομένων, του δικαίου κατά των διακρίσεων, του δικαίου για την προστασία των καταναλωτών και του δικαίου ανταγωνισμού, δεν θα πρέπει να επηρεάζονται από τον παρόντα κανονισμό.
(45)
Ova Uredba ne bi trebala utjecati na prakse koje su zabranjene pravom Unije, među ostalim u okviru prava o zaštiti podataka, nediskriminacijskog prava, prava o zaštiti potrošača i prava tržišnog natjecanja.
(46)
Τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου θα πρέπει να διατίθενται στην αγορά της Ένωσης, να τίθενται σε λειτουργία ή να χρησιμοποιούνται μόνο εάν συμμορφώνονται με ορισμένες υποχρεωτικές απαιτήσεις. Οι απαιτήσεις αυτές θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου που διατίθενται στην Ένωση ή των οποίων τα στοιχεία εξόδου χρησιμοποιούνται με άλλο τρόπο στην Ένωση δεν ενέχουν μη αποδεκτούς κινδύνους για σημαντικά δημόσια συμφέροντα της Ένωσης, όπως αναγνωρίζονται και προστατεύονται από το ενωσιακό δίκαιο. Με βάση το νέο νομοθετικό πλαίσιο, όπως διευκρινίζεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Ο “Γαλάζιος Οδηγός” σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων της ΕΕ για τα προϊόντα 2022» (20), ο γενικός κανόνας είναι ότι μπορούν να εφαρμόζονται σε ένα προϊόν περισσότερες από μία νομικές πράξεις της ενωσιακής νομοθεσίας εναρμόνισης, όπως οι κανονισμοί (ΕΕ) 2017/745 (21) και (ΕΕ) 2017/746 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (22) ή η οδηγία 2006/42/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (23), καθώς το προϊόν μπορεί να διατεθεί ή να τεθεί σε λειτουργία μόνο όταν είναι σύμφωνο με όλη την εφαρμοστέα ενωσιακή νομοθεσία εναρμόνισης. Για να εξασφαλίζεται συνοχή και να αποφεύγονται περιττές διοικητικές επιβαρύνσεις ή κόστος, οι πάροχοι προϊόντος που περιέχει ένα ή περισσότερα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου, στα οποία εφαρμόζονται οι απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού και της ενωσιακής νομοθεσίας εναρμόνισης που παρατίθεται σε παράρτημα του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να είναι ευέλικτοι όσον αφορά τις επιχειρησιακές αποφάσεις σχετικά με τον βέλτιστο τρόπο εξασφάλισης της συμμόρφωσης ενός προϊόντος που περιέχει ένα ή περισσότερα συστήματα ΤΝ με όλες τις εφαρμοστέες απαιτήσεις της ενωσιακής νομοθεσίας εναρμόνισης. Τα συστήματα ΤΝ που χαρακτηρίζονται ως υψηλού κινδύνου θα πρέπει να περιορίζονται σε αυτά που έχουν σημαντικές επιβλαβείς επιπτώσεις στην υγεία, την ασφάλεια και τα θεμελιώδη δικαιώματα των προσώπων στην Ένωση και ο περιορισμός αυτός θα πρέπει να ελαχιστοποιεί τυχόν δυνητικούς περιορισμούς στο διεθνές εμπόριο.
(46)
Visokorizični UI sustavi trebali bi se stavljati na tržište Unije ili u upotrebu odnosno upotrebljavati se samo ako ispunjavaju određene obvezne zahtjeve. Tim bi se zahtjevima trebalo osigurati da visokorizični UI sustavi koji su dostupni u Uniji ili čije se izlazne vrijednosti na drugi način upotrebljavaju u Uniji ne predstavljaju neprihvatljiv rizik za važne javne interese Unije koji su priznati i zaštićeni pravom Unije. Na temelju novog zakonodavnog okvira, kako je pojašnjeno u obavijesti Komisije pod nazivom „‚Plavi vodič’ o provedbi pravila EU-a o proizvodima 2022.” (20), opće je pravilo da se više od jednog pravnog akta zakonodavstva Unije o usklađivanju, kao što su uredbe (EU) 2017/745 (21) i (EU) 2017/746 (22) Europskog parlamenta i Vijeća ili Direktiva 2006/42/EZ Europskog parlamenta i Vijeća (23), može primjenjivati na jedan proizvod jer se stavljanje na raspolaganje ili u upotrebu može provesti samo ako je proizvod u skladu sa svim primjenjivim zakonodavstvom Unije o usklađivanju. Kako bi se osigurala dosljednost i izbjegla nepotrebna administrativna opterećenja ili troškovi, dobavljači proizvoda koji sadržava jedan ili više visokorizičnih UI sustava, na koje se primjenjuju zahtjevi iz ove Uredbe i zahtjevi iz zakonodavstva Unije o usklađivanju navedeni u prilogu ovoj Uredbi, trebali bi biti fleksibilni u pogledu operativnih odluka o tome kako na najbolji način osigurati usklađenost proizvoda koji sadržava jedan ili više UI sustava sa svim primjenjivim zahtjevima zakonodavstva Unije o usklađivanju. UI sustavi utvrđeni kao visokorizični trebali bi biti ograničeni samo na one koji imaju znatan štetan učinak na zdravlje, sigurnost i temeljna prava osoba u Uniji i takvim bi se ograničenjem trebalo svesti na najmanju moguću mjeru bilo kakvo potencijalno ograničenje u pogledu međunarodne trgovine.
(47)
Τα συστήματα ΤΝ θα μπορούσαν να έχουν δυσμενή αντίκτυπο στην υγεία και την ασφάλεια των προσώπων, ιδίως όταν τα εν λόγω συστήματα λειτουργούν ως κατασκευαστικά στοιχεία ασφάλειας προϊόντων. Με συνέπεια όσον αφορά τους στόχους της ενωσιακής νομοθεσίας εναρμόνισης οι οποίοι συνίστανται στη διευκόλυνση της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων στην εσωτερική αγορά και στο να διασφαλίζεται ότι μόνο ασφαλή και κατά τα άλλα συμμορφούμενα προϊόντα εισέρχονται στην αγορά, είναι σημαντικό να προλαμβάνονται και να μετριάζονται κατάλληλα οι κίνδυνοι για την ασφάλεια που ενδέχεται να προκύψουν από ένα προϊόν στο σύνολό του λόγω των ψηφιακών κατασκευαστικών του στοιχείων, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων ΤΝ. Για παράδειγμα, τα ολοένα και πιο αυτόνομα ρομπότ, είτε στο πλαίσιο της κατασκευαστικής είτε της προσωπικής βοήθειας και φροντίδας, θα πρέπει να είναι σε θέση να λειτουργούν με ασφάλεια και να εκτελούν τις λειτουργίες τους σε σύνθετα περιβάλλοντα. Ομοίως, στον τομέα της υγείας όπου το διακύβευμα για τη ζωή και την υγεία είναι ιδιαίτερα υψηλό, τα ολοένα και πιο εξελιγμένα συστήματα διάγνωσης και τα συστήματα που υποστηρίζουν τις ανθρώπινες αποφάσεις θα πρέπει να είναι αξιόπιστα και ακριβή.
(47)
UI sustavi mogli bi nepovoljno utjecati na zdravlje i sigurnost osoba, osobito ako ti sustavi funkcioniraju kao sigurnosne komponente proizvoda. U skladu s ciljevima zakonodavstva Unije o usklađivanju, kako bi se olakšalo slobodno kretanje proizvoda na unutarnjem tržištu i kako bi se zajamčilo da na tržište dolaze samo sigurni i sukladni proizvodi, važno je da se propisno spriječe i ublaže mogući sigurnosni rizici koje proizvod u cijelosti može predstavljati zbog svojih digitalnih komponenti, uključujući UI sustave. Na primjer, sve autonomniji roboti, bilo u kontekstu proizvodnje ili osobne skrbi i njege, trebali bi moći funkcionirati na siguran način i obavljati svoje zadaće u složenim okružjima. Slično tome, u zdravstvenom sektoru u kojem su rizici za život i zdravlje osobito visoki, sve sofisticiraniji dijagnostički sustavi i sustavi koji pomažu ljudima u donošenju odluka trebali bi biti pouzdani i točni.
(48)
Η έκταση των δυσμενών επιπτώσεων του συστήματος ΤΝ στα θεμελιώδη δικαιώματα που προστατεύονται από τον Χάρτη έχει ιδιαίτερη σημασία για την ταξινόμηση ενός συστήματος ΤΝ ως υψηλού κινδύνου. Τα δικαιώματα αυτά περιλαμβάνουν το δικαίωμα στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, τον σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, την ελευθερία έκφρασης και πληροφόρησης, την ελευθερία του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι, το δικαίωμα στην απαγόρευση των διακρίσεων, το δικαίωμα εκπαίδευσης, την προστασία των καταναλωτών, τα δικαιώματα των εργαζομένων, τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, την ισότητα των φύλων, τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας, το δικαίωμα πραγματικής προσφυγής και αμερόληπτου δικαστηρίου, το δικαίωμα υπεράσπισης και το τεκμήριο αθωότητας, καθώς και το δικαίωμα χρηστής διοίκησης. Πέραν των δικαιωμάτων αυτών, είναι σημαντικό να επισημανθεί το γεγονός ότι τα παιδιά έχουν ειδικά δικαιώματα, όπως κατοχυρώνονται στο άρθρο 24 του Χάρτη και στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού, που αναπτύσσονται περαιτέρω στο γενικό σχόλιο αριθ. 25 της ΣΗΕΔΠ όσον αφορά το ψηφιακό περιβάλλον· αμφότερες οι διατάξεις αυτές απαιτούν να λαμβάνονται υπόψη τα ευάλωτα χαρακτηριστικά των παιδιών και να παρέχονται η προστασία και η φροντίδα που απαιτούνται για την ευημερία τους. Το θεμελιώδες δικαίωμα σε υψηλό επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος, το οποίο κατοχυρώνεται στον Χάρτη και εφαρμόζεται σε πολιτικές της Ένωσης, θα πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη κατά την αξιολόγηση της σοβαρότητας της βλάβης που μπορεί να προκαλέσει ένα σύστημα ΤΝ, μεταξύ άλλων και σε σχέση με την υγεία και την ασφάλεια των προσώπων.
(48)
Razmjer nepovoljnih učinaka UI sustava na temeljna prava zaštićena Poveljom posebno je važan pri klasificiranju UI sustava kao visokorizičnog. Ta prava uključuju pravo na ljudsko dostojanstvo, poštovanje privatnog i obiteljskog života, zaštitu osobnih podataka, slobodu izražavanja i informiranja, slobodu okupljanja i udruživanja, pravo na nediskriminaciju, pravo na obrazovanje, zaštitu potrošača, prava radnika, prava osoba s invaliditetom, rodnu ravnopravnost, prava intelektualnog vlasništva, pravo na djelotvoran pravni lijek i na pošteno suđenje, pravo na obranu i pretpostavku nedužnosti te pravo na dobru upravu. Povrh tih prava, važno je naglasiti činjenicu da djeca imaju posebna prava sadržana u članku 24. Povelje i u Konvenciji Ujedinjenih naroda o pravima djeteta, podrobnije razrađena u Općoj napomeni br. 25 Odbora UN-a o pravima djece u pogledu digitalnog okružja, kojima se zahtijeva da se vodi računa o njihovoj ranjivosti te da se osiguraju zaštita i skrb potrebni za njihovu dobrobit. Pri procjeni težine štete koju pojedini UI sustav može prouzročiti, među ostalim i u pogledu zdravlja i sigurnosti osoba, trebalo bi uzeti u obzir i temeljno pravo na visoku razinu zaštite okoliša koje je utvrđeno u Povelji i provodi se u politikama Unije.
(49)
Όσον αφορά τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου που αποτελούν κατασκευαστικά στοιχεία ασφάλειας προϊόντων ή συστημάτων ή είναι τα ίδια προϊόντα ή συστήματα που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 300/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (24), του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 167/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (25), του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 168/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (26), της οδηγίας 2014/90/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (27), της οδηγίας (ΕΕ) 2016/797 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (28), του κανονισμού (ΕΕ) 2018/858 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (29), του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1139 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (30) και του κανονισμού (ΕΕ) 2019/2144 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (31), ενδείκνυται να τροποποιηθούν οι πράξεις αυτές, ώστε να διασφαλιστεί ότι η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη, βάσει των τεχνικών και κανονιστικών ιδιαιτεροτήτων κάθε τομέα, και χωρίς να παρεμβαίνει στους υφιστάμενους μηχανισμούς διακυβέρνησης, αξιολόγησης της συμμόρφωσης και επιβολής, καθώς και στις αρχές που συγκροτούνται στο πλαίσιο αυτών, τις υποχρεωτικές απαιτήσεις για τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου οι οποίες καθορίζονται στον παρόντα κανονισμό κατά τη θέσπιση τυχόν σχετικών κατ’ εξουσιοδότηση ή εκτελεστικών πράξεων βάσει των εν λόγω πράξεων.
(49)
Kad je riječ o visokorizičnim UI sustavima koji su sigurnosne komponente proizvodâ ili sustavâ odnosno koji su sâmi proizvodi ili sustavi obuhvaćeni područjem primjene Uredbe (EZ) br. 300/2008 Europskog parlamenta i Vijeća (24), Uredbe (EU) br. 167/2013 Europskog parlamenta i Vijeća (25), Uredbe (EU) br. 168/2013 Europskog parlamenta i Vijeća (26), Direktive 2014/90/EU Europskog parlamenta i Vijeća (27), Direktive (EU) 2016/797 Europskog parlamenta i Vijeća (28), Uredbe (EU) 2018/858 Europskog parlamenta i Vijeća (29), Uredbe (EU) 2018/1139 Europskog parlamenta i Vijeća (30) i Uredbe (EU) 2019/2144 Europskog parlamenta i Vijeća (31), primjereno je te akte izmijeniti kako bi se osiguralo da Komisija, na temelju tehničkih i regulatornih posebnosti svakog sektora te bez uplitanja u postojeće mehanizme upravljanja, ocjenjivanja sukladnosti i izvršavanja te rad tijela koja su u njima utvrđena, pri donošenju svih relevantnih delegiranih akata ili provedbenih akata na temelju tih akata uzima u obzir obvezne zahtjeve za visokorizične UI sustave utvrđene u ovoj Uredbi.
(50)
Όσον αφορά τα συστήματα ΤΝ που αποτελούν κατασκευαστικά στοιχεία ασφάλειας προϊόντων ή είναι τα ίδια προϊόντα που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής ορισμένων ενωσιακών νομοθετικών πράξεων εναρμόνισης που απαριθμούνται σε παράρτημα του παρόντος κανονισμού, ενδείκνυται να ταξινομηθούν ως υψηλού κινδύνου βάσει του παρόντος κανονισμού εάν το σχετικό προϊόν υποβάλλεται στη διαδικασία αξιολόγησης της συμμόρφωσης από τρίτο οργανισμό αξιολόγησης της συμμόρφωσης δυνάμει της εν λόγω σχετικής ενωσιακής νομοθεσίας εναρμόνισης. Ειδικότερα, τα προϊόντα αυτά είναι μηχανήματα, παιχνίδια, ανελκυστήρες, εξοπλισμός και συστήματα προστασίας που προορίζονται για χρήση σε εκρήξιμες ατμόσφαιρες, ραδιοεξοπλισμός, εξοπλισμός υπό πίεση, εξοπλισμός σκαφών αναψυχής, εγκαταστάσεις με συρματόσχοινα, συσκευές με καύση αέριων καυσίμων, ιατροτεχνολογικά προϊόντα, in vitro διαγνωστικά ιατροτεχνολογικά προϊόντα, προϊόντα αυτοκινητοβιομηχανίας και προϊόντα αεροπορίας.
(50)
Kad je riječ o UI sustavima koji su sigurnosne komponente proizvodâ ili koji su sâmi proizvodi, a obuhvaćeni su područjem primjene određenog zakonodavstva Unije o usklađivanju navedenog u prilogu ovoj Uredbi, primjereno ih je klasificirati kao visokorizične na temelju ove Uredbe ako je dotični proizvod predmet postupka ocjenjivanja sukladnosti koji provodi tijelo za ocjenjivanje sukladnosti kao treća strana na temelju relevantnog zakonodavstva Unije o usklađivanju. Takvi su proizvodi osobito strojevi, igračke, dizala, oprema i zaštitni sustavi namijenjeni za korištenje u potencijalno eksplozivnim atmosferama, radijska oprema, tlačna oprema, oprema za rekreacijska plovila, žičare, aparati na plinovita goriva, medicinski proizvodi i in vitro dijagnostički medicinski proizvodi, automobili i zrakoplovi.
(51)
Η ταξινόμηση ενός συστήματος ΤΝ ως υψηλού κινδύνου δυνάμει του παρόντος κανονισμού δεν θα πρέπει κατ’ ανάγκη να σημαίνει ότι το προϊόν του οποίου κατασκευαστικό στοιχείο ασφάλειας είναι το σύστημα ΤΝ, ή το ίδιο το σύστημα ΤΝ ως προϊόν, θεωρείται υψηλού κινδύνου σύμφωνα με τα κριτήρια που καθορίζονται στη σχετική ενωσιακή νομοθεσία εναρμόνισης που εφαρμόζεται στο προϊόν. Αυτό ισχύει, ιδίως, στην περίπτωση των κανονισμών (ΕΕ) 2017/745 και (ΕΕ) 2017/746, όπου προβλέπεται αξιολόγηση της συμμόρφωσης από τρίτο μέρος για προϊόντα μεσαίου και υψηλού κινδύνου.
(51)
Klasifikacija UI sustava kao visokorizičnog na temelju ove Uredbe ne bi nužno trebala značiti da se proizvod čija je sigurnosna komponenta UI sustav ili da se sâm UI sustav kao proizvod smatra „visokorizičnim” na temelju kriterija utvrđenih u relevantnom zakonodavstvu Unije o usklađivanju koje se primjenjuje na taj proizvod. To se osobito odnosi na uredbe (EU) 2017/745 i (EU) 2017/746 ako je predviđeno da treća strana provodi ocjenjivanje sukladnosti za srednjorizične i visokorizične proizvode.
(52)
Όσον αφορά τα αυτόνομα συστήματα ΤΝ, δηλαδή τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου πλην αυτών που αποτελούν κατασκευαστικά στοιχεία ασφάλειας προϊόντων ή είναι τα ίδια προϊόντα, ενδείκνυται να ταξινομηθούν ως υψηλού κινδύνου εάν, με βάση τον επιδιωκόμενο σκοπό τους, ενέχουν υψηλό κίνδυνο βλάβης για την υγεία και την ασφάλεια ή τα θεμελιώδη δικαιώματα των προσώπων, λαμβανομένων υπόψη τόσο της σοβαρότητας της ενδεχόμενης βλάβης, όσο και της πιθανότητας επέλευσής της, και χρησιμοποιούνται σε ορισμένους ειδικά προκαθορισμένους τομείς που προσδιορίζονται στον παρόντα κανονισμό. Ο προσδιορισμός των εν λόγω συστημάτων βασίζεται στην ίδια μεθοδολογία και στα ίδια κριτήρια που προβλέπονται και για τυχόν μελλοντικές τροποποιήσεις του καταλόγου των συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου που θα πρέπει να εξουσιοδοτηθεί η Επιτροπή να εγκρίνει, μέσω κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων, ώστε να λαμβάνονται υπόψη ο ταχύς ρυθμός της τεχνολογικής ανάπτυξης και οι δυνητικές αλλαγές της χρήσης των συστημάτων ΤΝ.
(52)
Kad je riječ o samostalnim UI sustavima, odnosno visokorizičnim UI sustavima koji nisu sigurnosne komponente proizvoda ili koji su sâmi proizvodi, primjereno ih je klasificirati kao visokorizične ako, s obzirom na njihovu namjenu, kod njih postoji visok rizik od štete za zdravlje i sigurnost ili temeljna prava osoba, uzimajući u obzir i težinu moguće štete i njezinu vjerojatnost nastanka, te ako se upotrebljavaju u nekoliko posebnih unaprijed definiranih područja navedenih u ovoj Uredbi. Utvrđivanje tih sustava temelji se na istoj metodologiji i kriterijima predviđenima i za sve buduće izmjene popisa visokorizičnih UI sustava koje bi Komisija trebala biti ovlaštena donijeti delegiranim aktima kako bi se uzeo u obzir brz tempo tehnološkog razvoja i moguće promjene u korištenju UI sustavâ.
(53)
Είναι επίσης σημαντικό να διευκρινιστεί ότι ενδέχεται να υπάρχουν ειδικές περιπτώσεις όπου συστήματα ΤΝ τα οποία αναφέρονται σε προκαθορισμένους τομείς προσδιοριζόμενους στον παρόντα κανονισμό δεν εγκυμονούν σημαντικό κίνδυνο βλάβης των έννομων συμφερόντων που προστατεύονται στους τομείς αυτούς επειδή δεν επηρεάζουν ουσιωδώς τη λήψη αποφάσεων ή δεν βλάπτουν ουσιωδώς τα εν λόγω συμφέροντα. Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, ως σύστημα ΤΝ που δεν επηρεάζει ουσιωδώς το αποτέλεσμα της λήψης αποφάσεων θα πρέπει να νοείται ένα σύστημα ΤΝ που δεν έχει αντίκτυπο στην ουσία και, συνεπώς, στο αποτέλεσμα της λήψης αποφάσεων, είτε ανθρώπινης είτε αυτοματοποιημένης. Ένα σύστημα ΤΝ που δεν επηρεάζει ουσιωδώς το αποτέλεσμα της λήψης αποφάσεων θα μπορούσε να περιλαμβάνει καταστάσεις όπου πληρούνται μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες προϋποθέσεις. Η πρώτη προϋπόθεση θα πρέπει να είναι ότι το σύστημα ΤΝ προορίζεται για την εκτέλεση μιας περιορισμένης διαδικαστικής εργασίας, όπως ένα σύστημα ΤΝ που μετατρέπει μη δομημένα δεδομένα σε δομημένα δεδομένα, ένα σύστημα ΤΝ που ταξινομεί εισερχόμενα έγγραφα σε κατηγορίες ή ένα σύστημα ΤΝ που χρησιμοποιείται για τον εντοπισμό διπλότυπων σε ένα μεγάλο σύνολο αιτήσεων. Οι εργασίες αυτές έχουν τόσο στενό και περιορισμένο χαρακτήρα ώστε εγκυμονούν μόνο περιορισμένης κλίμακας κινδύνους, οι οποίοι δεν αυξάνονται μέσω της χρήσης συστήματος ΤΝ σε πλαίσιο που απαριθμείται ως χρήση υψηλού κινδύνου σε παράρτημα του παρόντος κανονισμού. Η δεύτερη προϋπόθεση θα πρέπει να είναι ότι η εργασία που εκτελείται από το σύστημα ΤΝ στοχεύει στη βελτίωση του αποτελέσματος ανθρώπινης δραστηριότητας που έχει ολοκληρωθεί προηγουμένως και μπορεί να σχετίζεται με τους σκοπούς των χρήσεων υψηλού κινδύνου που απαριθμούνται σε παράρτημα του παρόντος κανονισμού. Λαμβανομένων υπόψη των χαρακτηριστικών αυτών, το σύστημα ΤΝ συμπληρώνει απλώς μια ανθρώπινη δραστηριότητα με μειωμένο, κατά συνέπεια, κίνδυνο. Η προϋπόθεση αυτή θα μπορούσε, για παράδειγμα, να αφορά συστήματα ΤΝ που προορίζονται για τη βελτίωση της γλώσσας που χρησιμοποιείται σε έγγραφα που έχουν ήδη συνταχθεί, για παράδειγμα σε σχέση με τον επαγγελματικό τόνο ή το ακαδημαϊκό γλωσσικό ύφος ή για την ευθυγράμμιση του κειμένου με ορισμένη στρατηγική εταιρικής επικοινωνίας. Η τρίτη προϋπόθεση θα πρέπει να είναι ότι το σύστημα ΤΝ έχει ως σκοπό τον εντοπισμό μοτίβων λήψης αποφάσεων ή αποκλίσεων από προηγούμενα μοτίβα λήψης αποφάσεων. Ο κίνδυνος θα είναι μειωμένος διότι η χρήση του συστήματος ΤΝ έπεται ανθρώπινης αξιολόγησης που έχει ολοκληρωθεί προηγουμένως και την οποία δεν αποσκοπεί να αντικαταστήσει ή να επηρεάσει χωρίς κατάλληλη ανθρώπινη επανεξέταση. Στα συστήματα ΤΝ αυτού του είδους περιλαμβάνονται, για παράδειγμα, εκείνα που, με δεδομένο ένα ορισμένο μοτίβο βαθμολόγησης ενός εκπαιδευτικού, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να ελεγχθεί εκ των υστέρων αν ο εκπαιδευτικός έχει ενδεχομένως αποκλίνει από το μοτίβο βαθμολόγησης, ώστε να επισημαίνονται δυνητικές ασυνέπειες ή ανωμαλίες. Η τέταρτη προϋπόθεση θα πρέπει να είναι ότι το σύστημα ΤΝ προορίζεται για την εκτέλεση εργασίας που είναι απλώς προπαρασκευαστική για τη διενέργεια αξιολόγησης σχετιζόμενης με τους σκοπούς των συστημάτων ΤΝ που παρατίθενται σε παράρτημα του παρόντος κανονισμού, καθιστώντας έτσι πολύ μικρό τον ενδεχόμενο αντίκτυπο των στοιχείων εξόδου του συστήματος από την άποψη του κινδύνου που εγκυμονούν τα στοιχεία αυτά για την αξιολόγηση που θα ακολουθήσει. Η προϋπόθεση αυτή καλύπτει, μεταξύ άλλων, έξυπνες λύσεις για τον χειρισμό αρχείων, στις οποίες περιλαμβάνονται διάφορες λειτουργίες, όπως η ευρετηρίαση, η αναζήτηση, η επεξεργασία κειμένου και ομιλίας ή η σύνδεση δεδομένων με άλλες πηγές δεδομένων, ή συστήματα ΤΝ που χρησιμοποιούνται για τη μετάφραση αρχικών εγγράφων. Σε κάθε περίπτωση, τα συστήματα ΤΝ που χρησιμοποιούνται σε περιπτώσεις χρήσης υψηλού κινδύνου που απαριθμούνται σε παράρτημα του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να θεωρείται ότι εγκυμονούν σημαντικούς κινδύνους βλάβης της υγείας, της ασφάλειας ή των θεμελιωδών δικαιωμάτων, εάν το σύστημα ΤΝ συνεπάγεται κατάρτιση προφίλ κατά την έννοια του άρθρου 4 σημείο 4) του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 ή του άρθρου 3 σημείο 4) της οδηγίας (ΕΕ) 2016/680 ή του άρθρου 3 σημείο 5) του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1725. Για την εξασφάλιση ιχνηλασιμότητας και διαφάνειας, ένας πάροχος που θεωρεί ότι ένα σύστημα ΤΝ δεν είναι υψηλού κινδύνου βάσει των προϋποθέσεων που αναφέρονται ανωτέρω θα πρέπει να καταρτίζει υλικό τεκμηρίωσης της αξιολόγησης πριν από τη διάθεση του συστήματος στην αγορά ή τη θέση του σε λειτουργία και θα πρέπει να παρέχει αυτό το υλικό τεκμηρίωσης στις εθνικές αρμόδιες αρχές κατόπιν αιτήματος. Ο πάροχος αυτός θα πρέπει να υποχρεούται να καταχωρίσει το σύστημα ΤΝ στη βάση δεδομένων της ΕΕ που δημιουργείται δυνάμει του παρόντος κανονισμού. Με σκοπό την παροχή περαιτέρω καθοδήγησης για την πρακτική εφαρμογή των προϋποθέσεων υπό τις οποίες τα συστήματα ΤΝ που απαριθμούνται σε παράρτημα του παρόντος κανονισμού είναι, κατ’ εξαίρεση, μη υψηλού κινδύνου, η Επιτροπή θα πρέπει, κατόπιν διαβούλευσης με το Συμβούλιο Τεχνητής Νοημοσύνης, να παρέχει κατευθυντήριες γραμμές που να διευκρινίζουν την πρακτική αυτή εφαρμογή, μαζί με πλήρη κατάλογο πρακτικών παραδειγμάτων περιπτώσεων χρήσης συστημάτων ΤΝ που είναι υψηλού κινδύνου και περιπτώσεων χρήσης μη υψηλού κινδύνου.
(53)
Važno je pojasniti i da mogu postojati posebni slučajevi u kojima UI sustavi na koje se upućuje u unaprijed definiranim područjima navedenima u ovoj Uredbi ne dovode do znatnog rizika od štete za pravne interese zaštićene na temelju tih područja jer bitno ne utječu na donošenje odluka ili ne štete znatno tim interesima. Za potrebe ove Uredbe UI sustav koji bitno ne utječe na ishod donošenja odluka trebalo bi razumjeti kao UI sustav koji ne utječe na sadržaj, a time ni na ishod donošenja odluka, bilo da je odluke donose ljudi ili da je donošenje odluka automatizirano. UI sustav koji bitno ne utječe na ishod donošenja odluka mogao bi uključivati situacije u kojima je ispunjen jedan od sljedećih uvjeta ili više njih. Prvi takav uvjet trebao bi biti da je UI sustav namijenjen obavljanju uske postupovne zadaće, kao što je UI sustav koji pretvara nestrukturirane podatke u strukturirane podatke, UI sustav koji dolazne dokumente klasificira u kategorije ili UI sustav koji se upotrebljava za otkrivanje duplikata među velikim brojem primjena. Te su zadaće toliko uske i ograničene da predstavljaju samo ograničene rizike koji se ne povećavaju korištenjem UI sustava u kontekstu koji je naveden kao visokorizična upotreba u prilogu ovoj Uredbi. Drugi uvjet trebao bi biti da je zadaća koju obavlja UI sustav namijenjena poboljšanju rezultata prethodno završene ljudske aktivnosti koja može biti relevantna za potrebe visokorizičnih upotreba navedenih u prilogu ovog Uredbi. S obzirom na te značajke UI sustav samo je dodatak ljudskoj aktivnosti uz posljedično smanjeni rizik. Na primjer, taj bi se uvjet primjenjivao na UI sustave namijenjene poboljšanju jezika koji se upotrebljava u prethodno izrađenim dokumentima, primjerice u vezi s profesionalnim tonom, akademskim stilom jezika ili usklađivanjem teksta s određenim porukama robne marke. Treći uvjet trebao bi biti da je namjena UI sustava otkrivanje obrazaca donošenja odluka ili odstupanja od prethodnih obrazaca donošenja odluka. Rizik bi se smanjio jer korištenje UI sustava slijedi nakon prethodno dovršene ljudske procjene, koju ono ne namjerava zamijeniti niti utjecati na nju bez odgovarajućeg preispitivanja koje provodi čovjek. Takvi UI sustavi obuhvaćaju, na primjer, sustave koji se na temelju određenog obrasca nastavnikova ocjenjivanja mogu upotrebljavati za ex post provjeru toga je li nastavnik možda odstupio od svojeg obrasca ocjenjivanja kako bi se upozorilo na moguće nedosljednosti ili nepravilnosti. Četvrti uvjet trebao bi biti da je UI sustav namijenjen obavljanju zadaće koja je samo pripremna za procjenu relevantnu za svrhe UI sustava navedenih u prilogu ovoj Uredbi, čime se mogući učinak izlaznih vrijednosti sustava čini vrlo niskim u smislu predstavljanja rizika za procjenu koja treba uslijediti. Taj uvjet obuhvaća, među ostalim, pametna rješenja za postupanje s datotekama, koja uključuju različite funkcije poput indeksiranja, pretraživanja, obrade teksta i govora ili povezivanja podataka s drugim izvorima podataka, ili UI sustave koji se upotrebljavaju za prevođenje početnih dokumenata. U svakom slučaju, za UI sustave koji se upotrebljavaju u slučajevima visokih rizika koji su navedeni u prilogu ovoj Uredbi trebalo bi smatrati da predstavljaju znatne rizike od štete za zdravlje, sigurnost ili temeljna prava fizičkih osoba ako UI sustav podrazumijeva izradu profila u smislu članka 4. točke 4. Uredbe (EU) 2016/679 ili članka 3. točke 4. Direktive (EU) 2016/680 ili članka 3. točke 5. Uredbe (EU) 2018/1725. Kako bi se osigurale sljedivost i transparentnost, dobavljač koji na temelju prethodno navedenih uvjeta smatra da UI sustav nije visokorizičan trebao bi sastaviti dokumentaciju o ocjenjivanju prije nego što taj sustav bude stavljen na tržište ili u upotrebu i trebao bi tu dokumentaciju na zahtjev dostaviti nacionalnim nadležnim tijelima. Taj dobavljač trebao bi biti obvezan registrirati UI sustav u bazi podataka EU-a uspostavljenoj na temelju ove Uredbe. Kako bi se pružilo dodatno usmjeravanje za praktičnu provedbu uvjeta na temelju kojih UI sustavi navedeni u prilogu ovoj Uredbi iznimno nisu visokorizični, Komisija bi nakon savjetovanja s Vijećem za umjetnu inteligenciju trebala pružiti smjernice u kojima se precizira ta praktična provedba, dopunjene sveobuhvatnim popisom praktičnih primjera slučajeva upotrebe UI sustava koji su visokorizični i primjera upotrebe UI sustava koji nisu visokorizični.
(54)
Καθώς τα βιομετρικά δεδομένα συνιστούν ειδική κατηγορία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, ενδείκνυται να ταξινομηθούν ως υψηλού κινδύνου διάφορες περιπτώσεις κρίσιμης χρήσης βιομετρικών συστημάτων, στον βαθμό που η χρήση τους επιτρέπεται βάσει του σχετικού ενωσιακού και εθνικού δικαίου. Τεχνικές ανακρίβειες συστημάτων ΤΝ που προορίζονται για την εξ αποστάσεως βιομετρική ταυτοποίηση φυσικών προσώπων μπορούν να οδηγήσουν σε μεροληπτικά αποτελέσματα και να επιφέρουν διακρίσεις. Ο κίνδυνος για τέτοιου είδους μεροληπτικά αποτελέσματα και διακρίσεις σχετίζεται ιδίως με την ηλικία, την εθνοτική καταγωγή, τη φυλή, το φύλο ή τις αναπηρίες. Τα συστήματα εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης θα πρέπει, συνεπώς, να ταξινομούνται ως υψηλού κινδύνου λόγω των κινδύνων που εγκυμονούν. Από την ταξινόμηση αυτή εξαιρούνται τα συστήματα ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για βιομετρική εξακρίβωση, συμπεριλαμβανομένης της επαλήθευσης ταυτότητας, με μοναδικό σκοπό να επιβεβαιώνεται αν ένα συγκεκριμένο φυσικό πρόσωπο είναι το πρόσωπο που ισχυρίζεται ότι είναι και να επιβεβαιώνεται η ταυτότητα ενός φυσικού προσώπου αποκλειστικά και μόνο για την πρόσβαση σε μια υπηρεσία, το ξεκλείδωμα συσκευής ή την ασφαλή πρόσβαση σε εγκαταστάσεις. Επιπλέον, θα πρέπει να ταξινομούνται ως υψηλού κινδύνου τα συστήματα ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για βιομετρική κατηγοριοποίηση σύμφωνα με ευαίσθητα γνωρίσματα ή χαρακτηριστικά προστατευόμενα δυνάμει του άρθρου 9 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 βάσει βιομετρικών δεδομένων, στον βαθμό που αυτά δεν απαγορεύονται δυνάμει του παρόντος κανονισμού, και τα συστήματα αναγνώρισης συναισθημάτων που δεν απαγορεύονται δυνάμει του παρόντος κανονισμού. Τα βιομετρικά συστήματα που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά για τη διευκόλυνση μέτρων προστασίας της κυβερνοασφάλειας και των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα δεν θα πρέπει να θεωρούνται συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου.
(54)
Budući da biometrijski podaci čine posebnu kategoriju osobnih podataka, nekoliko kritičnih slučajeva korištenja biometrijskih sustava primjereno je klasificirati visokorizičnima, u mjeri u kojoj je njihovo korištenje dopušteno na temelju relevantnog prava Unije i nacionalnog prava. Tehničke netočnosti UI sustava namijenjenih daljinskoj biometrijskoj identifikaciji fizičkih osoba mogu rezultirati pristranim rezultatima i imati diskriminacijske učinke. Rizik od takvih pristranih rezultata i diskriminacijskih učinaka osobito je relevantna s obzirom na dob, etničku pripadnost, rasu, spol ili invaliditet. Stoga bi sustave za daljinsku biometrijsku identifikaciju trebalo klasificirati kao visokorizične s obzirom na rizike koje predstavljaju. Takva klasifikacija isključuje UI sustave namijenjene za biometrijsku provjeru, uključujući autentifikaciju, čija je jedina svrha potvrditi da je određena fizička osoba doista osoba kojom se predstavlja i potvrditi identitet fizičke osobe isključivo u svrhu pristupa usluzi, otključavanja uređaja ili sigurnog pristupa prostorijama. Osim toga, UI sustave namijenjene za biometrijsku kategorizaciju u skladu s osjetljivim atributima ili značajkama zaštićenima na temelju članka 9. stavka 1. Uredbe (EU) 2016/679 na osnovi biometrijskih podataka, u mjeri u kojoj nisu zabranjeni na temelju ove Uredbe, i sustave za prepoznavanje emocija koji nisu zabranjeni na temelju ove Uredbe trebalo bi klasificirati kao visokorizične. Biometrijski sustavi namijenjeni isključivo za omogućavanje kibernetičke sigurnosti i mjera zaštite osobnih podataka ne bi se trebali smatrati visokorizičnim UI sustavima.
(55)
Όσον αφορά τη διαχείριση και τη λειτουργία υποδομών ζωτικής σημασίας, ενδείκνυται να ταξινομηθούν ως υψηλού κινδύνου τα συστήματα ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν ως κατασκευαστικά στοιχεία ασφάλειας στη διαχείριση και τη λειτουργία ψηφιακών υποδομών ζωτικής σημασίας, όπως απαριθμούνται στο παράρτημα σημείο 8) της οδηγίας (ΕΕ) 2022/2557, στην οδική κυκλοφορία και στην παροχή νερού, φυσικού αερίου, θέρμανσης και ηλεκτρικής ενέργειας, δεδομένου ότι η αστοχία ή η δυσλειτουργία τους μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή και την υγεία των προσώπων σε μεγάλη κλίμακα και να προκαλέσει σημαντική διατάραξη της συνήθους άσκησης των κοινωνικών και οικονομικών δραστηριοτήτων. Τα κατασκευαστικά στοιχεία ασφάλειας των υποδομών ζωτικής σημασίας, συμπεριλαμβανομένων των ψηφιακών υποδομών ζωτικής σημασίας, είναι συστήματα που χρησιμοποιούνται για την άμεση προστασία της υλικής ακεραιότητας των υποδομών ζωτικής σημασίας ή της υγείας και της ασφάλειας προσώπων και περιουσιακών στοιχείων, αλλά δεν είναι απαραίτητα για τη λειτουργία του συστήματος. Η αστοχία ή η δυσλειτουργία τέτοιων κατασκευαστικών στοιχείων μπορεί να οδηγήσει άμεσα σε κινδύνους για την υλική ακεραιότητα των υποδομών ζωτικής σημασίας και, ως εκ τούτου, σε κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια των προσώπων και των περιουσιακών στοιχείων. Τα κατασκευαστικά στοιχεία που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά για σκοπούς κυβερνοασφάλειας δεν θα πρέπει να χαρακτηρίζονται ως κατασκευαστικά στοιχεία ασφάλειας. Παραδείγματα κατασκευαστικών στοιχείων ασφάλειας τέτοιων υποδομών ζωτικής σημασίας μπορεί να είναι, μεταξύ άλλων, τα συστήματα παρακολούθησης της πίεσης του νερού ή τα συστήματα ελέγχου συναγερμού πυρκαγιάς σε κέντρα υπολογιστικού νέφους.
(55)
Kad je riječ o upravljanju kritičnom infrastrukturom i njezinu radu, primjereno je kao visokorizične klasificirati one UI sustave koji su namijenjeni upotrebi kao sigurnosne komponente u upravljanju kritičnom digitalnom infrastrukturom navedenom u točki 8. Priloga Direktivi (EU) 2022/2557 i radu takve infrastrukture, u cestovnom prometu te u opskrbi vodom, plinom, grijanjem i električnom energijom jer bi njihov kvar ili neispravnost mogli ugroziti život i zdravlje osoba u velikim razmjerima te znatno poremetiti uobičajeno odvijanje društvenih i gospodarskih aktivnosti. Sigurnosne komponente kritične infrastrukture, uključujući kritičnu digitalnu infrastrukturu, sustavi su koji se upotrebljavaju za izravnu zaštitu fizičkog integriteta kritične infrastrukture ili zdravlja i sigurnosti osoba i imovine, ali koji nisu potrebni za funkcioniranje sustava. Kvar ili neispravnost takvih komponenti može izravno dovesti do rizika za fizički integritet kritične infrastrukture, a time i do rizika za zdravlje i sigurnost osoba i imovine. Komponente namijenjene korištenju isključivo u svrhe kibernetičke sigurnosti ne bi trebalo smatrati sigurnosnim komponentama. Primjeri sigurnosnih komponenti takve kritične infrastrukture mogu uključivati sustave za praćenje tlaka vode ili sustave za kontrolu protupožarnog alarma u centrima za računalstvo u oblaku.
(56)
Η εφαρμογή συστημάτων ΤΝ στην εκπαίδευση είναι σημαντική για την προαγωγή της ψηφιακής εκπαίδευσης και κατάρτισης υψηλής ποιότητας, καθώς και για να δίνεται σε όλους τους εκπαιδευόμενους και τους εκπαιδευτικούς η δυνατότητα να αποκτούν και να μοιράζονται τις απαραίτητες ψηφιακές δεξιότητες και ικανότητες, συμπεριλαμβανομένου του γραμματισμού στα μέσα επικοινωνίας και της κριτικής σκέψης, ώστε να συμμετέχουν ενεργά στην οικονομία, την κοινωνία και τις δημοκρατικές διαδικασίες. Ωστόσο, τα συστήματα ΤΝ που χρησιμοποιούνται στην εκπαίδευση ή την επαγγελματική κατάρτιση, ιδίως για τον καθορισμό της πρόσβασης ή της εισαγωγής, για την τοποθέτηση προσώπων σε ιδρύματα ή προγράμματα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης όλων των βαθμίδων, για την αξιολόγηση των μαθησιακών αποτελεσμάτων προσώπων, για την εκτίμηση του κατάλληλου επιπέδου εκπαίδευσης για ένα άτομο και για την άσκηση ουσιώδους επιρροής στο επίπεδο εκπαίδευσης και κατάρτισης που θα λάβει ή στο οποίο θα μπορεί να έχει πρόσβαση ένα άτομο ή για την παρακολούθηση και τον εντοπισμό απαγορευμένης συμπεριφοράς σπουδαστών κατά τη διάρκεια εξετάσεων, θα πρέπει να ταξινομούνται ως συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου, δεδομένου ότι μπορούν να καθορίσουν την εκπαιδευτική και επαγγελματική πορεία της ζωής ενός προσώπου και, ως εκ τούτου, να επηρεάσουν την ικανότητά του να εξασφαλίσει τα μέσα βιοπορισμού του. Όταν σχεδιάζονται και χρησιμοποιούνται εσφαλμένα, τα συστήματα αυτά ενδέχεται να είναι ιδιαίτερα παρεμβατικά και να παραβιάζουν το δικαίωμα στην εκπαίδευση και στην κατάρτιση, καθώς και το δικαίωμα σε μεταχείριση χωρίς διακρίσεις, και να διαιωνίζουν ιστορικές νοοτροπίες διακρίσεων, για παράδειγμα εις βάρος γυναικών, ορισμένων ηλικιακών ομάδων, ατόμων με αναπηρία ή ατόμων συγκεκριμένης φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής ή γενετήσιου προσανατολισμού.
(56)
Uvođenje UI sustavâ u obrazovanje važno je kako bi se promicalo visokokvalitetno digitalno obrazovanje i osposobljavanje te kako bi se svim učenicima i nastavnicima omogućilo da steknu i dijele potrebne digitalne vještine i kompetencije, uključujući medijsku pismenost i kritičko razmišljanje, kako bi aktivno sudjelovali u gospodarstvu, društvu i demokratskim procesima. Međutim, UI sustave koji se upotrebljavaju u obrazovanju ili strukovnom osposobljavanju, osobito za odlučivanje o pristupu ili upisu, za razvrstavanje osoba u ustanove ili programe za obrazovanje i strukovno osposobljavanje na svim razinama, za evaluaciju ishoda učenja osoba, za procjenu odgovarajuće razine obrazovanja pojedinca i bitan utjecaj na razinu obrazovanja i osposobljavanja koju će pojedinci steći ili kojoj će moći pristupiti odnosno za praćenje i otkrivanje zabranjenog ponašanja učenika tijekom testiranja trebalo bi klasificirati kao visokorizične UI sustavi jer mogu odrediti obrazovni i profesionalni tijek života osobe i stoga mogu utjecati na njezinu mogućnost da osigura sredstva za život. Ako se dizajniraju i upotrebljavaju na nepravilan način, takvi sustavi mogu biti osobito intruzivni i kršiti pravo na obrazovanje i osposobljavanje i pravo na nediskriminaciju te perpetuirati povijesne obrasce diskriminacije, primjerice protiv žena, određenih dobnih skupina, osoba s invaliditetom odnosno osoba određenog rasnog ili etničkog podrijetla ili seksualne orijentacije.
(57)
Τα συστήματα ΤΝ που χρησιμοποιούνται στην απασχόληση, τη διαχείριση εργαζομένων και την πρόσβαση στην αυτοαπασχόληση, ιδίως για την πρόσληψη και την επιλογή προσώπων, για τη λήψη αποφάσεων από τις οποίες επηρεάζονται οι όροι της σχέσης που σχετίζεται με την εργασία, η προαγωγή και η καταγγελία συμβατικών σχέσεων που σχετίζονται με την εργασία, για την κατανομή καθηκόντων με βάση την συμπεριφορά του ατόμου ή προσωπικά γνωρίσματα ή χαρακτηριστικά του και για την παρακολούθηση ή την αξιολόγηση προσώπων που τελούν σε συμβατικές σχέσεις που σχετίζονται με την εργασία, θα πρέπει επίσης να ταξινομηθούν ως υψηλού κινδύνου, δεδομένου ότι τα εν λόγω συστήματα ενδέχεται να έχουν αισθητό αντίκτυπο στις μελλοντικές προοπτικές σταδιοδρομίας, τα μέσα βιοπορισμού αυτών των προσώπων και τα δικαιώματα των εργαζομένων. Οι συναφείς συμβατικές σχέσεις που σχετίζονται με την εργασία θα πρέπει να καλύπτουν κατά τρόπο ουσιαστικό τους εργαζομένους και τα πρόσωπα που παρέχουν υπηρεσίες μέσω πλατφορμών, όπως αναφέρεται στο πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής για το 2021. Καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας πρόσληψης και κατά την αξιολόγηση, την προαγωγή ή τη διατήρηση προσώπων σε συμβατικές σχέσεις που σχετίζονται με την εργασία, τα συστήματα αυτά μπορούν να διαιωνίσουν ιστορικές νοοτροπίες διακρίσεων, για παράδειγμα εις βάρος γυναικών, ορισμένων ηλικιακών ομάδων, ατόμων με αναπηρία ή ατόμων συγκεκριμένης φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής ή γενετήσιου προσανατολισμού. Τα συστήματα ΤΝ που χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση των επιδόσεων και της συμπεριφοράς των εν λόγω προσώπων ενδέχεται επίσης να υπονομεύσουν τα θεμελιώδη δικαιώματά τους στην προστασία των δεδομένων και στην ιδιωτική ζωή.
(57)
UI sustavi koji se upotrebljavaju za zapošljavanje, kadrovsko upravljanje i pristup samozapošljavanju, osobito za zapošljavanje i odabir osoba, za donošenje odluka koje utječu na uvjete radnog odnosa, promaknuće ili otkazivanje radnih ugovornih odnosa, za dodjelu zadataka na osnovi individualnog ponašanja, osobnih obilježja ili značajki i za praćenje ili evaluaciju osoba u radnim ugovornim odnosima također bi trebali biti klasificirani kao visokorizični jer bi ti sustavi mogli znatno utjecati na buduće izglede za razvoj karijere, sredstva za život tih osoba i radnička prava. Relevantni radni ugovorni odnosi trebali bi na smislen način uključivati zaposlenike i osobe koji pružaju usluge putem platformi kako je navedeno u programu rada Komisije za 2021. U cijelom procesu zapošljavanja i pri evaluaciji, promaknuću ili zadržavanju osoba u radnim ugovornim odnosima takvi sustavi mogu perpetuirati povijesne obrasce diskriminacije, primjerice protiv žena, određenih dobnih skupina, osoba s invaliditetom odnosno osoba određenog rasnog ili etničkog podrijetla ili seksualne orijentacije. UI sustavi koji se upotrebljavaju za praćenje učinkovitosti i ponašanja takvih osoba mogu ujedno narušavati njihova temeljna prava na zaštitu osobnih podataka i privatnost.
(58)
Ένας άλλος τομέας στο πλαίσιο του οποίου αξίζει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη χρήση των συστημάτων ΤΝ είναι η πρόσβαση και η απόλαυση ορισμένων βασικών ιδιωτικών και δημόσιων υπηρεσιών και παροχών που είναι απαραίτητες για την πλήρη συμμετοχή των πολιτών στην κοινωνία ή τη βελτίωση του βιοτικού τους επιπέδου. Ειδικότερα, τα φυσικά πρόσωπα που ζητούν ή λαμβάνουν βασικές παροχές και υπηρεσίες δημόσιας αρωγής από δημόσιες αρχές, ιδίως υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, παροχές κοινωνικής ασφάλισης, κοινωνικές υπηρεσίες που παρέχουν προστασία σε περιπτώσεις, μεταξύ άλλων, μητρότητας, ασθενείας, εργατικού ατυχήματος, εξάρτησης ή γήρατος και απώλειας εργασίας, καθώς και κοινωνική και στεγαστική αρωγή, εξαρτώνται κατά κανόνα από τις εν λόγω παροχές και υπηρεσίες και βρίσκονται σε ευάλωτη θέση σε σχέση με τις αρμόδιες αρχές. Εάν χρησιμοποιούνται συστήματα ΤΝ για να προσδιορίζεται αν οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να χορηγήσουν ή να αρνηθούν την πρόσβαση στις εν λόγω παροχές και υπηρεσίες ή να τις μειώσουν, να τις ανακαλέσουν ή να τις ανακτήσουν, συμπεριλαμβανομένου του αν οι ωφελούμενοι δικαιούνται νομίμως τις εν λόγω παροχές ή υπηρεσίες, τα συστήματα αυτά ενδέχεται να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στα μέσα διαβίωσης των προσώπων και να παραβιάζουν τα θεμελιώδη δικαιώματά τους, όπως το δικαίωμα στην κοινωνική προστασία, στη μεταχείριση χωρίς διακρίσεις, στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια ή σε πραγματική προσφυγή, και θα πρέπει συνεπώς να ταξινομούνται ως υψηλού κινδύνου. Ωστόσο, ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να παρεμποδίζει την ανάπτυξη και τη χρήση καινοτόμων προσεγγίσεων στη δημόσια διοίκηση, η οποία θα μπορούσε να επωφεληθεί από την ευρύτερη χρήση συμμορφούμενων και ασφαλών συστημάτων ΤΝ, υπό την προϋπόθεση ότι τα εν λόγω συστήματα δεν ενέχουν υψηλό κίνδυνο για τα νομικά και τα φυσικά πρόσωπα. Επιπλέον, τα συστήματα ΤΝ που χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση της πιστοληπτικής βαθμολογίας ή της πιστοληπτικής ικανότητας των φυσικών προσώπων θα πρέπει να ταξινομηθούν ως συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου, καθώς καθορίζουν την πρόσβαση των εν λόγω προσώπων σε οικονομικούς πόρους ή βασικές υπηρεσίες, όπως στέγαση, ηλεκτρική ενέργεια και τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες. Τα συστήματα ΤΝ που χρησιμοποιούνται για τους σκοπούς αυτούς μπορούν να οδηγήσουν σε διακρίσεις μεταξύ προσώπων ή ομάδων και να διαιωνίσουν ιστορικές νοοτροπίες διακρίσεων, όπως αυτές που βασίζονται στη φυλετική ή εθνοτική καταγωγή, το φύλο, τις αναπηρίες, την ηλικία ή τον γενετήσιο προσανατολισμό, ή να δημιουργήσουν νέες μορφές διακρίσεων. Ωστόσο, τα συστήματα ΤΝ που προβλέπονται από το δίκαιο της Ένωσης για τον εντοπισμό περιπτώσεων απάτης κατά την προσφορά χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και για σκοπούς προληπτικής εποπτείας προκειμένου να υπολογίζονται οι κεφαλαιακές απαιτήσεις πιστωτικών ιδρυμάτων και ασφαλιστικών επιχειρήσεων δεν θα πρέπει να θεωρούνται υψηλού κινδύνου βάσει του παρόντος κανονισμού. Επιπλέον, τα συστήματα ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για την εκτίμηση κινδύνων και την τιμολόγηση σε σχέση με φυσικά πρόσωπα για ασφάλιση υγείας και ζωής μπορούν επίσης να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στα μέσα βιοπορισμού των προσώπων και, εάν δεν σχεδιάζονται, δεν αναπτύσσονται και δεν χρησιμοποιούνται δεόντως, μπορούν να παραβιάσουν τα θεμελιώδη δικαιώματά τους και να έχουν σοβαρές συνέπειες για τη ζωή και την υγεία των ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων του οικονομικού αποκλεισμού και των διακρίσεων. Τέλος, τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση και ταξινόμηση κλήσεων έκτακτης ανάγκης από φυσικά πρόσωπα ή την αποστολή ή τον καθορισμό προτεραιοτήτων για την αποστολή υπηρεσιών πρώτης αντίδρασης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, μεταξύ άλλων από την αστυνομία, την πυροσβεστική και τις υπηρεσίες άμεσης βοήθειας, καθώς και από συστήματα διαλογής ασθενών σε υπηρεσίες επειγόντων ιατρικών περιστατικών, θα πρέπει επίσης να ταξινομηθούν ως υψηλού κινδύνου, δεδομένου ότι λαμβάνουν αποφάσεις σε πολύ κρίσιμες καταστάσεις για τη ζωή και την υγεία των προσώπων, καθώς και για τα περιουσιακά τους στοιχεία.
(58)
Još jedno područje u kojem UI sustavima treba posvetiti posebnu pozornost jest dostupnost i uživanje određenih osnovnih privatnih i javnih usluga i naknada potrebnih za potpuno sudjelovanje u društvu ili poboljšanje životnog standarda osoba. Osobito, fizičke osobe koje podnose zahtjev za osnovne naknade i usluge javne pomoći od tijela javne vlasti ili ih od njih primaju, odnosno zdravstvene usluge, naknade socijalne sigurnosti, socijalne usluge kojima se pruža zaštita u slučajevima kao što su majčinstvo, bolest, nesreće na radu, uzdržavanost ili starost i gubitak zaposlenja te socijalna i stambena pomoć, obično ovise o tim naknadama i uslugama te su u ranjivom položaju u odnosu na nadležna tijela. Ako se UI sustavi upotrebljavaju za određivanje toga trebaju li tijela takve naknade i usluge dodijeliti, uskratiti, smanjiti, ukinuti ili tražiti njihov povrat, uključujući određivanje toga imaju li korisnici legitimno pravo na takve naknade ili usluge, ti sustavi mogu znatno utjecati na sredstva za život tih osoba i kršiti njihova temeljna prava, kao što je pravo na socijalnu zaštitu, nediskriminaciju, ljudsko dostojanstvo ili djelotvorno pravno sredstvo, te bi ih stoga trebalo klasificirati kao visokorizične. Međutim, ova Uredba ne bi trebala otežavati razvoj i primjenu inovativnih pristupa u javnoj upravi, koja bi imala koristi od šire upotrebe usklađenih i sigurnih UI sustava, pod uvjetom da ti sustavi ne podrazumijevaju velik rizik za pravne i fizičke osobe. Usto, UI sustave koji se upotrebljavaju za evaluaciju kreditnog rejtinga ili kreditne sposobnosti fizičkih osoba trebalo bi klasificirati kao visokorizične jer određuju pristup tih osoba financijskim resursima ili osnovnim uslugama kao što su stanovanje, električna energija i telekomunikacijske usluge. UI sustavi koji se upotrebljavaju u tu svrhu mogu dovesti do diskriminacije osoba ili skupina te perpetuirati povijesne obrasce diskriminacije, primjerice na temelju rasnog ili etničkog podrijetla, roda, invaliditeta, dobi ili seksualne orijentacije, ili mogu stvoriti nove vrste diskriminacijskih učinaka. Međutim, UI sustavi predviđeni pravom Unije u svrhu otkrivanja prijevara u ponudi financijskih usluga i u bonitetne svrhe za izračun kapitalnih zahtjeva kreditnih institucija i društava za osiguranje ne bi se trebali smatrati visokorizičnima na temelju ove Uredbe. Nadalje, UI sustavi namijenjeni procjeni rizika i određivanju cijena u odnosu na fizičke osobe za zdravstveno i životno osiguranje mogu znatno utjecati i na sredstva za život tih osoba, a ako nisu propisno dizajnirani, razvijeni i korišteni, mogu kršiti njihova temeljna prava i dovesti do ozbiljnih posljedica za život i zdravlje ljudi, uključujući financijsku isključenost i diskriminaciju. Na kraju, UI sustavi koji se upotrebljavaju za evaluaciju i klasifikaciju hitnih poziva fizičkih osoba ili za dispečiranje ili određivanje prioriteta pri dispečiranju hitnih službi, uključujući policiju, vatrogasce i medicinsku pomoć, kao i sustavi za trijažu pacijenata pri pružanju hitne skrbi, isto bi se trebali smatrati visokorizičnima jer donose odluke u situacijama koje su kritične za život i zdravlje osoba te za njihovu imovinu.
(59)
Δεδομένων του ρόλου και της ευθύνης τους, οι ενέργειες των αρχών επιβολής του νόμου που αφορούν ορισμένες χρήσεις των συστημάτων ΤΝ χαρακτηρίζονται από σημαντικό βαθμό ανισορροπίας ισχύος και μπορούν να οδηγήσουν στην παρακολούθηση, τη σύλληψη ή τη στέρηση της ελευθερίας ενός φυσικού προσώπου και να έχουν άλλες δυσμενείς επιπτώσεις για τα θεμελιώδη δικαιώματα που κατοχυρώνονται στον Χάρτη. Ειδικότερα, αν το σύστημα ΤΝ δεν είναι εκπαιδευμένο με δεδομένα υψηλής ποιότητας, δεν πληροί τις κατάλληλες απαιτήσεις όσον αφορά τις επιδόσεις, την ακρίβεια και τη στιβαρότητά του ή δεν έχει σχεδιαστεί κατάλληλα και δεν έχει υποβληθεί στις κατάλληλες δοκιμές προτού διατεθεί στην αγορά ή τεθεί με άλλο τρόπο σε λειτουργία, μπορεί να αντιμετωπίσει ορισμένα άτομα με μεροληπτικό ή άλλο εσφαλμένο ή άδικο τρόπο. Επιπλέον, θα μπορούσε να παρεμποδιστεί η άσκηση σημαντικών δικονομικών θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως το δικαίωμα πραγματικής προσφυγής και αμερόληπτου δικαστηρίου, καθώς και το δικαίωμα υπεράσπισης και το τεκμήριο αθωότητας, ιδίως όταν τα εν λόγω συστήματα ΤΝ δεν είναι επαρκώς διαφανή, εξηγήσιμα και τεκμηριωμένα. Ως εκ τούτου, είναι σκόπιμο να ταξινομηθεί ως υψηλού κινδύνου, στον βαθμό που η χρήση τους επιτρέπεται δυνάμει του σχετικού ενωσιακού και εθνικού δικαίου, μια σειρά συστημάτων ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν στο πλαίσιο της επιβολής του νόμου όπου η ακρίβεια, η αξιοπιστία και η διαφάνεια είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την αποφυγή δυσμενών επιπτώσεων, τη διατήρηση της εμπιστοσύνης του κοινού και τη διασφάλιση της λογοδοσίας και της αποτελεσματικής επανόρθωσης. Λόγω της φύσης των δραστηριοτήτων και των συναφών κινδύνων, στα εν λόγω συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου θα πρέπει να περιλαμβάνονται ιδίως τα συστήματα ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν από αρχές επιβολής του νόμου ή για λογαριασμό τους ή από θεσμικά και λοιπά όργανα ή οργανισμούς της Ένωσης προς στήριξη αρχών επιβολής του νόμου για την εκτίμηση του κινδύνου ένα φυσικό πρόσωπο να πέσει θύμα αξιόποινης πράξης, όπως ανιχνευτές ψεύδους ή παρόμοια εργαλεία, για την αξιολόγηση της αξιοπιστίας των αποδεικτικών στοιχείων στο πλαίσιο διερεύνησης ή δίωξης αξιόποινων πράξεων και, στον βαθμό που δεν απαγορεύεται βάσει του παρόντος κανονισμού, για την εκτίμηση του κινδύνου ένα φυσικό πρόσωπο να τελέσει ή να τελέσει εκ νέου αξιόποινη πράξη όχι μόνο αποκλειστικά με βάση την κατάρτιση προφίλ φυσικών προσώπων ή την αξιολόγηση γνωρισμάτων και χαρακτηριστικών της προσωπικότητας ή προηγούμενης εγκληματικής συμπεριφοράς φυσικών προσώπων ή ομάδων και για την κατάρτιση προφίλ στο πλαίσιο της ανίχνευσης, της διερεύνησης ή της δίωξης αξιόποινων πράξεων. Τα συστήματα ΤΝ που προορίζονται ειδικά για χρήση σε διοικητικές διαδικασίες από φορολογικές και τελωνειακές αρχές, καθώς και από μονάδες χρηματοοικονομικών πληροφοριών που εκτελούν διοικητικά καθήκοντα ανάλυσης πληροφοριών σύμφωνα με το δίκαιο της Ένωσης για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, δεν θα πρέπει να ταξινομούνται ως συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου χρησιμοποιούμενα από αρχές επιβολής του νόμου για τους σκοπούς της πρόληψης, της ανίχνευσης, της διερεύνησης και της δίωξης αξιόποινων πράξεων. Η χρήση εργαλείων ΤΝ από τις αρχές επιβολής του νόμου και άλλες σχετικές αρχές δεν θα πρέπει να καταστεί παράγοντας ανισότητας ή αποκλεισμού. Ο αντίκτυπος της χρήσης εργαλείων ΤΝ στα δικαιώματα υπεράσπισης των υπόπτων θα πρέπει να μην παραβλέπεται, ιδίως η δυσκολία απόκτησης ουσιαστικών πληροφοριών σχετικά με τη λειτουργία των συστημάτων αυτών και η συνακόλουθη δυσκολία αμφισβήτησης των αποτελεσμάτων τους στο δικαστήριο, ιδίως από τα υποκείμενα σε έρευνα φυσικά πρόσωπα.
(59)
S obzirom na njihovu ulogu i odgovornost, postupcima tijelâ kaznenog progona koji uključuju određene oblike korištenja UI sustavâ svojstvena je znatna neravnoteža moći i mogu dovesti do nadzora, uhićenja ili oduzimanja slobode fizičkih osoba, kao i do drugih nepovoljnih učinaka na temeljna prava zajamčena Poveljom. Posebice, ako UI sustav nije treniran s pomoću visokokvalitetnih podataka, ne ispunjava odgovarajuće zahtjeve u pogledu svoje učinkovitosti, točnosti ili otpornosti ili nije pravilno dizajniran i testiran prije stavljanja na tržište ili u upotrebu, može izdvajati ljude na diskriminatoran ili na drugačije netočan ili nepravedan način. Nadalje, ostvarivanje važnih postupovnih temeljnih prava, kao što su pravo na djelotvorno pravno sredstvo i na pošteno suđenje te pravo na obranu i pretpostavku nedužnosti, moglo bi biti otežano, osobito ako takvi UI sustavi nisu dovoljno transparentni, objašnjivi i dokumentirani. Stoga je primjereno, u mjeri u kojoj je njihovo korištenje dopušteno na temelju relevantnog prava Unije i nacionalnog prava, klasificirati kao visokorizične one UI sustave koji su namijenjeni korištenju u kontekstu kaznenog progona ako su točnost, pouzdanost i transparentnost osobito važne kako bi se izbjegli nepovoljni utjecaji, zadržalo povjerenje javnosti te osigurala odgovornost i djelotvorna pravna zaštita. S obzirom na prirodu tih aktivnosti i s njima povezane rizike, ti visokorizični UI sustavi trebali bi osobito uključivati UI sustave namijenjene za korištenje od strane tijela kaznenog progona ili u njihovo ime ili za korištenje od strane institucija, tijela, ureda ili agencija Unije radi potpore tijelima kaznenog progona za procjenu rizika fizičke osobe da postane žrtva kaznenih djela, kao poligrafi i slični alati, za evaluaciju pouzdanosti dokaza tijekom istrage ili progona kaznenih djela i, u mjeri u kojoj to nije zabranjeno na temelju ove Uredbe, za procjenu rizika da fizička osoba počini ili ponovno počini kazneno djelo ne isključivo na osnovi izrade profila fizičkih osoba ili procjene osobina i značajki ili prethodnog kriminalnog ponašanja fizičkih osoba ili skupina, za izradu profila tijekom otkrivanja, istrage ili progona kaznenih djela. UI sustave posebno namijenjene za upravne postupke poreznih i carinskih tijela i financijsko-obavještajnih jedinica koje provode administrativne zadaće analize informacija na temelju prava Unije o sprečavanju pranja novca ne bi trebalo klasificirati kao visokorizične UI sustave koje tijela kaznenog progona upotrebljavaju u svrhu sprečavanja, otkrivanja, istrage i progona kaznenih djela. Tijela kaznenog progona ni druga relevantna tijela ne bi smjela koristiti UI alate tako da postanu čimbenik nejednakosti ili isključenosti. Ne bi se trebao zanemariti utjecaj korištenja UI alata na prava osumnjičenika na obranu, osobito s obzirom na poteškoću u dobivanju smislenih informacija o funkcioniranju tih sustava i posljedičnu poteškoću u osporavanju njihovih rezultata na sudu, osobito za fizičke osobe pod istragom.
(60)
Τα συστήματα ΤΝ που χρησιμοποιούνται στη διαχείριση της μετανάστευσης, του ασύλου και των συνοριακών ελέγχων επηρεάζουν πρόσωπα που βρίσκονται συχνά σε ιδιαίτερα ευάλωτη θέση και εξαρτώνται από την έκβαση των ενεργειών των αρμόδιων δημόσιων αρχών. Ως εκ τούτου, η ακρίβεια, ο αμερόληπτος χαρακτήρας και η διαφάνεια των συστημάτων ΤΝ που χρησιμοποιούνται σε αυτά τα πλαίσια είναι ιδιαίτερα σημαντικά για τη διασφάλιση του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων των θιγόμενων προσώπων, ιδίως των δικαιωμάτων τους στην ελεύθερη κυκλοφορία, τη μεταχείριση χωρίς διακρίσεις, την προστασία της ιδιωτικής ζωής και των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, τη διεθνή προστασία και τη χρηστή διοίκηση. Ως εκ τούτου, είναι σκόπιμο να ταξινομηθούν ως υψηλού κινδύνου, στον βαθμό που η χρήση τους επιτρέπεται δυνάμει του σχετικού ενωσιακού και εθνικού δικαίου, τα συστήματα ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν ως ανιχνευτές ψεύδους και παρεμφερή εργαλεία από αρμόδιες δημόσιες αρχές ή για λογαριασμό τους ή από τα θεσμικά και λοιπά όργανα και οργανισμούς της Ένωσης με καθήκοντα στους τομείς της διαχείρισης της μετανάστευσης, του ασύλου και των συνοριακών ελέγχων, για την εκτίμηση ορισμένων κινδύνων που παρουσιάζουν φυσικά πρόσωπα τα οποία εισέρχονται στην επικράτεια κράτους μέλους ή υποβάλλουν αίτηση θεώρησης ή ασύλου, για την παροχή συνδρομής στις αρμόδιες δημόσιες αρχές όσον αφορά την εξέταση, συμπεριλαμβανομένης της συναφούς αξιολόγησης της αξιοπιστίας αποδεικτικών στοιχείων, των αιτήσεων ασύλου, θεώρησης και άδειας διαμονής και των συναφών καταγγελιών όσον αφορά τον στόχο του καθορισμού της επιλεξιμότητας των φυσικών προσώπων που υποβάλλουν αίτηση χορήγησης καθεστώτος, ή για τον σκοπό του εντοπισμού, της αναγνώρισης ή της ταυτοποίησης φυσικών προσώπων στο πλαίσιο της διαχείρισης της μετανάστευσης, του ασύλου και των συνοριακών ελέγχων, πλην της επαλήθευσης ταξιδιωτικών εγγράφων. Τα συστήματα ΤΝ στον τομέα της διαχείρισης της μετανάστευσης, του ασύλου και των συνοριακών ελέγχων τα οποία καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να πληρούν τις σχετικές διαδικαστικές απαιτήσεις που καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 810/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (32), στην οδηγία 2013/32/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (33) και σε άλλους σχετικούς κανόνες ενωσιακού δικαίου. Η χρήση συστημάτων ΤΝ στη διαχείριση της μετανάστευσης, του ασύλου και των συνοριακών ελέγχων δεν θα πρέπει, σε καμία περίπτωση, να χρησιμοποιείται από τα κράτη μέλη ή τα θεσμικά και λοιπά όργανα και ή οργανισμούς της Ένωσης ως μέσο καταστρατήγησης των διεθνών τους υποχρεώσεων βάσει της σύμβασης του ΟΗΕ για το καθεστώς των προσφύγων που έγινε στη Γενεύη στις 28 Ιουλίου 1951, όπως τροποποιήθηκε από το πρωτόκολλο της 31ης Ιανουαρίου 1967. Δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ούτε για την καθ’ οιονδήποτε τρόπο παραβίαση της αρχής της μη επαναπροώθησης ή για την αποστέρηση ασφαλών και αποτελεσματικών νόμιμων οδών εισόδου στο έδαφος της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος διεθνούς προστασίας.
(60)
UI sustavi koji se upotrebljavaju u području migracija, azila i upravljanja nadzorom državne granice utječu na osobe koje su često u osobito ranjivu položaju i koje ovise o ishodu postupaka nadležnih tijela javne vlasti. Točnost, nediskriminacija i transparentnost UI sustava koji se upotrebljavaju u tim kontekstima stoga su posebno važne kako bi se zajamčilo poštovanje temeljnih prava zahvaćenih osoba, osobito njihovih prava na slobodno kretanje, nediskriminaciju, zaštitu privatnog života i osobnih podataka, međunarodnu zaštitu i dobru upravu. Stoga je primjereno klasificirati kao visokorizične, u mjeri u kojoj je njihovo korištenje dopušteno na temelju relevantnog prava Unije i nacionalnog prava, UI sustave namijenjene za korištenje od strane nadležnih tijela javne vlasti ili institucija, tijela, ureda ili agencija Unije ili u njihovo ime, a koji su zaduženi za zadaće u području migracija, azila i upravljanja nadzorom državne granice, kao poligrafe i slične alate, za procjenu određenih rizika koje predstavljaju fizičke osobe koje ulaze na državno područje države članice ili podnose zahtjev za vizu ili azil, za pomoć nadležnim tijelima javne vlasti u razmatranju, uključujući povezanu procjenu pouzdanosti dokaza, zahtjevâ za azil, viza i boravišnih dozvola te povezanih pritužbi u pogledu cilja utvrđivanja prihvatljivosti fizičkih osoba koje podnose zahtjev za određeni status, u svrhu otkrivanja, priznavanja ili identifikacije fizičkih osoba u kontekstu migracija, azila i upravljanja nadzorom državne granice, uz iznimku provjere putnih isprava. UI sustavi koji se upotrebljavaju u području migracija, azila i upravljanja nadzorom državne granice obuhvaćeni ovom Uredbom trebali bi biti u skladu s relevantnim postupovnim zahtjevima utvrđenima Uredbom (EZ) 810/2009 Europskog parlamenta i Vijeća (32), Direktivom 2013/32/EU Europskog parlamenta i Vijeća (33) i drugim relevantnim pravom Unije. Države članice odnosno institucije, tijela, uredi ili agencije Unije ni u kojem slučaju ne bi smjeli koristiti UI sustave u području migracija, azila i upravljanja nadzorom državne granice kao sredstvo za zaobilaženje svojih međunarodnih obveza na temelju Konvencije UN-a o statusu izbjeglica potpisane u Ženevi 28. srpnja 1951., kako je izmijenjena Protokolom od 31. siječnja 1967. Njima se ne bi trebalo ni na koji način kršiti načelo zabrane prisilnog udaljenja ili vraćanja niti uskraćivati sigurne i djelotvorne zakonite načine za dolazak na područje Unije, uključujući pravo na međunarodnu zaštitu.
(61)
Ορισμένα συστήματα ΤΝ που προορίζονται για την απονομή δικαιοσύνης και τις δημοκρατικές διαδικασίες θα πρέπει να ταξινομηθούν ως υψηλού κινδύνου, λαμβανομένου υπόψη του δυνητικά σημαντικού αντικτύπου τους στη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τις ατομικές ελευθερίες, καθώς και στο δικαίωμα πραγματικής προσφυγής και αμερόληπτου δικαστηρίου. Ειδικότερα, για την αντιμετώπιση των κινδύνων δυνητικών προκαταλήψεων, σφαλμάτων και αδιαφάνειας, ενδείκνυται να χαρακτηριστούν ως υψηλού κινδύνου τα συστήματα ΤΝ που προορίζονται για χρήση από δικαστική αρχή ή για λογαριασμό δικαστικής αρχής με σκοπό την παροχή συνδρομής σε δικαστικές αρχές κατά την έρευνα και την ερμηνεία των πραγματικών περιστατικών και του νόμου και κατά την εφαρμογή του νόμου σε συγκεκριμένο σύνολο πραγματικών περιστατικών. Τα συστήματα ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν από φορείς εναλλακτικής επίλυσης διαφορών για τους σκοπούς αυτούς θα πρέπει επίσης να θεωρούνται υψηλού κινδύνου, όταν τα αποτελέσματα των διαδικασιών εναλλακτικής επίλυσης διαφορών παράγουν έννομα αποτελέσματα για τα μέρη. Η χρήση εργαλείων ΤΝ μπορεί να στηρίξει την εξουσία λήψης αποφάσεων των δικαστών ή τη δικαστική ανεξαρτησία, αλλά δεν θα πρέπει να την υποκαταστήσει: η τελική λήψη αποφάσεων πρέπει να παραμείνει δραστηριότητα κατευθυνόμενη από τον άνθρωπο. Ο χαρακτηρισμός συστημάτων ΤΝ ως υψηλού κινδύνου δεν θα πρέπει, ωστόσο, να επεκταθεί σε συστήματα ΤΝ που προορίζονται για αμιγώς βοηθητικές διοικητικές δραστηριότητες οι οποίες δεν επηρεάζουν στην πράξη την απονομή της δικαιοσύνης σε μεμονωμένες περιπτώσεις, όπως η ανωνυμοποίηση ή η ψευδωνυμοποίηση δικαστικών αποφάσεων, εγγράφων ή δεδομένων, η επικοινωνία μεταξύ των μελών του προσωπικού ή η εκτέλεση διοικητικών καθηκόντων.
(61)
Određene UI sustave namijenjene sudovanju i demokratskim procesima trebalo bi klasificirati kao visokorizične s obzirom na njihov potencijalno velik utjecaj na demokraciju, vladavinu prava, osobne slobode te pravo na djelotvoran pravno sredstvo i na pošteno suđenje. Točnije, radi odgovora na rizike od mogućih pristranosti, pogrešaka i netransparentnosti, primjereno je klasificirati kao visokorizične one UI sustave koji su namijenjeni korištenju od strane pravosudnog tijela ili u njegovo ime za pomoć pravosudnim tijelima u istraživanju i tumačenju činjenica i prava te primjeni prava na konkretan skup činjenica. UI sustavi namijenjeni korištenju od strane tijela za alternativno rješavanje sporova u te svrhe također bi se trebali smatrati visokorizičnima ako ishodi postupka alternativnog rješavanja sporova proizvode pravne učinke za stranke. Alati umjetne inteligencije mogu biti potpora ovlasti sudaca za donošenje odluka ili neovisnosti sudstva, ali ih ne bi smjeli zamijeniti: konačno donošenje odluka mora i dalje biti aktivnost koju obavljaju ljudi. Klasifikacija UI sustava kao visokorizičnih ne bi se trebala odnositi na UI sustave namijenjene isključivo pomoćnim administrativnim aktivnostima koje ne utječu na stvarno sudovanje u pojedinačnim slučajevima, kao što su anonimizacija ili pseudonimizacija sudskih odluka, dokumenata ili podataka, komunikacija među osobljem ili administrativne zadaće.
(62)
Με την επιφύλαξη των κανόνων που προβλέπονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2024/900 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (34), και προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι αθέμιτης εξωτερικής παρέμβασης στο δικαίωμα του εκλέγειν που κατοχυρώνεται στο άρθρο 39 του Χάρτη, καθώς και οι κίνδυνοι δυσμενών επιπτώσεων στη δημοκρατία και το κράτος δικαίου, τα συστήματα ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για να επηρεάσουν το αποτέλεσμα εκλογών ή δημοψηφίσματος ή την εκλογική συμπεριφορά φυσικών προσώπων κατά την άσκηση του εκλογικού τους δικαιώματος σε εκλογές ή δημοψηφίσματα θα πρέπει να ταξινομούνται ως συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου, με εξαίρεση τα συστήματα ΤΝ στα στοιχεία εξόδου των οποίων δεν εκτίθενται άμεσα τα φυσικά πρόσωπα, όπως εργαλεία που χρησιμοποιούνται για την οργάνωση, τη βελτιστοποίηση και τη διάρθρωση πολιτικών εκστρατειών από διοικητική και υλικοτεχνική άποψη.
(62)
Ne dovodeći u pitanja pravila predviđena u Uredbi (EU) 2024/900. Europskog parlamenta i Vijeća (34), te kako bi se uklonili rizici od neopravdanog vanjskog uplitanja u pravo glasa utvrđeno u članku 39. Povelje i od nerazmjernih učinaka na demokraciju i vladavinu prava, UI sustave namijenjene za korištenje kako bi se utjecalo na ishod izbora ili referenduma ili na ponašanje fizičkih osoba tijekom glasovanja na izborima ili referendumima trebalo bi klasificirati kao visokorizične UI sustave, uz iznimku UI sustava čijim izlaznim vrijednostima fizičke osobe nisu izravno izložene, kao što su alati koji se upotrebljavaju za organizaciju, optimizaciju i strukturiranje političkih kampanja s administrativnog i logističkog stajališta.
(63)
Το γεγονός ότι ένα σύστημα ΤΝ ταξινομείται ως σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου βάσει του παρόντος κανονισμού δεν θα πρέπει να ερμηνεύεται ως ένδειξη ότι η χρήση του συστήματος είναι νόμιμη βάσει άλλων πράξεων του ενωσιακού δικαίου ή δυνάμει του εθνικού δικαίου που είναι συμβατό με το δίκαιο της Ένωσης, όπως το δίκαιο για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, για τη χρήση ανιχνευτών ψεύδους και παρεμφερών εργαλείων ή άλλων συστημάτων για την ανίχνευση της συναισθηματικής κατάστασης φυσικών προσώπων. Κάθε τέτοια χρήση θα πρέπει να συνεχίσει να πραγματοποιείται αποκλειστικά σύμφωνα με τις εφαρμοστέες απαιτήσεις που απορρέουν από τον Χάρτη και από τις εφαρμοστέες πράξεις του παράγωγου ενωσιακού δικαίου και του εθνικού δικαίου. Ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να θεωρείται ότι παρέχει τη νομική βάση για την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, συμπεριλαμβανομένων ειδικών κατηγοριών δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα κατά περίπτωση, εκτός αν ορίζεται άλλως κατά τρόπο συγκεκριμένο στον παρόντα κανονισμό.
(63)
Činjenicu da je pojedini UI sustav klasificiran kao visokorizičan na temelju ove Uredbe ne bi trebalo tumačiti kao da je korištenje tog sustava zakonito na temelju drugih pravnih akata Unije ili nacionalnog prava usklađenog s pravom Unije, primjerice prava o zaštiti osobnih podataka, o korištenju poligrafa i sličnih alata ili drugih sustava kojima se utvrđuje emocionalno stanje fizičkih osoba. Svako takvo korištenje trebalo bi se i dalje ostvarivati samo u skladu s primjenjivim zahtjevima koji proizlaze iz Povelje te primjenjivih akata sekundarnog prava Unije i nacionalnog prava. Ovu Uredbu ne bi trebalo tumačiti kao pružanje pravne osnove za obradu osobnih podataka, uključujući, ako je to relevantno, posebne kategorije osobnih podataka, osim ako je u ovoj Uredbi izričito predviđeno drugačije.
(64)
Για τον μετριασμό των κινδύνων από συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου τα οποία διατίθενται στην αγορά ή τίθενται σε λειτουργία και προκειμένου να εξασφαλιστεί υψηλό επίπεδο αξιοπιστίας, θα πρέπει να εφαρμόζονται στα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου ορισμένες υποχρεωτικές απαιτήσεις, λαμβανομένων υπόψη του επιδιωκόμενου σκοπού και του πλαισίου χρήσης του συστήματος ΤΝ και σύμφωνα με το σύστημα διαχείρισης κινδύνου που θα θεσπίσει ο πάροχος. Τα μέτρα που θεσπίζονται από τους παρόχους για τη συμμόρφωση με τις υποχρεωτικές απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τη γενικά αναγνωρισμένη εξέλιξη της τεχνολογίας για την ΤΝ, καθώς και να είναι αναλογικά και αποτελεσματικά για την επίτευξη των στόχων του παρόντος κανονισμού. Με βάση το νέο νομοθετικό πλαίσιο, όπως διευκρινίζεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Ο “Γαλάζιος Οδηγός” σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων της ΕΕ για τα προϊόντα 2022», ο γενικός κανόνας είναι ότι περισσότερες της μιας νομικές πράξεις της ενωσιακής νομοθεσίας εναρμόνισης μπορούν να εφαρμόζονται σε ένα προϊόν, καθώς το προϊόν μπορεί να διατεθεί ή να τεθεί σε λειτουργία μόνον όταν είναι σύμφωνο με όλη την εφαρμοστέα ενωσιακή νομοθεσία εναρμόνισης. Οι κίνδυνοι των συστημάτων ΤΝ που καλύπτονται από τις απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού αφορούν πτυχές διαφορετικές από εκείνες που καλύπτει η υφιστάμενη ενωσιακή νομοθεσία εναρμόνισης και, για τον λόγο αυτόν, οι απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού θα συμπληρώνουν το υφιστάμενο σώμα της ενωσιακής νομοθεσίας εναρμόνισης. Για παράδειγμα, τα μηχανήματα ή τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα με ενσωματωμένο σύστημα ΤΝ ενδέχεται να παρουσιάζουν κινδύνους που δεν καλύπτονται από τις βασικές απαιτήσεις υγείας και ασφάλειας που ορίζονται στη σχετική εναρμονισμένη νομοθεσία της Ένωσης, καθώς το δίκαιο στον συγκεκριμένο τομέα δεν ασχολείται με τους κινδύνους που αφορούν ειδικά τα συστήματα ΤΝ. Αυτό απαιτεί ταυτόχρονη και συμπληρωματική εφαρμογή των διάφορων νομοθετικών πράξεων. Για να εξασφαλίζεται συνοχή και να αποφεύγεται περιττή διοικητική επιβάρυνση ή περιττό κόστος, οι πάροχοι προϊόντος που περιέχει ένα ή περισσότερα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου, στα οποία εφαρμόζονται οι απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού και της ενωσιακής νομοθεσίας εναρμόνισης που βασίζεται στο νέο νομοθετικό πλαίσιο και παρατίθεται σε παράρτημα του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να είναι ευέλικτοι όσον αφορά τις επιχειρησιακές αποφάσεις σχετικά με τον βέλτιστο τρόπο εξασφάλισης της συμμόρφωσης ενός προϊόντος που περιέχει ένα ή περισσότερα συστήματα ΤΝ με όλες τις εφαρμοστέες απαιτήσεις της ενωσιακής εναρμονισμένης νομοθεσίας. Η ευελιξία αυτή θα μπορούσε να σημαίνει, για παράδειγμα, απόφαση του παρόχου να ενσωματώσει μέρος των αναγκαίων διαδικασιών δοκιμών και υποβολής εκθέσεων, των πληροφοριών και του υλικού τεκμηρίωσης που απαιτούνται βάσει του παρόντος κανονισμού σε ήδη υφιστάμενο υλικό τεκμηρίωσης και διαδικασίες που απαιτούνται βάσει της υφιστάμενης ενωσιακής νομοθεσίας εναρμόνισης η οποία βασίζεται στο νέο νομοθετικό πλαίσιο και παρατίθεται σε παράρτημα του παρόντος κανονισμού. Αυτό δεν θα πρέπει, σε καμία περίπτωση, να υπονομεύει την υποχρέωση του παρόχου να συμμορφώνεται με όλες τις εφαρμοστέες απαιτήσεις.
(64)
Kako bi se smanjili rizici visokorizičnih UI sustava koji su stavljeni na tržište ili u upotrebu i kako bi se osigurala visoka razina pouzdanosti, na visokorizične UI sustave trebali bi se primjenjivati određeni obvezni zahtjevi, uzimajući u obzir namjenu i kontekst korištenja UI sustava i u skladu sa sustavom upravljanja rizikom koji treba uspostaviti dobavljač. Mjerama koje dobavljači donose radi usklađivanja s obveznim zahtjevima ove Uredbe trebalo bi uzeti u obzir općepriznata najnovija dostignuća u području umjetne inteligencije i te bi mjere trebale biti razmjerne i djelotvorne za postizanje ciljeva ove Uredbe. Na temelju novog zakonodavnog okvira, kako je pojašnjeno u obavijesti Komisije pod nazivom „‚Plavi vodič’ o provedbi pravila EU-a o proizvodima 2022.”, opće je pravilo da se više od jednog pravnog akta zakonodavstva Unije o usklađivanju može primjenjivati na jedan proizvod jer se stavljanje na raspolaganje ili u upotrebu može provesti samo ako je proizvod u skladu sa svim primjenjivim zakonodavstvom Unije o usklađivanju. Opasnosti UI sustavâ obuhvaćene zahtjevima ove Uredbe odnose se na različite aspekte od onih u postojećem zakonodavstvu Unije o usklađivanju te bi se stoga zahtjevima ove Uredbe dopunio postojeći skup zakonodavstva Unije o usklađivanju. Na primjer, strojevi ili medicinski proizvodi u koje je ugrađen UI sustav mogli bi predstavljati rizike koji nisu obuhvaćeni osnovnim zdravstvenim i sigurnosnim zahtjevima utvrđenima u relevantnom zakonodavstvu Unije o usklađivanju jer se to sektorsko pravo ne bavi rizicima specifičnima za UI sustave. Zbog toga je potrebna istovremena i komplementarna primjena raznih zakonodavnih akata. Kako bi se osigurala dosljednost i izbjeglo nepotrebno administrativno opterećenje i nepotrebni troškovi, dobavljači proizvoda koji sadržava jedan ili više visokorizičnih UI sustava, na koje se primjenjuju zahtjevi iz ove Uredbe i zahtjevi iz zakonodavstva Unije o usklađivanju na temelju novog zakonodavnog okvira i navedeni u prilogu ovoj Uredbi, trebali bi biti fleksibilni u pogledu operativnih odluka o tome kako na najbolji način osigurati usklađenost proizvoda koji sadržava jedan ili više UI sustava sa svim primjenjivim zahtjevima zakonodavstva Unije o usklađivanju. Ta bi fleksibilnost mogla značiti, na primjer, odluku dobavljača da dio potrebnih postupaka testiranja i izvješćivanja, informacija i dokumentacije koji se zahtijevaju na temelju ove Uredbe integrira u već postojeću dokumentaciju i postupke koji se zahtijevaju na temelju postojećeg zakonodavstva Unije o usklađivanju koje se temelji na novom zakonodavnom okviru i koje je navedeno u prilogu ovoj Uredbi. To ni na koji način ne bi trebalo umanjiti obvezu dobavljača da poštuje sve primjenjive zahtjeve.
(65)
Το σύστημα διαχείρισης κινδύνου θα πρέπει να συνίσταται σε μια συνεχή επαναληπτική διαδικασία που σχεδιάζεται και διατρέχει όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής ενός συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου. Η διαδικασία αυτή θα πρέπει να στοχεύει στον εντοπισμό και τον μετριασμό των σχετικών κινδύνων των συστημάτων ΤΝ για την υγεία, την ασφάλεια και τα θεμελιώδη δικαιώματα. Το σύστημα διαχείρισης κινδύνου θα πρέπει να επανεξετάζεται και να επικαιροποιείται τακτικά, ώστε να διασφαλίζεται η συνεχής αποτελεσματικότητά του, καθώς και η αιτιολόγηση και η τεκμηρίωση τυχόν σημαντικών αποφάσεων και δράσεων που λαμβάνονται βάσει του παρόντος κανονισμού. Η διαδικασία αυτή θα πρέπει να διασφαλίζει ότι ο πάροχος εντοπίζει κινδύνους ή δυσμενείς επιπτώσεις και εφαρμόζει μέτρα μετριασμού για τους γνωστούς και ευλόγως προβλέψιμους κινδύνους των συστημάτων ΤΝ για την υγεία, την ασφάλεια και τα θεμελιώδη δικαιώματα υπό το πρίσμα του επιδιωκόμενου σκοπού και της ευλόγως προβλέψιμης κακής χρήσης τους, συμπεριλαμβανομένων ενδεχόμενων κινδύνων που προκύπτουν από την αλληλεπίδραση μεταξύ του συστήματος ΤΝ και του περιβάλλοντος εντός του οποίου λειτουργεί. Το σύστημα διαχείρισης κινδύνου θα πρέπει να λαμβάνει τα καταλληλότερα μέτρα διαχείρισης κινδύνου υπό το πρίσμα της εξέλιξης της τεχνολογίας στον τομέα της ΤΝ. Κατά τον προσδιορισμό των καταλληλότερων μέτρων διαχείρισης κινδύνου, ο πάροχος θα πρέπει να τεκμηριώνει και να εξηγεί τις επιλογές του και, κατά περίπτωση, να προσφεύγει σε εμπειρογνώμονες και εξωτερικούς συμφεροντούχους. Κατά τον προσδιορισμό της ευλόγως προβλέψιμης κακής χρήσης συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου, ο πάροχος θα πρέπει να καλύπτει χρήσεις συστημάτων ΤΝ οι οποίες, μολονότι δεν καλύπτονται άμεσα από τον επιδιωκόμενο σκοπό και δεν προβλέπονται στις οδηγίες χρήσης, μπορεί ευλόγως να αναμένει κανείς ότι θα προκύψουν από εύκολα προβλέψιμη ανθρώπινη συμπεριφορά στο πλαίσιο των ειδικών χαρακτηριστικών και της χρήσης ενός συγκεκριμένου συστήματος ΤΝ. Κάθε γνωστή ή προβλέψιμη περίσταση σχετιζόμενη με τη χρήση του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου σύμφωνα με τον επιδιωκόμενο σκοπό του ή υπό συνθήκες ευλόγως προβλέψιμης κακής χρήσης, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια ή για τα θεμελιώδη δικαιώματα, θα πρέπει να περιλαμβάνεται στις οδηγίες χρήσης που παρέχονται από τον πάροχο. Σκοπός είναι να εξασφαλιστεί ότι ο φορέας εφαρμογής είναι ενήμερος για τις περιστάσεις αυτές και τις λαμβάνει υπόψη κατά τη χρήση του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου. Ο προσδιορισμός και η εφαρμογή μέτρων μετριασμού των κινδύνων για προβλέψιμη κακή χρήση βάσει του παρόντος κανονισμού δεν θα πρέπει να απαιτούν ειδική πρόσθετη εκπαίδευση για το σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου από τον πάροχο με σκοπό την αντιμετώπιση προβλέψιμης κακής χρήσης τους. Ωστόσο, οι πάροχοι παροτρύνονται να εξετάσουν το ενδεχόμενο πρόσθετων μέτρων εκπαίδευσης για τον μετριασμό της ευλόγως προβλέψιμης κακής χρήσης, εφόσον είναι αναγκαία και σκόπιμα.
(65)
Sustav upravljanja rizikom trebao bi se sastojati od kontinuiranog iterativnog procesa koji se planira i izvodi tijekom cijelog životnog ciklusa visokorizičnog UI sustava. Taj bi proces trebao biti usmjeren na utvrđivanje i ublažavanje relevantnih rizika UI sustavâ za zdravlje, sigurnost i temeljna prava. Sustav upravljanja rizikom trebalo bi redovito preispitivati i ažurirati kako bi se osigurala njegova kontinuirana djelotvornost, kao i obrazlaganje i dokumentiranje svih važnih donesenih odluka i poduzetih mjera koje podliježu ovoj Uredbi. Tim bi procesom trebalo osigurati da dobavljač utvrdi rizike ili nepovoljne učinke i provede mjere za ublažavanje poznatih i razumno predvidljivih rizika UI sustavâ za zdravlje, sigurnost i temeljna prava s obzirom na njihovu namjenu i razumno predvidljivu pogrešnu upotrebu, uključujući moguće rizike koji proizlaze iz interakcije između UI sustava i okružja u kojem djeluje. Sustav upravljanja rizikom trebao bi primjenjivati najprikladnije mjere upravljanja rizikom s obzirom na najnovija dostignuća u području umjetne inteligencije. Pri utvrđivanju najprikladnijih mjera upravljanja rizikom dobavljač bi trebao dokumentirati i objasniti donesene odluke te, prema potrebi, uključiti stručnjake i vanjske dionike. Pri utvrđivanju razumno predvidljive pogrešne upotrebe visokorizičnih UI sustava dobavljač bi trebao obuhvatiti korištenja UI sustavâ za koja se, iako nisu izravno obuhvaćena namjenom i navedena u uputama za korištenje, ipak može razumno pretpostaviti da će proizaći iz lako predvidljivog ljudskog ponašanja u kontekstu specifičnih značajki i korištenja određenog UI sustava. Sve poznate i predvidljive okolnosti povezane s korištenjem visokorizičnog UI sustava u skladu s njegovom namjenom ili u uvjetima razumno predvidljive pogrešne upotrebe, koja može prouzročiti rizike za zdravlje i sigurnost ili temeljna prava, trebale bi biti navedene u uputama za korištenje koje pruža dobavljač. Time treba osigurati da ih je subjekt koji uvodi sustav svjestan i da ih uzme u obzir pri korištenju visokorizičnog UI sustava. Utvrđivanje i provedba mjera za ublažavanje rizika od predvidljive pogrešne upotrebe na temelju ove Uredbe ne bi trebali iziskivati posebno dodatno osposobljavanje za visokorizični UI sustav od strane dobavljača kako bi ih se riješila razumno predvidljiva pogrešna upotreba. Međutim, dobavljače se potiče da razmotre takve dodatne mjere osposobljavanja kako bi se ublažile razumno predvidljive pogrešne upotrebe ako je to potrebno i primjereno.
(66)
Θα πρέπει να εφαρμόζονται απαιτήσεις για τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου όσον αφορά τη διαχείριση κινδύνου, την ποιότητα και καταλληλότητα των συνόλων δεδομένων που χρησιμοποιούνται, τον τεχνικό φάκελο και την τήρηση αρχείων, τη διαφάνεια και την πληροφόρηση των φορέων εφαρμογής, την ανθρώπινη εποπτεία και τη στιβαρότητα, την ακρίβεια και την κυβερνοασφάλεια. Οι απαιτήσεις αυτές είναι αναγκαίες για τον αποτελεσματικό μετριασμό των κινδύνων για την υγεία, την ασφάλεια και τα θεμελιώδη δικαιώματα. Καθώς δεν υπάρχουν ευλόγως διαθέσιμα άλλα λιγότερο περιοριστικά για το εμπόριο μέτρα, οι εν λόγω απαιτήσεις δεν αποτελούν αδικαιολόγητους περιορισμούς στο εμπόριο.
(66)
Zahtjevi bi se trebali primjenjivati na visokorizične UI sustave u pogledu upravljanja rizikom, kvalitete i relevantnosti korištenih skupova podataka, tehničke dokumentacije i vođenja evidencije, transparentnosti i pružanja informacija subjektima koji uvode sustav, ljudskog nadzora te otpornosti, točnosti i kibernetičke sigurnosti. Ti su zahtjevi potrebni kako bi se djelotvorno ublažili rizici za zdravlje, sigurnost i temeljna prava. S obzirom na to da druge mjere kojima se manje ograničava trgovina nisu u razumnoj mjeri dostupne ti zahtjevi nisu neopravdana ograničenja u području trgovine.
(67)
Τα δεδομένα υψηλής ποιότητας και η πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας δεδομένα διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στην οργάνωση της δομής και στην εξασφάλιση των επιδόσεων πολλών συστημάτων ΤΝ, ιδίως όταν χρησιμοποιούνται τεχνικές που αφορούν την εκπαίδευση μοντέλων, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι το σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου λειτουργεί όπως προβλέπεται και με ασφάλεια και δεν αποτελεί πηγή διακρίσεων που απαγορεύονται από το δίκαιο της Ένωσης. Τα υψηλής ποιότητας σύνολα δεδομένων εκπαίδευσης, επικύρωσης και δοκιμής απαιτούν την εφαρμογή κατάλληλων πρακτικών διακυβέρνησης και διαχείρισης δεδομένων. Τα σύνολα δεδομένων εκπαίδευσης, επικύρωσης και δοκιμής, περιλαμβανομένων των επισημάνσεων, θα πρέπει να είναι συναφή, επαρκώς αντιπροσωπευτικά και, στον μέγιστο δυνατό βαθμό, πλήρη και χωρίς σφάλματα έναντι του επιδιωκόμενου σκοπού. Προκειμένου να διευκολυνθεί η συμμόρφωση με το δίκαιο της Ένωσης για την προστασία των δεδομένων, όπως ο κανονισμός (ΕΕ) 2016/679, οι πρακτικές διακυβέρνησης και διαχείρισης δεδομένων θα πρέπει να περιλαμβάνουν, στην περίπτωση των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, διαφάνεια σχετικά με τον αρχικό σκοπό της συλλογής δεδομένων. Τα σύνολα δεδομένων θα πρέπει επίσης να έχουν τις κατάλληλες στατιστικές ιδιότητες, μεταξύ άλλων όσον αφορά τα πρόσωπα ή τις ομάδες προσώπων σε σχέση με τα οποία πρόκειται να χρησιμοποιηθεί το σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου, με ιδιαίτερη προσοχή στον μετριασμό ενδεχόμενων προκαταλήψεων στα σύνολα δεδομένων, οι οποίες είναι πιθανόν να επηρεάσουν την υγεία και την ασφάλεια των προσώπων, να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στα θεμελιώδη δικαιώματα ή να οδηγήσουν σε διακρίσεις που απαγορεύονται δυνάμει του ενωσιακού δικαίου, ιδίως όταν τα δεδομένα εξόδου επηρεάζουν τα στοιχεία εισόδου για μελλοντικές δραστηριότητες (βρόχοι ανάδρασης). Οι προκαταλήψεις, για παράδειγμα, μπορεί να είναι εγγενείς στα υποκείμενα σύνολα δεδομένων, ιδίως όταν χρησιμοποιούνται ιστορικά δεδομένα, ή να προκαλούνται όταν τα συστήματα τίθενται σε εφαρμογή σε πραγματικά περιβάλλοντα. Τα αποτελέσματα που παρέχουν τα συστήματα ΤΝ θα μπορούσαν να επηρεαστούν από τέτοιου είδους εγγενείς προκαταλήψεις, που τείνουν να αυξάνονται σταδιακά, διαιωνίζοντας και ενισχύοντας έτσι υφιστάμενες διακρίσεις, ιδίως εις βάρος προσώπων που ανήκουν σε ορισμένες ευάλωτες ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των φυλετικών ή εθνοτικών ομάδων. Η απαίτηση να είναι τα σύνολα δεδομένων στον μέγιστο δυνατό βαθμό πλήρη και χωρίς σφάλματα δεν θα πρέπει να επηρεάζει τη χρήση τεχνικών προστασίας της ιδιωτικής ζωής στο πλαίσιο της ανάπτυξης και της δοκιμής συστημάτων ΤΝ. Τα σύνολα δεδομένων εκπαίδευσης, επικύρωσης και δοκιμής θα πρέπει, ιδίως, να λαμβάνουν υπόψη, στον βαθμό που απαιτείται από τον επιδιωκόμενο σκοπό τους, τα γνωρίσματα, τα χαρακτηριστικά ή τα στοιχεία που προσιδιάζουν σε συγκεκριμένο γεωγραφικό, συμπεριφορικό, συγκυριακό ή λειτουργικό περιβάλλον εντός του οποίου προορίζεται να χρησιμοποιηθεί το σύστημα ΤΝ. Οι απαιτήσεις που σχετίζονται με τη διακυβέρνηση των δεδομένων μπορούν να τηρούνται με προσφυγή σε τρίτους που προσφέρουν πιστοποιημένες υπηρεσίες συμμόρφωσης, συμπεριλαμβανομένων της επαλήθευσης της διακυβέρνησης των δεδομένων, της ακεραιότητας του συνόλου δεδομένων και των πρακτικών εκπαίδευσης, επικύρωσης και δοκιμής δεδομένων, υπό την προϋπόθεση ότι εξασφαλίζεται η συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού όσον αφορά τα δεδομένα.
(67)
Visokokvalitetni podaci i pristup njima imaju ključnu ulogu u pružanju strukture i osiguravanju učinkovitosti mnogih UI sustava, posebno kad se upotrebljavaju tehnike s treniranjem modelâ, s ciljem da visokorizični UI sustav funkcionira kako je predviđeno i sigurno te da ne postane izvor diskriminacije koja je zabranjena pravom Unije. Visokokvalitetni skupovi podataka za treniranje, validaciju i testiranje zahtijevaju provedbu odgovarajućih praksi upravljanja i rukovanja podacima. Skupovi podataka za treniranje, validaciju i testiranje, uključujući oznake, trebali bi biti relevantni, dovoljno reprezentativni i u najvećoj mogućoj mjeri biti bez pogrešaka te potpuni s obzirom na namjenu sustava. Kako bi se olakšala usklađenost s pravom Unije o zaštiti podataka, kao što je Uredba (EU) 2016/679, prakse upravljanja i rukovanja podacima trebale bi u slučaju osobnih podataka uključivati transparentnost u vezi s izvornom svrhom prikupljanja podataka. Skupovi podataka trebali bi imati i odgovarajuća statistička obilježja, među ostalim i u pogledu osoba ili skupina osoba u vezi s kojima se visokorizični UI sustav namjerava koristiti, pri čemu se posebna pažnja posvećuje ublažavanju mogućih pristranosti u skupovima podataka, koje bi mogle utjecati na zdravlje i sigurnost osoba, negativno utjecati na temeljna prava ili dovesti do diskriminacije zabranjene pravom Unije, osobito ako izlazne vrijednosti utječu na ulazne vrijednosti za buduće operacije (povratne veze). Pristranosti mogu primjerice biti inherentne temeljnim skupovima podataka, osobito kad se upotrebljavaju povijesni podaci, ili se mogu generirati kad se sustavi implementiraju u stvarnom svijetu. Na rezultate koje pružaju UI sustavi mogle bi utjecati takve inherentne pristranosti koje imaju tendenciju postupnog povećanja, čime se perpetuira i pojačava postojeća diskriminacija, posebno za osobe koje pripadaju određenim skupinama ranjivih osoba, uključujući rasne ili etničke skupine. Zahtjev da skupovi podataka u najvećoj mogućoj mjeri budu potpuni i bez pogrešaka ne bi trebao utjecati na primjenu tehnika za zaštitu privatnosti u kontekstu razvoja i testiranja UI sustavâ. U skupovima podataka osobito se u obzir uzimaju, u mjeri u kojoj to iziskuje njihova namjena, obilježja, značajke ili elementi specifični za zemljopisno, kontekstualno, bihevioralno ili funkcionalno okružje u kojem se UI sustav namjerava upotrebljavati. Zahtjevi povezani s upravljanjem podacima mogu se ispuniti angažiranjem trećih strana koje nude certificirane usluge usklađivanja, uključujući provjeru upravljanja podacima, cjelovitosti skupa podataka te prakse treniranja, validacije i testiranja podataka, u mjeri u kojoj je osigurana usklađenost sa zahtjevima u pogledu podataka iz ove Uredbe.
(68)
Για την ανάπτυξη και αξιολόγηση συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου, ορισμένοι παράγοντες, όπως πάροχοι, κοινοποιημένοι οργανισμοί και άλλες σχετικές οντότητες, όπως οι ευρωπαϊκοί κόμβοι ψηφιακής καινοτομίας, οι εγκαταστάσεις δοκιμών και πειραματισμού και οι ερευνητές, θα πρέπει να είναι σε θέση να αποκτούν πρόσβαση και να χρησιμοποιούν σύνολα δεδομένων υψηλής ποιότητας στους τομείς δραστηριοτήτων των παραγόντων αυτών που σχετίζονται με τον παρόντα κανονισμό. Οι ευρωπαϊκοί κοινοί χώροι δεδομένων που δημιουργούνται από την Επιτροπή και η διευκόλυνση της κοινοχρησίας δεδομένων μεταξύ επιχειρήσεων και με το κράτος για την εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος θα έχουν καθοριστική σημασία για την παροχή αξιόπιστης, υπεύθυνης και χωρίς διακρίσεις πρόσβασης σε υψηλής ποιότητας δεδομένα για την εκπαίδευση, την επικύρωση και τη δοκιμή συστημάτων ΤΝ. Για παράδειγμα, στον τομέα της υγείας, ο ευρωπαϊκός χώρος δεδομένων υγείας θα διευκολύνει τη χωρίς διακρίσεις πρόσβαση σε δεδομένα υγείας και την εκπαίδευση αλγορίθμων ΤΝ με αυτά τα σύνολα δεδομένων, κατά τρόπο ασφαλή, έγκαιρο, διαφανή και αξιόπιστο, που διαφυλάσσει την ιδιωτική ζωή, και με την κατάλληλη θεσμική διακυβέρνηση. Οι σχετικές αρμόδιες αρχές, συμπεριλαμβανομένων των τομεακών αρχών, οι οποίες παρέχουν ή υποστηρίζουν την πρόσβαση σε δεδομένα μπορούν επίσης να υποστηρίξουν την παροχή δεδομένων υψηλής ποιότητας για την εκπαίδευση, την επικύρωση και τη δοκιμή συστημάτων ΤΝ.
(68)
Kad je riječ o razvoju i procjeni visokorizičnih UI sustava, određeni akteri, kao što su dobavljači, prijavljena tijela i drugi relevantni subjekti, na primjer europski centri za digitalne inovacije, centri za testiranje i eksperimentiranje te istraživači, trebali bi imati pristup visokokvalitetnim skupovima podataka unutar područjâ aktivnosti tih aktera povezanih s ovom Uredbom. Zajednički europski podatkovni prostori koje je uspostavila Komisija te olakšavanje razmjene podataka među poduzećima i s državnim upravama u javnom interesu bit će ključni za osiguravanje pouzdanog, odgovornog i nediskriminirajućeg pristupa visokokvalitetnim podacima za treniranje, validaciju i testiranje UI sustavâ. Na primjer, u području zdravstva zajednički europski prostor za zdravstvene podatke olakšat će nediskriminirajući pristup zdravstvenim podacima i treniranje algoritama umjetne inteligencije s pomoću tih skupova podataka tako da se očuvaju privatnost, sigurnost, pravovremenost, transparentnost i pouzdanost uz odgovarajuće institucijsko upravljanje. Relevantna nadležna tijela, uključujući sektorska tijela, koja pružaju ili olakšavaju pristup podacima, mogu olakšati i pružanje visokokvalitetnih podataka za treniranje, validaciju i testiranje UI sustavâ.
(69)
Το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή και στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα πρέπει να διασφαλίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του συστήματος ΤΝ. Στο πλαίσιο αυτό, όταν υποβάλλονται σε επεξεργασία δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, έχουν εφαρμογή οι αρχές της ελαχιστοποίησης των δεδομένων και της προστασίας των δεδομένων ήδη από τον σχεδιασμό και εξ ορισμού, όπως προβλέπεται στο ενωσιακό δίκαιο για την προστασία των δεδομένων. Στα μέτρα που λαμβάνουν οι πάροχοι για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τις αρχές αυτές μπορούν να περιλαμβάνονται όχι μόνο η ανωνυμοποίηση και η κρυπτογράφηση, αλλά και η χρήση τεχνολογίας που επιτρέπει την εισαγωγή αλγορίθμων στα δεδομένα και την εκπαίδευση συστημάτων ΤΝ χωρίς να διαβιβάζονται μεταξύ των μερών ή να αντιγράφονται τα ίδια τα ανεπεξέργαστα ή δομημένα δεδομένα, με την επιφύλαξη των απαιτήσεων περί διακυβέρνησης των δεδομένων που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό.
(69)
Pravo na privatnost i zaštitu osobnih podataka mora biti zajamčeno tijekom cijelog životnog ciklusa UI sustava. U tom su pogledu načela smanjenja količine podataka te tehničke i integrirane zaštite podataka, kako su utvrđena u pravu Unije o zaštiti podataka, primjenjiva tijekom obrade osobnih podataka. Mjere koje dobavljači poduzimaju kako bi osigurali usklađenost s tim načelima mogu uključivati ne samo anonimizaciju i kriptiranje, nego i upotrebu tehnologije kojom se omogućuje dovođenje algoritama u podatke i treniranje UI sustavâ bez prijenosa između strana ili kopiranja samih neobrađenih ili strukturiranih podataka, ne dovodeći u pitanje zahtjeve u pogledu upravljanja podacima predviđene u ovoj Uredbi.
(70)
Προκειμένου να προστατεύεται το δικαίωμα τρίτων από διακρίσεις που θα μπορούσαν να προκύψουν από προκατάληψη εντός των συστημάτων ΤΝ, οι πάροχοι θα πρέπει, κατ’ εξαίρεση, στον βαθμό που είναι απολύτως αναγκαίο για τον σκοπό της διασφάλισης του εντοπισμού και της διόρθωσης της προκατάληψης σε σχέση με τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου, με την επιφύλαξη κατάλληλων διασφαλίσεων για τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ελευθερίες των φυσικών προσώπων και κατόπιν της εφαρμογής όλων των εφαρμοστέων προϋποθέσεων που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό επιπλέον των προϋποθέσεων που ορίζονται στους κανονισμούς (ΕΕ) 2016/679 και (ΕΕ) 2018/1725 και στην οδηγία (ΕΕ) 2016/680, να είναι σε θέση να επεξεργάζονται επίσης ειδικές κατηγορίες δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, για λόγους ουσιαστικού δημόσιου συμφέροντος κατά την έννοια του άρθρου 9 παράγραφος 2 στοιχείο ζ) του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 και του άρθρου 10 παράγραφος 2 στοιχείο ζ) του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1725.
(70)
Kako bi se prava drugih osoba zaštitila od diskriminacije koja bi mogla proizaći iz pristranosti UI sustavâ, dobavljači bi iznimno trebali, u mjeri u kojoj je to nužno u svrhu otkrivanja i ispravljanja pristranosti u vezi s visokorizičnim UI sustavima, podložno odgovarajućim zaštitnim mjerama za temeljna prava i slobode fizičkih osoba i nakon primjene svih primjenjivih uvjeta utvrđenih na temelju ove Uredbe, dodatno uz uvjete utvrđene u uredbama (EU) 2016/679 i (EU) 2018/1725 te Direktivi (EU) 2016/680, moći obrađivati i posebne kategorije osobnih podataka kao pitanje od znatnog javnog interesa u smislu članka 9. stavka 2. točke (g) Uredbe (EU) 2016/679 i članka 10. stavka 2. točke (g) Uredbe (EU) 2018/1725.
(71)
Η ύπαρξη κατανοητών πληροφοριών σχετικά με τον τρόπο ανάπτυξης συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου και τις επιδόσεις τους καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους έχει ουσιώδη σημασία για την εξασφάλιση της ιχνηλασιμότητας των εν λόγω συστημάτων, την επαλήθευση της συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού, καθώς και την παρακολούθηση των δραστηριοτήτων τους και την παρακολούθηση μετά τη διάθεση στην αγορά. Αυτό απαιτεί την τήρηση αρχείων και τη διαθεσιμότητα τεχνικού φακέλου, ο οποίος περιέχει πληροφορίες που είναι απαραίτητες για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης του συστήματος ΤΝ με τις σχετικές απαιτήσεις και για τη διευκόλυνση της παρακολούθησης μετά τη διάθεση στην αγορά. Οι πληροφορίες αυτές θα πρέπει να καλύπτουν τα γενικά χαρακτηριστικά, τις ικανότητες και τους περιορισμούς του συστήματος, τους αλγορίθμους, τα δεδομένα, τις διαδικασίες εκπαίδευσης, επικύρωσης και δοκιμής που χρησιμοποιούνται, καθώς και τεκμηρίωση για το σχετικό σύστημα διαχείρισης κινδύνου, θα πρέπει δε να διατυπώνονται με σαφή και ολοκληρωμένο τρόπο. Ο τεχνικός φάκελος θα πρέπει να επικαιροποιείται δεόντως καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του συστήματος ΤΝ. Επιπλέον, τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου θα πρέπει να επιτρέπουν τεχνικά την αυτόματη καταγραφή συμβάντων, μέσω αρχείων καταγραφής, καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής του συστήματος.
(71)
Postojanje razumljivih informacija o načinu na koji su visokorizični UI sustavi razvijeni i načinu njihova rada tijekom cijelog njihova životnog ciklusa ključno je za omogućivanje sljedivosti tih sustava, provjeru usklađenosti sa zahtjevima ove Uredbe te praćenje njihova rada i praćenje nakon stavljanja na tržište. Za to je potrebno vođenje evidencije i dostupnost tehničke dokumentacije koja sadržava informacije potrebne za procjenu usklađenosti UI sustava s relevantnim zahtjevima i olakšavanje praćenja nakon stavljanja na tržište. Takve informacije trebale bi uključivati opće značajke, sposobnosti i ograničenja sustava, algoritme, podatke, postupke treniranja, testiranja i validacije koji su primijenjeni, kao i dokumentaciju o relevantnom sustavu upravljanja rizikom te bi trebale biti sastavljene u obliku koji je jasan i razumljiv. Tehnička dokumentacija trebala bi se ažurirati na odgovarajući način tijekom cijelog životnog ciklusa UI sustava. Nadalje, kod visokorizičnih UI sustava trebalo bi biti tehnički omogućeno automatsko bilježenje događaja putem vođenja evidencije tijekom cijelog životnog ciklusa sustava.
(72)
Για την αντιμετώπιση των ανησυχιών σχετικά με την αδιαφάνεια και την πολυπλοκότητα ορισμένων συστημάτων ΤΝ και για τη διευκόλυνση των φορέων εφαρμογής όσον αφορά την τήρηση των υποχρεώσεών τους βάσει του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να απαιτείται διαφάνεια για τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου πριν από τη διάθεσή τους στην αγορά ή τη θέση τους σε λειτουργία. Τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου θα πρέπει να σχεδιάζονται κατά τρόπο που να επιτρέπει στους φορείς εφαρμογής να καταλαβαίνουν πώς λειτουργεί το σύστημα ΤΝ, να αξιολογούν τη λειτουργικότητά του και να κατανοούν τα πλεονεκτήματα και τους περιορισμούς του. Τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου θα πρέπει να συνοδεύονται από κατάλληλες πληροφορίες με τη μορφή οδηγιών χρήσης. Στις πληροφορίες αυτές θα πρέπει να περιλαμβάνονται τα χαρακτηριστικά, οι ικανότητες και οι περιορισμοί των επιδόσεων του συστήματος ΤΝ. Αυτά θα καλύπτουν πληροφορίες σχετικά με ενδεχόμενες γνωστές και προβλέψιμες περιστάσεις οι οποίες συνδέονται με τη χρήση του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου, όπως, μεταξύ άλλων, ενέργειες του φορέα εφαρμογής δυνητικώς ικανές να επηρεάσουν τη συμπεριφορά και τις επιδόσεις του συστήματος, υπό τις οποίες το σύστημα ΤΝ μπορεί να οδηγήσει σε κινδύνους για την υγεία, την ασφάλεια και τα θεμελιώδη δικαιώματα, σχετικά με τις αλλαγές που έχουν προκαθοριστεί και αξιολογηθεί από τον πάροχο ως προς τη συμμόρφωση, καθώς και σχετικά με τα κατάλληλα μέτρα ανθρώπινης εποπτείας, συμπεριλαμβανομένων των μέτρων για τη διευκόλυνση της ερμηνείας των στοιχείων εξόδου του συστήματος ΤΝ από τους φορείς εφαρμογής. Η διαφάνεια, συμπεριλαμβανομένων των συνοδευτικών οδηγιών χρήσης, θα πρέπει να βοηθά τους φορείς εφαρμογής στη χρήση του συστήματος και να υποστηρίζει τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων από αυτούς. Μεταξύ άλλων, θα πρέπει να βελτιωθεί η ικανότητα των φορέων εφαρμογής να επιλέγουν σωστά το σύστημα που σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν υπό το πρίσμα των υποχρεώσεων που υπέχουν, να έχουν γνώση των προβλεπόμενων και αποκλειόμενων χρήσεων και να χρησιμοποιούν το σύστημα ΤΝ με τον σωστό και ενδεδειγμένο τρόπο. Για να είναι πιο εύληπτες και προσβάσιμες οι πληροφορίες που περιέχονται στις οδηγίες χρήσης, θα πρέπει να περιλαμβάνονται, κατά περίπτωση, ενδεικτικά παραδείγματα, λόγου χάριν σχετικά με τους περιορισμούς και τις προβλεπόμενες και αποκλειόμενες χρήσεις του συστήματος ΤΝ. Οι πάροχοι θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι όλο το υλικό τεκμηρίωσης, συμπεριλαμβανομένων των οδηγιών χρήσης, περιέχει ουσιαστικές, ολοκληρωμένες, προσβάσιμες και κατανοητές πληροφορίες, λαμβανομένων υπόψη των αναγκών και των προβλέψιμων γνώσεων των στοχευόμενων φορέων εφαρμογής. Οι οδηγίες χρήσης θα πρέπει να διατίθενται σε γλώσσα εύκολα κατανοητή από τους στοχευόμενους φορείς εφαρμογής, όπως καθορίζεται από το οικείο κράτος μέλος.
(72)
Kako bi se pristupilo rješavanju problema povezanih s netransparentnošću i složenošću određenih UI sustava i pomoglo subjektima koji uvode UI sustav da ispune svoje obveze na temelju ove Uredbe, za visokorizične UI sustave trebalo bi zahtijevati transparentnost prije njihova stavljanja na tržište ili u upotrebu. Visokorizični UI sustavi trebali bi biti dizajnirani tako da subjekti koji ih uvode mogu razumjeti kako UI sustav funkcionira, evaluirati njegovu funkcionalnost te razumjeti njegove prednosti i ograničenja. Visokorizični UI sustavi trebali bi biti popraćeni odgovarajućim informacijama u obliku uputa za korištenje. Takve informacije trebale bi uključivati značajke, sposobnosti i ograničenja rada UI sustava. Oni bi obuhvaćali informacije o mogućim poznatim i predvidljivim okolnostima povezanima s korištenjem visokorizičnog UI sustava, uključujući djelovanje subjekta koji uvodi sustav koje može utjecati na ponašanje i učinkovitost sustava, u okviru kojeg UI sustav može prouzročiti rizike za zdravlje, sigurnost i temeljna prava, o promjenama koje je dobavljač unaprijed odredio i ocijenio u pogledu sukladnosti te o relevantnim mjerama ljudskog nadzora, uključujući mjere kojima se subjektima koji uvode sustav olakšava tumačenje izlaznih vrijednosti UI sustava. Transparentnost, uključujući popratne upute za korištenje, trebala bi pomoći subjektima koji uvode sustav pri njegovu korištenju i poduprijeti njihovo informirano donošenje odluka. Subjekti koji uvode sustav trebali bi, među ostalim, biti u boljoj poziciji da pravilno odaberu sustav koji namjeravaju upotrebljavati s obzirom na obveze koje se na njih primjenjuju, biti informirani o namjeravanim i isključenim upotrebama te pravilno i primjereno upotrebljavati UI sustav. Kako bi se poboljšale čitljivost i pristupačnost informacija sadržanih u uputama za korištenje, trebalo bi, prema potrebi, u njih uključiti ilustrativne primjere, na primjer o ograničenjima te o namjeravanim i isključenim upotrebama UI sustava. Dobavljači bi trebali osigurati da sva dokumentacija, uključujući upute za korištenje, sadržava smislene, sveobuhvatne, pristupačne i razumljive informacije, uzimajući u obzir potrebe i predvidljivo znanje ciljanih subjekata koji uvode sustav. Upute za korištenje trebale bi biti dostupne na jeziku koji bez poteškoća razumiju ciljani subjekti koji uvode sustav, a određuje ga dotična država članica.
(73)
Τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου θα πρέπει να σχεδιάζονται και να αναπτύσσονται κατά τρόπο ώστε τα φυσικά πρόσωπα να μπορούν να επιβλέπουν τη λειτουργία τους και να διασφαλίζουν ότι χρησιμοποιούνται με τον προβλεπόμενο τρόπο και ότι οι επιπτώσεις τους αντιμετωπίζονται στη διάρκεια του κύκλου ζωής του συστήματος. Για τον σκοπό αυτόν, ο πάροχος του συστήματος θα πρέπει να προσδιορίζει κατάλληλα μέτρα ανθρώπινης εποπτείας πριν από τη διάθεση του συστήματος στην αγορά ή τη θέση του σε λειτουργία. Ειδικότερα, τα μέτρα αυτά θα πρέπει, κατά περίπτωση, να διασφαλίζουν ότι το σύστημα υπόκειται σε ενσωματωμένους περιορισμούς λειτουργίας οι οποίοι δεν μπορούν να παρακαμφθούν από το ίδιο το σύστημα και ότι ανταποκρίνεται στον άνθρωπο που το χειρίζεται, καθώς και ότι τα φυσικά πρόσωπα στα οποία έχει ανατεθεί η ανθρώπινη εποπτεία διαθέτουν την απαιτούμενη ικανότητα, κατάρτιση και εξουσιοδότηση για την εκτέλεση αυτού του καθήκοντος. Έχει επίσης ζωτική σημασία να διασφαλίζεται, κατά περίπτωση, ότι τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου περιλαμβάνουν μηχανισμούς για την καθοδήγηση και την ενημέρωση ενός φυσικού προσώπου στο οποίο έχει ανατεθεί η ανθρώπινη εποπτεία, ώστε να λαμβάνει τεκμηριωμένες αποφάσεις σχετικά με το αν, το πότε και το πώς πρέπει να παρέμβει για να αποτρέψει αρνητικές συνέπειες ή κινδύνους ή για να σταματήσει το σύστημα εάν δεν λειτουργεί με τον προβλεπόμενο τρόπο. Λαμβανομένων υπόψη των σημαντικών συνεπειών για τα πρόσωπα σε περίπτωση εσφαλμένης αντιστοίχισης από ορισμένα συστήματα βιομετρικής ταυτοποίησης, ενδείκνυται να προβλεφθεί απαίτηση ενισχυμένης ανθρώπινης εποπτείας για τα εν λόγω συστήματα, ώστε ο φορέας εφαρμογής να μην μπορεί να προβεί σε καμία ενέργεια, ούτε να λάβει απόφαση με βάση την ταυτοποίηση που προκύπτει από το σύστημα, εκτός εάν αυτή έχει επαληθευτεί και επιβεβαιωθεί χωριστά από τουλάχιστον δύο φυσικά πρόσωπα. Τα πρόσωπα αυτά θα μπορούσαν να προέρχονται από μία ή περισσότερες οντότητες και να περιλαμβάνουν το πρόσωπο που χειρίζεται ή χρησιμοποιεί το σύστημα. Η απαίτηση αυτή δεν θα πρέπει να συνεπάγεται περιττό φόρτο ή καθυστερήσεις, θα μπορούσε δε να αρκεί οι χωριστές επαληθεύσεις από τα διάφορα πρόσωπα να καταγράφονται αυτόματα στα αρχεία καταγραφής που παράγει το σύστημα. Δεδομένων των ιδιαιτεροτήτων των τομέων της επιβολής του νόμου, της μετανάστευσης, των συνοριακών ελέγχων και του ασύλου, η απαίτηση αυτή δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται όταν το ενωσιακό ή το εθνικό δίκαιο θεωρεί δυσανάλογη την εφαρμογή της.
(73)
Visokorizične UI sustave trebalo bi dizajnirati i razvijati tako da fizičke osobe mogu nadzirati njihovo funkcioniranje, osigurati da se upotrebljavaju kako je predviđeno i da se njihovi učinci rješavaju tijekom životnog ciklusa sustava. U tom bi cilju dobavljač sustava prije njegova stavljanja na tržište ili u upotrebu trebao utvrditi odgovarajuće mjere ljudskog nadzora. Prema potrebi takvim bi mjerama osobito trebalo osigurati da su u sustav ugrađena operativna ograničenja koja sam sustav ne može promijeniti i da on reagira na ljudske operatere te da fizičke osobe zadužene za ljudski nadzor imaju potrebne kompetencije, osposobljavanje i ovlasti za obavljanje te zadaće. Također je neophodno, prema potrebi, osigurati da visokorizični UI sustavi uključuju mehanizme za usmjeravanje i informiranje fizičke osobe zadužene za ljudski nadzor kako bi donijela informirane odluke o tome treba li, kada i kako intervenirati da bi se izbjegle negativne posljedice ili rizici odnosno sustav zaustavio ako ne funkcionira kako je predviđeno. S obzirom na znatne posljedice za osobe ako u određenim sustavima za biometrijsku identifikaciju dođe do netočnih rezultata, primjereno je za te sustave predvidjeti zahtjev u pogledu pojačanog ljudskog nadzora tako da subjekt koji uvodi sustav ne može poduzeti nikakve radnje ili odluke na temelju identifikacije proizišle iz sustava ako identifikaciju nisu zasebno provjerile i potvrdile najmanje dvije fizičke osobe. Te osobe mogle bi biti iz jednog ili više subjekata i mogle bi uključivati osobu koja upravlja sustavom ili ga upotrebljava. Taj zahtjev ne bi trebao predstavljati nepotrebno opterećenje ili uzrokovati kašnjenja i moglo bi biti dovoljno da se zasebne provjere koje provode različite osobe automatski bilježe u evidenciji koju generira sustav. S obzirom na posebnosti područjâ kaznenog progona, migracija, nadzora državne granice i azila, taj se zahtjev ne bi trebao primjenjivati ako se u skladu s pravom Unije ili nacionalnim pravom smatra da je primjena tog zahtjeva nerazmjerna.
(74)
Τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου θα πρέπει να λειτουργούν με συνέπεια καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους και να επιτυγχάνουν κατάλληλο επίπεδο ακρίβειας, στιβαρότητας και κυβερνοασφάλειας, υπό το πρίσμα του επιδιωκόμενου σκοπού τους και σύμφωνα με τη γενικώς αναγνωρισμένη εξέλιξη της τεχνολογίας. Η Επιτροπή και οι σχετικοί οργανισμοί και συμφεροντούχοι παροτρύνονται να λαμβάνουν δεόντως υπόψη τον μετριασμό των κινδύνων και των αρνητικών επιπτώσεων των συστημάτων ΤΝ. Το αναμενόμενο επίπεδο των μετρήσεων επιδόσεων θα πρέπει να δηλώνεται στις συνοδευτικές οδηγίες χρήσης. Οι πάροχοι παροτρύνονται να κοινοποιούν τις πληροφορίες αυτές στους φορείς εφαρμογής με σαφή και εύκολα κατανοητό τρόπο, χωρίς παρανοήσεις και παραπλανητικές δηλώσεις. Το δίκαιο της Ένωσης για τη νόμιμη μετρολογία, συμπεριλαμβανομένων των οδηγιών 2014/31/ΕΕ (35) και 2014/32/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (36), έχει ως στόχο να εξασφαλίζει την ακρίβεια των μετρήσεων και να συμβάλλει στη διαφάνεια και τη χρηστότητα των εμπορικών συναλλαγών. Στο πλαίσιο αυτό, σε συνεργασία με τους σχετικούς συμφεροντούχους και οργανισμούς, όπως τις αρχές μετρολογίας και συγκριτικής αξιολόγησης, η Επιτροπή θα πρέπει να ενθαρρύνει, κατά περίπτωση, την ανάπτυξη κριτηρίων αναφοράς και μεθοδολογιών μέτρησης για τα συστήματα ΤΝ. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη και να συνεργάζεται με διεθνείς εταίρους που ασχολούνται με τη μετρολογία και κατάλληλους δείκτες μέτρησης όσον αφορά την ΤΝ.
(74)
Visokorizični UI sustavi trebali bi imati ujednačen učinak tijekom cijelog životnog ciklusa te posjedovati odgovarajuću razinu točnosti, otpornosti i kibernetičke sigurnosti s obzirom na njihovu namjenu i u skladu s općepriznatim najnovijim dostignućima. Komisija i relevantne organizacije i dionici potiču se da uzmu u obzir ublažavanje rizika i negativnih učinaka UI sustava. Očekivana razina parametara učinkovitosti trebala bi se navesti u popratnim uputama za korištenje. Dobavljači se pozivaju da te informacije dostave subjektima koji uvode sustav na jasan i lako razumljiv način, bez nesporazuma ili obmanjujućih izjava. Pravom Unije o zakonskom mjeriteljstvu, uključujući direktive 2014/31/EU (35) i 2014/32/EU (36) Europskog parlamenta i Vijeća, nastoji se osigurati točnost mjerenja te doprinijeti transparentnosti i pravednosti poslovnih transakcija. U tom kontekstu, u suradnji s relevantnim dionicima i organizacijama, kao što su tijela za mjeriteljstvo i utvrđivanje referentnih vrijednosti, Komisija bi prema potrebi trebala poticati razvoj referentnih vrijednosti i metodologija mjerenja za UI sustave. Komisija bi pritom trebala uzeti u obzir međunarodne partnere koji rade na mjeriteljstvu i relevantnim mjernim pokazateljima povezanima s umjetnom inteligencijom te surađivati s njima.
(75)
Η τεχνική στιβαρότητα αποτελεί βασική απαίτηση για τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου. Θα πρέπει να είναι ανθεκτικά όσον αφορά επιβλαβή ή άλλως ανεπιθύμητη συμπεριφορά που ενδέχεται να προκύψει από περιορισμούς εντός των συστημάτων ή του περιβάλλοντος στο οποίο λειτουργούν τα συστήματα (π.χ. σφάλματα, αστοχίες, ασυνέπειες, απρόβλεπτες καταστάσεις). Ως εκ τούτου, θα πρέπει να λαμβάνονται τεχνικά και οργανωτικά μέτρα για να εξασφαλίζεται η στιβαρότητα των συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου, για παράδειγμα με τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη κατάλληλων τεχνικών λύσεων ώστε να προλαμβάνεται ή να ελαχιστοποιείται η επιβλαβής ή άλλως ανεπιθύμητη συμπεριφορά. Στις τεχνικές αυτές λύσεις μπορεί να περιλαμβάνονται, για παράδειγμα, μηχανισμοί που επιτρέπουν στο σύστημα να διακόπτει με ασφάλεια τη λειτουργία του (σχέδια ασφαλή από αστοχίες) παρουσία ορισμένων ανωμαλιών ή όταν η λειτουργία πραγματοποιείται εκτός ορισμένων προκαθορισμένων ορίων. Η έλλειψη προστασίας από τους κινδύνους αυτούς θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στην ασφάλεια ή να επηρεάσει αρνητικά τα θεμελιώδη δικαιώματα, για παράδειγμα λόγω εσφαλμένων αποφάσεων ή λανθασμένων ή μεροληπτικών στοιχείων εξόδου που παράγονται από το σύστημα ΤΝ.
(75)
Tehnička otpornost ključan je zahtjev za visokorizične UI sustave. Trebali bi biti otporni na štetno ili na drugi način nepoželjno ponašanje koje bi moglo proizaći iz ograničenjâ unutar sustava ili okružja u kojem sustavi rade (npr. pogreške, kvarovi, nedosljednosti, neočekivane situacije). Stoga bi trebalo poduzeti tehničke i organizacijske mjere kako bi se osigurala otpornost visokorizičnih UI sustava, na primjer dizajniranjem i razvojem odgovarajućih tehničkih rješenja za sprečavanje ili što veće smanjenje štetnog ili na drugi način nepoželjnog ponašanja. Ta tehnička rješenja mogu obuhvaćati, na primjer, mehanizme koji omogućuju sustavu da sigurno prekine svoj rad (sigurnosni planovi) u slučaju određenih anomalija ili ako se rad odvija izvan određenih unaprijed utvrđenih granica. Nepostojanje zaštite od tih rizika moglo bi imati posljedice za sigurnost ili negativno utjecati na temeljna prava, primjerice zbog pogrešnih odluka ili krivih ili pristranih izlaznih vrijednosti koje generira UI sustav.
(76)
Η κυβερνοασφάλεια διαδραματίζει καίριο ρόλο στη διασφάλιση της ανθεκτικότητας των συστημάτων ΤΝ έναντι προσπαθειών κακόβουλων τρίτων να αλλοιώσουν τη χρήση τους, τη συμπεριφορά τους και τις επιδόσεις τους ή να θέσουν σε κίνδυνο τις ιδιότητες ασφάλειας εκμεταλλευόμενοι τα τρωτά σημεία του συστήματος. Οι κυβερνοεπιθέσεις κατά συστημάτων ΤΝ μπορούν να μοχλεύσουν συγκεκριμένους πόρους της ΤΝ, όπως τα σύνολα δεδομένων εκπαίδευσης (π.χ. δηλητηρίαση δεδομένων) ή τα εκπαιδευμένα μοντέλα (π.χ. αντιπαραθετικές επιθέσεις ή συναγωγή παρουσίας σε σύνολο δεδομένων) ή να εκμεταλλευτούν τρωτά σημεία των ψηφιακών πόρων του συστήματος ΤΝ ή των υποκείμενων υποδομών ΤΠΕ. Ως εκ τούτου, προκειμένου να εξασφαλίζεται επίπεδο κυβερνοασφάλειας που να αρμόζει στους κινδύνους, θα πρέπει οι πάροχοι συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου να λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα, όπως έλεγχοι ασφάλειας, συνεκτιμώντας επίσης, κατά περίπτωση, τις υποκείμενες υποδομές ΤΠΕ.
(76)
Kibernetička sigurnost ključna je za otpornost UI sustavâ na pokušaje zlonamjernih trećih strana da iskoriste slabe točke tih sustava kako bi im izmijenili način korištenja, ponašanje, učinkovitost ili ugrozili njihova sigurnosna svojstva. U kibernetičkim napadima na UI sustave moguće je iskoristiti resurse specifične za umjetnu inteligenciju, kao što su skupovi podataka za treniranje (npr. trovanje podataka) ili istrenirani modeli (npr. neprijateljski napadi ili utvrđivanje pripadnosti) ili iskoristiti slabe točke digitalnih resursa UI sustava odnosno osnovne IKT infrastrukture. Kako bi se osigurala razina kibernetičke sigurnosti primjerena rizicima, dobavljači visokorizičnih UI sustava trebali bi stoga poduzeti odgovarajuće mjere, kao što su sigurnosne kontrole, prema potrebi uzimajući u obzir i osnovnu IKT infrastrukturu.
(77)
Με την επιφύλαξη των απαιτήσεων του παρόντος κανονισμού που σχετίζονται με τη στιβαρότητα και την ακρίβεια, τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με οριζόντιες απαιτήσεις κυβερνοασφάλειας για προϊόντα με ψηφιακά στοιχεία, σύμφωνα με τον εν λόγω κανονισμό μπορούν να αποδεικνύουν τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού περί κυβερνοασφάλειας εκπληρώνοντας τις ουσιώδεις απαιτήσεις κυβερνοασφάλειας που ορίζονται στον εν λόγω κανονισμό. Όταν τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου πληρούν τις ουσιώδεις απαιτήσεις κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με οριζόντιες απαιτήσεις κυβερνοασφάλειας για προϊόντα με ψηφιακά στοιχεία, θα πρέπει να θεωρείται ότι συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις περί κυβερνοασφάλειας που καθορίζονται στον παρόντα κανονισμό στον βαθμό που η εκπλήρωση των απαιτήσεων αυτών αποδεικνύεται στη δήλωση συμμόρφωσης ΕΕ που εκδίδεται δυνάμει του εν λόγω κανονισμού ή σε μέρη αυτής. Για τον σκοπό αυτόν, η εκτίμηση που διενεργείται δυνάμει κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με οριζόντιες απαιτήσεις κυβερνοασφάλειας για προϊόντα με ψηφιακά στοιχεία, όσον αφορά τους κινδύνους για την κυβερνοασφάλεια που συνδέονται με προϊόν με ψηφιακά στοιχεία ταξινομημένο ως σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να εξετάζει τους κινδύνους για την κυβερνοανθεκτικότητα ενός συστήματος ΤΝ σε σχέση με απόπειρες μη εξουσιοδοτημένων τρίτων να αλλοιώσουν τη χρήση, τη συμπεριφορά ή τις επιδόσεις του, συμπεριλαμβανομένων συγκεκριμένων τρωτών σημείων της ΤΝ, όπως η δηλητηρίαση δεδομένων ή οι αντιπαραθετικές επιθέσεις, καθώς και, κατά περίπτωση, τους κινδύνους για τα θεμελιώδη δικαιώματα, όπως απαιτείται από τον παρόντα κανονισμό.
(77)
Ne dovodeći u pitanje zahtjeve koji se odnose na otpornost i točnost utvrđene u ovoj Uredbi, visokorizični UI sustavi obuhvaćeni područjem primjene uredbe Europskog parlamenta i Vijeća o horizontalnim kibernetičkosigurnosnim zahtjevima za proizvode s digitalnim elementima u skladu s tom uredbom mogu dokazati sukladnost s kibernetičkosigurnosnim zahtjevima ove Uredbe ispunjavanjem osnovnih kibernetičkosigurnosnih zahtjeva iz te uredbe. Ako visokorizični UI sustavi ispunjavaju osnovne zahtjeve iz uredbe Europskog parlamenta i Vijeća o horizontalnim kibernetičkosigurnosnim zahtjevima za proizvode s digitalnim elementima trebalo bi ih smatrati usklađenima s kibernetičkosigurnosnim zahtjevima utvrđenima u ovoj Uredbi u mjeri u kojoj je ispunjavanje tih zahtjeva dokazano u EU izjavi o sukladnosti izdanoj na temelju te uredbe ili u dijelovima te izjave. U tom cilju, tijekom procjene kibernetičkosigurnosnih rizika povezanih s proizvodima s digitalnim elementima koji su klasificirani kao visokorizični UI sustav u skladu s ovom Uredbom, koja se provodi na temelju uredbe Europskog parlamenta i Vijeća o horizontalnim kibernetičkosigurnosnim zahtjevima za proizvode s digitalnim elementima, trebalo bi uzeti u obzir rizike za kibernetičku otpornost UI sustava kad se radi o pokušajima neovlaštenih trećih strana da promijene njegovo korištenje, ponašanje ili učinkovitost, uključujući ranjivosti specifične za umjetnu inteligenciju kao što su trovanje podacima ili neprijateljski napadi, kao i, kada je to relevantno, rizike za temeljna prava kako je propisano ovom Uredbom.
(78)
Η διαδικασία αξιολόγησης της συμμόρφωσης που προβλέπεται στον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να εφαρμόζεται σε σχέση με τις ουσιώδεις απαιτήσεις κυβερνοασφάλειας ενός προϊόντος με ψηφιακά στοιχεία που καλύπτεται από κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με οριζόντιες απαιτήσεις κυβερνοασφάλειας για προϊόντα με ψηφιακά στοιχεία και ταξινομείται ως σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου δυνάμει του παρόντος κανονισμού. Ωστόσο, ο κανόνας αυτός δεν θα πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση του απαραίτητου επιπέδου διασφάλισης για τα κρίσιμα προϊόντα με ψηφιακά στοιχεία που καλύπτονται από κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με οριζόντιες απαιτήσεις κυβερνοασφάλειας για προϊόντα με ψηφιακά στοιχεία. Συνεπώς, κατά παρέκκλιση από τον κανόνα αυτόν, τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου τα οποία εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού και χαρακτηρίζονται επίσης σημαντικά και κρίσιμα προϊόντα με ψηφιακά στοιχεία σύμφωνα με κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με οριζόντιες απαιτήσεις κυβερνοασφάλειας για προϊόντα με ψηφιακά στοιχεία και στα οποία εφαρμόζεται η διαδικασία αξιολόγησης της συμμόρφωσης με βάση τον εσωτερικό έλεγχο η οποία ορίζεται σε παράρτημα του παρόντος κανονισμού υπόκεινται στις σχετικές με την αξιολόγηση της συμμόρφωσης διατάξεις κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με οριζόντιες απαιτήσεις κυβερνοασφάλειας για προϊόντα με ψηφιακά στοιχεία όσον αφορά τις ουσιώδεις απαιτήσεις για την κυβερνοασφάλεια του εν λόγω κανονισμού. Στην περίπτωση αυτή, για όλες τις άλλες πτυχές που καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να εφαρμόζονται οι αντίστοιχες διατάξεις για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης με βάση τον εσωτερικό έλεγχο η οποία ορίζεται σε παράρτημα του παρόντος κανονισμού. Με βάση τις γνώσεις και την εμπειρογνωσία του ENISA σχετικά με την πολιτική κυβερνοασφάλειας και τα καθήκοντα που ανατίθενται στον ENISA δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2019/881 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (37), η Επιτροπή θα πρέπει να συνεργάζεται με τον ENISA σε θέματα που σχετίζονται με την κυβερνοασφάλεια των συστημάτων ΤΝ.
(78)
Postupak ocjenjivanja sukladnosti predviđen ovom Uredbom trebao bi se primjenjivati u odnosu na osnovne kibernetičkosigurnosne zahtjeve za proizvod s digitalnim elementima obuhvaćen uredbom Europskog parlamenta i Vijeća o horizontalnim kibernetičkosigurnosnim zahtjevima za proizvode s digitalnim elementima koji je klasificiran kao visokorizični UI sustav na temelju ove Uredbe. Međutim, to pravilo ne bi trebalo rezultirati smanjenjem potrebne razine jamstva za kritične proizvode s digitalnim elementima obuhvaćene uredbom Europskog parlamenta i Vijeća o horizontalnim kibernetičkosigurnosnim zahtjevima za proizvode s digitalnim elementima. Stoga, odstupajući od tog pravila, visokorizični UI sustavi koji su obuhvaćeni područjem primjene ove Uredbe i ujedno su klasificirani kao važni i kritični proizvodi s digitalnim elementima na temelju uredbe Europskog parlamenta i Vijeća o horizontalnim kibernetičkosigurnosnim zahtjevima za proizvode s digitalnim elementima te na koje se primjenjuje postupak ocjenjivanja sukladnosti na temelju unutarnje kontrole utvrđen u prilogu ovoj Uredbi podliježu odredbama o ocjenjivanju sukladnosti iz uredbe Europskog parlamenta i Vijeća o horizontalnim kibernetičkosigurnosnim zahtjevima za proizvode s digitalnim elementima u mjeri u kojoj se to odnosi na osnovne kibernetičkosigurnosne zahtjeve iz te uredbe. U tom bi se slučaju na sve ostale aspekte obuhvaćene ovom Uredbom trebale primjenjivati odgovarajuće odredbe o ocjenjivanju sukladnosti na temelju unutarnje kontrole utvrđene u prilogu ovoj Uredbi. Na osnovi znanja i stručnosti ENISA-e u području kibernetičkosigurnosne politike i zadaća dodijeljenih ENISA-i na temelju Uredbe (EU) 2019/881 Europskog parlamenta i Vijeća (37), Komisija bi trebala surađivati s ENISA-om u pitanjima povezanima s kibernetičkom sigurnošću UI sustavâ.
(79)
Ενδείκνυται ένα συγκεκριμένο φυσικό ή νομικό πρόσωπο, το οποίο ορίζεται ως ο πάροχος, να αναλαμβάνει την ευθύνη για τη διάθεση στην αγορά ή τη θέση σε λειτουργία ενός συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου, ανεξάρτητα από το αν το εν λόγω φυσικό ή νομικό πρόσωπο είναι αυτό που σχεδίασε ή ανέπτυξε το σύστημα.
(79)
Primjereno je da određena fizička ili pravna osoba, koja je definirana kao dobavljač, preuzme odgovornost za stavljanje visokorizičnog UI sustava na tržište ili u upotrebu, bez obzira na to je li ta fizička ili pravna osoba ista osoba koja je dizajnirala ili razvila sustav.
(80)
Ως υπογράφοντες της σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, η Ένωση και τα κράτη μέλη υποχρεούνται νομικά να προστατεύουν τα άτομα με αναπηρία από διακρίσεις και να προάγουν την ισότητά τους, να διασφαλίζουν ότι τα άτομα με αναπηρία έχουν πρόσβαση, σε ισότιμη βάση με τα άλλα άτομα, σε τεχνολογίες και συστήματα πληροφοριών και επικοινωνιών, καθώς και να διασφαλίζουν τον σεβασμό της ιδιωτικής ζωής των ατόμων με αναπηρία. Δεδομένης της αυξανόμενης σημασίας και χρήσης συστημάτων ΤΝ, η εφαρμογή των αρχών καθολικού σχεδιασμού σε όλες τις νέες τεχνολογίες και τις υπηρεσίες θα πρέπει να διασφαλίζει την πλήρη και ισότιμη πρόσβαση σε κάθε άτομο που ενδέχεται να επηρεαστεί από τεχνολογίες ΤΝ ή να τις χρησιμοποιήσει, περιλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρία, έτσι ώστε να λαμβάνεται πλήρως υπόψη η εγγενής αξιοπρέπεια και πολυμορφία τους. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό οι πάροχοι να διασφαλίζουν την πλήρη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις προσβασιμότητας, συμπεριλαμβανομένων της οδηγίας (ΕΕ) 2016/2102 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (38) και της οδηγίας (ΕΕ) 2019/882. Οι πάροχοι θα πρέπει να διασφαλίζουν τη συμμόρφωση με τις εν λόγω απαιτήσεις ήδη από τον σχεδιασμό. Συνεπώς, τα αναγκαία μέτρα θα πρέπει να ενσωματώνονται όσο το δυνατόν περισσότερο στον σχεδιασμό του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου.
(80)
Kao potpisnice Konvencije Ujedinjenih naroda o pravima osoba s invaliditetom, Unija i države članice imaju pravnu obvezu štititi osobe s invaliditetom od diskriminacije i promicati njihovu ravnopravnost, osigurati da osobe s invaliditetom imaju pristup informacijskim i komunikacijskim tehnologijama i sustavima na ravnopravnoj osnovi te zajamčiti poštovanje privatnosti osoba s invaliditetom. S obzirom na sve veću važnost i upotrebu UI sustavâ, primjenom univerzalnih načela dizajna na sve nove tehnologije i usluge trebao bi se osigurati potpun i ravnopravan pristup za sve osobe na koje bi tehnologije umjetne inteligencije mogle utjecati ili koje te tehnologije upotrebljavaju, uključujući osobe s invaliditetom, na način kojim se u cijelosti poštuju njihovo inherentno dostojanstvo i raznolikost. Stoga je ključno da dobavljači osiguraju potpunu usklađenost sa zahtjevima u pogledu pristupačnosti, uključujući Direktivu (EU) 2016/2102 Europskog parlamenta i Vijeća (38) i Direktivu (EU) 2019/882. Dobavljači bi trebali osigurati integriranu usklađenost s tim zahtjevima. Stoga bi potrebne mjere trebalo što je više moguće uključiti u dizajn visokorizičnog UI sustava.
(81)
Ο πάροχος θα πρέπει να θεσπίζει ένα άρτιο σύστημα διαχείρισης της ποιότητας, να διασφαλίζει την ολοκλήρωση της απαιτούμενης διαδικασίας αξιολόγησης της συμμόρφωσης, να καταρτίζει τη σχετική τεκμηρίωση και να καθιερώνει ένα στιβαρό σύστημα παρακολούθησης μετά τη διάθεση στην αγορά. Οι πάροχοι συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου που υπόκεινται σε υποχρεώσεις όσον αφορά τα συστήματα διαχείρισης της ποιότητας δυνάμει του σχετικού τομεακού ενωσιακού δικαίου θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να εντάσσουν τα στοιχεία του συστήματος διαχείρισης της ποιότητας που προβλέπεται στον παρόντα κανονισμό στο υφιστάμενο σύστημα διαχείρισης της ποιότητας που προβλέπεται στο εν λόγω άλλο τομεακό ενωσιακό δίκαιο. Η συμπληρωματικότητα μεταξύ του παρόντος κανονισμού και του ισχύοντος τομεακού ενωσιακού δικαίου θα πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη σε μελλοντικές δραστηριότητες ή κατευθυντήριες γραμμές τυποποίησης που εγκρίνει η Επιτροπή. Οι δημόσιες αρχές που θέτουν σε λειτουργία συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου για ιδία χρήση μπορούν να θεσπίζουν και να εφαρμόζουν τους κανόνες για το σύστημα διαχείρισης της ποιότητας στο πλαίσιο του συστήματος διαχείρισης της ποιότητας που έχει θεσπιστεί σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο, κατά περίπτωση, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες του τομέα και τις αρμοδιότητες και την οργάνωση της οικείας δημόσιας αρχής.
(81)
Dobavljač bi trebao uspostaviti pouzdan sustav upravljanja kvalitetom, osigurati realizaciju postupka ocjenjivanja sukladnosti koji se zahtijeva, sastaviti relevantnu dokumentaciju i uspostaviti pouzdan sustav praćenja nakon stavljanja na tržište. Dobavljači visokorizičnih UI sustava koji podliježu obvezama u pogledu sustavâ upravljanja kvalitetom u skladu s relevantnim sektorskim pravom Unije trebali bi imati mogućnost uključiti elemente sustava upravljanja kvalitetom predviđenog u ovoj Uredbi u postojeći sustav upravljanja kvalitetom predviđen u tom drugom sektorskom pravu Unije. Komplementarnost ove Uredbe i postojećeg sektorskog prava Unije trebala bi se uzeti u obzir i u budućim aktivnostima normizacije ili smjernicama koje donosi Komisija. Tijela javne vlasti koja stavljaju visokorizične UI sustave u upotrebu za vlastite potrebe mogu donijeti i provoditi pravila za sustav upravljanja kvalitetom u okviru sustava upravljanja kvalitetom donesenog na nacionalnoj ili regionalnoj razini, prema potrebi, uzimajući u obzir posebnosti sektora te nadležnosti i organizaciju dotičnog tijela javne vlasti.
(82)
Για να καταστεί δυνατή η επιβολή του παρόντος κανονισμού και να διαμορφωθούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού για τους φορείς εκμετάλλευσης και λαμβανομένων υπόψη των διάφορων μορφών διάθεσης ψηφιακών προϊόντων, είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι, σε κάθε περίπτωση, ένα πρόσωπο εγκατεστημένο στην Ένωση είναι σε θέση να παρέχει στις αρχές όλες τις απαραίτητες πληροφορίες σχετικά με τη συμμόρφωση ενός συστήματος ΤΝ. Συνεπώς, πριν από τη διάθεση των συστημάτων τους ΤΝ στην Ένωση, οι πάροχοι που είναι εγκατεστημένοι σε τρίτες χώρες θα πρέπει να διορίζουν με γραπτή εντολή εξουσιοδοτημένο αντιπρόσωπο εγκατεστημένο στην Ένωση. Αυτός ο εξουσιοδοτημένος αντιπρόσωπος ασκεί καίριο ρόλο στη διασφάλιση της συμμόρφωσης των συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου που διατίθενται στην αγορά ή τίθενται σε λειτουργία στην Ένωση από τους παρόχους που δεν είναι εγκατεστημένοι στην Ένωση, ενώ επίσης ενεργεί ως ο αρμόδιος επικοινωνίας τους που είναι εγκατεστημένος στην Ένωση.
(82)
Kako bi se omogućilo izvršavanje ove Uredbe i osigurali jednaki uvjeti za operatere te uzimajući u obzir različite oblike stavljanja digitalnih proizvoda na raspolaganje, važno je osigurati da osoba s poslovnim nastanom u Uniji u svim okolnostima može nadležnim tijelima pružiti sve potrebne informacije o usklađenosti pojedinog UI sustava. Stoga bi dobavljači s poslovnim nastanom u trećim zemljama trebali pisanim ovlaštenjem imenovati ovlaštenog zastupnika s poslovnim nastanom u Uniji prije stavljanja svojih UI sustava na raspolaganje u Uniji. Taj ovlašteni zastupnik ima ključnu ulogu u osiguravanju usklađenosti visokorizičnih UI sustava koje ti dobavljači koji nemaju poslovni nastan u Uniji stavljaju na tržište ili u upotrebu u Uniji i služi kao njihova osoba za kontakt s poslovnim nastanom u Uniji.
(83)
Δεδομένης της φύσης και της πολυπλοκότητας της αξιακής αλυσίδας των συστημάτων ΤΝ και σύμφωνα με το νέο νομοθετικό πλαίσιο, είναι σημαντικό να διασφαλιστεί η ασφάλεια δικαίου και να διευκολυνθεί η συμμόρφωση με τον παρόντα κανονισμό. Συνεπώς, είναι αναγκαίο να αποσαφηνιστεί ο ρόλος και οι ειδικές υποχρεώσεις των σχετικών φορέων εκμετάλλευσης κατά μήκος της εν λόγω αξιακής αλυσίδας, όπως οι εισαγωγείς και οι διανομείς που ενδέχεται να συμβάλουν στην ανάπτυξη συστημάτων ΤΝ. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι εν λόγω φορείς εκμετάλλευσης θα μπορούσαν να ενεργούν αναλαμβάνοντας ταυτόχρονα περισσότερους από ένα ρόλους και, ως εκ τούτου, θα πρέπει να εκπληρώνουν σωρευτικά όλες τις σχετικές υποχρεώσεις που συνδέονται με τους ρόλους αυτούς. Για παράδειγμα, ένας φορέας εκμετάλλευσης θα μπορούσε να ενεργεί ταυτόχρονα ως διανομέας και ως εισαγωγέας.
(83)
S obzirom na prirodu i složenost lanca vrijednosti za UI sustave te u skladu s načelima novog zakonodavnog okvira, ključno je osigurati pravnu sigurnost i olakšati usklađenost s ovom Uredbom. Stoga je potrebno pojasniti ulogu i posebne obveze relevantnih operatera duž tog lanca vrijednosti, kao što su uvoznici i distributeri koji mogu doprinijeti razvoju UI sustava. U određenim situacijama ti bi operateri mogli istodobno djelovati u više uloga i stoga bi trebali kumulativno ispunjavati sve relevantne obveze povezane s tim ulogama. Na primjer, operater bi mogao istodobno djelovati kao distributer i uvoznik.
(84)
Για λόγους ασφάλειας δικαίου, είναι αναγκαίο να διευκρινιστεί ότι, υπό ορισμένες ειδικές προϋποθέσεις, κάθε διανομέας, εισαγωγέας, φορέας εφαρμογής ή άλλο τρίτο μέρος θα πρέπει να θεωρείται ότι είναι πάροχος συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου και, ως εκ τούτου, να αναλαμβάνει όλες τις σχετικές υποχρεώσεις. Αυτό θα συμβεί εάν το μέρος εισαγάγει την επωνυμία ή το εμπορικό σήμα του σε σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου που έχει ήδη διατεθεί στην αγορά ή τεθεί σε λειτουργία, με την επιφύλαξη των συμβατικών ρυθμίσεων που ορίζουν ότι οι υποχρεώσεις κατανέμονται με άλλον τρόπο. Αυτό θα συμβεί επίσης εάν το μέρος προβεί σε ουσιαστική τροποποίηση συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου που έχει ήδη διατεθεί στην αγορά ή έχει ήδη τεθεί σε λειτουργία κατά τρόπο ώστε να παραμένει σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό, ή εάν τροποποιήσει τον επιδιωκόμενο σκοπό συστήματος ΤΝ, συμπεριλαμβανομένου συστήματος ΤΝ γενικού σκοπού, το οποίο δεν έχει ταξινομηθεί ως υψηλού κινδύνου και έχει ήδη διατεθεί στην αγορά ή τεθεί σε λειτουργία, κατά τρόπο που το καθιστά σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό. Οι διατάξεις αυτές θα πρέπει να εφαρμόζονται με την επιφύλαξη ειδικότερων διατάξεων που θεσπίζονται σε ορισμένες ενωσιακές νομοθετικές πράξεις εναρμόνισης βάσει του νέου νομοθετικού πλαισίου, με τις οποίες ο παρών κανονισμός θα πρέπει να εφαρμόζεται από κοινού. Για παράδειγμα, το άρθρο 16 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) 2017/745, το οποίο ορίζει ότι ορισμένες αλλαγές δεν θα πρέπει να θεωρούνται τροποποιήσεις τεχνολογικού προϊόντος που ενδέχεται να θίξει τη συμμόρφωσή του με τις ισχύουσες απαιτήσεις, θα πρέπει να συνεχίσει να ισχύει για τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου που είναι ιατροτεχνολογικά προϊόντα κατά την έννοια του εν λόγω κανονισμού.
(84)
Kako bi se zajamčila pravna sigurnost, potrebno je pojasniti da bi se pod određenim posebnim uvjetima svaki dobavljač, uvoznik, subjekt koji uvodi sustav ili treća strana trebali smatrati dobavljačem visokorizičnog UI sustava i stoga preuzeti sve relevantne obveze. To bi bio slučaj ako ta strana stavi svoje ime ili žig na visokorizični UI sustav koji je već stavljen na tržište ili u upotrebu, ne dovodeći u pitanje ugovorne aranžmane u kojima je utvrđena drukčija raspodjela obveza. To bi bio slučaj i ako ta strana bitno izmijeni visokorizični UI sustav koji je već stavljen na tržište ili u upotrebu na način da on i dalje bude visokorizičan u skladu s ovom Uredbom, ili ako izmijeni namjenu UI sustava, uključujući UI sustav opće namjene, koji nije bio klasificiran kao visokorizičan i već je stavljen na tržište ili u upotrebu, na način da UI sustav postane visokorizičan u skladu s ovom Uredbom. Te bi se odredbe trebale primjenjivati ne dovodeći u pitanje detaljnije odredbe utvrđene u određenom zakonodavstvu Unije o usklađivanju na temelju novog zakonodavnog okvira, zajedno s kojima bi se ova Uredba trebala primjenjivati. Na primjer, članak 16. stavak 2. Uredbe (EU) 2017/745, u kojem se navodi da određene promjene ne bi trebalo smatrati izmjenama proizvoda koje mogu utjecati na njegovu usklađenost s primjenjivim zahtjevima, trebao bi se i dalje primjenjivati na visokorizične UI sustave koji su medicinski proizvodi u smislu te uredbe.
(85)
Συστήματα ΤΝ γενικού σκοπού μπορούν να χρησιμοποιούνται ως συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου από μόνα τους ή να αποτελούν κατασκευαστικά στοιχεία άλλων συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου. Κατά συνέπεια, λόγω της ιδιαίτερης φύσης τους και προκειμένου να εξασφαλίζεται ο δίκαιος επιμερισμός των ευθυνών κατά μήκος της αξιακής αλυσίδας της ΤΝ, οι πάροχοι τέτοιων συστημάτων, ανεξάρτητα από το αν αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν καθαυτά ως συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου από άλλους παρόχους ή ως κατασκευαστικά στοιχεία συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου και εκτός εάν προβλέπεται διαφορετικά από τον παρόντα κανονισμό, θα πρέπει να συνεργάζονται στενά με τους παρόχους των σχετικών συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου, ώστε να καθίσταται δυνατή η συμμόρφωσή τους με τις συναφείς υποχρεώσεις που απορρέουν από τον παρόντα κανονισμό, καθώς και με τις αρμόδιες αρχές που θεσπίζονται δυνάμει του παρόντος κανονισμού.
(85)
UI sustavi opće namjene mogu se upotrebljavati samostalno kao visokorizični UI sustavi ili mogu biti komponente drugih visokorizičnih UI sustava. Stoga, zbog njihove specifične prirode i radi jamčenja pravedne podjele odgovornosti diljem lanca vrijednosti umjetne inteligencije, neovisno o tome mogu li ih drugi dobavljači upotrebljavati samostalno kao visokorizične UI sustave ili kao komponente visokorizičnih UI sustava i ako na temelju ove Uredbe nije drugačije predviđeno, dobavljači takvih sustava trebali bi blisko surađivati s dobavljačima relevantnih visokorizičnih UI sustava kako bi im se omogućilo ispunjavanje relevantnih obveza na temelju ove Uredbe i s nadležnim tijelima osnovanima na temelju ove Uredbe.
(86)
Όταν, υπό τους όρους που καθορίζονται στον παρόντα κανονισμό, ο πάροχος που διέθεσε αρχικά το σύστημα ΤΝ στην αγορά ή το έθεσε σε λειτουργία δεν θα πρέπει πλέον να θεωρείται ότι είναι πάροχος για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού και όταν ο εν λόγω πάροχος δεν έχει αποκλείσει ρητά τη μετατροπή του συστήματος ΤΝ σε σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου, ο πρώτος πάροχος θα πρέπει παρά ταύτα να συνεργάζεται στενά και να καθιστά διαθέσιμες τις απαραίτητες πληροφορίες και να παρέχει την ευλόγως αναμενόμενη τεχνική πρόσβαση και άλλη βοήθεια που απαιτούνται για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που ορίζονται στον παρόντα κανονισμό, ιδίως όσον αφορά την τήρηση της αξιολόγησης της συμμόρφωσης των συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου.
(86)
Ako se u skladu s uvjetima utvrđenima u ovoj Uredbi dobavljač koji je prvotno stavio UI sustav na tržište ili u upotrebu više ne smatra dobavljačem za potrebe ove Uredbe i ako taj dobavljač nije izričito isključio pretvaranje UI sustava u visokorizični UI sustav, bivši dobavljač ipak bi trebao blisko surađivati i staviti na raspolaganje potrebne informacije te pružiti razumno očekivani tehnički pristup i drugu pomoć koji su potrebni za ispunjavanje obveza utvrđenih u ovoj Uredbi, posebno u pogledu usklađenosti s ocjenjivanjem sukladnosti visokorizičnih UI sustava.
(87)
Επιπλέον, όταν ένα σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου που αποτελεί κατασκευαστικό στοιχείο ασφάλειας ενός προϊόντος το οποίο εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της ενωσιακής νομοθεσίας εναρμόνισης βάσει του νέου νομοθετικού πλαισίου δεν διατίθεται στην αγορά ούτε τίθεται σε λειτουργία ανεξάρτητα από το προϊόν, ο κατασκευαστής του προϊόντος ο οποίος ορίζεται στην εν λόγω νομοθεσία θα πρέπει να συμμορφώνεται με τις υποχρεώσεις του παρόχου που καθορίζονται στον παρόντα κανονισμό και, ειδικότερα, να διασφαλίζει ότι το σύστημα ΤΝ που είναι ενσωματωμένο στο τελικό προϊόν συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού.
(87)
Usto, ako se visokorizični UI sustav koji je sigurnosna komponenta proizvoda obuhvaćenog zakonodavstvom Unije o usklađivanju na temelju novog zakonodavnog okvira ne stavlja na tržište ili u upotrebu neovisno o proizvodu, proizvođač proizvoda definiran u tom zakonodavstvu trebao bi ispunjavati obveze dobavljača utvrđene u ovoj Uredbi, a osobito osigurati da UI sustav ugrađen u konačni proizvod ispunjava zahtjeve iz ove Uredbe.
(88)
Κατά μήκος της αξιακής αλυσίδας της ΤΝ, πολλά μέρη συχνά παρέχουν συστήματα, εργαλεία και υπηρεσίες ΤΝ, αλλά και κατασκευαστικά στοιχεία ή διαδικασίες που ενσωματώνονται από τον πάροχο στο σύστημα ΤΝ με ποικίλους στόχους, μεταξύ άλλων την εκπαίδευση μοντέλων, την επανεκπαίδευση μοντέλων, τη δοκιμή και αξιολόγηση μοντέλων, την ενσωμάτωση σε λογισμικό ή άλλες πτυχές της ανάπτυξης μοντέλων. Τα μέρη αυτά παίζουν σημαντικό ρόλο στην αξιακή αλυσίδα έναντι του παρόχου του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου στο οποίο ενσωματώνονται τα δικά τους συστήματα, εργαλεία, υπηρεσίες, κατασκευαστικά στοιχεία ή διαδικασίες ΤΝ και θα πρέπει να παρέχουν με γραπτή συμφωνία στον εν λόγω πάροχο τις απαραίτητες πληροφορίες, ικανότητες, τεχνική πρόσβαση και άλλη βοήθεια με βάση τη γενικώς αναγνωρισμένη εξέλιξη της τεχνολογίας, προκειμένου να δίνεται στον πάροχο η δυνατότητα να συμμορφώνεται πλήρως με τις υποχρεώσεις που ορίζονται στον παρόντα κανονισμό, χωρίς να θέτει σε κίνδυνο τα δικά του δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας ή το εμπορικό απόρρητο.
(88)
U vrijednosnom lancu umjetne inteligencije često više strana dobavlja UI sustave, alate i usluge, ali i komponente ili procese koje dobavljač potom ugrađuje u UI sustav s različitim ciljevima, među ostalim radi treniranja modela, ponovnog treniranja modela, testiranja i evaluacije modela, integracije u softver ili drugih aspekata razvoja modela. Te strane imaju važnu ulogu u lancu vrijednosti prema dobavljaču visokorizičnog UI sustava u koji su integrirani njihovi UI sustavi, alati, usluge, komponente ili procesi te bi tom dobavljaču u pisanom obliku trebale pružiti potrebne informacije, mogućnosti, tehnički pristup i drugu pomoć na temelju općepriznatih najnovijih dostignuća kako bi dobavljač mogao u potpunosti ispuniti obveze utvrđene u ovoj Uredbi, a da se pritom ne dovedu u pitanje njihova prava intelektualnog vlasništva ili poslovne tajne.
(89)
Τρίτα μέρη που καθιστούν προσβάσιμα στο κοινό εργαλεία, υπηρεσίες, διαδικασίες ή κατασκευαστικά στοιχεία ΤΝ που δεν είναι μοντέλα ΤΝ γενικού σκοπού δεν θα πρέπει να υποχρεούνται να συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις που στοχεύουν στις ευθύνες κατά μήκος της αξιακής αλυσίδας της ΤΝ, ιδίως έναντι του παρόχου που τα έχει χρησιμοποιήσει ή ενσωματώσει, όταν τα εν λόγω εργαλεία, υπηρεσίες, διαδικασίες ή κατασκευαστικά στοιχεία ΤΝ καθίστανται προσβάσιμα με δωρεάν και άδεια ανοικτού κώδικα. Οι προγραμματιστές δωρεάν και ανοικτού κώδικα εργαλείων, υπηρεσιών, διαδικασιών ή κατασκευαστικών στοιχείων ΤΝ που δεν είναι μοντέλα ΤΝ γενικού σκοπού θα πρέπει να παροτρύνονται να εφαρμόζουν ευρέως αποδεκτές πρακτικές τεκμηρίωσης, όπως κάρτες μοντέλων και δελτία δεδομένων, ως τρόπο για την επιτάχυνση της ανταλλαγής πληροφοριών κατά μήκος της αξιακής αλυσίδας της ΤΝ, επιτρέποντας την προώθηση αξιόπιστων συστημάτων ΤΝ στην Ένωση.
(89)
Treće strane koje javnosti na raspolaganje stavljaju UI alate, usluge, procese ili komponente koji nisu UI modeli opće namjene ne bi trebale biti obvezne ispunjavati zahtjeve u vezi s odgovornošću duž lanca vrijednosti umjetne inteligencije, posebno prema dobavljaču koji ih je koristio ili integrirao, ako su ti UI alati, usluge, procesi ili komponente dostupni na temelju besplatne licencije za softver otvorenog koda. Razvojne programere besplatnih UI alata, usluga, procesa otvorenog koda ili komponenti koji nisu UI modeli opće namjene trebalo bi poticati da primjenjuju široko prihvaćene prakse dokumentiranja, kao što su kartice modela i podatkovne kartice kako bi se ubrzala razmjena informacija duž vrijednosnog lanca umjetne inteligencije i omogućilo promicanje pouzdanih UI sustava u Uniji.
(90)
Η Επιτροπή θα μπορούσε να αναπτύξει και να συστήσει προαιρετικούς πρότυπους συμβατικούς όρους μεταξύ παρόχων συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου και τρίτων μερών που παρέχουν εργαλεία, υπηρεσίες, κατασκευαστικά στοιχεία ή διαδικασίες που χρησιμοποιούνται ή ενσωματώνονται σε συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου, για τη διευκόλυνση της συνεργασίας κατά μήκος της αξιακής αλυσίδας. Κατά την ανάπτυξη προαιρετικών πρότυπων συμβατικών όρων, η Επιτροπή θα πρέπει επίσης να λαμβάνει υπόψη ενδεχόμενες συμβατικές απαιτήσεις που εφαρμόζονται σε συγκεκριμένους τομείς ή επιχειρηματικές περιπτώσεις.
(90)
Komisija bi mogla razviti i preporučiti dobrovoljne modele ugovornih uvjeta između dobavljača visokorizičnih UI sustava i trećih strana koji isporučuju alate, usluge, komponente ili procese koji se upotrebljavaju u visokorizičnim UI sustavima ili su u njih integrirani kako bi se olakšala suradnja duž lanca vrijednosti. Pri izradi dobrovoljnih modela ugovornih uvjeta Komisija bi trebala uzeti u obzir i moguće ugovorne zahtjeve primjenjive u određenim sektorima ili poslovnim modelima.
(91)
Δεδομένης της φύσης των συστημάτων ΤΝ και δεδομένων των κινδύνων για την ασφάλεια και τα θεμελιώδη δικαιώματα που ενδεχομένως συνδέονται με τη χρήση τους, μεταξύ άλλων όσον αφορά την ανάγκη διασφάλισης ορθής παρακολούθησης των επιδόσεων ενός συστήματος ΤΝ σε πραγματικές συνθήκες, ενδείκνυται να καθοριστούν συγκεκριμένες ευθύνες για τους φορείς εφαρμογής. Οι φορείς εφαρμογής θα πρέπει ειδικότερα να λαμβάνουν κατάλληλα τεχνικά και οργανωτικά μέτρα για να διασφαλίζουν ότι χρησιμοποιούν συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης, ενώ θα πρέπει να προβλέπονται και ορισμένες άλλες υποχρεώσεις όσον αφορά την παρακολούθηση της λειτουργίας των συστημάτων ΤΝ και όσον αφορά την τήρηση αρχείων, κατά περίπτωση. Επιπλέον, οι φορείς εφαρμογής θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα πρόσωπα στα οποία ανατίθεται η εφαρμογή των οδηγιών χρήσης και η ανθρώπινη εποπτεία, όπως ορίζονται στον παρόντα κανονισμό, διαθέτουν την απαιτούμενη ικανότητα, ιδίως κατάλληλο επίπεδο γραμματισμού στον τομέα της ΤΝ, κατάρτιση και εξουσιοδότηση για την ορθή εκπλήρωση αυτών των καθηκόντων. Οι υποχρεώσεις αυτές δεν θα πρέπει να θίγουν άλλες υποχρεώσεις των φορέων εφαρμογής σε σχέση με συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου δυνάμει του ενωσιακού ή του εθνικού δικαίου.
(91)
S obzirom na prirodu UI sustavâ i rizike za sigurnost i temeljna prava koji se potencijalno mogu povezati s njihovim korištenjem, među ostalim u pogledu potrebe da se osigura propisno praćenje učinkovitosti UI sustava u stvarnim uvjetima, primjereno je utvrditi posebne odgovornosti za subjekte koji ih uvode. Subjekti koji uvode UI sustave osobito bi trebali poduzeti primjerene tehničke i organizacijske mjere kako bi osigurali da upotrebljavaju visokorizične UI sustave u skladu s uputama za korištenje te bi, prema potrebi, trebalo predvidjeti određene druge obveze u pogledu praćenja funkcioniranja UI sustavâ i vođenja evidencije. Nadalje, subjekti koji uvode sustav trebali bi osigurati da osobe kojima je povjerena provedba uputa za korištenje i ljudskog nadzora kako je utvrđeno u ovoj Uredbi imaju potrebne kompetencije, osobito odgovarajuću razinu pismenosti, osposobljavanja i ovlasti u području umjetne inteligencije, za pravilno obavljanje tih zadaća. Tim se obvezama ne bi trebale dovoditi u pitanje druge obveze subjekata koji uvode UI sustave u pogledu visokorizičnih UI sustava na temelju prava Unije ili nacionalnog prava.
(92)
Ο παρών κανονισμός δεν θίγει τις υποχρεώσεις των εργοδοτών να ενημερώνουν τους εργαζομένους ή τους εκπροσώπους τους ή να τους ενημερώνουν και να διαβουλεύονται μαζί τους σύμφωνα με το ενωσιακό ή το εθνικό δίκαιο και την ενωσιακή ή την εθνική πρακτική, συμπεριλαμβανομένης της οδηγίας 2002/14/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (39), όσον αφορά αποφάσεις να τεθούν σε λειτουργία ή να χρησιμοποιηθούν συστήματα ΤΝ. Είναι πάντα αναγκαίο να διασφαλίζεται η ενημέρωση των εργαζομένων και των εκπροσώπων τους σχετικά με την προγραμματισμένη εφαρμογή συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου στον χώρο εργασίας, όταν δεν πληρούνται οι όροι για τις υποχρεώσεις ενημέρωσης ή ενημέρωσης και διαβούλευσης σε άλλα νομικά εργαλεία. Εξάλλου, το δικαίωμα ενημέρωσης είναι παρεπόμενο και αναγκαίο για τον στόχο της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων που αποτελεί τη βάση του παρόντος κανονισμού. Συνεπώς, θα πρέπει να θεσπιστεί στον παρόντα κανονισμό απαίτηση ενημέρωσης για τον σκοπό αυτό, χωρίς να θίγονται οποιαδήποτε υφιστάμενα δικαιώματα των εργαζομένων.
(92)
Ovom se Uredbom ne dovode u pitanje obveze poslodavaca da obavijeste radnike ili njihove predstavnike ili da se savjetuju s njima na temelju prava i prakse Unije ili nacionalnog prava i prakse, uključujući Direktivu 2002/14/EZ Europskog parlamenta i Vijeća (39), o odlukama o stavljanju u upotrebu ili korištenju UI sustavâ. I dalje je potrebno osigurati obavješćivanje radnika i njihovih predstavnika o planiranom uvođenju visokorizičnih UI sustava na radnom mjestu ako nisu ispunjeni uvjeti za te obveze obavješćivanja ili obavješćivanja i savjetovanja iz drugih pravnih instrumenata. Nadalje, takvo pravo na obavješćivanje sporedno je i potrebno u odnosu na cilj zaštite temeljnih prava na kojem se temelji ova Uredba. Stoga bi u ovoj Uredbi trebalo utvrditi obvezu obavješćivanja u tu svrhu, a da se pritom ne utječe na postojeća prava radnika.
(93)
Οι κίνδυνοι που σχετίζονται με συστήματα ΤΝ μπορούν μεν να προκύψουν από τον τρόπο με τον οποίον είναι σχεδιασμένα τα συστήματα αυτά, μπορούν δε επίσης να απορρέουν από τον τρόπο με τον οποίον χρησιμοποιούνται τέτοια συστήματα ΤΝ. Συνεπώς, οι φορείς εφαρμογής συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου παίζουν σημαντικό ρόλο στη διασφάλιση της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων, συμπληρώνοντας τις υποχρεώσεις του παρόχου κατά την ανάπτυξη του συστήματος ΤΝ. Οι φορείς εφαρμογής είναι οι πλέον κατάλληλοι για να κατανοούν τον τρόπο με τον οποίο θα χρησιμοποιηθεί συγκεκριμένα το σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου και, ως εκ τούτου, μπορούν να προσδιορίσουν δυνητικούς σημαντικούς κινδύνους που δεν είχαν προβλεφθεί στη φάση ανάπτυξης, χάρη στην ακριβέστερη γνώση του πλαισίου χρήσης, των ανθρώπων ή των ομάδων ανθρώπων που είναι πιθανό να επηρεαστούν, συμπεριλαμβανομένων των ευάλωτων ομάδων. Οι φορείς εφαρμογής των συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου που αναφέρονται σε παράρτημα του παρόντος κανονισμού έχουν επίσης καίριο ρόλο στην ενημέρωση των φυσικών προσώπων και θα πρέπει, όταν λαμβάνουν αποφάσεις ή βοηθούν στη λήψη αποφάσεων που αφορούν φυσικά πρόσωπα, κατά περίπτωση, να ενημερώνουν τα φυσικά πρόσωπα ότι υπόκεινται στη χρήση του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου. Η ενημέρωση θα πρέπει να περιλαμβάνει τον επιδιωκόμενο σκοπό και το είδος των αποφάσεων που λαμβάνονται. Ο φορέας εφαρμογής θα πρέπει επίσης να ενημερώνει το φυσικό πρόσωπο σχετικά με το δικαίωμα επεξήγησης που του παρέχεται σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό. Όσον αφορά τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου που χρησιμοποιούνται για σκοπούς επιβολής του νόμου, η υποχρέωση αυτή θα πρέπει να εφαρμόζεται σύμφωνα με το άρθρο 13 της οδηγίας (EE) 2016/680.
(93)
Iako rizici povezani s UI sustavima mogu proizlaziti iz načina na koji su ti sustavi dizajnirani, mogu biti uzrokovani i načinom na koji se oni koriste. Subjekti koji uvode visokorizične UI sustave stoga imaju ključnu ulogu u osiguravanju zaštite temeljnih prava, čime se dopunjuju obveze dobavljača pri razvoju UI sustava. Subjekti koji uvode UI sustave u najboljem su položaju da razumiju kako će se visokorizični UI sustav konkretno koristiti te stoga mogu utvrditi potencijalne znatne rizike koji nisu predviđeni u fazi razvoja, zahvaljujući preciznijem poznavanju konteksta korištenja te osoba ili skupina osoba koje bi vjerojatno bile zahvaćene, uključujući skupine ranjivih osoba. Subjekti koji uvode visokorizične UI sustave navedene u prilogu ovoj Uredbi također imaju ključnu ulogu u informiranju fizičkih osoba i trebali bi, kada donose odluke ili pomažu u donošenju odluka povezanih s fizičkim osobama, ako je primjenjivo, obavijestiti fizičke osobe da podliježu korištenju visokorizičnog UI sustava. Te informacije trebale bi obuhvaćati namjenu sustava i vrstu odluka koje donosi. Subjekt koji uvodi sustav trebao bi obavijestiti fizičke osobe i o njihovu pravu na objašnjenje predviđenom na temelju ove Uredbe. Kad je riječ o visokorizičnim UI sustavima koji se upotrebljavaju u svrhu kaznenog progona, tu bi obvezu trebalo provesti u skladu s člankom 13. Direktive (EU) 2016/680.
(94)
Κάθε επεξεργασία βιομετρικών δεδομένων που αφορά τη χρήση συστημάτων ΤΝ για βιομετρική ταυτοποίηση για σκοπούς επιβολής του νόμου είναι ανάγκη να συμμορφώνεται με το άρθρο 10 της οδηγίας (ΕΕ) 2016/680, το οποίο επιτρέπει την εν λόγω επεξεργασία μόνο όταν είναι απολύτως αναγκαία, με την επιφύλαξη των κατάλληλων διασφαλίσεων για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες του υποκειμένου των δεδομένων και εφόσον επιτρέπεται από το δίκαιο της Ένωσης ή του κράτους μέλους. Αυτή η χρήση, όταν επιτρέπεται, είναι ανάγκη επίσης να τηρεί τις αρχές που ορίζονται στο άρθρο 4 παράγραφος 1 της οδηγίας (ΕΕ) 2016/680, μεταξύ άλλων τη νομιμότητα, τη δικαιοσύνη και τη διαφάνεια, τον περιορισμό του σκοπού, την ακρίβεια και τον περιορισμό της αποθήκευσης.
(94)
Svaka obrada biometrijskih podataka povezana s korištenjem UI sustava za biometrijsku identifikaciju u svrhu kaznenog progona mora biti u skladu s člankom 10. Direktive (EU) 2016/680, kojim se takva obrada dopušta samo ako je to nužno, podložno odgovarajućim zaštitnim mjerama u pogledu prava i sloboda ispitanika i ako je to dopušteno pravom Unije ili pravom države članice. Pri takvom korištenju, ako je odobreno, moraju se poštovati i načela utvrđena u članku 4. stavku 1. Direktive (EU) 2016/680, uključujući zakonitost, pravednost i transparentnost, ograničenje svrhe, točnost i ograničenje pohrane.
(95)
Με την επιφύλαξη του εφαρμοστέου δικαίου της Ένωσης, ιδίως του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 και της οδηγίας (ΕΕ) 2016/680, λαμβανομένου υπόψη του παρεμβατικού χαρακτήρα των συστημάτων εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης σε ύστερο χρόνο, η χρήση συστημάτων εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης σε ύστερο χρόνο θα πρέπει να υπόκειται σε διασφαλίσεις. Τα συστήματα εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης σε ύστερο χρόνο θα πρέπει πάντα να χρησιμοποιούνται κατά τρόπο αναλογικό, νόμιμο και απολύτως αναγκαίο και, συνεπώς, στοχευμένο, ως προς τα πρόσωπα που πρόκειται να ταυτοποιηθούν, την τοποθεσία και το χρονικό πεδίο εφαρμογής, και να βασίζονται σε κλειστό σύνολο δεδομένων βιντεοληπτικού υλικού που έχει αποκτηθεί νομίμως. Σε κάθε περίπτωση, τα συστήματα εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης σε ύστερο χρόνο δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο της επιβολής του νόμου με αποτέλεσμα τη μη στοχευμένη παρακολούθηση. Οι όροι για την εξ αποστάσεως βιομετρική ταυτοποίηση σε ύστερο χρόνο δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να παρέχουν βάση για την παράκαμψη των όρων της απαγόρευσης και των αυστηρών εξαιρέσεων για την εξ αποστάσεως βιομετρική ταυτοποίηση σε πραγματικό χρόνο.
(95)
Ne dovodeći u pitanje primjenjivo pravo Unije, osobito Uredbu (EU) 2016/679 i Direktivu (EU) 2016/680, uzimajući u obzir intruzivnu prirodu sustava za naknadnu daljinsku biometrijsku identifikaciju, korištenje sustava za naknadnu daljinsku biometrijsku identifikaciju trebalo bi podlijegati zaštitnim mjerama. Sustavi za naknadnu daljinsku biometrijsku identifikaciju uvijek bi se trebali upotrebljavati na način koji je proporcionalan, legitiman i nužan te stoga ciljan u smislu pojedinaca koje treba identificirati, lokacije i vremenskog opsega te se temeljiti na zatvorenom skupu podataka sa zakonito pribavljenog videozapisa. U svakom slučaju, sustavi za naknadnu daljinsku biometrijsku identifikaciju ne bi se trebali upotrebljavati u okviru kaznenog progona kako bi doveli do neselektivnog nadzora. Uvjeti za naknadnu daljinsku biometrijsku identifikaciju ni u kojem slučaju ne bi trebali biti osnova za zaobilaženje uvjeta zabrane i strogih iznimaka za daljinsku biometrijsku identifikaciju u stvarnom vremenu.
(96)
Προκειμένου να διασφαλιστεί αποτελεσματικά η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, οι φορείς εφαρμογής συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου που είναι οργανισμοί δημόσιου δικαίου ή ιδιωτικές οντότητες που παρέχουν δημόσιες υπηρεσίες και φορείς εφαρμογής που αναπτύσσουν ορισμένα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου τα οποία απαριθμούνται σε παράρτημα του παρόντος κανονισμού, όπως τραπεζικές ή ασφαλιστικές οντότητες, θα πρέπει να διενεργούν εκτίμηση επιπτώσεων στα θεμελιώδη δικαιώματα προτού θέσουν το σύστημα σε χρήση. Υπηρεσίες που είναι σημαντικές για ιδιώτες και είναι δημόσιου χαρακτήρα μπορούν επίσης να παρέχονται από ιδιωτικές οντότητες. Οι ιδιωτικές οντότητες που παρέχουν τέτοιες δημόσιες υπηρεσίες συνδέονται με καθήκοντα δημόσιου συμφέροντος, όπως στους τομείς της εκπαίδευσης, της υγειονομικής περίθαλψης, των κοινωνικών υπηρεσιών, της στέγασης, της απονομής δικαιοσύνης. Στόχος της εκτίμησης επιπτώσεων στα θεμελιώδη δικαιώματα είναι να εντοπίσει ο φορέας εφαρμογής τους συγκεκριμένους κινδύνους για τα δικαιώματα των ατόμων ή των ομάδων ατόμων που ενδέχεται να επηρεαστούν και να προσδιορίσει τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν σε περίπτωση επέλευσης των εν λόγω κινδύνων. Η εκτίμηση επιπτώσεων θα πρέπει να πραγματοποιείται πριν από την ανάπτυξη του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου και θα πρέπει να επικαιροποιείται όταν ο φορέας εφαρμογής θεωρεί ότι οποιοσδήποτε από τους σχετικούς παράγοντες έχει αλλάξει. Η εκτίμηση επιπτώσεων θα πρέπει να προσδιορίζει τις σχετικές διαδικασίες του φορέα εφαρμογής στις οποίες θα χρησιμοποιείται το σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου σύμφωνα με τον επιδιωκόμενο σκοπό του και θα πρέπει να περιλαμβάνει περιγραφή της χρονικής περιόδου και της συχνότητας με την οποία προορίζεται να χρησιμοποιηθεί το σύστημα, καθώς και συγκεκριμένων κατηγοριών φυσικών προσώπων και ομάδων που είναι πιθανό να επηρεαστούν στο εκάστοτε πλαίσιο χρήσης. Η εκτίμηση θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει τον προσδιορισμό συγκεκριμένων κινδύνων βλάβης που είναι πιθανό να έχουν αντίκτυπο στα θεμελιώδη δικαιώματα των εν λόγω προσώπων ή ομάδων. Κατά τη διενέργεια της εκτίμησης, ο φορέας εφαρμογής θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη πληροφορίες που είναι σημαντικές για την κατάλληλη εκτίμηση των επιπτώσεων, μεταξύ άλλων και πληροφορίες που παρέχονται από τον πάροχο του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου στις οδηγίες χρήσης. Υπό το πρίσμα των κινδύνων που εντοπίζονται, οι φορείς εφαρμογής θα πρέπει να καθορίζουν τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται σε περίπτωση επέλευσης των εν λόγω κινδύνων, στα οποία περιλαμβάνονται, για παράδειγμα, ρυθμίσεις διακυβέρνησης στο εκάστοτε πλαίσιο χρήσης, όπως ρυθμίσεις για ανθρώπινη εποπτεία σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης, ή χειρισμός καταγγελιών και διαδικασίες προσφυγής, καθώς θα μπορούσαν να συμβάλουν καθοριστικά στον μετριασμό των κινδύνων για τα θεμελιώδη δικαιώματα σε συγκεκριμένες περιπτώσεις χρήσης. Μετά τη διενέργεια της εκτίμησης επιπτώσεων, ο φορέας εφαρμογής θα πρέπει να ενημερώνει τη σχετική αρχή εποπτείας της αγοράς. Κατά περίπτωση, για τη συλλογή σχετικών πληροφοριών που είναι αναγκαίες για τη διενέργεια της εκτίμησης επιπτώσεων, οι φορείς εφαρμογής συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου, ιδίως όταν τα συστήματα ΤΝ χρησιμοποιούνται στον δημόσιο τομέα, θα μπορούσαν να εξασφαλίζουν τη συμμετοχή των σχετικών συμφεροντούχων, συμπεριλαμβανομένων των εκπροσώπων ομάδων ατόμων που ενδέχεται να επηρεαστούν από το σύστημα ΤΝ, ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων και οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, κατά τη διενέργεια εκτιμήσεων επιπτώσεων και τον σχεδιασμό μέτρων που πρέπει να ληφθούν σε περίπτωση επέλευσης των κινδύνων. Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Τεχνητής Νοημοσύνης (Υπηρεσία ΤΝ) θα πρέπει να αναπτύξει υπόδειγμα ερωτηματολογίου προκειμένου να διευκολύνεται η συμμόρφωση και να μειωθεί ο διοικητικός φόρτος για τους φορείς εφαρμογής.
(96)
Kako bi se učinkovito osigurala zaštita temeljnih prava, subjekti koji uvode visokorizične UI sustave koji su javnopravna tijela ili privatni subjekti koji pružaju javne usluge i subjekti koji uvode određene visokorizične UI sustave navedene u prilogu ovoj Uredbi, kao što su bankarski ili osiguravateljski subjekti, trebali bi prije stavljanja tih sustava u upotrebu provesti procjenu učinka na temeljna prava. Usluge važne za pojedince koje su javne prirode mogu pružati i privatni subjekti. Privatni subjekti koji pružaju takve javne usluge povezani su sa zadaćama od javnog interesa, primjerice u područjima obrazovanja, zdravstvene skrbi, socijalnih usluga, stanovanja i sudovanja. Cilj je procjene učinka na temeljna prava da subjekt koji uvodi sustav utvrdi specifične rizike za prava pojedinaca ili skupina pojedinaca na koje bi mogao utjecati te utvrdi mjere koje se moraju poduzeti u slučaju materijalizacije tih rizika. Procjenu učinka trebala bi provesti prije uvođenja visokorizičnog UI sustava te bi je trebalo ažurirati ako subjekt koji uvodi sustav smatra da se promijenio bilo koji od relevantnih čimbenika. U procjeni učinka trebalo bi utvrditi relevantne procese subjekta koji uvodi sustav u kojima će se visokorizični UI sustav upotrebljavati u skladu sa svojom namjenom te bi ona trebala uključivati opis razdoblja i učestalosti upotrebe sustava, kao i posebnih kategorija fizičkih osoba i skupina na koje će vjerojatno utjecati u specifičnom kontekstu upotrebe. Procjena bi trebala uključivati i utvrđivanje specifičnih rizika od štete koja bi mogla utjecati na temeljna prava tih osoba ili skupina. Pri provedbi te procjene subjekt koji uvodi UI sustav trebao bi uzeti u obzir informacije relevantne za pravilnu procjenu učinka, uključujući, ali ne ograničavajući se na informacije koje je dobavljač visokorizičnog UI sustava naveo u uputama za korištenje. S obzirom na utvrđene rizike, subjekti koji uvode sustav trebali bi utvrditi mjere koje treba poduzeti u slučaju materijalizacije tih rizika, uključujući na primjer aranžmane upravljanja u tom specifičnom kontekstu upotrebe, kao što su aranžmani za ljudski nadzor u skladu s uputama za korištenje ili postupci rješavanja pritužbi i pravne zaštite, jer bi oni mogli biti ključni za ublažavanje rizika za temeljna prava u konkretnim slučajevima korištenja. Nakon provedbe te procjene učinka subjekt koji uvodi sustav trebao bi obavijestiti relevantno tijelo za nadzor tržišta. Prema potrebi, za prikupljanje relevantnih informacija potrebnih za procjenu učinka subjekti koji uvode visokorizični UI sustav, posebno kada se UI sustavi upotrebljavaju u javnom sektoru, mogli bi u provedbu takvih procjena učinka i osmišljavanje mjera koje se moraju poduzeti u slučaju materijalizacije rizika uključiti relevantne dionike, među kojima su predstavnici skupina osoba na koje će UI sustav vjerojatno utjecati, neovisni stručnjaci i organizacije civilnog društva. Europski ured za umjetnu inteligenciju (Ured za umjetnu inteligenciju) trebao bi izraditi predložak upitnika kako bi se olakšala usklađenost i smanjilo administrativno opterećenje za subjekte koji uvode UI sustav.
(97)
Για λόγους ασφάλειας δικαίου, η έννοια των μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού θα πρέπει να οριστεί σαφώς και να διαχωριστεί από την έννοια των συστημάτων ΤΝ. Ο ορισμός θα πρέπει να βασίζεται στα βασικά λειτουργικά χαρακτηριστικά ενός μοντέλου ΤΝ γενικού σκοπού, ιδίως στη γενικότητα και την ικανότητα αποτελεσματικής εκτέλεσης ευρέος φάσματος διακριτών εργασιών. Τα μοντέλα αυτά εκπαιδεύονται συνήθως σε μεγάλο όγκο δεδομένων, μέσω διάφορων μεθόδων, όπως αυτοεποπτευόμενη, μη εποπτευόμενη ή ενισχυτική μάθηση. Τα μοντέλα ΤΝ γενικού σκοπού μπορούν να διατίθενται στην αγορά με διάφορους τρόπους, μεταξύ άλλων μέσω βιβλιοθηκών, μέσω διεπαφών προγραμματισμού εφαρμογών (ΔΠΕ), ως απευθείας τηλεφόρτωση ή ως υλικό αντίγραφο. Τα μοντέλα αυτά μπορούν να τροποποιούνται περαιτέρω ή να βελτιώνονται σε νέα μοντέλα. Μολονότι τα μοντέλα ΤΝ είναι βασικά κατασκευαστικά στοιχεία των συστημάτων ΤΝ, τα ίδια δεν αποτελούν συστήματα ΤΝ. Τα μοντέλα ΤΝ χρειάζονται την προσθήκη περαιτέρω κατασκευαστικών στοιχείων, όπως για παράδειγμα μια διεπαφή χρήστη, για να καταστούν συστήματα ΤΝ. Τα μοντέλα ΤΝ ενσωματώνονται συνήθως σε συστήματα ΤΝ και αποτελούν μέρος τους. Ο παρών κανονισμός προβλέπει ειδικούς κανόνες για τα μοντέλα ΤΝ γενικού σκοπού και για τα μοντέλα ΤΝ γενικού σκοπού που ενέχουν συστημικούς κινδύνους, οι οποίοι θα πρέπει να εφαρμόζονται επίσης όταν τα μοντέλα αυτά είναι ενσωματωμένα σε σύστημα ΤΝ ή αποτελούν μέρος του. Εξυπακούεται ότι οι υποχρεώσεις για τους παρόχους μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού θα πρέπει να εφαρμόζονται μόλις διατεθούν στην αγορά τα μοντέλα ΤΝ γενικού σκοπού. Όταν ο πάροχος μοντέλου ΤΝ γενικού σκοπού ενσωματώνει δικό του μοντέλο στο δικό του σύστημα ΤΝ που καθίσταται διαθέσιμο στην αγορά ή τίθεται σε λειτουργία, το εν λόγω μοντέλο θα πρέπει να θεωρείται ότι διατίθεται στην αγορά και, κατά συνέπεια, οι υποχρεώσεις που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό για τα μοντέλα θα πρέπει να εξακολουθήσουν να ισχύουν επιπλέον των υποχρεώσεων για τα συστήματα ΤΝ. Οι υποχρεώσεις που προβλέπονται για τα μοντέλα δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να εφαρμόζονται όταν ίδιο μοντέλο χρησιμοποιείται για αμιγώς εσωτερικές διαδικασίες που δεν είναι απαραίτητες για την παροχή προϊόντος ή υπηρεσίας σε τρίτα μέρη και δεν θίγονται τα δικαιώματα των φυσικών προσώπων. Λαμβανομένων υπόψη των δυνητικών σημαντικά αρνητικών επιπτώσεών τους, τα μοντέλα ΤΝ γενικού σκοπού με συστημικό κίνδυνο θα πρέπει πάντα να υπόκεινται στις σχετικές υποχρεώσεις που απορρέουν από τον παρόντα κανονισμό. Ο ορισμός δεν θα πρέπει να καλύπτει τα μοντέλα ΤΝ που χρησιμοποιούνται πριν από τη διάθεσή τους στην αγορά με αποκλειστικό σκοπό δραστηριότητες έρευνας, ανάπτυξης και κατασκευής πρωτοτύπων. Η πρόβλεψη αυτή δεν θίγει την υποχρέωση συμμόρφωσης με τον παρόντα κανονισμό, όταν, μετά τις προαναφερόμενες δραστηριότητες, το μοντέλο διατίθεται στην αγορά.
(97)
Pojam UI modela opće namjene trebao bi biti jasno definiran i odvojen od pojma UI sustava kako bi se omogućila pravna sigurnost. Definicija bi se trebala temeljiti na ključnim funkcionalnim značajkama UI modela opće namjene, posebno općenitosti i sposobnosti kompetentnog obavljanja širokog raspona različitih zadaća. Ti se modeli obično treniraju s pomoću velikih količina podataka putem različitih metoda, kao što su samostalno nadzirano, nenadzirano ili podržano učenje. UI modeli opće namjene mogu se staviti na tržište na različite načine, među ostalim putem programskih knjižnica, aplikacijskih programskih sučelja, izravnim preuzimanjem ili kao fizička kopija. Ti se modeli mogu dodatno izmijeniti ili prilagoditi novim modelima. Iako su UI modeli ključne komponente UI sustava, oni sami po sebi nisu UI sustavi. UI modeli zahtijevaju dodavanje dodatnih komponenti kao što je korisničko sučelje, kako bi postali UI sustavi. UI modeli obično su integrirani u UI sustave i čine njihov sastavni dio. Ovom se Uredbom utvrđuju posebna pravila za UI modele opće namjene i UI modele opće namjene koji predstavljaju sistemske rizike, koja bi se trebala primjenjivati i kada su ti modeli integrirani u UI sustav ili su njegov dio. Trebalo bi podrazumijevati da bi se obveze dobavljača UI modela opće namjene trebale primjenjivati nakon što se ti modeli stave na tržište. Ako dobavljač UI modela opće namjene integrira vlastiti model u vlastiti UI sustav koji je stavljen na raspolaganje na tržištu ili u upotrebu, trebalo bi smatrati da je taj model stavljen na tržište te bi se stoga obveze iz ove Uredbe koje se odnose na modele trebale nastaviti primjenjivati uz one za UI sustave. Obveze utvrđene za modele ni u kojem slučaju ne bi se trebale primjenjivati kada se vlastiti model upotrebljava za isključivo unutarnje procese koji nisu ključni za pružanje proizvoda ili usluge trećim stranama i kada to ne utječe na prava fizičkih osoba. S obzirom na njihove potencijalne znatno negativne učinke, UI modeli opće namjene sa sistemskim rizikom uvijek bi trebali podlijegati relevantnim obvezama na temelju ove Uredbe. Definicija ne bi trebala obuhvaćati UI modele koji se upotrebljavaju prije njihova stavljanja na tržište isključivo u svrhu istraživanja, razvoja i izrade prototipa. Time se ne dovodi u pitanje obveza usklađivanja s ovom Uredbom kada se, nakon takvih aktivnosti, model stavi na tržište.
(98)
Ενώ η γενικότητα ενός μοντέλου θα μπορούσε, μεταξύ άλλων, να καθορίζεται επίσης από ορισμένες παραμέτρους, τα μοντέλα με τουλάχιστον ένα δισεκατομμύριο παραμέτρους τα οποία έχουν εκπαιδευτεί με μεγάλο όγκο δεδομένων χρησιμοποιώντας αυτοεποπτεία σε κλίμακα θα πρέπει να θεωρείται ότι παρουσιάζουν σημαντική γενικότητα και ότι εκτελούν αποτελεσματικά ευρύ φάσμα διακριτών εργασιών.
(98)
Budući da bi se općenitost modela, među ostalim, mogla utvrditi i s pomoću niza parametara, trebalo bi smatrati da modeli s najmanje milijardu parametara i trenirani s pomoću velike količine podataka uz primjenu samostalnog nadzora u širokim razmjerima pokazuju znatnu razinu općenitosti i kompetentno obavljaju širok raspon različitih zadaća.
(99)
Τα μεγάλα μοντέλα παραγωγικής ΤΝ αποτελούν κλασικό παράδειγμα μοντέλου ΤΝ γενικού σκοπού, δεδομένου ότι επιτρέπουν την ευέλικτη παραγωγή περιεχομένου, π.χ. με τη μορφή κειμένου, ήχου, εικόνων ή βίντεο, που μπορεί εύκολα να εξυπηρετήσει ευρύ φάσμα διακριτών εργασιών.
(99)
Veliki generativni UI modeli tipičan su primjer UI modela opće namjene s obzirom na to da omogućuju fleksibilnu proizvodnju sadržaja, primjerice u obliku teksta, audiozapisa, slika ili videozapisa, koji mogu lako obavljati širok raspon različitih zadaća.
(100)
Όταν ένα μοντέλο ΤΝ γενικού σκοπού ενσωματώνεται σε σύστημα ΤΝ ή αποτελεί μέρος του, το σύστημα αυτό θα πρέπει να θεωρείται σύστημα ΤΝ γενικού σκοπού όταν, λόγω αυτής της ενσωμάτωσης, το σύστημα έχει την ικανότητα να εξυπηρετεί ποικίλους σκοπούς. Ένα σύστημα ΤΝ γενικού σκοπού μπορεί να χρησιμοποιηθεί απευθείας ή να ενσωματωθεί σε άλλα συστήματα ΤΝ.
(100)
Ako je UI model opće namjene integriran u UI sustav ili je njegov sastavni dio, taj bi se sustav trebao smatrati UI sustavom opće namjene ako zbog te integracije taj sustav može služiti različitim namjenama. UI sustav opće namjene može se upotrebljavati izravno ili može biti integriran u druge UI sustave.
(101)
Οι πάροχοι μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού έχουν ιδιαίτερο ρόλο και ευθύνη κατά μήκος της αξιακής αλυσίδας της ΤΝ, καθώς τα μοντέλα που παρέχουν μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για ένα φάσμα κατάντη συστημάτων, τα οποία συχνά παρέχονται από κατάντη παρόχους που απαιτούν καλή κατανόηση των μοντέλων και των ικανοτήτων τους, τόσο για να καταστεί δυνατή η ενσωμάτωση των εν λόγω μοντέλων στα προϊόντα τους, όσο και για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους βάσει του παρόντος κανονισμού ή άλλων κανονισμών. Συνεπώς, θα πρέπει να θεσπιστούν αναλογικά μέτρα διαφάνειας, συμπεριλαμβανομένων της κατάρτισης και της επικαιροποίησης της τεκμηρίωσης, και η παροχή πληροφοριών σχετικά με το μοντέλο ΤΝ γενικού σκοπού για τη χρήση του από τους κατάντη παρόχους. Ο τεχνικός φάκελος θα πρέπει να καταρτίζεται και να επικαιροποιείται από τον πάροχο του μοντέλου ΤΝ γενικού σκοπού προκειμένου να είναι διαθέσιμος, κατόπιν αιτήματος, στην Υπηρεσία ΤΝ και στις εθνικές αρμόδιες αρχές. Το ελάχιστο σύνολο στοιχείων που πρέπει να περιλαμβάνονται στον φάκελο τεκμηρίωσης θα πρέπει να καθορίζεται σε συγκεκριμένα παραρτήματα του παρόντος κανονισμού. Θα πρέπει να ανατεθεί στην Επιτροπή η εξουσία να τροποποιεί αυτά τα παραρτήματα με κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις υπό το πρίσμα των τεχνολογικών εξελίξεων.
(101)
Dobavljači UI modela opće namjene imaju posebnu ulogu i odgovornost duž vrijednosnog lanca umjetne inteligencije jer modeli koje pružaju mogu biti osnova za niz sustava niže u lancu, koje često pružaju dobavljači niže u lancu koji zahtijevaju dobro razumijevanje modela i njihovih sposobnosti kako bi omogućili integraciju takvih modela u svoje proizvode i ispunili svoje obveze na temelju ove Uredbe ili drugih uredaba. Stoga bi trebalo utvrditi razmjerne mjere transparentnosti, uključujući sastavljanje i ažuriranje dokumentacije te pružanje informacija o UI modelu opće namjene za dobavljače niže u lancu. Dobavljač UI modela opće namjene trebao bi pripremiti i ažurirati tehničku dokumentaciju kako bi je na zahtjev stavio na raspolaganje Uredu za umjetnu inteligenciju i nacionalnim nadležnim tijelima. Minimalni skup elemenata koje treba uključiti u takvu dokumentaciju trebalo bi utvrditi u specifičnim prilozima ovoj Uredbi. Komisiju bi trebalo ovlastiti da izmijeni te priloge delegiranim aktima s obzirom na tehnološki razvoj.
(102)
Το λογισμικό και τα δεδομένα, συμπεριλαμβανομένων των μοντέλων, που διατίθενται με δωρεάν άδεια ανοικτού κώδικα που επιτρέπει την ανοικτή κοινοχρησία τους και βάσει της οποίας οι χρήστες μπορούν να έχουν ελεύθερη πρόσβαση στα εν λόγω προϊόντα ή τροποποιημένες εκδόσεις τους και να τα χρησιμοποιούν, να τα τροποποιούν και να τα αναδιανέμουν, μπορούν να συμβάλουν στην έρευνα και την καινοτομία στην αγορά και μπορούν να προσφέρουν σημαντικές ευκαιρίες ανάπτυξης για την οικονομία της Ένωσης. Τα μοντέλα ΤΝ γενικού σκοπού που διατίθενται με δωρεάν άδειες ανοικτού κώδικα θα πρέπει να θεωρείται ότι διασφαλίζουν υψηλά επίπεδα διαφάνειας και ανοικτού χαρακτήρα, εάν δημοσιοποιούνται οι παράμετροί τους, συμπεριλαμβανομένων των συντελεστών στάθμισης, των πληροφοριών σχετικά με την αρχιτεκτονική του μοντέλου και των πληροφοριών σχετικά με τη χρήση του μοντέλου. Η άδεια θα πρέπει να θεωρείται ότι είναι δωρεάν και ανοικτού κώδικα επίσης όταν επιτρέπει στους χρήστες να εκτελούν, να αντιγράφουν, να διανέμουν, να μελετούν, να αλλάζουν και να βελτιώνουν το λογισμικό και τα δεδομένα, συμπεριλαμβανομένων των μοντέλων, υπό την προϋπόθεση ότι αναφέρεται ο αρχικός πάροχος του μοντέλου και ότι τηρούνται πανομοιότυποι ή εφάμιλλοι όροι διανομής.
(102)
Softver i podaci, uključujući modele, koji se objavljuju na temelju besplatne licencije za softver otvorenog koda koja omogućuje njihovo otvoreno dijeljenje i zbog koje im korisnici mogu slobodno pristupiti, upotrebljavati ih, mijenjati i redistribuirati njih ili njihove izmijenjene verzije, mogu doprinijeti istraživanju i inovacijama na tržištu i pružiti znatne prilike za rast gospodarstva Unije. Trebalo bi razmotriti UI modele opće namjene objavljene na temelju besplatnih licencija za softver otvorenog koda kako bi se osigurala visoka razina transparentnosti i otvorenosti ako su njihovi parametri, uključujući težinske faktore, informacije o arhitekturi modela i informacije o upotrebi modela javno dostupni. Licenciju bi trebalo smatrati besplatnom licencijom za softver otvorenog koda i kada omogućuje korisnicima da pokrenu, kopiraju, distribuiraju, proučavaju, mijenjaju i poboljšavaju softver i podatke, uključujući modele, pod uvjetom da je priznat izvorni pružatelj modela i da se poštuju identični ili usporedivi uvjeti distribucije.
(103)
Τα δωρεάν κατασκευαστικά στοιχεία ΤΝ ανοικτού κώδικα καλύπτουν το λογισμικό και τα δεδομένα, συμπεριλαμβανομένων των μοντέλων και των μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού, των εργαλείων, των υπηρεσιών ή των διαδικασιών συστήματος ΤΝ. Τα δωρεάν κατασκευαστικά στοιχεία ΤΝ ανοικτού κώδικα μπορούν να παρέχονται μέσω διάφορων διαύλων, μεταξύ άλλων με την ανάπτυξή τους σε ανοικτά αποθετήρια. Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, τα κατασκευαστικά στοιχεία ΤΝ που παρέχονται έναντι αντιτίμου ή άλλου είδους χρηματικής αποτίμησης, μεταξύ άλλων μέσω της παροχής τεχνικής υποστήριξης ή άλλων υπηρεσιών, μεταξύ άλλων μέσω πλατφόρμας λογισμικού, οι οποίες σχετίζονται με το κατασκευαστικό στοιχείο ΤΝ ή μέσω της χρήσης δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα για λόγους άλλους από την αποκλειστική βελτίωση της ασφάλειας, της συμβατότητας ή της διαλειτουργικότητας του λογισμικού, με εξαίρεση τις συναλλαγές μεταξύ πολύ μικρών επιχειρήσεων, δεν θα πρέπει να επωφελούνται από τις απαλλαγές που χορηγούνται σε δωρεάν κατασκευαστικά στοιχεία ΤΝ ανοικτού κώδικα. Η διάθεση κατασκευαστικών στοιχείων ΤΝ μέσω ανοικτών αποθετηρίων δεν θα πρέπει, αυτή καθαυτή, να συνιστά χρηματική αποτίμηση.
(103)
Besplatne UI komponente otvorenog koda obuhvaćaju softver i podatke, uključujući modele i UI modele opće namjene, alate, usluge ili procese UI sustava. Besplatne UI komponente otvorenog koda mogu se pružati različitim kanalima, uključujući njihov razvoj u otvorenim repozitorijima. Za potrebe ove Uredbe na UI komponente koje se pružaju uz naplatu ili se na drugi način monetiziraju, među ostalim i pružanjem tehničke podrške ili drugih usluga povezanih s UI komponentom, među ostalim i putem softverske platforme, ili upotrebom osobnih podataka u svrhe koje nisu isključivo povećanje sigurnosti, kompatibilnosti ili interoperabilnosti softvera, uz iznimku transakcija među mikropoduzećima, ne bi se trebale primjenjivati iznimke za besplatne UI komponente otvorenog koda. Činjenica da se UI komponente stavljaju na raspolaganje putem otvorenih repozitorija ne bi sama po sebi trebala predstavljati monetizaciju.
(104)
Οι πάροχοι μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού τα οποία διατίθενται με δωρεάν άδεια ανοικτού κώδικα και των οποίων δημοσιοποιούνται οι παράμετροι, συμπεριλαμβανομένων των συντελεστών στάθμισης, των πληροφοριών σχετικά με την αρχιτεκτονική του μοντέλου και των πληροφοριών σχετικά με τη χρήση του μοντέλου, θα πρέπει να υπόκεινται σε εξαιρέσεις όσον αφορά τις απαιτήσεις διαφάνειας που επιβάλλονται σε μοντέλα ΤΝ γενικού σκοπού, εκτός εάν μπορεί να θεωρηθεί ότι παρουσιάζουν συστημικό κίνδυνο, οπότε η συνθήκη ότι το μοντέλο είναι διαφανές και συνοδεύεται από άδεια ανοικτού κώδικα δεν θα πρέπει να θεωρείται επαρκής λόγος για να εξαιρείται από τη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τον παρόντα κανονισμό. Σε κάθε περίπτωση, δεδομένου ότι η διάθεση μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού με δωρεάν άδεια ανοικτού κώδικα δεν αποκαλύπτει κατ’ ανάγκη ουσιαστικές πληροφορίες σχετικά με το σύνολο δεδομένων που χρησιμοποιήθηκε για την εκπαίδευση ή τη βελτίωση του μοντέλου και σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο διασφαλίστηκε κατά συνέπεια η τήρηση του δικαίου περί πνευματικής ιδιοκτησίας, η εξαίρεση από τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις διαφάνειας που προβλέπεται για τα μοντέλα ΤΝ γενικού σκοπού δεν θα πρέπει να αφορά την υποχρέωση κατάρτισης περίληψης σχετικά με το περιεχόμενο που χρησιμοποιήθηκε για την εκπαίδευση μοντέλων, ούτε την υποχρέωση εφαρμογής πολιτικής συμμόρφωσης με το ενωσιακό δίκαιο περί πνευματικής ιδιοκτησίας, ειδικότερα δε για τον εντοπισμό και τη συμμόρφωση με τη διατήρηση των δικαιωμάτων κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 4 παράγραφος 3 της οδηγίας (ΕΕ) 2019/790 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (40).
(104)
Dobavljači UI modela opće namjene koji se objavljuju na temelju besplatne licencije otvorenog koda i čiji su parametri, uključujući težinske faktore, informacije o arhitekturi modela i informacije o upotrebi modela, javno dostupni trebali bi podlijegati iznimkama u pogledu zahtjeva povezanih s transparentnošću nametnutih za UI modele opće namjene, osim ako se može smatrati da predstavljaju sistemski rizik, pri čemu se okolnost da je model transparentan i popraćen licencijom otvorenog koda ne bi trebala smatrati dovoljnim razlogom za isključenje ispunjavanja obveza iz ove Uredbe. U svakom slučaju, s obzirom na to da se objavom UI modelâ opće namjene na temelju besplatne licencije otvorenog koda nužno ne otkrivaju bitne informacije o skupu podataka koji se upotrebljava za treniranje ili doradu modela i o tome kako je time osigurana usklađenost s pravom o autorskom pravu, iznimka od ispunjavanja zahtjeva povezanih s transparentnošću predviđena za UI modele opće namjene ne bi se trebala odnositi na obvezu izrade sažetka o sadržaju koji se upotrebljava za treniranje modela i na obvezu uspostave politike usklađivanja s pravom Unije o autorskom pravu, posebno radi utvrđivanja i poštovanja pridržaja prava u skladu s člankom 4. stavkom 3. Direktive (EU) 2019/790 Europskog parlamenta i Vijeća (40).
(105)
Τα μοντέλα ΤΝ γενικού σκοπού, ιδίως τα μεγάλα παραγωγικά μοντέλα ΤΝ, που είναι ικανά να παράγουν κείμενο, εικόνες και άλλο περιεχόμενο, παρουσιάζουν μοναδικές ευκαιρίες καινοτομίας, αλλά και προκλήσεις για τους καλλιτέχνες, τους συγγραφείς και άλλους δημιουργούς και τον τρόπο με τον οποίο δημιουργείται, διανέμεται, χρησιμοποιείται και καταναλώνεται το δημιουργικό τους περιεχόμενο. Για την ανάπτυξη και την εκπαίδευση τέτοιων μοντέλων απαιτείται πρόσβαση σε τεράστιο όγκο κειμένων, εικόνων, βίντεο και άλλων δεδομένων. Οι τεχνικές εξόρυξης κειμένων και δεδομένων μπορούν να χρησιμοποιούνται εκτενώς στο πλαίσιο αυτό για την ανάκτηση και την ανάλυση τέτοιου περιεχομένου, το οποίο ενδέχεται να προστατεύεται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικά δικαιώματα. Για κάθε χρήση περιεχομένου που προστατεύεται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας απαιτείται η άδεια του οικείου δικαιούχου, εκτός εάν ισχύουν σχετικές εξαιρέσεις και περιορισμοί όσον αφορά τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Η οδηγία (ΕΕ) 2019/790 θέσπισε εξαιρέσεις και περιορισμούς που επιτρέπουν τις αναπαραγωγές και τις εξαγωγές έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας, για τους σκοπούς της εξόρυξης κειμένων και δεδομένων, υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Σύμφωνα με τους κανόνες αυτούς, οι δικαιούχοι μπορούν να επιλέξουν να διατηρήσουν τα δικαιώματά τους επί των έργων τους ή άλλων αντικειμένων προστασίας για να αποτρέψουν την εξόρυξη κειμένων και δεδομένων, εκτός εάν αυτή γίνεται για σκοπούς επιστημονικής έρευνας. Όταν τα δικαιώματα εξαίρεσης έχουν ρητά διατηρηθεί με κατάλληλο τρόπο, οι πάροχοι μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού χρειάζεται να λαμβάνουν άδεια από τους δικαιούχους, εάν επιθυμούν να πραγματοποιήσουν εξόρυξη κειμένων και δεδομένων από τέτοια έργα.
(105)
UI modeli opće namjene, osobito veliki generativni UI modeli koji mogu generirati tekst, slike i druge sadržaje, pružaju jedinstvene mogućnosti za inovacije, ali i izazove za umjetnike, autore i druge kreatore te za način na koji se njihov kreativni sadržaj stvara, distribuira, upotrebljava i konzumira. Za razvoj i treniranje takvih modela potreban je pristup velikim količinama teksta, slika, videozapisa i drugih podataka. Tehnike rudarenja teksta i podataka mogu se u tom kontekstu u velikoj mjeri upotrebljavati za pronalaženje i analizu takvog sadržaja, koji može biti zaštićen autorskim pravom i povezanih pravima. Za svako korištenje sadržaja zaštićenog autorskim pravom potrebno je odobrenje nositelja prava nad tim sadržajem, osim ako se primjenjuju relevantne iznimke i ograničenja autorskog prava. Direktivom (EU) 2019/790 uvedene su iznimke i ograničenja kojima se omogućuje reproduciranje i izvlačenje djela ili drugih sadržaja u svrhu rudarenja teksta i podataka, pod određenim uvjetima. Na temelju tih pravila nositelji prava mogu odlučiti pridržati svoja prava nad svojim djelima ili drugim sadržajima kako bi spriječili rudarenje teksta i podataka, osim ako se rudarenje teksta i podataka provodi za potrebe znanstvenog istraživanja. Ako je nositelj prava izričito pridržao prava na izuzeće na primjeren način, dobavljači UI modelâ opće namjene moraju od njega dobiti odobrenje ako žele provoditi rudarenje teksta i podataka nad takvim djelima.
(106)
Οι πάροχοι που διαθέτουν μοντέλα ΤΝ γενικού σκοπού στην αγορά της Ένωσης θα πρέπει να διασφαλίζουν τη συμμόρφωση με τις σχετικές υποχρεώσεις του παρόντος κανονισμού. Για τον σκοπό αυτόν, οι πάροχοι μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού θα πρέπει να εφαρμόζουν πολιτική συμμόρφωσης με το ενωσιακό δίκαιο για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τα συγγενικά δικαιώματα, ειδικότερα δε για τον εντοπισμό και τη συμμόρφωση με τη διατήρηση των δικαιωμάτων των δικαιούχων κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 4 παράγραφος 3 της οδηγίας (ΕΕ) 2019/790. Κάθε πάροχος που διαθέτει μοντέλο ΤΝ γενικού σκοπού στην αγορά της Ένωσης θα πρέπει να συμμορφώνεται με την υποχρέωση αυτή, ανεξάρτητα από τη δικαιοδοσία στην οποία λαμβάνουν χώρα οι σχετικές με τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας πράξεις στις οποίες βασίζεται η εκπαίδευση των εν λόγω μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού. Αυτό είναι αναγκαίο για τη διασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού μεταξύ των παρόχων μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού, όπου κανένας πάροχος δεν θα πρέπει να είναι σε θέση να αποκτά ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην αγορά της Ένωσης εφαρμόζοντας λιγότερο αυστηρά πρότυπα για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας σε σχέση με τα προβλεπόμενα στην Ένωση.
(106)
Dobavljači koji stavljaju UI modele opće namjene na tržište Unije trebali bi osigurati usklađenost s relevantnim obvezama iz ove Uredbe. U tu bi svrhu dobavljači UI modela opće namjene trebali uspostaviti politiku usklađivanja s pravom Unije o autorskom pravu i povezanim pravima, posebno radi utvrđivanja i poštovanja pridržaja prava koji su izrazili nositelji prava u skladu s člankom 4. stavkom 3. Direktive (EU) 2019/790. Svaki dobavljač koji na tržište Unije stavlja UI model opće namjene trebao bi ispunjavati tu obvezu, bez obzira na jurisdikciju u kojoj se odvijaju radnje povezane s autorskim pravima na kojima se temelji treniranje tih UI modela opće namjene. To je potrebno kako bi se osigurali jednaki uvjeti među dobavljačima UI modela opće namjene prema kojima nijedan dobavljač ne bi trebao moći steći konkurentsku prednost na tržištu Unije primjenom nižih standarda autorskih prava od onih koji su predviđeni u Uniji.
(107)
Προκειμένου να αυξηθεί η διαφάνεια όσον αφορά τα δεδομένα που χρησιμοποιούνται κατά την προεκπαίδευση και την εκπαίδευση μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού, συμπεριλαμβανομένων των κειμένων και δεδομένων που προστατεύονται από το δίκαιο περί πνευματικής ιδιοκτησίας, είναι σκόπιμο οι πάροχοι τέτοιων μοντέλων να καταρτίζουν και να δημοσιοποιούν επαρκώς λεπτομερή περίληψη του περιεχομένου που χρησιμοποιήθηκε για την εκπαίδευση του μοντέλου ΤΝ γενικού σκοπού. Λαμβάνοντας δεόντως υπόψη την ανάγκη προστασίας του εμπορικού απορρήτου και των εμπιστευτικών επιχειρηματικών πληροφοριών, η περίληψη θα πρέπει να είναι γενικά περιεκτική ως προς το εύρος της και όχι τεχνικά λεπτομερής ώστε να διευκολύνονται τα μέρη με έννομα συμφέροντα, συμπεριλαμβανομένων των κατόχων δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, να ασκούν και να επιβάλλουν τα δικαιώματά τους δυνάμει του ενωσιακού δικαίου, για παράδειγμα με την απαρίθμηση των κυριότερων συλλογών ή συνόλων δεδομένων που χρησιμοποιήθηκαν για την εκπαίδευση του μοντέλου, όπως μεγάλες ιδιωτικές ή δημόσιες βάσεις δεδομένων ή αρχεία δεδομένων, και με την παροχή περιγραφικής επεξήγησης σχετικά με άλλες πηγές δεδομένων που χρησιμοποιήθηκαν. Ενδείκνυται η Υπηρεσία ΤΝ να παρέχει υπόδειγμα για την περίληψη, το οποίο θα πρέπει να είναι απλό και αποτελεσματικό και να επιτρέπει στον πάροχο να παρέχει την απαιτούμενη περίληψη σε περιγραφική μορφή.
(107)
Kako bi se povećala transparentnost podataka koji se upotrebljavaju u prethodnom treniranju i treniranju UI modela opće namjene, uključujući tekst i podatke zaštićene autorskim pravom, primjereno je da dobavljači takvih modela sastave i objave dovoljno detaljan sažetak sadržaja koji se upotrebljava za treniranje UI modela opće namjene. Uzimajući u obzir potrebu za zaštitom poslovnih tajni i povjerljivih poslovnih informacija, taj bi sažetak trebao biti općenito sveobuhvatan u svojem opsegu, a ne tehnički detaljan, kako bi se strankama s legitimnim interesima, uključujući nositelje autorskih prava, olakšalo ostvarivanje i izvršavanje njihovih prava na temelju prava Unije, na primjer navođenjem glavnih zbirki ili skupova podataka koji su upotrijebljeni pri treniranju modela, kao što su velike privatne ili javne baze podataka ili arhive podataka, te pružanjem opisnog objašnjenja o drugim korištenim izvorima podataka. Primjereno je da Ured za umjetnu inteligenciju dostavi predložak sažetka, koji bi trebao biti jednostavan, djelotvoran i omogućiti dobavljaču da dostavi traženi sažetak u opisnom obliku.
(108)
Όσον αφορά τις υποχρεώσεις που επιβάλλονται στους παρόχους μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού να εφαρμόζουν πολιτική συμμόρφωσης με το ενωσιακό δίκαιο περί πνευματικής ιδιοκτησίας και να δημοσιοποιούν περίληψη του περιεχομένου που χρησιμοποιήθηκε για την εκπαίδευση, η Υπηρεσία ΤΝ θα πρέπει να παρακολουθεί εάν ο πάροχος έχει εκπληρώσει τις εν λόγω υποχρεώσεις χωρίς να επαληθεύει τα δεδομένα εκπαίδευσης ή να προβαίνει σε αξιολόγησή τους ανά έργο ως προς τη συμμόρφωση με τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Ο παρών κανονισμός δεν θίγει την επιβολή των κανόνων περί πνευματικής ιδιοκτησίας όπως προβλέπονται στο δίκαιο της Ένωσης.
(108)
Kad je riječ o obvezama nametnutima dobavljačima UI modela opće namjene da uspostave politiku usklađivanja s pravom Unije o autorskom pravu i objave sažetak sadržaja koji se upotrebljava za treniranje, Ured za umjetnu inteligenciju trebao bi pratiti je li dobavljač ispunio te obveze bez provjere ili pojedinačnog ocjenjivanja podataka korištenih za treniranje u pogledu usklađenosti s autorskim pravom. Ova Uredba ne utječe na izvršavanje pravila o autorskom pravu kako su predviđena pravom Unije.
(109)
Η συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις που ισχύουν για τους παρόχους μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού θα πρέπει να είναι ανάλογη και αναλογική προς το είδος του παρόχου μοντέλων, εξαιρουμένης της ανάγκης συμμόρφωσης για τα πρόσωπα που αναπτύσσουν ή χρησιμοποιούν μοντέλα για μη επαγγελματικούς σκοπούς ή για σκοπούς επιστημονικής έρευνας, τα οποία, ωστόσο, θα πρέπει να παροτρύνονται να συμμορφώνονται οικειοθελώς με τις απαιτήσεις αυτές. Με την επιφύλαξη του ενωσιακού δικαίου περί πνευματικής ιδιοκτησίας, η συμμόρφωση με τις εν λόγω υποχρεώσεις θα πρέπει να λαμβάνει δεόντως υπόψη το μέγεθος του παρόχου και να επιτρέπει απλουστευμένους τρόπους συμμόρφωσης για τις ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένων των νεοφυών επιχειρήσεων, οι οποίοι θα πρέπει να μη συνεπάγονται υπερβολικό κόστος και να μην αποθαρρύνουν τη χρήση τέτοιων μοντέλων. Σε περίπτωση τροποποίησης ή βελτίωσης μοντέλου, οι υποχρεώσεις των παρόχων μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού θα πρέπει να περιορίζονται στην εν λόγω τροποποίηση ή βελτίωση, για παράδειγμα με τη συμπλήρωση του ήδη υφιστάμενου τεχνικού φακέλου με πληροφορίες σχετικά με τις τροποποιήσεις, συμπεριλαμβανομένων νέων πηγών δεδομένων εκπαίδευσης, ως μέσο συμμόρφωσης με τις υποχρεώσεις της αξιακής αλυσίδας που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό.
(109)
Usklađenost s obvezama koje se primjenjuju na dobavljače UI modela opće namjene trebala bi biti razmjerna i primjerena vrsti dobavljača modela, isključujući potrebu za usklađenosti za osobe koje razvijaju ili upotrebljavaju modele u neprofesionalne ili znanstveno-istraživačke svrhe, no koje bi ipak trebalo poticati da dobrovoljno ispune te zahtjeve. Ne dovodeći u pitanje pravo Unije o autorskom pravu, pri ispunjavanju tih obveza trebalo bi uzeti u obzir veličinu dobavljača i omogućiti pojednostavnjene načine usklađivanja za MSP-ove, uključujući start-up poduzeća, koji ne bi trebali predstavljati pretjerani trošak niti obeshrabrivati korištenje takvih modela. U slučaju izmjene ili dorade modela, obveze dobavljača UI modela opće namjene trebale bi biti ograničene na tu izmjenu ili doradu, na primjer dopunjavanjem već postojeće tehničke dokumentacije informacijama o izmjenama, uključujući nove izvore podataka za treniranje, kako bi se ispunile obveze u pogledu vrijednosnog lanca predviđene u ovoj Uredbi.
(110)
Τα μοντέλα ΤΝ γενικού σκοπού θα μπορούσαν να ενέχουν συστημικούς κινδύνους που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, ενδεχόμενες πραγματικές ή ευλόγως προβλέψιμες αρνητικές επιπτώσεις σε σχέση με μείζονα ατυχήματα, διαταραχές κρίσιμων τομέων και σοβαρές συνέπειες για τη δημόσια υγεία και ασφάλεια· ενδεχόμενες πραγματικές ή ευλόγως προβλέψιμες αρνητικές επιπτώσεις στις δημοκρατικές διαδικασίες και τη δημόσια και οικονομική ασφάλεια· και τη διάδοση παράνομου ή ψευδούς περιεχομένου ή περιεχομένου που εισάγει διακρίσεις. Οι συστημικοί κίνδυνοι θα πρέπει να θεωρείται ότι αυξάνονται με τις ικανότητες και την εμβέλεια του μοντέλου, μπορούν να ανακύψουν καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του μοντέλου και επηρεάζονται από τις συνθήκες κακής χρήσης, την αξιοπιστία του μοντέλου, το κατά πόσο το μοντέλο είναι δίκαιο και την ασφάλεια του μοντέλου, το επίπεδο αυτονομίας του μοντέλου, την πρόσβασή του σε εργαλεία, τους καινοτόμους ή συνδυασμένους τρόπους λειτουργίας, τις στρατηγικές διάθεσης και διανομής, τη δυνατότητα αφαίρεσης των δικλίδων ασφαλείας και άλλους παράγοντες. Ειδικότερα, διεθνείς προσεγγίσεις έχουν μέχρι στιγμής εντοπίσει την ανάγκη να δοθεί προσοχή στους κινδύνους από δυνητική εσκεμμένη κακή χρήση ή ακούσια ζητήματα ελέγχου που σχετίζονται με την ευθυγράμμιση με ανθρώπινη πρόθεση· σε χημικούς, βιολογικούς, ραδιολογικούς και πυρηνικούς κινδύνους, όπως οι τρόποι με τους οποίους μπορούν να μειωθούν οι φραγμοί εισόδου, μεταξύ άλλων για την ανάπτυξη όπλων, την απόκτηση σχεδιασμού ή τη χρήση όπλων· σε επιθετικές ικανότητες στον κυβερνοχώρο, όπως οι τρόποι εντοπισμού τρωτών σημείων, εκμετάλλευσης ή επιχειρησιακής χρήσης· στις επιπτώσεις της αλληλεπίδρασης και της χρήσης εργαλείων, συμπεριλαμβανομένης π.χ. της ικανότητας ελέγχου υλικών συστημάτων και παρεμβολών σε υποδομές ζωτικής σημασίας· σε κινδύνους τα μοντέλα να δημιουργήσουν αντίγραφά τους ή να «αυτοαναπαραχθούν» ή να εκπαιδεύσουν άλλα μοντέλα· στους τρόπους με τους οποίους τα μοντέλα μπορούν να προκαλέσουν επιζήμιες περιπτώσεις μεροληψίας και διακρίσεις επικίνδυνες για τα άτομα, τις κοινότητες ή τις κοινωνίες· στη διευκόλυνση της παραπληροφόρησης ή την υπονόμευση της ιδιωτικής ζωής με απειλές κατά των δημοκρατικών αξιών και των ανθρώπινων δικαιωμάτων· και στον κίνδυνο ένα συγκεκριμένο συμβάν να οδηγήσει σε αλυσιδωτή αντίδραση με σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις που θα μπορούσαν να επηρεάσουν μια ολόκληρη πόλη, τη δραστηριότητα ενός ολόκληρου τομέα ή μια ολόκληρη κοινότητα.
(110)
UI modeli opće namjene mogli bi predstavljati sistemske rizike koji uključuju, ali nisu ograničeni na, sve stvarne ili razumno predvidljive negativne učinke povezane s velikim nesrećama, poremećajima u kritičnim sektorima i ozbiljnim posljedicama za javno zdravlje i sigurnost; sve stvarne ili razumno predvidljive negativne učinke na demokratske procese, javnu i gospodarsku sigurnost; širenje nezakonitog, lažnog ili diskriminirajućeg sadržaja. Trebalo bi razumjeti da se sistemski rizici povećavaju s kapacitetom i dosegom modela, da se mogu pojaviti tijekom cijelog životnog ciklusa modela i da na njih utječu uvjeti pogrešne upotrebe, pouzdanost modela, pravednost modela i sigurnost modela, razinu autonomije modela, njegov pristup alatima, novi ili kombinirani modaliteti, strategije objave i distribucije, potencijal za uklanjanje zaštitnih mehanizama i drugi čimbenici. Konkretno, u međunarodnim pristupima dosad je utvrđeno da je potrebno posvetiti pozornost rizicima od moguće namjerne pogrešne upotrebe ili nenamjernim problemima u kontroli koji se odnose na usklađivanje s ljudskom namjerom; kemijskim, biološkim, radiološkim i nuklearnim rizicima, kao što su načini na koje se mogu smanjiti prepreke za pristup, uključujući za razvoj oružja, nabavu njihova dizajna ili njihovu upotrebu; ofenzivnim kibernetičkim sposobnostima, kao što su načini omogućavanja otkrivanja, iskorištavanja ili operativne upotrebe slabih točaka; učincima interakcije i upotrebe alata, uključujući, na primjer, sposobnost kontrole fizičkih sustava i ometanja kritične infrastrukture; rizicima povezanima s modelima koji izrađuju svoje kopije ili se „samorepliciraju” ili treniraju druge modele; načinima na koje modeli mogu dovesti do štetne pristranosti i diskriminacije uz rizike za pojedince, zajednice ili društva; olakšavanju širenja dezinformacija ili ugrožavanju privatnosti prijetnjama demokratskim vrijednostima i ljudskim pravima; riziku od toga da bi određeni događaj mogao dovesti do lančane reakcije sa znatnim negativnim učincima koji bi mogli utjecati na cijeli grad, cijelu aktivnost u nekoj domeni ili cijelu zajednicu.
(111)
Ενδείκνυται να θεσπιστεί μεθοδολογία για την ταξινόμηση μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού ως μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού με συστημικούς κινδύνους. Δεδομένου ότι οι συστημικοί κίνδυνοι απορρέουν από τις ιδιαιτέρως υψηλού επιπέδου ικανότητες, ένα μοντέλο ΤΝ γενικού σκοπού θα πρέπει να θεωρείται ότι παρουσιάζει συστημικούς κινδύνους, εάν έχει ικανότητες υψηλού αντικτύπου, οι οποίες αξιολογούνται βάσει κατάλληλων τεχνικών εργαλείων και μεθοδολογιών, ή εάν έχει σημαντικό αντίκτυπο στην εσωτερική αγορά λόγω της εμβέλειάς του. Ως ικανότητες υψηλού αντικτύπου σε μοντέλα ΤΝ γενικού σκοπού νοούνται οι ικανότητες που αντιστοιχούν στις ικανότητες που καταγράφονται στα πλέον προηγμένα μοντέλα ΤΝ γενικού σκοπού ή τις υπερβαίνουν. Το πλήρες φάσμα των ικανοτήτων ενός μοντέλου μπορεί να γίνει καλύτερα αντιληπτό μετά τη διάθεσή του στην αγορά ή όταν οι φορείς εφαρμογής αλληλεπιδρούν με το μοντέλο. Ανάλογα με την εξέλιξη της τεχνολογίας κατά τον χρόνο έναρξης ισχύος του παρόντος κανονισμού, ο σωρευτικός όγκος υπολογιστικής που χρησιμοποιήθηκε για την εκπαίδευση του μοντέλου ΤΝ γενικού σκοπού μετρημένος σε πράξεις κινητής υποδιαστολής είναι μία από τις σχετικές προσεγγίσεις για τις ικανότητες των μοντέλων. Ο σωρευτικός όγκος υπολογιστικής που χρησιμοποιείται για την εκπαίδευση περιλαμβάνει την υπολογιστική που χρησιμοποιείται σε όλες τις δραστηριότητες και τις μεθόδους που αποσκοπούν στην ενίσχυση των ικανοτήτων του μοντέλου πριν από την εφαρμογή του, όπως η προεκπαίδευση, η παραγωγή συνθετικών δεδομένων και η βελτίωση. Κατά συνέπεια, θα πρέπει να καθοριστεί ένα αρχικό κατώτατο όριο πράξεων κινητής υποδιαστολής, το οποίο, εάν πληρούται από μοντέλο ΤΝ γενικού σκοπού, συνεπάγεται τεκμήριο ότι το μοντέλο είναι μοντέλο ΤΝ γενικού σκοπού με συστημικούς κινδύνους. Το κατώτατο όριο θα πρέπει να αναπροσαρμόζεται με την πάροδο του χρόνου, ώστε να αντικατοπτρίζει τις τεχνολογικές και βιομηχανικές αλλαγές, όπως αλγοριθμικές βελτιώσεις ή αυξημένη αποδοτικότητα του υλισμικού, και θα πρέπει να συμπληρώνεται με κριτήρια αναφοράς και δείκτες για την ικανότητα του μοντέλου. Για να το διαμορφώνει αυτό, η Υπηρεσία ΤΝ θα πρέπει να συνεργάζεται με την επιστημονική κοινότητα, τη βιομηχανία, την κοινωνία των πολιτών και άλλους εμπειρογνώμονες. Τα κατώτατα όρια, καθώς και τα εργαλεία και τα κριτήρια αναφοράς για την αξιολόγηση των ικανοτήτων υψηλού αντικτύπου, θα πρέπει να αποτελούν ισχυρούς παράγοντες πρόβλεψης της γενικότητας, των ικανοτήτων και του συνδεδεμένου συστημικού κινδύνου των μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού και θα μπορούσαν να λαμβάνουν υπόψη τον τρόπο με τον οποίον το μοντέλο θα διατεθεί στην αγορά ή τον αριθμό των χρηστών που ενδέχεται να επηρεάσει. Για να συμπληρωθεί αυτό το σύστημα, η Επιτροπή θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να λαμβάνει μεμονωμένες αποφάσεις για τον χαρακτηρισμό ενός μοντέλου ΤΝ γενικού σκοπού ως μοντέλου ΤΝ γενικού σκοπού με συστημικό κίνδυνο, εάν διαπιστωθεί ότι το εν λόγω μοντέλο έχει ικανότητες ή αντίκτυπο ισοδύναμα με εκείνα που αποτυπώνονται στο καθορισμένο κατώτατο όριο. Η απόφαση αυτή θα πρέπει να λαμβάνεται βάσει συνολικής αξιολόγησης των κριτηρίων για τον χαρακτηρισμό ενός μοντέλου ΤΝ γενικού σκοπού με συστημικό κίνδυνο που περιέχεται σε παράρτημα του παρόντος κανονισμού, όπως η ποιότητα ή το μέγεθος του συνόλου δεδομένων εκπαίδευσης, ο αριθμός των επιχειρηματικών και των τελικών χρηστών, οι λεπτομέρειες εισόδου και εξόδου, το επίπεδο αυτονομίας του και η δυνατότητά του κλιμάκωσης ή τα εργαλεία στα οποία έχει πρόσβαση. Κατόπιν αιτιολογημένου αιτήματος παρόχου του οποίου το μοντέλο έχει χαρακτηριστεί ως μοντέλο ΤΝ γενικού σκοπού με συστημικό κίνδυνο, η Επιτροπή θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη το αίτημα και μπορεί να αποφασίζει να επαναξιολογεί εάν το μοντέλο ΤΝ γενικού σκοπού μπορεί ακόμη να θεωρηθεί ότι παρουσιάζει συστημικούς κινδύνους.
(111)
Primjereno je uspostaviti metodologiju za klasifikaciju UI modela opće namjene kao UI modela opće namjene sa sistemskim rizicima. Budući da sistemski rizici proizlaze iz posebno visokih sposobnosti, trebalo bi smatrati da UI model opće namjene predstavlja sistemske rizike ako ima sposobnosti visokog učinka, koje se ocjenjuje na temelju odgovarajućih tehničkih alata i metodologija, ili ako zbog svojeg dosega znatno utječe na unutarnje tržište. Sposobnosti visokog učinka kod UI modela opće namjene znači sposobnosti koje odgovaraju sposobnostima zabilježenima kod najnaprednijih UI modela opće namjene ili ih nadilaze. Cijeli raspon sposobnosti modela mogao bi se bolje razumjeti nakon njegova stavljanja na tržište ili pri interakciji dobavljačâ s modelom. U skladu s najnovijim dostignućima u trenutku stupanja na snagu ove Uredbe, kumulativna količina računanja korištena za treniranje UI modela opće namjene iskazana brojem matematičkih operacija nad brojevima s pomičnim zarezom jedna je od relevantnih približnih vrijednosti za sposobnosti modela. Kumulativna količina računanja korištena za treniranje uključuje računanje korišteno u svim aktivnostima i metode namijenjene poboljšanju sposobnosti modela prije uvođenja, kao što su prethodno treniranje, generiranje sintetičkih podataka i dorada. Stoga bi trebalo utvrditi početni prag za matematičke operacije nad brojevima s pomičnim zarezom, koji, ako ga UI model opće namjene dosegne, dovodi do pretpostavke da je riječ o UI modelu opće namjene sa sistemskim rizicima. Taj bi prag trebalo s vremenom prilagoditi kako bi odražavao tehnološke i industrijske promjene, kao što su algoritamska poboljšanja ili povećana učinkovitost hardvera, te bi ga trebalo dopuniti referentnim vrijednostima i pokazateljima sposobnosti modela. U tu bi svrhu Ured za umjetnu inteligenciju trebao surađivati sa znanstvenom zajednicom, strukom, civilnim društvom i drugim stručnjacima. Pragovi, kao i alati i referentne vrijednosti za procjenu sposobnosti visokog učinka, trebali bi u velikoj mjeri predvidjeti općenitost, sposobnosti i povezani sistemski rizik UI modela opće namjene te bi se njima moglo uzeti u obzir način na koji će se model staviti na tržište ili broj korisnika na koji bi mogao utjecati. Kako bi se taj sustav dopunio, Komisija bi trebala moći donijeti pojedinačne odluke kojima se UI model opće namjene određuje kao UI model opće namjene sa sistemskim rizikom ako se utvrdi da takav model ima sposobnosti ili učinak jednakovrijedan onima koji su obuhvaćeni utvrđenim pragom. Ta bi se odluka trebala donijeti na temelju opće procjene kriterijâ za određivanje UI modela opće namjene sa sistemskim rizikom navedenih u prilogu ovoj Uredbi, kao što su kvaliteta ili veličina skupa podataka za treniranje, broj poslovnih i krajnjih korisnika, njihovi ulazni i izlazni modaliteti, razina autonomije i skalabilnosti ili alati kojima ima pristup. Na obrazloženi zahtjev dobavljača čiji je model određen kao UI model opće namjene sa sistemskim rizikom Komisija bi takav zahtjev trebala uzeti u obzir i može odlučiti ponovno ocijeniti može li se i dalje smatrati da UI model opće namjene predstavlja sistemske rizike.
(112)
Είναι επίσης απαραίτητο να διευκρινιστεί διαδικασία για την ταξινόμηση ενός μοντέλου ΤΝ γενικού σκοπού με συστημικούς κινδύνους. Μοντέλο ΤΝ γενικού σκοπού που πληροί το εφαρμοστέο κατώτατο όριο για ικανότητες υψηλού αντικτύπου θα πρέπει να τεκμαίρεται ότι είναι μοντέλο ΤΝ γενικού σκοπού με συστημικό κίνδυνο. Ο πάροχος θα πρέπει να ενημερώνει την Υπηρεσία ΤΝ το αργότερο δύο εβδομάδες μετά την εκπλήρωση των απαιτήσεων ή αφότου γίνει γνωστό ότι ένα μοντέλο ΤΝ γενικού σκοπού θα εκπληρώνει τις απαιτήσεις που συνεπάγονται τεκμήριο. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε σχέση με το κατώτατο όριο πράξεων κινητής υποδιαστολής, διότι η εκπαίδευση μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού απαιτεί σημαντικό σχεδιασμό, ο οποίος περιλαμβάνει την εκ των προτέρων κατανομή υπολογιστικών πόρων και, ως εκ τούτου, οι πάροχοι μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού είναι σε θέση να γνωρίζουν αν το μοντέλο τους θα εκπληρώσει το κατώτατο όριο πριν από την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης. Στο πλαίσιο αυτής της ενημέρωσης, ο πάροχος θα πρέπει να είναι σε θέση να αποδείξει ότι, λόγω των ειδικών χαρακτηριστικών του, ένα μοντέλο ΤΝ γενικού σκοπού κατ’ εξαίρεση δεν παρουσιάζει συστημικούς κινδύνους και ότι, ως εκ τούτου, δεν θα πρέπει να ταξινομηθεί ως μοντέλο ΤΝ γενικού σκοπού με συστημικούς κινδύνους. Οι πληροφορίες αυτές είναι πολύτιμες, ώστε η υπηρεσία ΤΝ να μπορεί να προβλέπει τη διάθεση στην αγορά μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού με συστημικούς κινδύνους, οι δε πάροχοι μπορούν να αρχίσουν να συνεργάζονται με την Υπηρεσία ΤΝ σε πρώιμο στάδιο. Οι πληροφορίες αυτές είναι ιδιαίτερα σημαντικές όσον αφορά τα μοντέλα ΤΝ γενικού σκοπού που προβλέπεται να διατεθούν ως ανοικτού κώδικα, δεδομένου ότι, μετά τη διάθεση μοντέλων ανοικτού κώδικα, ενδέχεται να είναι πιο δύσκολο να εφαρμοστούν τα αναγκαία μέτρα για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τον παρόντα κανονισμό.
(112)
Također je potrebno pojasniti proceduru za klasifikaciju UI modela opće namjene kao UI modela opće namjene sa sistemskim rizicima. Za UI model opće namjene koji je dosegao primjenjivi prag za sposobnosti visokog učinka trebalo bi se pretpostaviti da je riječ o UI modelu opće namjene sa sistemskim rizikom. Dobavljač bi trebao obavijestiti Ured za umjetnu inteligenciju najkasnije dva tjedna nakon što su zahtjevi ispunjeni ili nakon što postane poznato da će UI model opće namjene ispunjavati zahtjeve koji dovode do te pretpostavke. To je posebno važno u odnosu na prag matematičkih operacija nad brojevima s pomičnim zarezom jer je za treniranje UI modela opće namjene potrebno znatno planiranje koje uključuje prethodnu dodjelu računalnih resursa te stoga dobavljači UI modela opće namjene mogu znati bi li njihov model dosegnuo prag prije završetka postupka treniranja. U kontekstu te obavijesti dobavljač bi trebao moći dokazati da, zbog posebnih značajki UI modela opće namjene, taj model iznimno ne predstavlja sistemske rizike te da ga stoga ne bi trebalo klasificirati kao UI model opće namjene sa sistemskim rizicima. Te su informacije vrijedne Uredu za umjetnu inteligenciju kako bi predvidio stavljanje na tržište UI modela opće namjene sa sistemskim rizicima, a dobavljači mogu rano početi surađivati s Uredom za umjetnu inteligenciju. Te su informacije posebno važne u pogledu UI modela opće namjene koji se planiraju objaviti kao otvoreni kod, s obzirom na to da bi nakon objave modela otvorenog koda moglo biti teže provesti potrebne mjere za osiguravanje usklađenosti s obvezama iz ove Uredbe.
(113)
Εάν η Επιτροπή λάβει γνώση του γεγονότος ότι ένα μοντέλο ΤΝ γενικού σκοπού πληροί τις απαιτήσεις για να ταξινομηθεί ως μοντέλο ΤΝ γενικού σκοπού με συστημικό κίνδυνο, ενώ προηγουμένως είτε δεν ήταν γνωστό είτε ο οικείος πάροχος δεν είχε ενημερώσει σχετικά την Επιτροπή, η Επιτροπή θα πρέπει να έχει το δικαίωμα να το χαρακτηρίσει ως τέτοιο. Ένα σύστημα ειδικών προειδοποιήσεων θα πρέπει να διασφαλίζει ότι η Υπηρεσία ΤΝ ενημερώνεται από την επιστημονική ομάδα σχετικά με μοντέλα ΤΝ γενικού σκοπού που θα πρέπει ενδεχομένως να ταξινομηθούν ως μοντέλα ΤΝ γενικού σκοπού με συστημικό κίνδυνο, επιπλέον των δραστηριοτήτων παρακολούθησης της Υπηρεσίας ΤΝ.
(113)
Ako Komisija sazna da UI model opće namjene ispunjava zahtjeve da ga se klasificira kao UI model opće namjene sa sistemskim rizikom, a prethodno nije bio poznat ili o njemu relevantni dobavljač nije obavijestio Komisiju, Komisija bi trebala biti ovlaštena odrediti ga kao takvoga. Sustav kvalificiranih upozorenja trebao bi osigurati da znanstveno povjerenstvo obavijesti Ured za umjetnu inteligenciju o UI modelima opće namjene koje bi potencijalno trebalo klasificirati kao UI modele opće namjene sa sistemskim rizikom, kao i o aktivnostima praćenja Ureda za umjetnu inteligenciju.
(114)
Οι πάροχοι μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού τα οποία παρουσιάζουν συστημικούς κινδύνους θα πρέπει να υπόκεινται, επιπλέον των υποχρεώσεων που προβλέπονται για τους παρόχους μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού, σε υποχρεώσεις που αποσκοπούν στον εντοπισμό και τον μετριασμό των εν λόγω κινδύνων και στη διασφάλιση κατάλληλου επιπέδου προστασίας της κυβερνοασφάλειας, ανεξάρτητα από το αν το μοντέλο παρέχεται ως αυτοτελές ή ενσωματωμένο σε σύστημα ΤΝ ή σε προϊόν. Για την επίτευξη αυτών των στόχων, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να απαιτεί από τους παρόχους να διενεργούν τις απαραίτητες αξιολογήσεις μοντέλων, ιδίως πριν από την πρώτη διάθεσή τους στην αγορά, μεταξύ άλλων διενεργώντας και τεκμηριώνοντας αντιπαραθετικές δοκιμές μοντέλων, επίσης, κατά περίπτωση, μέσω εσωτερικών ή ανεξάρτητων εξωτερικών δοκιμών. Επιπλέον, οι πάροχοι μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού με συστημικούς κινδύνους θα πρέπει συνεχώς να εκτιμούν και να μετριάζουν τους συστημικούς κινδύνους, μεταξύ άλλων, για παράδειγμα, με τη θέσπιση πολιτικών διαχείρισης κινδύνων, όπως διαδικασίες λογοδοσίας και διακυβέρνησης, την εφαρμογή παρακολούθησης μετά τη διάθεση στην αγορά, τη λήψη κατάλληλων μέτρων καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του μοντέλου και τη συνεργασία με σχετικούς παράγοντες κατά μήκος της αξιακής αλυσίδας της ΤΝ.
(114)
Dobavljači UI modela opće namjene koji predstavljaju sistemske rizike trebali bi, uz obveze predviđene za dobavljače UI modela opće namjene, podlijegati obvezama usmjerenima na utvrđivanje i ublažavanje tih rizika i osiguravanje odgovarajuće razine kibernetičkosigurnosne zaštite, bez obzira na to pružaju li se kao samostalni model ili su ugrađeni u UI sustav ili proizvod. Kako bi se postigli ti ciljevi, ovom bi se Uredbom od dobavljača trebalo zahtijevati da provedu potrebne evaluacije modela, posebno prije njihova prvog stavljanja na tržište, uključujući provođenje i dokumentiranje neprijateljskog testiranja modela, također, prema potrebi, unutarnjim testiranjem ili neovisnim vanjskim testiranjem. Osim toga, dobavljači UI modela opće namjene sa sistemskim rizicima trebali bi kontinuirano procjenjivati i ublažavati sistemske rizike, među ostalim i, primjerice, uspostavom politika upravljanja rizikom, kao što su postupci odgovornosti i upravljanja, provedbom praćenja nakon stavljanja na tržište, poduzimanjem odgovarajućih mjera tijekom cijelog životnog ciklusa modela i suradnjom s relevantnim akterima duž lanca vrijednosti umjetne inteligencije.
(115)
Οι πάροχοι μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού με συστημικούς κινδύνους θα πρέπει να εκτιμούν και να μετριάζουν πιθανούς συστημικούς κινδύνους. Εάν, παρά τις προσπάθειες για τον εντοπισμό και την πρόληψη κινδύνων που σχετίζονται με μοντέλο ΤΝ γενικού σκοπού το οποίο ενδέχεται να ενέχει συστημικούς κινδύνους, η ανάπτυξη ή η χρήση του μοντέλου προκαλέσει σοβαρό περιστατικό, ο πάροχος του μοντέλου ΤΝ γενικού σκοπού θα πρέπει, χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση, να παρακολουθεί το περιστατικό και να αναφέρει σχετικές πληροφορίες και πιθανά διορθωτικά μέτρα στην Επιτροπή και στις εθνικές αρμόδιες αρχές. Επιπλέον, οι πάροχοι θα πρέπει να διασφαλίζουν κατάλληλο επίπεδο προστασίας της κυβερνοασφάλειας για το μοντέλο και την υλική υποδομή του, κατά περίπτωση, καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του μοντέλου. Για την προστασία της κυβερνοασφάλειας που σχετίζεται με συστημικούς κινδύνους οι οποίοι συνδέονται με κακόβουλη χρήση ή επιθέσεις θα πρέπει να λαμβάνονται δεόντως υπόψη η τυχαία διαρροή μοντέλων, η μη επιτρεπόμενη διάθεση, η καταστρατήγηση των μέτρων ασφάλειας και η άμυνα κατά κυβερνοεπιθέσεων, μη εξουσιοδοτημένης πρόσβασης ή κλοπής μοντέλων. Η προστασία αυτή θα μπορούσε να διευκολυνθεί με την εξασφάλιση συντελεστών στάθμισης μοντέλου, αλγορίθμων, εξυπηρετητών και συνόλων δεδομένων, όπως μέσω μέτρων επιχειρησιακής ασφάλειας για την ασφάλεια των πληροφοριών, ειδικών πολιτικών κυβερνοασφάλειας, κατάλληλων τεχνικών και καθιερωμένων λύσεων, καθώς και ελέγχων κυβερνοπρόσβασης και φυσικής πρόσβασης, κατάλληλων για τις σχετικές περιστάσεις και τους εκάστοτε κινδύνους.
(115)
Dobavljači UI modela opće namjene sa sistemskim rizicima trebali bi procijeniti i ublažiti moguće sistemske rizike. Ako, unatoč nastojanjima da se utvrde i spriječe rizici povezani s UI modelom opće namjene koji bi mogao predstavljati sistemske rizike, razvoj ili korištenje modela uzrokuju ozbiljan incident, dobavljač UI modela opće namjene trebao bi bez nepotrebne odgode pratiti incident i izvješćivati Komisiju i nacionalna nadležna tijela o svim relevantnim informacijama i mogućim korektivnim mjerama. Nadalje, dobavljači bi trebali osigurati odgovarajuću razinu kibernetičkosigurnosne zaštite modela i njegove fizičke infrastrukture, prema potrebi, tijekom cijelog životnog ciklusa modela. Kibernetičkosigurnosnom zaštitom koja je povezana sa sistemskim rizicima povezanima sa zlonamjernom upotrebom ili napadima trebalo bi na odgovarajući način uzeti u obzir slučajno curenje iz modela, neovlaštena objavljivanja, zaobilaženje sigurnosnih mjera i obranu od kibernetičkih napada, neovlaštenog pristupa ili krađe modela. Ta bi se zaštita mogla olakšati osiguravanjem težinskih faktora modela, algoritama, poslužitelja i skupova podataka, primjerice mjerama operativne sigurnosti za informacijsku sigurnost, posebnim kibernetičkosigurnosnim politikama, odgovarajućim tehničkim i utvrđenim rješenjima te kontrolama kibernetičkog i fizičkog pristupa, koji su primjereni relevantnim okolnostima i uključenim rizicima.
(116)
Η Υπηρεσία ΤΝ θα πρέπει να ενθαρρύνει και να διευκολύνει την κατάρτιση, την επανεξέταση και την προσαρμογή κωδίκων πρακτικής, λαμβάνοντας υπόψη τις διεθνείς προσεγγίσεις. Θα μπορούσαν να κληθούν να συμμετάσχουν όλοι οι πάροχοι μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού. Για να διασφαλιστεί ότι οι κώδικες πρακτικής αποτυπώνουν την εξέλιξη της τεχνολογίας και λαμβάνουν δεόντως υπόψη ένα ευρύ σύνολο προοπτικών, η Υπηρεσία ΤΝ θα πρέπει να συνεργάζεται με τις σχετικές εθνικές αρμόδιες αρχές και θα μπορούσε, κατά περίπτωση, να διαβουλεύεται με οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και άλλους σχετικούς συμφεροντούχους και εμπειρογνώμονες, συμπεριλαμβανομένης της επιστημονικής ομάδας, για την κατάρτιση τέτοιων κωδίκων. Οι κώδικες πρακτικής θα πρέπει να καλύπτουν τις υποχρεώσεις των παρόχων μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού και μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού που παρουσιάζουν συστημικούς κινδύνους. Επιπλέον, όσον αφορά τους συστημικούς κινδύνους, οι κώδικες πρακτικής θα πρέπει να συμβάλουν στην καθιέρωση ταξινομίας κινδύνου για το είδος και τη φύση των συστημικών κινδύνων σε επίπεδο Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων των πηγών τους. Οι κώδικες πρακτικής θα πρέπει επίσης να επικεντρώνονται σε συγκεκριμένα μέτρα εκτίμησης κινδύνου και μετριασμού.
(116)
Ured za umjetnu inteligenciju trebao bi poticati i olakšati izradu, preispitivanje i prilagodbu kodeksâ prakse, uzimajući u obzir međunarodne pristupe. Svi dobavljači UI modela opće namjene mogli bi biti pozvani na sudjelovanje. Kako bi se osiguralo da se kodeksima prakse odražavaju najnovija dostignuća i na odgovarajući način uzimaju u obzir različite perspektive, Ured za umjetnu inteligenciju trebao bi surađivati s relevantnim nacionalnim nadležnim tijelima te bi se, prema potrebi, mogao savjetovati s organizacijama civilnog društva i drugim relevantnim dionicima i stručnjacima, uključujući znanstveno povjerenstvo, radi izrade takvih kodeksa. Kodeksi prakse trebali bi obuhvaćati obveze dobavljača UI modela opće namjene i UI modela opće namjene koji predstavljaju sistemske rizike. Osim toga, kad je riječ o sistemskim rizicima, kodeksi prakse trebali bi pomoći u uspostavi taksonomije vrste i prirode sistemskih rizika na razini Unije, uključujući njihove izvore. Kodeksi prakse trebali bi biti usmjereni i na posebne mjere procjene i ublažavanja rizika.
(117)
Οι κώδικες πρακτικής θα πρέπει να αποτελούν κεντρικό εργαλείο για την ορθή συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό για τους παρόχους μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού. Οι πάροχοι θα πρέπει να μπορούν να βασίζονται σε κώδικες πρακτικής για να αποδεικνύουν τη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις. Με εκτελεστικές πράξεις, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίζει να εγκρίνει κώδικα πρακτικής και να του προσδίδει γενική ισχύ εντός της Ένωσης ή, εναλλακτικά, να θεσπίζει κοινούς κανόνες για την εφαρμογή των σχετικών υποχρεώσεων, εάν, κατά την έναρξη εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, ένας κώδικας πρακτικής δεν μπορεί να οριστικοποιηθεί ή κρίνεται ακατάλληλος από την Υπηρεσία ΤΝ. Μόλις εναρμονισμένο πρότυπο δημοσιευθεί και αξιολογηθεί ως κατάλληλο για την κάλυψη των σχετικών υποχρεώσεων από την Υπηρεσία ΤΝ, η συμμόρφωση με ευρωπαϊκό εναρμονισμένο πρότυπο θα πρέπει να εξασφαλίζει στους παρόχους τεκμήριο συμμόρφωσης. Οι πάροχοι μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού θα πρέπει επίσης να είναι σε θέση να αποδεικνύουν τη συμμόρφωση με τη χρήση εναλλακτικών κατάλληλων μέσων, εάν δεν υπάρχουν κώδικες πρακτικής ή εναρμονισμένα πρότυπα ή όταν οι πάροχοι επιλέγουν να μη βασιστούν σε αυτά.
(117)
Kodeksi prakse trebali bi biti središnji alat za pravilno ispunjavanje obveza predviđenih na temelju ove Uredbe za dobavljače UI modela opće namjene. Dobavljači bi se trebali moći osloniti na kodekse prakse kako bi dokazali ispunjavanje obveza. Komisija provedbenim aktima može odlučiti odobriti kodeks prakse i učiniti ga općenito valjanim u Uniji ili, alternativno, utvrditi zajednička pravila za provedbu relevantnih obveza ako do početka primjene ove Uredbe kodeks prakse ne može biti dovršen ili ga Ured za umjetnu inteligenciju ne smatra adekvatnim. Nakon što se usklađena norma objavi i Ured za umjetnu inteligenciju ocijeni je prikladnom za obuhvaćanje relevantnih obveza, ispunjavanje europske usklađene norme dobavljačima bi trebalo omogućiti pretpostavku sukladnosti. Nadalje, dobavljači UI modela opće namjene trebali bi moći dokazati ispunjavanje obveza s pomoću alternativnih odgovarajućih sredstava ako kodeksi prakse ili usklađene norme nisu dostupni ili ako odluče da se neće oslanjati na njih.
(118)
Ο παρών κανονισμός ρυθμίζει τα συστήματα ΤΝ και τα μοντέλα ΤΝ επιβάλλοντας ορισμένες απαιτήσεις και υποχρεώσεις στους σχετικούς παράγοντες της αγοράς που τα διαθέτουν στην αγορά, τα θέτουν σε λειτουργία ή τα χρησιμοποιούν στην Ένωση, συμπληρώνοντας έτσι τις υποχρεώσεις των παρόχων ενδιάμεσων υπηρεσιών που ενσωματώνουν τέτοια συστήματα ή μοντέλα στις υπηρεσίες τους οι οποίες ρυθμίζονται από τον κανονισμό (ΕΕ) 2022/2065. Στον βαθμό που τα εν λόγω συστήματα ή μοντέλα είναι ενσωματωμένα σε χαρακτηρισμένες πολύ μεγάλες επιγραμμικές πλατφόρμες ή πολύ μεγάλες επιγραμμικές μηχανές αναζήτησης, υπόκεινται στο πλαίσιο διαχείρισης κινδύνων που προβλέπεται στον κανονισμό (ΕΕ) 2022/2065. Κατά συνέπεια, οι αντίστοιχες υποχρεώσεις του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να τεκμαίρεται ότι πληρούνται, εκτός εάν προκύψουν σημαντικοί συστημικοί κίνδυνοι που δεν καλύπτονται από τον κανονισμό (ΕΕ) 2022/2065 και εντοπίζονται σε τέτοια μοντέλα. Στο πλαίσιο αυτό, οι πάροχοι πολύ μεγάλων επιγραμμικών πλατφορμών και πολύ μεγάλων επιγραμμικών μηχανών αναζήτησης υποχρεούνται να προβαίνουν σε εκτίμηση δυνητικών συστημικών κινδύνων που απορρέουν από τον σχεδιασμό, τη λειτουργία και τη χρήση των υπηρεσιών τους, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο ο σχεδιασμός αλγοριθμικών συστημάτων που χρησιμοποιούνται στην υπηρεσία ενδέχεται να συμβάλει σε τέτοιους κινδύνους, καθώς και των συστημικών κινδύνων που απορρέουν από δυνητικές κακές χρήσεις. Οι πάροχοι αυτοί υποχρεούνται επίσης να λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα μετριασμού με σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων.
(118)
Ovom se Uredbom reguliraju UI sustavi i modeli uvođenjem određenih zahtjeva i obveza za relevantne aktere na tržištu koji ih stavljaju na tržište ili u upotrebu ili ih upotrebljavaju u Uniji, čime se dopunjuju obveze pružatelja usluga posredovanja koji takve sustave ili modele ugrađuju u svoje usluge regulirane Uredbom (EU) 2022/2065. U mjeri u kojoj su takvi sustavi ili modeli ugrađeni u određene vrlo velike internetske platforme ili vrlo velike internetske tražilice, na njih se primjenjuje okvir za upravljanje rizicima predviđen u Uredbi (EU) 2022/2065. Stoga bi trebalo pretpostaviti da su odgovarajuće obveze iz ove Uredbe ispunjene, osim ako se u takvim modelima pojave znatni sistemski rizici koji nisu obuhvaćeni Uredbom (EU) 2022/2065. Unutar tog okvira pružatelji vrlo velikih internetskih platformi i vrlo velikih internetskih tražilica obvezni su procijeniti potencijalne sistemske rizike koji proizlaze iz dizajna, funkcioniranja i korištenja njihovih usluga, uključujući način na koji dizajn algoritamskih sustava koji se upotrebljavaju u usluzi može doprinijeti takvim rizicima, kao i sistemske rizike koji proizlaze iz mogućih pogrešnih upotreba. Ti su pružatelji također obvezni poduzeti odgovarajuće mjere za ublažavanje rizika za temeljna prava.
(119)
Λαμβάνοντας υπόψη τον ταχύ ρυθμό της καινοτομίας και την τεχνολογική εξέλιξη των ψηφιακών υπηρεσιών που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής διάφορων πράξεων του ενωσιακού δικαίου, έχοντας ιδίως κατά νου τη χρήση και την αντίληψη των αποδεκτών τους, τα συστήματα ΤΝ που υπόκεινται στον παρόντα κανονισμό μπορούν να παρέχονται ως ενδιάμεσες υπηρεσίες ή μέρη αυτών κατά την έννοια του κανονισμού (ΕΕ) 2022/2065, ο οποίος θα πρέπει να ερμηνεύεται με τεχνολογικά ουδέτερο τρόπο. Για παράδειγμα, τα συστήματα ΤΝ μπορούν να χρησιμοποιούνται για την παροχή επιγραμμικών μηχανών αναζήτησης, ιδίως στον βαθμό που ένα σύστημα ΤΝ όπως ένα επιγραμμικό διαλογικό ρομπότ πραγματοποιεί αναζητήσεις, κατ’ αρχήν, σε όλους τους ιστοτόπους, στη συνέχεια ενσωματώνει τα αποτελέσματα στις υφιστάμενες γνώσεις του και χρησιμοποιεί τις επικαιροποιημένες γνώσεις για να παράγει ενιαία στοιχεία εξόδου που συνδυάζουν διαφορετικές πηγές πληροφοριών.
(119)
S obzirom na brz tempo inovacija i tehnološki razvoj digitalnih usluga u području primjene različitih instrumenata prava Unije, posebno imajući na umu upotrebu i percepciju njihovih primatelja, UI sustavi koji podliježu ovoj Uredbi mogu se pružati kao usluge posredovanja ili njihovi dijelovi u smislu Uredbe (EU) 2022/2065, koje bi trebalo tumačiti na tehnološki neutralan način. Na primjer, UI sustavi mogu se upotrebljavati za pružanje internetskih tražilica, posebno u mjeri u kojoj UI sustav, kao što je internetski chatbot, u načelu pretražuje sve internetske stranice, zatim uključuje rezultate u svoje postojeće znanje i upotrebljava nadopunjeno znanje kako bi generirao jedan izlazni rezultat koji objedinjuje različite izvore informacija.
(120)
Εξάλλου, οι υποχρεώσεις που επιβάλλονται στους παρόχους και τους φορείς εφαρμογής ορισμένων συστημάτων ΤΝ στον παρόντα κανονισμό προκειμένου να μπορεί να ανιχνεύεται και να αποκαλύπτεται ότι τα στοιχεία εξόδου των εν λόγω συστημάτων έχουν παραχθεί ή υποστεί χειρισμό τεχνητά είναι ιδιαίτερα σημαντικές για τη διευκόλυνση της αποτελεσματικής εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) 2022/2065. Αυτό ισχύει ιδίως όσον αφορά τις υποχρεώσεις των παρόχων πολύ μεγάλων επιγραμμικών πλατφορμών ή πολύ μεγάλων επιγραμμικών μηχανών αναζήτησης να εντοπίζουν και να μετριάζουν τους συστημικούς κινδύνους που ενδέχεται να προκύψουν από τη διάδοση περιεχομένου που έχει παραχθεί ή υποστεί χειρισμό τεχνητά, ειδικότερα δε τον κίνδυνο πραγματικών ή προβλέψιμων αρνητικών επιπτώσεων στις δημοκρατικές διαδικασίες, τον πολιτικό διάλογο και τις εκλογικές διαδικασίες, μεταξύ άλλων μέσω παραπληροφόρησης.
(120)
Nadalje, obveze propisane u ovoj Uredbi za dobavljače i za subjekte koji uvode određene UI sustave kako bi se omogućilo prepoznavanje i otkrivanje umjetno stvorenih ili manipuliranih izlaznih rezultata tih sustava posebno su relevantne za olakšavanje djelotvorne provedbe Uredbe (EU) 2022/2065. To se posebno odnosi na obveze pružatelja vrlo velikih internetskih platformi ili vrlo velikih internetskih tražilica da utvrde i ublaže sistemske rizike koji mogu proizaći iz širenja umjetno stvorenog ili manipuliranog sadržaja, posebno rizik od stvarnih ili predvidljivih negativnih učinaka na demokratske procese, građanski diskurs i izborne procese, među ostalim dezinformiranjem.
(121)
Η τυποποίηση θα πρέπει να διαδραματίσει βασικό ρόλο στην παροχή τεχνικών λύσεων στους παρόχους για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τον παρόντα κανονισμό, σύμφωνα με την εξέλιξη της τεχνολογίας, με σκοπό την προώθηση της καινοτομίας καθώς και της ανταγωνιστικότητας και της ανάπτυξης στην ενιαία αγορά. Η συμμόρφωση με τα εναρμονισμένα πρότυπα, όπως ορίζονται στο άρθρο 2 σημείο 1 στοιχείο γ) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1025/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (41), τα οποία, υπό κανονικές συνθήκες, αναμένεται να ανταποκρίνονται στην εξέλιξη της τεχνολογίας, θα πρέπει να αποτελεί μέσο απόδειξης της συμμόρφωσης των παρόχων με τις απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού. Θα πρέπει συνεπώς να ενθαρρυνθεί η ισόρροπη εκπροσώπηση των συμφερόντων με τη συμμετοχή όλων των σχετικών συμφεροντούχων στην ανάπτυξη προτύπων, ιδίως των ΜΜΕ, των ενώσεων καταναλωτών και των περιβαλλοντικών και κοινωνικών συμφεροντούχων σύμφωνα με τα άρθρα 5 και 6 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1025/2012. Προκειμένου να διευκολυνθεί η συμμόρφωση, τα αιτήματα τυποποίησης θα πρέπει να εκδίδονται από την Επιτροπή χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση. Κατά την προετοιμασία του αιτήματος τυποποίησης, η Επιτροπή θα πρέπει να συμβουλεύεται το συμβουλευτικό φόρουμ και το Συμβούλιο Τεχνητής Νοημοσύνης, προκειμένου να συλλέξει σχετική εμπειρογνωσία. Ωστόσο, ελλείψει σχετικών παραπομπών σε εναρμονισμένα πρότυπα, η Επιτροπή θα πρέπει να είναι σε θέση να θεσπίζει, μέσω εκτελεστικών πράξεων και κατόπιν διαβούλευσης με το συμβουλευτικό φόρουμ, κοινές προδιαγραφές για ορισμένες απαιτήσεις δυνάμει του παρόντος κανονισμού. Η κοινή προδιαγραφή θα πρέπει να αποτελεί κατ’ εξαίρεση εφεδρική λύση για να διευκολύνεται η υποχρέωση του παρόχου να συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού, όταν το αίτημα τυποποίησης δεν έχει γίνει δεκτό από κανέναν από τους ευρωπαϊκούς οργανισμούς τυποποίησης ή όταν τα σχετικά εναρμονισμένα πρότυπα δεν ανταποκρίνονται επαρκώς σε ανησυχίες σχετικές με τα θεμελιώδη δικαιώματα ή όταν τα εναρμονισμένα πρότυπα δεν συμμορφώνονται με το αίτημα ή όταν καθυστερεί η έγκριση κατάλληλου εναρμονισμένου προτύπου. Όταν η καθυστέρηση της έγκρισης εναρμονισμένου προτύπου οφείλεται στην τεχνική πολυπλοκότητα του εν λόγω προτύπου, η Επιτροπή θα πρέπει να το λάβει υπόψη πριν εξετάσει το ενδεχόμενο θέσπισης κοινών προδιαγραφών. Κατά την ανάπτυξη κοινών προδιαγραφών, η Επιτροπή παροτρύνεται να συνεργάζεται με διεθνείς εταίρους και διεθνείς οργανισμούς τυποποίησης.
(121)
Normizacija bi trebala imati ključnu ulogu u pružanju tehničkih rješenja dobavljačima kako bi se osigurala usklađenost s ovom Uredbom, u skladu s najnovijim dostignućima, kako bi se promicale inovacije te konkurentnost i rast na jedinstvenom tržištu. Poštovanje usklađenih normi kako su definirane u članku 2. točki 1. podtočki (c) Uredbe (EU) br. 1025/2012 Europskog parlamenta i Vijeća (41), za koje se obično očekuje da odražavaju najnovija dostignuća, trebalo bi biti sredstvo kojim će dobavljači dokazivati sukladnost sa zahtjevima ove Uredbe. Stoga bi u skladu s člancima 5. i 6. Uredbe (EU) br. 1025/2012 trebalo poticati uravnoteženu zastupljenost interesa koja uključuje sve relevantne dionike u razvoju normi, posebno MSP-ove, organizacije potrošača te dionike u području okoliša i socijalne dionike. Kako bi se olakšala sukladnost, Komisija bi trebala izdati zahtjeve za normizaciju bez nepotrebne odgode. Pri izradi zahtjeva za normizaciju Komisija bi se trebala savjetovati sa savjetodavnim forumom i Vijećem za umjetnu inteligenciju kako bi obuhvatila relevantno stručno znanje. Međutim, u nedostatku relevantnih upućivanja na usklađene norme, Komisija bi trebala moći provedbenim aktima i nakon savjetovanja sa savjetodavnim forumom utvrditi zajedničke specifikacije za određene zahtjeve na temelju ove Uredbe. Zajednička specifikacija trebala bi biti iznimno zamjensko rješenje kako bi se dobavljaču olakšalo ispunjavanje zahtjeva iz ove Uredbe kada nijedna europska organizacija za normizaciju nije prihvatila zahtjev za normizaciju ili kada se relevantnim usklađenim normama u nedovoljnoj mjeri rješavaju problemi u području temeljnih prava ili kada usklađene norme nisu u skladu sa zahtjevom ili kada dođe do kašnjenja u donošenju odgovarajuće usklađene norme. Ako je takvo kašnjenje u donošenju usklađene norme posljedica tehničke složenosti te norme, Komisija bi to trebala razmotriti prije razmatranja utvrđivanja zajedničkih specifikacija. Pri izradi zajedničkih specifikacija Komisiju se potiče na suradnju s međunarodnim partnerima i međunarodnim tijelima za normizaciju.
(122)
Ενδείκνυται, με την επιφύλαξη της χρήσης εναρμονισμένων προτύπων και κοινών προδιαγραφών, οι πάροχοι συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου που έχει εκπαιδευτεί και δοκιμαστεί σε δεδομένα που αποτυπώνουν το συγκεκριμένο γεωγραφικό, συμπεριφορικό, συγκυριακό ή λειτουργικό πλαίσιο εντός του οποίου προορίζεται να χρησιμοποιηθεί το σύστημα ΤΝ να τεκμαίρεται ότι συμμορφώνονται με το σχετικό μέτρο που προβλέπεται στην απαίτηση για τη διακυβέρνηση των δεδομένων που ορίζεται στον παρόντα κανονισμό. Με την επιφύλαξη των απαιτήσεων στιβαρότητας και ακρίβειας που ορίζονται στον παρόντα κανονισμό, σύμφωνα με το άρθρο 54 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ) 2019/881, τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου που έχουν πιστοποιηθεί ή για τα οποία έχει εκδοθεί δήλωση συμμόρφωσης στο πλαίσιο συστήματος πιστοποίησης κυβερνοασφάλειας κατά τα προβλεπόμενα στον εν λόγω κανονισμό και των οποίων τα στοιχεία αναφοράς έχουν δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να τεκμαίρεται ότι συμμορφώνονται με την απαίτηση κυβερνοασφάλειας του παρόντος κανονισμού, εφόσον το πιστοποιητικό κυβερνοασφάλειας ή η δήλωση συμμόρφωσης ή μέρη αυτών καλύπτουν την απαίτηση κυβερνοασφάλειας του παρόντος κανονισμού, χωρίς να θίγεται ο προαιρετικός χαρακτήρας του συστήματος πιστοποίησης κυβερνοασφάλειας.
(122)
Ne dovodeći u pitanje upotrebu usklađenih normi i zajedničkih specifikacija, primjereno je da se za dobavljače visokorizičnog UI sustava koji je treniran i testiran na podacima koji odražavaju specifično zemljopisno, bihevioralno, kontekstualno ili funkcionalno okružje u kojem se UI sustav namjerava upotrebljavati smatra da su sukladni s relevantnom mjerom predviđenom u zahtjevu u pogledu upravljanja podacima utvrđenom u ovoj Uredbi. Ne dovodeći u pitanje zahtjeve koji se odnose na otpornost i točnost utvrđene u ovoj Uredbi, u skladu s člankom 54. stavkom 3. Uredbe (EU) 2019/881, za visokorizične UI sustave koji su certificirani ili za koje je izdana izjava o sukladnosti u okviru programa kibernetičke sigurnosti na temelju te uredbe i na koje su objavljena upućivanja u Službenom listu Europske unije trebalo bi pretpostaviti da ispunjavaju kibernetičkosigurnosne zahtjeve iz ove Uredbe u mjeri u kojoj certifikat o kibernetičkoj sigurnosti ili izjava o sukladnosti ili njihovi dijelovi obuhvaćaju kibernetičkosigurnosne zahtjeve iz ove Uredbe. Time se i dalje ne dovodi u pitanje dobrovoljna priroda tog programa kibernetičke sigurnosti.
(123)
Προκειμένου να διασφαλιστεί υψηλό επίπεδο αξιοπιστίας των συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου, τα συστήματα αυτά θα πρέπει να υπόκεινται σε αξιολόγηση της συμμόρφωσης πριν από τη διάθεσή τους στην αγορά ή τη θέση τους σε λειτουργία.
(123)
Kako bi se osigurala visoka razina pouzdanosti visokorizičnih UI sustava, ti bi sustavi trebali podlijegati ocjenjivanju sukladnosti prije njihova stavljanja na tržište ili u upotrebu.
(124)
Προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η επιβάρυνση των φορέων εκμετάλλευσης και να αποφευχθεί κάθε πιθανή επικάλυψη, όσον αφορά τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου που σχετίζονται με προϊόντα τα οποία καλύπτονται από την υφιστάμενη ενωσιακή νομοθεσία εναρμόνισης βάσει του νέου νομοθετικού πλαισίου, ενδείκνυται η συμμόρφωση των εν λόγω συστημάτων ΤΝ με τις απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού να αξιολογείται στο πλαίσιο της αξιολόγησης της συμμόρφωσης που ήδη προβλέπεται στο εν λόγω δίκαιο. Συνεπώς, η δυνατότητα εφαρμογής των απαιτήσεων του παρόντος κανονισμού δεν θα πρέπει να επηρεάζει την ειδική λογική, τη μεθοδολογία ή τη γενική δομή της αξιολόγησης της συμμόρφωσης δυνάμει της σχετικής ενωσιακής νομοθεσίας εναρμόνισης.
(124)
Kako bi se opterećenje za operatere svelo na najmanju moguću mjeru i izbjeglo moguće udvostručavanje, za visokorizične UI sustave povezane s proizvodima koji su obuhvaćeni postojećim zakonodavstvom Unije o usklađivanju na temelju novog zakonodavnog okvira, usklađenost tih UI sustava sa zahtjevima ove Uredbe trebala bi se ocjenjivati u okviru ocjenjivanja sukladnosti koje je već predviđeno u tom pravu. Primjenjivost zahtjevâ ove Uredbe stoga ne bi trebala utjecati na specifičnu logiku, metodologiju ili opću strukturu ocjenjivanja sukladnosti na temelju relevantnog zakonodavstva Unije o usklađivanju.
(125)
Λόγω της πολυπλοκότητας των συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου και των κινδύνων που συνδέονται με αυτά, είναι σημαντικό να αναπτυχθεί κατάλληλη διαδικασία αξιολόγησης της συμμόρφωσης για συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου με τη συμμετοχή κοινοποιημένων οργανισμών, η οποία καλείται αξιολόγηση της συμμόρφωσης από τρίτο μέρος. Ωστόσο, λόγω της υφιστάμενης πείρας των επαγγελματιών φορέων πιστοποίησης πριν από τη διάθεση στην αγορά στον τομέα της ασφάλειας των προϊόντων, καθώς και της διαφορετικής φύσης των σχετικών κινδύνων, ενδείκνυται να περιοριστεί, τουλάχιστον κατά την αρχική φάση εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, το πεδίο εφαρμογής της αξιολόγησης της συμμόρφωσης από τρίτο μέρος όσον αφορά τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου εκτός εκείνων που σχετίζονται με τα προϊόντα. Συνεπώς, η αξιολόγηση της συμμόρφωσης τέτοιων συστημάτων θα πρέπει να διενεργείται κατά γενικό κανόνα από τον πάροχο με δική του ευθύνη, με μόνη εξαίρεση τα συστήματα ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για βιομετρικά στοιχεία.
(125)
S obzirom na složenost visokorizičnih UI sustava i s njima povezane rizike, važno je razviti odgovarajući sustav postupka ocjenjivanja sukladnosti visokorizičnih UI sustava koji uključuje prijavljena tijela, tzv. ocjenjivanje sukladnosti koje provodi treća strana. Međutim, s obzirom na trenutačno iskustvo profesionalnih certifikatora proizvoda prije stavljanja na tržište u području sigurnosti proizvoda i različitu prirodu uključenih rizika, primjereno je, barem u početnoj fazi primjene ove Uredbe, ograničiti područje primjene ocjenjivanja sukladnosti visokorizičnih UI sustava koje provodi treća strana, osim za one sustave koji su povezani s proizvodima. Stoga bi ocjenjivanje sukladnosti takvih sustava u pravilu trebao provoditi dobavljač na vlastitu odgovornost, uz jedinu iznimku UI sustava namijenjenih za biometriju.
(126)
Για τη διενέργεια αξιολογήσεων της συμμόρφωσης από τρίτο μέρος όταν αυτό απαιτείται, θα πρέπει να κοινοποιούνται από τις εθνικές αρμόδιες αρχές κοινοποιημένοι οργανισμοί βάσει του παρόντος κανονισμού, υπό την προϋπόθεση ότι συμμορφώνονται με ένα σύνολο απαιτήσεων, ιδίως όσον αφορά την ανεξαρτησία, την επάρκεια, την απουσία συγκρούσεων συμφερόντων και τις δέουσες απαιτήσεις περί κυβερνοασφάλειας. Η κοινοποίηση των εν λόγω οργανισμών θα πρέπει να αποστέλλεται από τις εθνικές αρμόδιες αρχές στην Επιτροπή και στα άλλα κράτη μέλη μέσω του ηλεκτρονικού μέσου κοινοποίησης που έχει δημιουργήσει και διαχειρίζεται η Επιτροπή δυνάμει του παραρτήματος Ι άρθρο R23 της απόφασης αριθ. 768/2008/ΕΚ.
(126)
Za ocjenjivanje sukladnosti koje provodi treća strana kada je to potrebno, nacionalna nadležna tijela trebala bi na temelju ove Uredbe prijavljivati prijavljena tijela, pod uvjetom da ispunjavaju niz zahtjeva, ponajprije u pogledu neovisnosti, kompetentnosti, nepostojanja sukoba interesa i odgovarajućih kibernetičkosigurnosnih zahtjeva. Nacionalna nadležna tijela trebala bi Komisiji i drugim državama članicama slati obavijesti o prijavljivanju tih tijela pomoću alata za elektroničko prijavljivanje koji je razvila i kojim upravlja Komisija u skladu s člankom R23. Priloga I. Odluci br. 768/2008/EZ.
(127)
Σε ευθυγράμμιση με τις δεσμεύσεις της Ένωσης στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου για τα τεχνικά εμπόδια στο εμπόριο, είναι σκόπιμο να διευκολυνθεί η αμοιβαία αναγνώριση των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης της συμμόρφωσης που παράγονται από αρμόδιους οργανισμούς αξιολόγησης της συμμόρφωσης, ανεξαρτήτως από την επικράτεια στην οποία είναι εγκατεστημένοι, υπό την προϋπόθεση ότι οι οργανισμοί αξιολόγησης της συμμόρφωσης που έχουν συσταθεί δυνάμει του δικαίου τρίτης χώρας πληρούν τις εφαρμοστέες απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού και η Ένωση έχει συνάψει σχετική συμφωνία. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή θα πρέπει να διερευνήσει ενεργά πιθανές διεθνείς πράξεις για τον σκοπό αυτόν και ιδίως να επιδιώξει τη σύναψη συμφωνιών αμοιβαίας αναγνώρισης με τρίτες χώρες.
(127)
U skladu s obvezama Unije na temelju Sporazuma Svjetske trgovinske organizacije o tehničkim preprekama u trgovini primjereno je olakšati uzajamno prihvaćanje rezultata ocjenjivanja sukladnosti koje su proizvela nadležna tijela za ocjenjivanje sukladnosti, bez obzira na to na kojem području imaju poslovni nastan, pod uvjetom da ta tijela za ocjenjivanje sukladnosti osnovana na temelju prava treće zemlje ispunjavaju primjenjive zahtjeve ove Uredbe i da je Unija sklopila odgovarajući sporazum. U tom kontekstu Komisija bi trebala aktivno istražiti moguće međunarodne instrumente u tu svrhu, a posebno nastojati sklopiti sporazume o uzajamnom priznavanju s trećim zemljama.
(128)
Σε ευθυγράμμιση με την κοινώς καθιερωμένη έννοια της ουσιαστικής τροποποίησης για τα προϊόντα που ρυθμίζονται από την ενωσιακή νομοθεσία εναρμόνισης, όταν επέρχεται αλλαγή η οποία ενδέχεται να επηρεάσει τη συμμόρφωση ενός συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου με τον παρόντα κανονισμό (π.χ. αλλαγή λειτουργικού συστήματος ή αρχιτεκτονικής λογισμικού) ή όταν αλλάζει ο επιδιωκόμενος σκοπός του συστήματος, ενδείκνυται το εν λόγω σύστημα ΤΝ να θεωρείται νέο σύστημα ΤΝ το οποίο θα πρέπει να υποβληθεί σε νέα αξιολόγηση της συμμόρφωσης. Ωστόσο, αλλαγές στον αλγόριθμο και στις επιδόσεις των συστημάτων ΤΝ που συνεχίζουν να «μαθαίνουν» μετά τη διάθεσή τους στην αγορά ή τη θέση τους σε λειτουργία, δηλαδή να προσαρμόζουν αυτόματα τον τρόπο εκτέλεσης των λειτουργιών, δεν θα πρέπει να συνιστούν ουσιαστική τροποποίηση, υπό την προϋπόθεση ότι οι εν λόγω αλλαγές έχουν προκαθοριστεί από τον πάροχο και έχουν αξιολογηθεί κατά τον χρόνο της αξιολόγησης της συμμόρφωσης.
(128)
U skladu sa zajednički utvrđenim pojmom znatne izmjene za proizvode regulirane zakonodavstvom Unije o usklađivanju primjereno je da se svaki put kad dođe do promjene koja može utjecati na usklađenost visokorizičnog UI sustava s ovom Uredbom (npr. promjena operativnog sustava ili softverske arhitekture) ili kad se promijeni namjena sustava, taj UI sustav smatra novim UI sustavom koji bi trebao proći novo ocjenjivanje sukladnosti. Međutim, promjene algoritma i učinkovitosti UI sustava koji nakon stavljanja na tržište ili u upotrebu nastavljaju „učiti”, odnosno automatski prilagođavati način izvršavanja funkcija, ne bi trebale predstavljati znatnu izmjenu, pod uvjetom da je te promjene unaprijed odredio dobavljač i da su ocijenjene u trenutku ocjenjivanja sukladnosti.
(129)
Τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου θα πρέπει να φέρουν τη σήμανση CE, ώστε να δηλώνεται η συμμόρφωσή τους με τον παρόντα κανονισμό και να μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα εντός της εσωτερικής αγοράς. Για τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου που είναι ενσωματωμένα σε προϊόν, θα πρέπει να τοποθετείται υλική σήμανση CE, η οποία μπορεί να συμπληρώνεται από ψηφιακή σήμανση CE. Για τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου που παρέχονται μόνο ψηφιακά, θα πρέπει να χρησιμοποιείται ψηφιακή σήμανση CE. Τα κράτη μέλη δεν θα πρέπει να δημιουργούν αδικαιολόγητα εμπόδια στη διάθεση στην αγορά ή στη θέση σε λειτουργία των συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου που συμμορφώνονται με τις οριζόμενες στον παρόντα κανονισμό απαιτήσεις και φέρουν τη σήμανση CE.
(129)
Visokorizični UI sustavi trebali bi nositi oznaku CE koja upućuje na njihovu sukladnost s ovom Uredbom kako bi se mogli slobodno kretati na unutarnjem tržištu. Kad je riječ o visokorizičnim UI sustavima ugrađenima u proizvod, fizička oznaka CE trebala bi biti pričvršćena na njih te se može dopuniti digitalnom oznakom CE. Za visokorizične UI sustave koji se pružaju samo digitalno trebalo bi upotrebljavati digitalnu oznaku CE. Države članice ne bi trebale stvarati neopravdane zapreke stavljanju na tržište ili u upotrebu visokorizičnih UI sustava koji ispunjavaju zahtjeve utvrđene u ovoj Uredbi i nose oznaku CE.
(130)
Υπό ορισμένες προϋποθέσεις, η ταχεία διαθεσιμότητα καινοτόμων τεχνολογιών μπορεί να έχει κρίσιμη σημασία για την υγεία και την ασφάλεια των προσώπων, για την προστασία του περιβάλλοντος και την κλιματική αλλαγή και για την κοινωνία στο σύνολό της. Συνεπώς, είναι σκόπιμο, για εξαιρετικούς λόγους δημόσιας ασφάλειας ή προστασίας της ζωής και της υγείας φυσικών προσώπων, προστασίας του περιβάλλοντος και προστασίας βασικών στοιχείων ενεργητικού της βιομηχανίας και των υποδομών, οι αρχές εποπτείας της αγοράς να μπορούν να επιτρέπουν τη διάθεση στην αγορά ή τη θέση σε λειτουργία συστημάτων ΤΝ που δεν έχουν υποβληθεί σε αξιολόγηση της συμμόρφωσης. Σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, όπως προβλέπεται στον παρόντα κανονισμό, οι αρχές επιβολής του νόμου ή οι αρχές πολιτικής προστασίας μπορούν να θέσουν σε λειτουργία ένα συγκεκριμένο σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου χωρίς την άδεια της αρχής εποπτείας της αγοράς, υπό την προϋπόθεση ότι η εν λόγω άδεια ζητείται κατά τη διάρκεια της χρήσης ή μετά τη χρήση χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση.
(130)
Po određenim uvjetima brza dostupnost inovativnih tehnologija može biti ključna za zdravlje i sigurnost osoba, zaštitu okoliša i klimatske promjene te za društvo u cjelini. Stoga je primjereno da bi zbog iznimnih razloga povezanih s javnom sigurnošću ili zaštitom života i zdravlja fizičkih osoba, zaštitom okoliša i ključne industrijske i infrastrukturne imovine, tijela za nadzor tržišta mogla odobriti stavljanje na tržište ili u upotrebu UI sustava za koje nije proveden postupak ocjenjivanja sukladnosti. U propisno opravdanim situacijama, kako je predviđeno u ovoj Uredbi, tijela kaznenog progona ili tijela civilne zaštite mogu staviti u upotrebu određeni visokorizični UI sustav bez odobrenja tijela za nadzor tržišta, pod uvjetom da se takvo odobrenje zatraži tijekom ili nakon korištenja bez nepotrebne odgode.
(131)
Για να διευκολυνθεί το έργο της Επιτροπής και των κρατών μελών στον τομέα της ΤΝ και για να αυξηθεί η διαφάνεια έναντι του κοινού, οι πάροχοι συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου εκτός αυτών που σχετίζονται με προϊόντα τα οποία εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της σχετικής υφιστάμενης ενωσιακής νομοθεσίας εναρμόνισης, καθώς και οι πάροχοι που θεωρούν ότι ένα σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου που απαριθμείται στις περιπτώσεις χρήσης υψηλού κινδύνου σε παράρτημα του παρόντος κανονισμού δεν είναι υψηλού κινδύνου βάσει παρέκκλισης, θα πρέπει να υποχρεούνται να εγγράφονται και να καταχωρίζουν πληροφορίες σχετικά με το οικείο σύστημα ΤΝ σε βάση δεδομένων της ΕΕ, την οποία θα δημιουργήσει και θα διαχειρίζεται η Επιτροπή. Πριν από τη χρήση ενός συστήματος ΤΝ που απαριθμείται στις περιπτώσεις χρήσης υψηλού κινδύνου σε παράρτημα του παρόντος κανονισμού, οι φορείς εφαρμογής συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου που είναι δημόσιες αρχές, οργανισμοί ή φορείς θα πρέπει να εγγράφονται στην εν λόγω βάση δεδομένων και να επιλέγουν το σύστημα που προτίθενται να χρησιμοποιήσουν. Άλλοι φορείς εφαρμογής θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να το πράξουν οικειοθελώς. Αυτό το τμήμα της βάσης δεδομένων της ΕΕ θα πρέπει να είναι προσβάσιμο στο κοινό, δωρεάν, οι δε πληροφορίες θα πρέπει να είναι εύκολα πλοηγήσιμες, κατανοητές και μηχαναγνώσιμες. Η βάση δεδομένων της ΕΕ θα πρέπει επίσης να είναι φιλική προς τον χρήστη, για παράδειγμα παρέχοντας λειτουργικότητες αναζήτησης, μεταξύ άλλων με λέξεις-κλειδιά, που επιτρέπουν στο ευρύ κοινό να βρίσκει σχετικές πληροφορίες που πρέπει να υποβάλλονται κατά την καταχώριση συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου και σχετικά με την περίπτωση χρήσης των συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου που καθορίζονται σε παράρτημα του παρόντος κανονισμού και στα οποία αντιστοιχούν τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου. Κάθε ουσιαστική τροποποίηση συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου θα πρέπει επίσης να καταχωρίζεται στη βάση δεδομένων της ΕΕ. Για τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου στον τομέα της επιβολής του νόμου και της διαχείρισης της μετανάστευσης, του ασύλου και των συνοριακών ελέγχων, οι υποχρεώσεις καταχώρισης θα πρέπει να εκπληρώνονται σε ασφαλές μη δημόσιο τμήμα της βάσης δεδομένων της ΕΕ. Η πρόσβαση στο ασφαλές μη δημόσιο τμήμα θα πρέπει να περιορίζεται αυστηρά στην Επιτροπή, καθώς και στις αρχές εποπτείας της αγοράς όσον αφορά το εθνικό τμήμα της εν λόγω βάσης δεδομένων. Τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου στον τομέα των υποδομών ζωτικής σημασίας θα πρέπει να καταχωρίζονται μόνο σε εθνικό επίπεδο. Η Επιτροπή θα πρέπει να είναι ο υπεύθυνος επεξεργασίας της βάσης δεδομένων της ΕΕ, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/1725. Προκειμένου να διασφαλιστεί η πλήρης λειτουργικότητα της βάσης δεδομένων της ΕΕ, όταν διατεθεί προς χρήση, η διαδικασία για τη δημιουργία της βάσης δεδομένων θα πρέπει να περιλαμβάνει την ανάπτυξη λειτουργικών προδιαγραφών από την Επιτροπή και ανεξάρτητη έκθεση ελέγχου. Η Επιτροπή θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τους κινδύνους για την κυβερνοασφάλεια κατά την εκτέλεση των καθηκόντων της ως υπεύθυνης επεξεργασίας δεδομένων στη βάση δεδομένων της ΕΕ. Προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η διαθεσιμότητα και η χρήση της βάσης δεδομένων της ΕΕ από το κοινό, η βάση δεδομένων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των πληροφοριών που διατίθενται μέσω αυτής, θα πρέπει να συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις της οδηγίας (ΕΕ) 2019/882.
(131)
Kako bi se olakšao rad Komisije i država članica u području umjetne inteligencije i povećala transparentnost prema javnosti, od dobavljača visokorizičnih UI sustava koji nisu povezani s proizvodima obuhvaćenima područjem primjene relevantnog postojećeg zakonodavstva Unije o usklađivanju, kao i dobavljača koji smatraju da pojedini UI sustav naveden u primjerima visokorizične upotrebe iz priloga ovoj Uredbi nije visokorizičan na temelju odstupanja, trebalo bi zahtijevati da sebe i informacije o svojem UI sustavu registriraju u bazi podataka EU-a, koju će uspostaviti i kojom će upravljati Komisija. Prije upotrebi UI sustava navedenog u primjerima visokorizične upotrebe iz priloga ovoj Uredbi subjekti koji uvode visokorizične UI sustave koji su tijela javne vlasti, javne agencije ili javna tijela trebali bi se registrirati u takvoj bazi podataka i odabrati sustav koji namjeravaju upotrebljavati. Ostali subjekti koji uvode sustav trebali bi imati pravo to učiniti dobrovoljno. Taj dio baze podataka EU-a trebao bi biti javno dostupan, besplatno, a informacije bi trebale biti lako dostupne, razumljive i strojno čitljive. Baza podataka EU-a trebala bi biti prilagođena korisnicima, na primjer pružanjem funkcija pretraživanja, među ostalim s pomoću ključnih riječi, čime bi se široj javnosti omogućio pronalazak relevantnih informacija koje treba dostaviti nakon registracije visokorizičnih UI sustava i relevantnih informacija o slučaju upotrebe visokorizičnih UI sustava navedenih u prilogu ovoj Uredbi, kojima visokorizični UI sustavi odgovaraju. Svaka bitna izmjena visokorizičnih UI sustava također bi se trebala registrirati u bazi podataka EU-a. Kad je riječ o visokorizičnim UI sustavima u područjima kaznenog progona ili migracija, azila i upravljanja nadzorom državne granice, obveze registracije trebale bi se ispuniti u sigurnom dijelu baze podataka EU-a koji nije javan. Pristup sigurnom dijelu koji nije javan trebao bi biti strogo ograničen na Komisiju i tijela za nadzor tržišta na čiju se državu odnosi taj dio baze podataka. Visokorizične UI sustave u području kritične infrastrukture trebalo bi registrirati samo na nacionalnoj razini. Komisija bi trebala biti voditelj obrade baze podataka EU-a, u skladu s Uredbom (EU) 2018/1725. Kako bi baza podataka EU-a bila posve funkcionalna od puštanja u rad, postupak njezina uspostavljanja trebao bi uključivati razvoj funkcionalnih specifikacija, što je zadaća Komisije, te neovisno revizorsko izvješće. Komisija bi pri obavljanju svojih zadaća voditelja obrade podataka u bazi podataka EU-a trebala uzeti u obzir rizike povezane s kibernetičkom sigurnosti. Kako bi se maksimalno povećale dostupnost i upotreba baze podataka EU-a u javnosti, baza podataka EU-a, uključujući podatke koji su u njoj dostupni, trebala bi ispunjavati zahtjeve iz Direktive (EU) 2019/882.
(132)
Ορισμένα συστήματα ΤΝ που προορίζονται να αλληλεπιδρούν με φυσικά πρόσωπα ή να παράγουν περιεχόμενο ενδέχεται να ενέχουν συγκεκριμένους κινδύνους πλαστοπροσωπίας ή παραπλάνησης ανεξάρτητα από το αν χαρακτηρίζονται ως υψηλού κινδύνου ή όχι. Συνεπώς, σε ορισμένες περιπτώσεις, η χρήση των συστημάτων αυτών θα πρέπει να υπόκειται σε ειδικές υποχρεώσεις διαφάνειας, με την επιφύλαξη των απαιτήσεων και των υποχρεώσεων που ισχύουν για τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου και σε στοχευμένες εξαιρέσεις, ώστε να λαμβάνεται υπόψη η ειδική ανάγκη της επιβολής του νόμου. Ειδικότερα, τα φυσικά πρόσωπα θα πρέπει να ενημερώνονται ότι αλληλεπιδρούν με σύστημα ΤΝ, εκτός εάν αυτό είναι προφανές από τη σκοπιά φυσικού προσώπου που διαθέτει εύλογα επαρκή πληροφόρηση και είναι παρατηρητικό και προσεκτικό, λαμβανομένων υπόψη των περιστάσεων και του πλαισίου χρήσης. Κατά την εφαρμογή αυτής της υποχρέωσης, τα χαρακτηριστικά των φυσικών προσώπων που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες λόγω της ηλικίας ή της αναπηρίας τους θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στον βαθμό που το σύστημα ΤΝ προορίζεται να αλληλεπιδρά και με τις εν λόγω ομάδες. Επιπλέον, τα φυσικά πρόσωπα θα πρέπει να ενημερώνονται όταν εκτίθενται σε συστήματα ΤΝ τα οποία, με την επεξεργασία των βιομετρικών δεδομένων τους, μπορούν να προσδιορίζουν ή να συνάγουν τα συναισθήματα ή τις προθέσεις των εν λόγω προσώπων ή να τα κατατάσσουν σε ειδικές κατηγορίες. Αυτές οι ειδικές κατηγορίες μπορεί να αφορούν πτυχές όπως φύλο, ηλικία, χρώμα μαλλιών, χρώμα οφθαλμών, δερματοστιξία, προσωπικά χαρακτηριστικά, εθνοτική καταγωγή, προσωπικές προτιμήσεις και ενδιαφέροντα. Οι πληροφορίες και κοινοποιήσεις θα πρέπει να παρέχονται σε μορφή προσβάσιμη για τα άτομα με αναπηρία.
(132)
Kod određenih UI sustava namijenjenih interakciji s fizičkim osobama ili generiranju sadržaja mogu postojati posebni rizici u pogledu lažnog predstavljanja ili obmanjivanja, bez obzira na to smatraju li se visokorizičnima. Korištenje tih sustava stoga bi u određenim okolnostima trebalo podlijegati posebnim obvezama u pogledu transparentnosti, ne dovodeći u pitanje zahtjeve i obveze za visokorizične UI sustave, i ciljanim iznimkama kako bi se uzela u obzir posebna potreba kaznenog progona. Osobito bi fizičke osobe trebalo obavijestiti o tome da su u interakciji s UI sustavom, osim ako je to očito sa stajališta razmjerno dobro informirane, pronicljive i oprezne fizičke osobe, uzimajući u obzir okolnosti i kontekst upotrebe. Pri provedbi te obveze trebalo bi uzeti u obzir karakteristike fizičkih osoba koje pripadaju skupinama ranjivih osoba zbog svoje dobi ili invaliditeta u mjeri u kojoj je UI sustav namijenjen i interakciji s tim skupinama. Nadalje, fizičke osobe trebalo bi obavijestiti kada su izložene UI sustavima koji obradom njihovih biometrijskih podataka mogu identificirati emocije, izvoditi zaključke o njihovim emocijama ili namjerama ili te osobe razvrstati u određene kategorije. Te se određene kategorije mogu odnositi na aspekte kao što su spol, dob, boja kose, boja očiju, tetovaže, osobna obilježja, etničko podrijetlo, osobne preferencije i interesi. Takve informacije i obavijesti trebale bi se davati u oblicima koji su pristupačni osobama s invaliditetom.
(133)
Διάφορα συστήματα ΤΝ μπορούν να παράγουν μεγάλες ποσότητες συνθετικού περιεχομένου το οποίο όλο και πιο δύσκολα μπορούν οι άνθρωποι να διακρίνουν από το ανθρωπογενές και αυθεντικό περιεχόμενο. Η ευρεία διαθεσιμότητα και οι αυξημένες ικανότητες των συστημάτων αυτών έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην ακεραιότητα και την εμπιστοσύνη στο οικοσύστημα πληροφοριών, εγκυμονώντας νέους κινδύνους παραπληροφόρησης και χειραγώγησης σε κλίμακα, απάτης, πλαστοπροσωπίας και παραπλάνησης των καταναλωτών. Με δεδομένες τις επιπτώσεις αυτές, τον ταχύ ρυθμό της τεχνολογίας και την ανάγκη για νέες μεθόδους και τεχνικές για την ανίχνευση της προέλευσης των πληροφοριών, ενδείκνυται να απαιτείται από τους παρόχους των εν λόγω συστημάτων να ενσωματώνουν τεχνικές λύσεις που επιτρέπουν την επισήμανση σε μηχαναγνώσιμο μορφότυπο και την ανίχνευση ότι τα στοιχεία εξόδου έχουν παραχθεί ή υποστεί χειρισμό από σύστημα ΤΝ και όχι από άνθρωπο. Τέτοιες τεχνικές και μέθοδοι θα πρέπει να είναι επαρκώς αξιόπιστες, διαλειτουργικές, αποτελεσματικές και στιβαρές, στον βαθμό που αυτό είναι τεχνικά εφικτό, λαμβανομένων υπόψη των διαθέσιμων τεχνικών ή συνδυασμού τέτοιων τεχνικών, όπως υδατογραφήματα, αναγνωριστικά μεταδεδομένων, κρυπτογραφικές μέθοδοι για την απόδειξη της προέλευσης και της γνησιότητας του περιεχομένου, μέθοδοι καταγραφής, δακτυλικά αποτυπώματα ή άλλες τεχνικές, ανάλογα με την περίπτωση. Κατά την εφαρμογή αυτής της υποχρέωσης, οι πάροχοι θα πρέπει επίσης να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες και τους περιορισμούς των διαφορετικών ειδών περιεχομένου και τις σχετικές τεχνολογικές και αγοραίες εξελίξεις στον τομέα, όπως αποτυπώνονται στη γενικώς αναγνωρισμένη εξέλιξη της τεχνολογίας. Τέτοιες τεχνικές και μέθοδοι μπορούν να υλοποιούνται σε επίπεδο συστήματος ΤΝ ή σε επίπεδο μοντέλου ΤΝ, συμπεριλαμβανομένων μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού που παράγουν περιεχόμενο, διευκολύνοντας έτσι την εκπλήρωση αυτής της υποχρέωσης από τον κατάντη πάροχο του συστήματος ΤΝ. Για να παραμείνει αναλογική, ενδείκνυται να προβλεφθεί ότι η εν λόγω υποχρέωση επισήμανσης δεν θα πρέπει να καλύπτει συστήματα ΤΝ που εκτελούν πρωτίστως υποστηρικτική λειτουργία για συστήματα τυποποιημένης επεξεργασίας ή συστήματα ΤΝ που δεν μεταβάλλουν ουσιαστικά τα δεδομένα εισόδου που παρέχονται από τον φορέα εφαρμογής ή τη σημασιολογία τους.
(133)
Različiti UI sustavi mogu generirati velike količine sintetičkog sadržaja koji ljudima postaje sve teže razlikovati od autentičnog sadržaja koji je stvorio čovjek. Široka dostupnost i sve veće sposobnosti tih sustava znatno utječu na integritet informacijskog ekosustava i povjerenje u njega, pri čemu dovode do novih rizika od široko rasprostranjenih dezinformacija i manipulacije, prijevara, lažnog predstavljanja i obmanjivanja potrošača. S obzirom na te učinke, brz tehnološki razvoj i potrebu za novim metodama i tehnikama za praćenje podrijetla informacija, primjereno je od dobavljača tih sustava zahtijevati da ugrade tehnička rješenja koja omogućuju označivanje u strojno čitljivom formatu i prepoznavanje toga da je izlazni rezultat generirao ili je njime manipulirao UI sustav, a ne čovjek. Takve tehnike i metode trebale bi biti dovoljno pouzdane, interoperabilne, učinkovite i pouzdane u mjeri u kojoj je to tehnički izvedivo, uzimajući u obzir raspoložive tehnike ili kombinaciju takvih tehnika, kao što su vodeni žigovi, identifikacija metapodataka, kriptografske metode za dokazivanje podrijetla i autentičnosti sadržaja, metode evidentiranja, otisci prstiju ili druge tehnike, ovisno o slučaju. Pri provedbi te obveze dobavljači bi trebali uzeti u obzir i posebnosti i ograničenja različitih vrsta sadržaja te relevantna tehnološka i tržišna kretanja u tom području, kako se odražavaju u općepriznatim najnovijim dostignućima. Takve tehnike i metode mogu se primijeniti na razini UI sustava ili na razini UI modela, uključujući UI modele opće namjene koji generiraju sadržaj, čime se dobavljaču UI sustava niže u lancu olakšava ispunjavanje te obveze. Kako bi i dalje bila razmjerna, primjereno je predvidjeti da ta obveza označivanja ne bi trebala obuhvaćati UI sustave koji prvenstveno imaju pomoćnu funkciju za standardno uređivanje ili UI sustave koji bitno ne mijenjaju ulazne podatke koje pruža subjekt koji uvodi sustav ili njihovu semantiku.
(134)
Πέραν των τεχνικών λύσεων που υλοποιούνται από τους παρόχους του συστήματος ΤΝ, οι φορείς εφαρμογής οι οποίοι χρησιμοποιούν σύστημα ΤΝ για την παραγωγή ή τον χειρισμό περιεχομένου εικόνας, ήχου ή βίντεο που έχει αισθητές ομοιότητες με υπαρκτά πρόσωπα, αντικείμενα, τόπους, οντότητες ή γεγονότα και θα μπορούσε να δώσει σε κάποιο πρόσωπο την απατηλή εντύπωση ότι είναι γνήσιο ή αληθινό (προϊόντα βαθυπαραποίησης — «deep fakes») θα πρέπει επίσης σαφώς και διακριτά να γνωστοποιούν ότι το περιεχόμενο έχει δημιουργηθεί ή έχει υποστεί χειρισμό τεχνητά, μέσω της κατάλληλης επισήμανσης των στοιχείων εξόδου του συστήματος ΤΝ και γνωστοποίησης της τεχνητής προέλευσής του. Η συμμόρφωση με αυτήν την υποχρέωση διαφάνειας δεν θα πρέπει να ερμηνεύεται ως ένδειξη ότι η χρήση του συστήματος ΤΝ ή των στοιχείων εξόδου του παρακωλύει το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης και το δικαίωμα στην ελευθερία της τέχνης και της επιστήμης που κατοχυρώνονται στον Χάρτη, ιδίως όταν το περιεχόμενο αποτελεί μέρος προφανώς δημιουργικού, σατιρικού, καλλιτεχνικού, μυθοπλαστικού ή ανάλογου έργου ή προγράμματος, με την επιφύλαξη των κατάλληλων εγγυήσεων για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες τρίτων. Στις περιπτώσεις αυτές, η υποχρέωση διαφάνειας για τα προϊόντα βαθυπαραποίησης η οποία προβλέπεται στον παρόντα κανονισμό περιορίζεται στη γνωστοποίηση της ύπαρξης τέτοιου περιεχομένου που έχει παραχθεί ή υποστεί χειρισμό, με κατάλληλο τρόπο που δεν εμποδίζει την προβολή ή την απόλαυση του έργου, συμπεριλαμβανομένης της κανονικής εκμετάλλευσης και χρήσης του, διατηρώντας παράλληλα τη χρησιμότητα και την ποιότητα του έργου. Επιπλέον, είναι επίσης σκόπιμο να προβλεφθεί παρόμοια υποχρέωση γνωστοποίησης σε σχέση με κείμενο που έχει παραχθεί ή υποστεί χειρισμό από ΤΝ, εφόσον δημοσιεύεται με σκοπό την ενημέρωση του κοινού για θέματα δημόσιου συμφέροντος, εκτός εάν το περιεχόμενο που έχει παραχθεί από ΤΝ έχει υποβληθεί σε διαδικασία ανθρώπινης επανεξέτασης ή ανθρώπινου συντακτικού ελέγχου και ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο φέρει τη συντακτική ευθύνη για τη δημοσίευση του περιεχομένου.
(134)
Uz tehnička rješenja koja primjenjuju dobavljači sustava, subjekti koji uvode UI sustav, koji upotrebljavaju UI sustav za generiranje slikovnog sadržaja, audiosadržaja ili videosadržaja u kojem postoji znatna sličnost s postojećim osobama, predmetima, mjestima, subjektima ili događajima i koji bi se nekome lažno činio vjerodostojnim ili istinitim (uvjerljiv krivotvoreni sadržaj, eng. deep fakes) te za manipuliranje takvim sadržajem, također bi trebali jasno istaknuti da je sadržaj umjetno stvoren ili da je njime manipulirano označivanjem izlaznih rezultata umjetne inteligencije i navođenjem njegova umjetnog podrijetla. Usklađenost s tom obvezom transparentnosti ne bi se trebala tumačiti niti kao da upućuje na to da se korištenjem UI sustava ili njegovih izlaznih rezultata ugrožava pravo na slobodu izražavanja i pravo na slobodu umjetnosti i znanosti koja su zajamčena Poveljom, posebno ako je sadržaj očito dio kreativnog, satiričkog, umjetničkog, fiktivnog ili analognog djela ili programa, podložno odgovarajućim zaštitnim mjerama za prava i slobode trećih strana. U tim je slučajevima obveza transparentnosti za uvjerljiv krivotvoreni sadržaj utvrđena u ovoj Uredbi ograničena na otkrivanje postojanja takvog generiranog ili manipuliranog sadržaja na odgovarajući način kojim se ne ometa prikazivanje djela ili uživanje u njemu, uključujući njegovo uobičajeno iskorištavanje i upotrebu, uz istodobno održavanje korisnosti i kvalitete djela. Osim toga, primjereno je predvidjeti sličnu obvezu otkrivanja u odnosu na tekst stvoren ili manipuliran umjetnom inteligencijom u mjeri u kojoj se objavljuje u svrhu informiranja javnosti o pitanjima od javnog interesa, osim ako je sadržaj stvoren umjetnom inteligencijom prošao proces preispitivanja koje provodi čovjek ili uredničku kontrolu i ako fizička ili pravna osoba snosi uredničku odgovornost za objavu sadržaja.
(135)
Με την επιφύλαξη του υποχρεωτικού χαρακτήρα και της πλήρους εφαρμογής των υποχρεώσεων διαφάνειας, η Επιτροπή μπορεί επίσης να ενθαρρύνει και να διευκολύνει την κατάρτιση κωδίκων πρακτικής σε επίπεδο Ένωσης για τη διευκόλυνση της αποτελεσματικής εφαρμογής των υποχρεώσεων σχετικά με την ανίχνευση και την επισήμανση περιεχομένου που έχει παραχθεί ή υποστεί χειρισμό τεχνητά, μεταξύ άλλων για τη στήριξη πρακτικών ρυθμίσεων ώστε να καταστούν, κατά περίπτωση, προσβάσιμοι οι μηχανισμοί ανίχνευσης και να διευκολυνθεί η συνεργασία με άλλους παράγοντες κατά μήκος της αξιακής αλυσίδας, οι οποίοι διαδίδουν περιεχόμενο ή ελέγχουν τη γνησιότητα και την προέλευσή του, προκειμένου να δίνεται στο κοινό η δυνατότητα να διακρίνει αποτελεσματικά το περιεχόμενο που παράγεται από ΤΝ.
(135)
Ne dovodeći u pitanje obveznu prirodu i potpunu primjenjivost obveza u pogledu transparentnosti, Komisija može poticati i olakšavati izradu kodeksâ prakse na razini Unije kako bi se olakšala djelotvorna provedba obveza u pogledu otkrivanja i označivanja umjetno stvorenog ili manipuliranog sadržaja, među ostalim i kako bi se poduprla praktična rješenja za osiguravanje dostupnosti, prema potrebi, mehanizama za otkrivanje i olakšavanje suradnje s drugim akterima duž vrijednosnog lanca, širenje sadržaja ili provjera njegove autentičnosti i podrijetla kako bi se javnosti omogućilo djelotvorno prepoznavanje sadržaja stvorenog umjetnom inteligencijom.
(136)
Οι υποχρεώσεις που επιβάλλονται στους παρόχους και τους φορείς εφαρμογής ορισμένων συστημάτων ΤΝ στον παρόντα κανονισμό, ώστε να καθίσταται δυνατή η ανίχνευση και η αποκάλυψη ότι τα στοιχεία εξόδου των εν λόγω συστημάτων έχουν παραχθεί ή υποστεί χειρισμό τεχνητά, είναι ιδιαίτερα σημαντικές για τη διευκόλυνση της αποτελεσματικής εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) 2022/2065. Αυτό ισχύει ιδίως όσον αφορά τις υποχρεώσεις των παρόχων πολύ μεγάλων επιγραμμικών πλατφορμών ή πολύ μεγάλων επιγραμμικών μηχανών αναζήτησης να εντοπίζουν και να μετριάζουν τους συστημικούς κινδύνους που ενδέχεται να προκύψουν από τη διάδοση περιεχομένου που έχει παραχθεί ή υποστεί χειρισμό τεχνητά, ειδικότερα δε τον κίνδυνο πραγματικών ή προβλέψιμων αρνητικών επιπτώσεων στις δημοκρατικές διαδικασίες, τον πολιτικό διάλογο και τις εκλογικές διαδικασίες, μεταξύ άλλων μέσω παραπληροφόρησης. Η απαίτηση επισήμανσης του περιεχομένου που παράγεται από συστήματα ΤΝ δυνάμει του παρόντος κανονισμού δεν θίγει την υποχρέωση που προβλέπεται στο άρθρο 16 παράγραφος 6 του κανονισμού (ΕΕ) 2022/2065 για τους παρόχους υπηρεσιών φιλοξενίας να επεξεργάζονται ειδοποιήσεις σχετικά με παράνομο περιεχόμενο τις οποίες λαμβάνουν δυνάμει του άρθρου 16 παράγραφος 1 του εν λόγω κανονισμού και δεν θα πρέπει να επηρεάζει την αξιολόγηση και την απόφαση σχετικά με τον παράνομο χαρακτήρα του εκάστοτε περιεχομένου. Η αξιολόγηση αυτή θα πρέπει να πραγματοποιείται μόνο σε σχέση με τους κανόνες που διέπουν τη νομιμότητα του περιεχομένου.
(136)
Obveze propisane u ovoj Uredbi za dobavljače i za subjekte koji uvode određene UI sustave kako bi se omogućilo prepoznavanje i otkrivanje umjetno stvorenih ili manipuliranih izlaznih rezultata tih sustava posebno su relevantne za olakšavanje djelotvorne provedbe Uredbe (EU) 2022/2065. To se osobito odnosi na obveze pružatelja vrlo velikih internetskih platformi ili vrlo velikih internetskih tražilica da utvrde i ublaže sistemske rizike koji mogu proizaći iz širenja umjetno stvorenog ili manipuliranog sadržaja, posebno rizik od stvarnih ili predvidljivih negativnih učinaka na demokratske procese, građanski diskurs i izborne procese, među ostalim dezinformiranjem. Zahtjevom u pogledu označivanja sadržaja koji generiraju UI sustavi na temelju ove Uredbe ne dovodi se u pitanje obveza iz članka 16. stavka 6. Uredbe (EU) 2022/2065 prema kojoj pružatelji usluga smještaja informacija na poslužitelju moraju obrađivati prijave nezakonitog sadržaja zaprimljene na temelju članka 16. stavka 1. te uredbe i on ne bi trebao utjecati na procjenu i odluku o nezakonitosti određenog sadržaja. Ta bi se ocjena trebala provesti isključivo s obzirom na pravila kojima se uređuje zakonitost sadržaja.
(137)
Η συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις διαφάνειας για τα συστήματα ΤΝ που καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό δεν θα πρέπει να ερμηνεύεται ως ένδειξη ότι η χρήση του συστήματος ΤΝ ή των στοιχείων εξόδου του είναι νόμιμη βάσει του παρόντος κανονισμού ή άλλων κανόνων του δικαίου της Ένωσης και των κρατών μελών και δεν θα πρέπει να θίγει άλλες υποχρεώσεις διαφάνειας των φορέων εφαρμογής συστημάτων ΤΝ οι οποίες ορίζονται στο ενωσιακό ή το εθνικό δίκαιο.
(137)
Sukladnost s obvezama u pogledu transparentnosti za UI sustave obuhvaćene ovom Uredbom ne bi se trebala tumačiti kao da upućuje na to da je upotreba UI sustava ili njegovih izlaznih rezultata zakonita na temelju ove Uredbe ili drugog prava Unije i prava država članica i njome se ne bi trebale dovoditi u pitanje druge obveze u pogledu transparentnosti za subjekte koji uvode UI sustave koje su utvrđene u pravu Unije ili u nacionalnom pravu.
(138)
Η ΤΝ είναι ένα ταχέως αναπτυσσόμενο σύνολο τεχνολογιών που απαιτεί ρυθμιστική εποπτεία και ασφαλή και ελεγχόμενο χώρο για πειραματισμό, με παράλληλη διασφάλιση της υπεύθυνης καινοτομίας και της ενσωμάτωσης κατάλληλων διασφαλίσεων και μέτρων μετριασμού του κινδύνου. Προκειμένου να διασφαλιστεί ένα νομικό πλαίσιο που προωθεί την καινοτομία και είναι ανθεκτικό στις μελλοντικές εξελίξεις και στις διαταραχές, τα κράτη μέλη θα πρέπει να μεριμνήσουν, ώστε οι οικείες εθνικές αρμόδιες αρχές να ιδρύσουν τουλάχιστον ένα ρυθμιστικό δοκιμαστήριο ΤΝ σε εθνικό επίπεδο, προκειμένου να διευκολύνουν την ανάπτυξη και τη δοκιμή καινοτόμων συστημάτων ΤΝ υπό αυστηρή ρυθμιστική εποπτεία προτού τα εν λόγω συστήματα διατεθούν στην αγορά ή τεθούν με άλλο τρόπο σε λειτουργία. Τα κράτη μέλη θα μπορούσαν επίσης να εκπληρώσουν την υποχρέωση αυτή συμμετέχοντας σε ήδη υφιστάμενα ρυθμιστικά δοκιμαστήρια ή ιδρύοντας ένα δοκιμαστήριο από κοινού με τις αρμόδιες αρχές ενός ή περισσοτέρων κρατών μελών, εφόσον η συμμετοχή αυτή παρέχει ισοδύναμο επίπεδο εθνικής κάλυψης για τα συμμετέχοντα κράτη μέλη. Τα ρυθμιστικά δοκιμαστήρια ΤΝ θα μπορούσαν να ιδρύονται σε υλική, ψηφιακή ή υβριδική μορφή και να περιλαμβάνουν τόσο υλικά όσο και ψηφιακά προϊόντα. Οι αρχές ίδρυσης θα πρέπει επίσης να διασφαλίζουν ότι τα ρυθμιστικά δοκιμαστήρια ΤΝ διαθέτουν επαρκείς πόρους για τη λειτουργία τους, συμπεριλαμβανομένων οικονομικών και ανθρώπινων πόρων.
(138)
Umjetna inteligencija skup je tehnologija koje se vrlo brzo razvijaju, što zahtijeva regulatorni nadzor i siguran i kontroliran prostor za eksperimentiranje, pri čemu se osigurava da se inovacije razvijaju na odgovoran način te da se integriraju odgovarajuće zaštitne mjere i mjere za ublažavanje rizika. Kako bi se osigurao pravni okvir kojim se promiču inovacije te koji je spreman za buduće promjene i otporan na poremećaje, države članice trebale bi zajamčiti da njihova nacionalna nadležna tijela uspostave barem jedno regulatorno izolirano okruženje za umjetnu inteligenciju na nacionalnoj razini radi lakšeg razvoja i testiranja inovativnih UI sustava pod strogim regulatornim nadzorom prije stavljanja tih sustava na tržište ili u upotrebu. Države članice mogle bi ispuniti tu obvezu i sudjelovanjem u već postojećim regulatornim izoliranim okruženjima ili zajedničkom uspostavom izoliranog okruženja s jednim ili više nadležnih tijela država članica, u mjeri u kojoj se tim sudjelovanjem osigurava jednaka razina nacionalne pokrivenosti za države članice sudionice. Regulatorna izolirana okruženja za umjetnu inteligenciju mogla bi se uspostaviti u fizičkom, digitalnom ili hibridnom obliku te mogu uključivati fizičke i digitalne proizvode. Tijela nadležna za uspostavu regulatornih izoliranih okruženja za umjetnu inteligenciju trebala bi osigurati i da regulatorna izolirana okruženja imaju odgovarajuće resurse za njihovo funkcioniranje, uključujući financijske i ljudske resurse.
(139)
Στόχοι των ρυθμιστικών δοκιμαστηρίων ΤΝ θα πρέπει να είναι η προώθηση της καινοτομίας στον τομέα της ΤΝ με τη δημιουργία περιβάλλοντος ελεγχόμενου πειραματισμού και δοκιμών κατά τη φάση ανάπτυξης και πριν από την εμπορική προώθηση, με σκοπό τη διασφάλιση της συμμόρφωσης των καινοτόμων συστημάτων ΤΝ με τον παρόντα κανονισμό και άλλους συναφείς κανόνες ενωσιακού και εθνικού δικαίου. Επιπλέον, τα ρυθμιστικά δοκιμαστήρια ΤΝ θα πρέπει να έχουν στόχο την ενίσχυση της ασφάλειας δικαίου για τους φορείς καινοτομίας και της άσκησης εποπτείας από τις αρμόδιες αρχές και της εκ μέρους τους κατανόησης των ευκαιριών, των αναδυόμενων κινδύνων και των επιπτώσεων της χρήσης της ΤΝ, τη διευκόλυνση της ρυθμιστικής μάθησης για τις αρχές και τις επιχειρήσεις, μεταξύ άλλων ενόψει μελλοντικών προσαρμογών του νομικού πλαισίου, την υποστήριξη της συνεργασίας και της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών με τις αρχές που συμμετέχουν στο ρυθμιστικό δοκιμαστήριο ΤΝ και την επιτάχυνση της πρόσβασης στις αγορές, μεταξύ άλλων με την άρση των φραγμών για τις ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένων των νεοφυών επιχειρήσεων. Τα ρυθμιστικά δοκιμαστήρια ΤΝ θα πρέπει να είναι ευρέως διαθέσιμα σε ολόκληρη την Ένωση και θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην προσβασιμότητά τους για τις ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένων των νεοφυών επιχειρήσεων. Η συμμετοχή στο ρυθμιστικό δοκιμαστήριο ΤΝ θα πρέπει να επικεντρώνεται σε ζητήματα που εγείρουν ανασφάλεια δικαίου για τους παρόχους και τους μελλοντικούς παρόχους όσον αφορά την καινοτομία και τον πειραματισμό με την ΤΝ στην Ένωση και τη συμβολή στην τεκμηριωμένη ρυθμιστική μάθηση. Ως εκ τούτου, η εποπτεία των συστημάτων ΤΝ στο ρυθμιστικό δοκιμαστήριο ΤΝ θα πρέπει να καλύπτει την ανάπτυξη, την εκπαίδευση, τη δοκιμή και την επικύρωση των συστημάτων πριν από τη διάθεσή τους στην αγορά ή τη θέση τους σε λειτουργία, καθώς και την έννοια και την επέλευση ουσιαστικής τροποποίησης που ενδέχεται να απαιτεί νέα διαδικασία αξιολόγησης της συμμόρφωσης. Οποιοιδήποτε σημαντικοί κίνδυνοι εντοπίζονται κατά την ανάπτυξη και τη δοκιμή τέτοιων συστημάτων TN θα πρέπει να έχουν ως αποτέλεσμα τον κατάλληλο μετριασμό και, ελλείψει αυτού, την αναστολή της διαδικασίας ανάπτυξης και δοκιμής. Κατά περίπτωση, οι εθνικές αρμόδιες αρχές που ιδρύουν ρυθμιστικά δοκιμαστήρια ΤΝ θα πρέπει να συνεργάζονται με άλλες σχετικές αρχές, συμπεριλαμβανομένων των αρχών εποπτείας της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων, και θα μπορούσαν να επιτρέπουν τη συμμετοχή άλλων παραγόντων εντός του οικοσυστήματος ΤΝ, όπως εθνικοί ή ευρωπαϊκοί οργανισμοί τυποποίησης, κοινοποιημένοι οργανισμοί, εγκαταστάσεις δοκιμών και πειραματισμού, εργαστήρια έρευνας και πειραματισμού, ευρωπαϊκοί κόμβοι ψηφιακής καινοτομίας και σχετικές οργανώσεις συμφεροντούχων και της κοινωνίας των πολιτών. Για να διασφαλιστούν η ομοιόμορφη εφαρμογή σε ολόκληρη την Ένωση και οικονομίες κλίμακας, ενδείκνυται να θεσπιστούν κοινοί κανόνες για την εφαρμογή των ρυθμιστικών δοκιμαστηρίων ΤΝ, καθώς και πλαίσιο συνεργασίας μεταξύ των αρμόδιων αρχών που συμμετέχουν στην εποπτεία των δοκιμαστηρίων. Τα ρυθμιστικά δοκιμαστήρια ΤΝ που ιδρύονται δυνάμει του παρόντος κανονισμού δεν θα πρέπει να θίγουν άλλες διατάξεις του δικαίου οι οποίοι επιτρέπουν την ίδρυση άλλων δοκιμαστηρίων που αποσκοπούν στη διασφάλιση της συμμόρφωσης με κανόνες δικαίου πλην του παρόντος κανονισμού. Κατά περίπτωση, οι σχετικές αρμόδιες αρχές που είναι υπεύθυνες για τα εν λόγω άλλα ρυθμιστικά δοκιμαστήρια θα πρέπει να εξετάζουν τα οφέλη της χρήσης των εν λόγω δοκιμαστηρίων, μεταξύ άλλων και για τον σκοπό της διασφάλισης της συμμόρφωσης των συστημάτων ΤΝ με τον παρόντα κανονισμό. Κατόπιν συμφωνίας μεταξύ των εθνικών αρμόδιων αρχών και των συμμετεχόντων στο ρυθμιστικό δοκιμαστήριο ΤΝ, οι δοκιμές σε πραγματικές συνθήκες μπορούν επίσης να διενεργούνται και να εποπτεύονται στο πλαίσιο του ρυθμιστικού δοκιμαστηρίου ΤΝ.
(139)
Ciljevi regulatornih izoliranih okruženja za umjetnu inteligenciju trebali bi biti poticanje inovacija u području umjetne inteligencije uspostavom kontroliranog okruženja za eksperimentiranje i testiranje u fazi razvoja i prije stavljanja na tržište kako bi se osigurala usklađenost inovativnih UI sustava s ovom Uredbom i drugim relevantnim pravom Unije i nacionalnim pravom. Nadalje, regulatornim izoliranim okruženjima za umjetnu inteligenciju trebalo bi nastojati povećati pravnu sigurnost za inovatore, poboljšati nadzor koji provode nadležna tijela i njihovo razumijevanje mogućnosti, novih rizika i učinaka upotrebe umjetne inteligencije, olakšati regulatorno učenje za nadležna tijela i poduzeća, među ostalim radi budućih prilagodbi pravnog okvira, poduprijeti suradnju i razmjenu primjera najbolje prakse s tijelima uključenima u regulatorno izolirano okruženje za umjetnu inteligenciju te ubrzati pristup tržištima, među ostalim uklanjanjem zapreka za MSP-ove, uključujući start-up poduzeća. Regulatorna izolirana okruženja za umjetnu inteligenciju trebala bi biti široko dostupna u cijeloj Uniji, a posebnu pozornost trebalo bi posvetiti njihovoj pristupačnosti za MSP-ove, uključujući start-up poduzeća. Sudjelovanje u regulatornom izoliranom okruženju za umjetnu inteligenciju trebalo bi biti usmjereno na pitanja koja uzrokuju pravnu nesigurnost za dobavljače i potencijalne dobavljače u pogledu inovacija, eksperimentiranja s umjetnom inteligencijom u Uniji i doprinosa regulatornom učenju utemeljenom na dokazima. Nadzor UI sustava u regulatornom izoliranom okruženju za umjetnu inteligenciju stoga bi trebao obuhvaćati njihov razvoj, treniranje, testiranje i validaciju prije stavljanja tih sustava na tržište ili u upotrebu, kao i pojam i pojavu znatne izmjene koja bi mogla zahtijevati novi postupak ocjenjivanja sukladnosti. Ako se tijekom razvoja i testiranja takvih UI sustava uoče znatni rizici, ti bi se rizici trebali smanjiti na primjeren način, a ako to nije moguće, treba se prekinuti postupak razvoja i testiranja sve dok se oni ne smanje. Nacionalna nadležna tijela koja uspostavljaju regulatorna izolirana okruženja za umjetnu inteligenciju trebala bi prema potrebi surađivati s drugim relevantnim tijelima, među ostalim s tijelima koja nadziru zaštitu temeljnih prava, i mogla bi omogućiti sudjelovanje drugih aktera iz ekosustava umjetne inteligencije, kao što su nacionalne ili europske organizacije za normizaciju, prijavljena tijela, objekti za testiranje i eksperimentiranje, laboratoriji za istraživanje i eksperimentiranje, europski centri za digitalne inovacije i relevantne organizacije dionika i organizacije civilnog društva. Radi ujednačene provedbe u cijeloj Uniji i ekonomije razmjera, primjereno je uspostaviti zajednička pravila za primjenu regulatornih izoliranih okruženja za umjetnu inteligenciju i okvir za suradnju relevantnih tijela uključenih u nadzor izoliranih okruženja. Regulatornim izoliranim okruženjima za umjetnu inteligenciju uspostavljenima na temelju ove Uredbe ne bi se trebalo dovoditi u pitanje drugo pravo kojim se omogućuje uspostava drugih izoliranih okruženja u cilju osiguravanja usklađenosti s pravom koje nije ova Uredba. Relevantna nadležna tijela zadužena za ta druga regulatorna izolirana okruženja trebala bi prema potrebi razmotriti prednosti upotrebe tih izoliranih okruženja i za potrebe osiguravanja usklađenosti UI sustavâ s ovom Uredbom. Slijedom dogovora između nacionalnih nadležnih tijela i sudionikâ u regulatornom izoliranom okruženju za umjetnu inteligenciju testiranje u stvarnim uvjetima može se također provoditi i nadzirati u okviru regulatornog izoliranog okruženja za umjetnu inteligenciju.
(140)
Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να παρέχει τη νομική βάση ώστε οι πάροχοι και οι μελλοντικοί πάροχοι στο ρυθμιστικό δοκιμαστήριο ΤΝ να χρησιμοποιούν δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα τα οποία έχουν συλλεχθεί για άλλους σκοπούς, προκειμένου να αναπτύσσουν ορισμένα συστήματα ΤΝ προς το δημόσιο συμφέρον εντός του ρυθμιστικού δοκιμαστηρίου ΤΝ, μόνο υπό καθορισμένες προϋποθέσεις, σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 4 και το άρθρο 9 παράγραφος 2 στοιχείο ζ) του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 και τα άρθρα 5, 6 και 10 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1725 και με την επιφύλαξη του άρθρου 4 παράγραφος 2 και του άρθρου 10 της οδηγίας (ΕΕ) 2016/680. Όλες οι άλλες υποχρεώσεις των υπευθύνων επεξεργασίας δεδομένων και τα δικαιώματα των υποκειμένων των δεδομένων δυνάμει των κανονισμών (ΕΕ) 2016/679 και (ΕΕ) 2018/1725 και της οδηγίας (ΕΕ) 2016/680 εξακολουθούν να ισχύουν. Ειδικότερα, ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να παρέχει νομική βάση κατά την έννοια του άρθρου 22 παράγραφος 2 στοιχείο β) του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 και του άρθρου 24 παράγραφος 2 στοιχείο β) του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1725. Οι πάροχοι και οι μελλοντικοί πάροχοι στο ρυθμιστικό δοκιμαστήριο ΤΝ θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι υπάρχουν κατάλληλες εγγυήσεις και να συνεργάζονται με τις αρμόδιες αρχές, μεταξύ άλλων ακολουθώντας την καθοδήγησή τους και ενεργώντας ταχέως και καλή τη πίστει για τον κατάλληλο μετριασμό οποιωνδήποτε εντοπιζόμενων σημαντικών κινδύνων για την ασφάλεια, την υγεία και τα θεμελιώδη δικαιώματα που ενδέχεται να προκύψουν κατά την ανάπτυξη, τις δοκιμές και τον πειραματισμό στο πλαίσιο του εν λόγω δοκιμαστηρίου.
(140)
Ovom bi se Uredbom dobavljačima i potencijalnim dobavljačima u regulatornom izoliranom okruženju za umjetnu inteligenciju trebala osigurati pravna osnova za upotrebu osobnih podataka prikupljenih u druge svrhe za razvoj određenih UI sustava u javnom interesu u regulatornom izoliranom okruženju za umjetnu inteligenciju, samo pod određenim uvjetima, u skladu s člankom 6. stavkom 4. i člankom 9. stavkom 2. točkom (g) Uredbe (EU) 2016/679 i člancima 5., 6. i 10. Uredbe (EU) 2018/1725 te ne dovodeći u pitanje članak 4. stavak 2. i članak 10. Direktive (EU) 2016/680. I dalje se primjenjuju sve ostale obveze voditeljâ obrade podataka i prava ispitanikâ na temelju uredaba (EU) 2016/679 i (EU) 2018/1725 te Direktive (EU) 2016/680. Ovom Uredbom osobito se ne bi trebala osigurati pravna osnova u smislu članka 22. stavka 2. točke (b) Uredbe (EU) 2016/679 i članka 24. stavka 2. točke (b) Uredbe (EU) 2018/1725. Dobavljači i potencijalni dobavljači u regulatornom izoliranom okruženju za umjetnu inteligenciju trebali bi osigurati odgovarajuće zaštitne mjere i surađivati s nadležnim tijelima, među ostalim tako da slijede njihove smjernice i postupaju žurno i u dobroj vjeri kako bi se na primjeren način ublažili svi utvrđeni znatni rizici za sigurnost, zdravlje i temeljna prava koji mogu nastati tijekom razvoja, testiranja i eksperimentiranja u tom izoliranom okruženju.
(141)
Προκειμένου να επιταχυνθούν η διαδικασία ανάπτυξης και η διάθεση στην αγορά των συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου που απαριθμούνται σε παράρτημα του παρόντος κανονισμού, είναι σημαντικό οι πάροχοι ή οι μελλοντικοί πάροχοι των εν λόγω συστημάτων να μπορούν επίσης να επωφελούνται από ειδικό καθεστώς για τη δοκιμή των εν λόγω συστημάτων σε πραγματικές συνθήκες, χωρίς να συμμετέχουν σε ρυθμιστικό δοκιμαστήριο ΤΝ. Ωστόσο, σε αυτές τις περιπτώσεις, λαμβανομένων υπόψη των πιθανών συνεπειών των εν λόγω δοκιμών στα άτομα, θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι ο παρών κανονισμός θεσπίζει κατάλληλες και επαρκείς εγγυήσεις και προϋποθέσεις για τους παρόχους ή τους μελλοντικούς παρόχους. Στις εγγυήσεις αυτές θα πρέπει να περιλαμβάνεται, μεταξύ άλλων, η αίτηση συναίνεσης έπειτα από ενημέρωση φυσικών προσώπων για τη συμμετοχή τους σε δοκιμή σε πραγματικές συνθήκες, εξαιρουμένης της επιβολής του νόμου όπου η αναζήτηση συναίνεσης έπειτα από ενημέρωση θα εμπόδιζε τη δοκιμή του συστήματος ΤΝ. Η συναίνεση των υποκειμένων για συμμετοχή στις εν λόγω δοκιμές δυνάμει του παρόντος κανονισμού διαφέρει από και δεν θίγει τη συναίνεση των υποκειμένων των δεδομένων για την επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που τα αφορούν βάσει του σχετικού δικαίου για την προστασία των δεδομένων. Είναι επίσης σημαντικό να ελαχιστοποιηθούν οι κίνδυνοι και να καταστεί δυνατή η εποπτεία από τις αρμόδιες αρχές και, ως εκ τούτου, να απαιτείται από τους μελλοντικούς παρόχους να υποβάλλουν στην αρμόδια αρχή εποπτείας της αγοράς σχέδιο δοκιμής σε πραγματικές συνθήκες, να καταχωρίζονται οι δοκιμές σε ειδικά τμήματα της βάσης δεδομένων της ΕΕ με ορισμένες περιορισμένες εξαιρέσεις, να τίθενται περιορισμοί στην περίοδο για την οποία μπορούν να διενεργούνται οι δοκιμές και να απαιτούνται πρόσθετες διασφαλίσεις για τα πρόσωπα που ανήκουν σε ορισμένες ευάλωτες ομάδες, καθώς και γραπτή συμφωνία που να καθορίζει τους ρόλους και τις ευθύνες των μελλοντικών παρόχων και φορέων εφαρμογής και αποτελεσματική εποπτεία από το αρμόδιο προσωπικό που συμμετέχει στις δοκιμές σε πραγματικές συνθήκες. Επιπλέον, ενδείκνυται να προβλεφθούν πρόσθετες εγγυήσεις, για να διασφαλιστεί ότι οι προβλέψεις, οι συστάσεις ή οι αποφάσεις του συστήματος ΤΝ μπορούν να αντιστραφούν και να αγνοηθούν αποτελεσματικά και ότι τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα προστατεύονται και διαγράφονται όταν τα υποκείμενα έχουν ανακαλέσει τη συγκατάθεσή τους να συμμετάσχουν στις δοκιμές, με την επιφύλαξη των δικαιωμάτων τους ως υποκειμένων των δεδομένων δυνάμει του ενωσιακού δικαίου για την προστασία των δεδομένων. Όσον αφορά τη διαβίβαση δεδομένων, είναι επίσης σκόπιμο να προβλεφθεί ότι τα δεδομένα που συλλέγονται και υποβάλλονται σε επεξεργασία για τους σκοπούς των δοκιμών σε πραγματικές συνθήκες θα πρέπει να διαβιβάζονται σε τρίτες χώρες μόνο όταν εφαρμόζονται κατάλληλες και ισχύουσες εγγυήσεις βάσει του ενωσιακού δικαίου, ειδικότερα σύμφωνα με τις νομικές βάσεις για τη διαβίβαση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα δυνάμει του ενωσιακού δικαίου για την προστασία των δεδομένων, ενώ για τα δεδομένα μη προσωπικού χαρακτήρα θεσπίζονται κατάλληλες εγγυήσεις σύμφωνα με το ενωσιακό δίκαιο, όπως οι κανονισμοί (ΕΕ) 2022/868 (42) και (ΕΕ) 2023/2854 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (43).
(141)
Kako bi se ubrzao proces razvoja i stavljanja na tržište visokorizičnih UI sustava navedenih u prilogu ovoj Uredbi, važno je da se dobavljači ili potencijalni dobavljači takvih sustava mogu služiti posebnim režimom za testiranje tih sustava u stvarnim uvjetima, bez sudjelovanja u regulatornom izoliranom okruženju za umjetnu inteligenciju. Međutim, u takvim slučajevima, uzimajući u obzir moguće posljedice takvog testiranja na pojedince, trebalo bi osigurati da se ovom Uredbom uvedu odgovarajuća i dostatna jamstva i uvjeti za dobavljače ili potencijalne dobavljače. Takva bi jamstva među ostalim trebala uključivati traženje informiranog pristanka fizičke osobe za sudjelovanje u testiranju u stvarnim uvjetima, uz iznimku tijela kaznenog progona ako bi traženje informiranog pristanka spriječilo testiranje UI sustava. Pristanak ispitanika za sudjelovanje u takvom testiranju na temelju ove Uredbe razlikuje se od privole ispitanika za obradu njihovih osobnih podataka na temelju relevantnog zakonodavstva o zaštiti podataka i njime se privola za obradu osobnih podataka ne dovodi u pitanje. Također je važno smanjiti rizike i omogućiti nadzor od strane nadležnih tijela te stoga zahtijevati od potencijalnih dobavljača da imaju plan testiranja u stvarnim uvjetima koji se podnosi nadležnom tijelu za nadzor tržišta, da registriraju testiranje u posebnim odjeljcima u bazi podataka EU-a podložno određenim ograničenim iznimkama, da utvrde ograničenja u pogledu razdoblja u kojem se testiranje može provesti i da zahtijevaju dodatne zaštitne mjere za osobe koje pripadaju određenim skupinama ranjivih osoba, kao i pisani sporazum kojim se utvrđuju uloge i odgovornosti potencijalnih dobavljača i subjekata koji uvode sustav te djelotvoran nadzor koji provodi nadležno osoblje uključeno u testiranje u stvarnim uvjetima. Nadalje, primjereno je predvidjeti dodatne zaštitne mjere kako bi se osiguralo da se predviđanja, preporuke ili odluke UI sustava mogu djelotvorno poništiti i zanemariti te da se osobni podaci zaštite i brišu ako ispitanici povuku svoj pristanak za sudjelovanje u testiranju, ne dovodeći u pitanje prava koja imaju kao ispitanici u skladu s pravom Unije o zaštiti podataka. Kad je riječ o prijenosu podataka, također je primjereno predvidjeti da bi se podaci prikupljeni i obrađeni u svrhu testiranja u stvarnim uvjetima trebali prenositi trećim zemljama samo ako se provode odgovarajuće i primjenjive zaštitne mjere na temelju prava Unije, posebno u skladu s osnovama za prijenos osobnih podataka na temelju prava Unije o zaštiti podataka, dok su za neosobne podatke uspostavljene odgovarajuće zaštitne mjere u skladu s pravom Unije, kao što su uredbe (EU) 2022/868 (42) i (EU) 2023/2854 (43) Europskog parlamenta i Vijeća.
(142)
Για να διασφαλιστεί ότι η ΤΝ οδηγεί σε κοινωνικά και περιβαλλοντικά επωφελή αποτελέσματα, τα κράτη μέλη παροτρύνονται να στηρίζουν και να προωθούν την έρευνα και την ανάπτυξη λύσεων ΤΝ για τη στήριξη κοινωνικά και περιβαλλοντικά επωφελών αποτελεσμάτων, όπως λύσεις βασισμένες στην ΤΝ για να αυξηθεί η προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρία, να αντιμετωπιστούν οι κοινωνικοοικονομικές ανισότητες ή να επιτευχθούν περιβαλλοντικοί στόχοι, με τη διάθεση επαρκών πόρων, συμπεριλαμβανομένης της δημόσιας και της ενωσιακής χρηματοδότησης, και, όταν είναι σκόπιμο και εφόσον πληρούνται τα κριτήρια επιλεξιμότητας και επιλογής, εξετάζοντας ιδίως έργα που επιδιώκουν τέτοιους στόχους. Τέτοια έργα θα πρέπει να βασίζονται στην αρχή της διεπιστημονικής συνεργασίας μεταξύ φορέων ανάπτυξης ΤΝ, εμπειρογνωμόνων για την ανισότητα και τη μη διακριτική μεταχείριση, την προσβασιμότητα και τα καταναλωτικά, περιβαλλοντικά και ψηφιακά δικαιώματα, καθώς και επιστημόνων.
(142)
Kako bi se osiguralo da umjetna inteligencija dovede do društveno i okolišno korisnih ishoda, države članice potiču se da podupiru i promiču istraživanje i razvoj UI rješenja kojima se podupiru ishodi korisni za društvo i okoliš, kao što su rješenja koja se temelje na umjetnoj inteligenciji za povećanje pristupačnosti za osobe s invaliditetom, uklanjanje socioekonomskih nejednakosti ili postizanje okolišnih ciljeva dodjelom dostatnih sredstava, uključujući javno financiranje i financiranje sredstvima Unije, te, prema potrebi i pod uvjetom da su ispunjeni kriteriji prihvatljivosti i odabira, posebno uzimajući u obzir projekte kojima se nastoje ostvariti takvi ciljevi. Takvi bi se projekti trebali temeljiti na načelu interdisciplinarne suradnje među razvojnim programerima umjetne inteligencije, stručnjacima za nejednakost i nediskriminaciju, pristupačnost te potrošačka, okolišna i digitalna prava te akademskom zajednicom.
(143)
Για την προώθηση και την προστασία της καινοτομίας, είναι σημαντικό να λαμβάνονται ιδιαιτέρως υπόψη τα συμφέροντα των ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένων των νεοφυών επιχειρήσεων, που είναι πάροχοι ή φορείς εφαρμογής συστημάτων ΤΝ. Για τον σκοπό αυτόν, τα κράτη μέλη θα πρέπει να αναπτύξουν πρωτοβουλίες που θα απευθύνονται στους εν λόγω φορείς εκμετάλλευσης, μεταξύ άλλων όσον αφορά την ευαισθητοποίηση και την ενημέρωση. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρέχουν στις ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένων των νεοφυών επιχειρήσεων, που έχουν καταστατική έδρα ή υποκατάστημα στην Ένωση, κατά προτεραιότητα πρόσβαση στα ρυθμιστικά δοκιμαστήρια ΤΝ, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούν τους όρους επιλεξιμότητας και τα κριτήρια επιλογής και χωρίς να αποκλείουν άλλους παρόχους και μελλοντικούς παρόχους από την πρόσβαση στα δοκιμαστήρια, εφόσον πληρούνται οι ίδιες προϋποθέσεις και τα ίδια κριτήρια. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να χρησιμοποιούν τους υπάρχοντες διαύλους και, κατά περίπτωση, να θεσπίζουν νέους ειδικούς διαύλους επικοινωνίας με ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένων των νεοφυών επιχειρήσεων, φορείς εφαρμογής, άλλους φορείς καινοτομίας και, κατά περίπτωση, τοπικές δημόσιες αρχές, προκειμένου να στηρίζουν τις ΜΜΕ σε όλη την πορεία ανάπτυξής τους με την παροχή καθοδήγησης και απαντήσεων σε ερωτήματα σχετικά με την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού. Κατά περίπτωση, οι δίαυλοι αυτοί θα πρέπει να συνεργάζονται για τη δημιουργία συνεργειών και τη διασφάλιση ομοιογένειας στην καθοδήγηση που παρέχουν στις ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένων των νεοφυών επιχειρήσεων, και τους φορείς εφαρμογής. Επιπλέον, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διευκολύνουν τη συμμετοχή των ΜΜΕ και άλλων σχετικών συμφεροντούχων στις διαδικασίες ανάπτυξης της τυποποίησης. Εξάλλου, τα ειδικά συμφέροντα και οι ανάγκες των παρόχων που είναι ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένων των νεοφυών επιχειρήσεων, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τον καθορισμό των τελών αξιολόγησης της συμμόρφωσης από τους κοινοποιημένους οργανισμούς. Η Επιτροπή θα πρέπει να αξιολογεί τακτικά το κόστος πιστοποίησης και το κόστος συμμόρφωσης για τις ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένων των νεοφυών επιχειρήσεων, μέσω διαφανών διαβουλεύσεων, και να συνεργάζεται με τα κράτη μέλη με σκοπό τη μείωση του κόστους αυτού. Παραδείγματος χάριν, οι δαπάνες μετάφρασης που σχετίζονται με την υποχρεωτική τεκμηρίωση και την επικοινωνία με τις αρχές ενδέχεται να αποτελούν σημαντικό κόστος για τους παρόχους και άλλους φορείς εκμετάλλευσης, ιδίως τους φορείς μικρής κλίμακας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει ενδεχομένως να διασφαλίσουν ότι μία από τις γλώσσες που ορίζουν και αποδέχονται για την τεκμηρίωση των σχετικών παρόχων και για την επικοινωνία με τους φορείς εκμετάλλευσης είναι γλώσσα ευρέως κατανοητή από τον μεγαλύτερο δυνατό αριθμό διασυνοριακών φορέων εφαρμογής. Προκειμένου να λαμβάνονται υπόψη οι ειδικές ανάγκες των ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένων των νεοφυών επιχειρήσεων, η Επιτροπή θα πρέπει να παράσχει τυποποιημένα υποδείγματα για τους τομείς που καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό, κατόπιν αιτήματος του Συμβουλίου Τεχνητής Νοημοσύνης. Επιπλέον, η Επιτροπή θα πρέπει να συμπληρώνει τις προσπάθειες των κρατών μελών παρέχοντας μια ενιαία πλατφόρμα πληροφόρησης με εύχρηστες πληροφορίες όσον αφορά τον παρόντα κανονισμό για όλους τους παρόχους και τους φορείς εφαρμογής, διοργανώνοντας κατάλληλες επικοινωνιακές εκστρατείες ευαισθητοποίησης σχετικά με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τον παρόντα κανονισμό, και αξιολογώντας και προωθώντας τη σύγκλιση των βέλτιστων πρακτικών στις διαδικασίες δημόσιων συμβάσεων όσον αφορά τα συστήματα ΤΝ. Οι μεσαίες επιχειρήσεις που μέχρι πρόσφατα χαρακτηρίζονταν μικρές επιχειρήσεις κατά την έννοια του παραρτήματος της σύστασης 2003/361/ΕΚ της Επιτροπής (44) θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε αυτά τα μέτρα στήριξης, δεδομένου ότι οι εν λόγω νέες μεσαίες επιχειρήσεις ενδέχεται μερικές φορές να μη διαθέτουν τους νομικούς πόρους και την κατάρτιση που απαιτούνται για να εξασφαλίσουν την ορθή κατανόηση του παρόντος κανονισμού και τη συμμόρφωση με αυτόν.
(143)
Kako bi se promicale i štitile inovacije, posebno je važno uzeti u obzir interese MSP-ova, među ostalima i start-up poduzeća, koji su dobavljači UI sustava ili subjekti koji ih uvode. U tom cilju bi države članice trebale osmisliti inicijative usmjerene na te operatere, među ostalim u pogledu podizanja svijesti i informiranja. Države članice trebale bi MSP-ovima, među ostalim i start-up poduzećima, koji imaju registrirano sjedište ili podružnicu u Uniji, osiguravati prioritetni pristup regulatornim izoliranim okruženjima za umjetnu inteligenciju, pod uvjetom da ispunjavaju uvjete prihvatljivosti i kriterije za odabir te da drugim dobavljačima i potencijalnim dobavljačima ne onemogućuju pristup izoliranim okruženjima pod uvjetom da su ispunjeni isti uvjeti i kriteriji. Države članice trebale bi se koristiti postojećim kanalima i, prema potrebi, uspostaviti nove namjenske kanale za komunikaciju s MSP-ovima, među ostalim i start-up poduzećima, subjektima koji uvode sustav, drugim inovatorima i, prema potrebi, lokalnim tijelima javne vlasti, radi podupiranja MSP-ova tijekom cijelog njihova razvoja pružanjem smjernica i odgovaranjem na upite o provedbi ove Uredbe. Prema potrebi, ti kanali trebali bi međusobno surađivati kako bi se stvorila sinergija i osigurala homogenost smjernica za MSP-ove, uključujući start-up poduzeća, i subjekte koji uvode sustav. Osim toga, države članice trebale bi olakšavati sudjelovanje MSP-ova i drugih relevantnih dionika u procesima razvoja normizacije. Usto, prijavljena tijela trebala bi uzeti u obzir posebne interese i potrebe dobavljača koji su MSP-ova, među ostalima i onih koji su start-up poduzeća,, kad određuju naknade za ocjenjivanje sukladnosti. Komisija bi s pomoću transparentnog savjetovanja trebala redovito ocjenjivati troškove certifikacije i usklađivanja za MSP-ove, među ostalima i za start-up poduzeća, te surađivati s državama članicama u cilju smanjenja takvih troškova. Na primjer, dobavljači i drugi operateri, posebno oni manji, mogu imati znatne troškove prijevoda obvezne dokumentacije i komunikacije s tijelima. Države članice trebale bi možda osigurati da jedan od jezika koji odrede i prihvaćaju za relevantnu dokumentaciju dobavljača i komunikaciju s operaterima bude jedan od jezika koji u velikoj mjeri razumije najveći mogući broj prekograničnih subjekata koji uvode sustav. Kako bi se odgovorilo na posebne potrebe MSP-ova, uključujući start-up poduzeća, Komisija bi na zahtjev Vijeća za umjetnu inteligenciju trebala osigurati standardizirane predloške za područja obuhvaćena ovom Uredbom. Osim toga, Komisija bi trebala dopuniti napore država članica osiguravanjem jedinstvene informacijske platforme koja pruža informacije o ovoj Uredbi jednostavne za upotrebu za sve dobavljače i subjekte koji uvode sustav, organiziranjem odgovarajućih komunikacijskih kampanja za podizanje svijesti o obvezama koje proizlaze iz ove Uredbe te evaluacijom i promicanjem konvergencije primjera najbolje prakse u postupcima javne nabave u vezi s UI sustavima. Srednja poduzeća koja su do nedavno ispunjavala uvjete za mala poduzeća u smislu Priloga Preporuci Komisije 2003/361/EZ (44) trebala bi imati pristup tim mjerama potpore jer tim novim srednjim poduzećima ponekad možda nedostaju pravni resursi i osposobljavanje potrebni za osiguravanje pravilnog razumijevanja i usklađenosti s ovom Uredbom.
(144)
Για την προώθηση και την προστασία της καινοτομίας, η πλατφόρμα ΤΝ κατά παραγγελία, όλα τα σχετικά ενωσιακά χρηματοδοτικά προγράμματα και έργα, όπως το πρόγραμμα «Ψηφιακή Ευρώπη» και το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», τα οποία υλοποιούνται από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη σε ενωσιακό ή εθνικό επίπεδο θα πρέπει, κατά περίπτωση, να συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων του παρόντος κανονισμού.
(144)
Kako bi se promicale i zaštitile inovacije, ostvarivanju ciljeva ove Uredbe trebalo bi, prema potrebi, doprinositi putem platforme za umjetnu inteligenciju na zahtjev i svih relevantnih programa i projekata za financiranje sredstvima Unije, poput programa Digitalna Europa i Obzor Europa, koje provode Komisija i države članice na razini Unije ili nacionalnoj razini.
(145)
Προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι κίνδυνοι για την εφαρμογή, οι οποίοι προκύπτουν από την έλλειψη γνώσεων και εμπειρογνωσίας στην αγορά, καθώς και για να διευκολυνθεί η συμμόρφωση των παρόχων, ιδίως των ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένων των νεοφυών επιχειρήσεων, και των κοινοποιημένων οργανισμών με τις υποχρεώσεις τους κατά τον παρόντα κανονισμό, η πλατφόρμα ΤΝ κατά παραγγελία, οι ευρωπαϊκοί κόμβοι ψηφιακής καινοτομίας και οι εγκαταστάσεις δοκιμών και πειραματισμού που συστήνονται από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη σε ενωσιακό ή εθνικό επίπεδο θα πρέπει να συμβάλλουν στην εφαρμογή του παρόντος κανονισμού. Στο πλαίσιο των αντίστοιχων αποστολών και πεδίων αρμοδιοτήτων τους, η πλατφόρμα ΤΝ κατά παραγγελία, οι ευρωπαϊκοί κόμβοι ψηφιακής καινοτομίας και οι εγκαταστάσεις δοκιμών και πειραματισμού είναι σε θέση να παρέχουν ιδίως τεχνική και επιστημονική υποστήριξη σε παρόχους και κοινοποιημένους οργανισμούς.
(145)
Kako bi se rizici za provedbu koji proizlaze iz nedostatka znanja i iskustva na tržištu sveli na najmanju moguću mjeru i kako bi se dobavljačima, posebno MSP-ovima, uključujući start-up poduzeća, i prijavljenim tijelima olakšalo ispunjavanje obveza iz ove Uredbe, provedbi ove Uredbe trebalo bi doprinositi putem platforme za umjetnu inteligenciju na zahtjev, europskih centara za digitalne inovacije te centara za testiranje i eksperimentiranje koje uspostavljaju Komisija i države članice na razini Unije ili nacionalnoj razini. U okviru svoje misije i područja nadležnosti, platforma za umjetnu inteligenciju na zahtjev, europski centri za digitalne inovacije te centri za testiranje i eksperimentiranje mogu posebno pružati tehničku i znanstvenu potporu dobavljačima i prijavljenim tijelima.
(146)
Επιπλέον, δεδομένου του πολύ μικρού μεγέθους ορισμένων φορέων εκμετάλλευσης και προκειμένου να διασφαλίζεται αναλογικότητα όσον αφορά το κόστος της καινοτομίας, ενδείκνυται να δοθεί η δυνατότητα στις πολύ μικρές επιχειρήσεις να εκπληρώνουν μία από τις πλέον δαπανηρές υποχρεώσεις, δηλαδή τη θέσπιση συστήματος διαχείρισης της ποιότητας, με απλουστευμένο τρόπο που μειώνει τον διοικητικό φόρτο και το κόστος για τις εν λόγω επιχειρήσεις χωρίς να επηρεάζεται το επίπεδο προστασίας και η ανάγκη συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις για τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου. Η Επιτροπή θα πρέπει να αναπτύξει κατευθυντήριες γραμμές για τον προσδιορισμό των στοιχείων του συστήματος διαχείρισης της ποιότητας που πρέπει να πληρούνται με αυτόν τον απλουστευμένο τρόπο από τις πολύ μικρές επιχειρήσεις.
(146)
Nadalje, s obzirom na vrlo malenu veličinu pojedinih operatera i kako bi se osigurala proporcionalnost u pogledu troškova inovacija, primjereno je omogućiti mikropoduzećima da ispune jednu od najskupljih obveza, a to je uspostava sustava upravljanja kvalitetom, na pojednostavnjen način, čime bi se smanjili administrativno opterećenje i troškovi za ta poduzeća, a bez utjecaja na razinu zaštite i potrebu za usklađivanjem sa zahtjevima za visokorizične UI sustave. Komisija bi trebala izraditi smjernice za određivanje elemenata sustava upravljanja kvalitetom koje mikropoduzeća moraju ispuniti na taj pojednostavnjen način.
(147)
Ενδείκνυται η Επιτροπή να διευκολύνει, στο μέτρο του δυνατού, την πρόσβαση σε εγκαταστάσεις δοκιμών και πειραματισμού για τους φορείς, τις ομάδες ή τα εργαστήρια που έχουν συσταθεί ή διαπιστευτεί σύμφωνα με οποιαδήποτε σχετική ενωσιακή νομοθεσία εναρμόνισης και τα οποία εκτελούν καθήκοντα στο πλαίσιο της αξιολόγησης της συμμόρφωσης προϊόντων ή συσκευών που καλύπτονται από την εν λόγω ενωσιακή νομοθεσία εναρμόνισης. Αυτό ισχύει ειδικότερα όσον αφορά τις ομάδες εμπειρογνωμόνων, τα εργαστήρια εμπειρογνωμόνων και τα εργαστήρια αναφοράς στον τομέα των ιατροτεχνολογικών προϊόντων κατά τους κανονισμούς (ΕΕ) 2017/745 και (ΕΕ) 2017/746.
(147)
Primjereno je da Komisija olakša, u mjeri u kojoj je to moguće, pristup centrima za testiranje i eksperimentiranje tijelima, skupinama ili laboratorijima uspostavljenima ili akreditiranima na temelju bilo kojeg dijela zakonodavstva Unije o usklađivanju, a koji obavljaju zadaće u kontekstu postupaka ocjenjivanja sukladnosti proizvoda ili uređaja obuhvaćenih tim zakonodavstvom Unije o usklađivanju. To se posebno odnosi na stručne skupine, stručne laboratorije i referentne laboratorije u području medicinskih proizvoda na temelju uredaba (EU) 2017/745 i (EU) 2017/746.
(148)
Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να θεσπίσει πλαίσιο διακυβέρνησης που επιτρέπει τόσο τον συντονισμό, όσο και τη στήριξη της εφαρμογής του παρόντος κανονισμού σε εθνικό επίπεδο, καθώς και την ανάπτυξη ικανοτήτων σε επίπεδο Ένωσης και τη συμπερίληψη των συμφεροντούχων στον τομέα της ΤΝ. Η αποτελεσματική εφαρμογή και επιβολή του παρόντος κανονισμού απαιτούν ένα πλαίσιο διακυβέρνησης που να επιτρέπει τον συντονισμό και την ανάπτυξη κεντρικής εμπειρογνωσίας σε επίπεδο Ένωσης. Η Υπηρεσία ΤΝ συστάθηκε με απόφαση της Επιτροπής (45) και έχει ως αποστολή να αναπτύσσει την εμπειρογνωσία και τις ικανότητες της Ένωσης στον τομέα της ΤΝ και να συμβάλλει στην εφαρμογή του ενωσιακού δικαίου σχετικά με την ΤΝ. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διευκολύνουν τα καθήκοντα της Υπηρεσίας ΤΝ με σκοπό να στηρίζουν την ανάπτυξη ενωσιακής εμπειρογνωσίας και ικανοτήτων σε επίπεδο Ένωσης και να ενισχύουν τη λειτουργία της ψηφιακής ενιαίας αγοράς. Επιπλέον, θα πρέπει να συσταθούν Συμβούλιο Τεχνητής Νοημοσύνης αποτελούμενο από εκπροσώπους των κρατών μελών, επιστημονική ομάδα για τη συμπερίληψη της επιστημονικής κοινότητας και συμβουλευτικό φόρουμ για τη συμβολή των συμφεροντούχων στην εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο. Η ανάπτυξη εμπειρογνωσίας και ικανοτήτων της Ένωσης θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει την αξιοποίηση των υφιστάμενων πόρων και της υπάρχουσας εμπειρογνωσίας, ιδίως μέσω συνεργειών με δομές που δημιουργούνται στο πλαίσιο της επιβολής άλλων κανόνων δικαίου σε επίπεδο Ένωσης και συνεργειών με σχετικές πρωτοβουλίες σε επίπεδο Ένωσης, όπως η κοινή επιχείρηση EuroHPC και οι εγκαταστάσεις δοκιμών και πειραματισμού ΤΝ στο πλαίσιο του προγράμματος «Ψηφιακή Ευρώπη».
(148)
Ovom bi se Uredbom trebao uspostaviti okvir upravljanja koji omogućuje i koordinaciju primjene ove Uredbe na nacionalnoj razini i potporu primjeni ove Uredbe na nacionalnoj razini, kao i izgradnju kapaciteta na razini Unije i integraciju dionika u području umjetne inteligencije. Za djelotvornu provedbu i izvršavanje ove Uredbe potreban je okvir upravljanja koji omogućuje koordinaciju i prikupljanje središnjeg stručnog znanja na razini Unije. Ured za umjetnu inteligenciju osnovan je Odlukom Komisije (45), a njegova je zadaća razvoj stručnog znanja i sposobnosti Unije u području umjetne inteligencije te doprinos provedbi prava Unije o umjetnoj inteligenciji. Države članice trebale bi olakšati zadaće Ureda za umjetnu inteligenciju kako bi se podržao razvoj stručnog znanja i sposobnosti Unije na razini Unije te ojačalo funkcioniranje jedinstvenog digitalnog tržišta. Nadalje, trebalo bi osnovati Vijeće za umjetnu inteligenciju koje se sastoji od predstavnika država članica, znanstveno povjerenstvo za integraciju znanstvene zajednice i savjetodavni forum za doprinos dionika provedbi ove Uredbe, na razini Unije i na nacionalnoj razini. Razvoj stručnog znanja i sposobnosti Unije trebao bi uključivati i iskorištavanje postojećih resursa i stručnog znanja, posebno putem sinergije sa strukturama uspostavljenima u kontekstu provedbe drugog prava i sinergije s povezanim inicijativama na razini Unije, kao što su Zajedničko poduzeće EuroHPC i objekti za testiranje i eksperimentiranje umjetne inteligencije u okviru programa Digitalna Europa.
(149)
Προκειμένου να διευκολυνθεί η ομαλή, αποτελεσματική και εναρμονισμένη εφαρμογή του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να συσταθεί Συμβούλιο Τεχνητής Νοημοσύνης. Το Συμβούλιο Τεχνητής Νοημοσύνης θα πρέπει να απηχεί τα διάφορα συμφέροντα του οικοσυστήματος ΤΝ και να απαρτίζεται από εκπροσώπους των κρατών μελών. Το Συμβούλιο Τεχνητής Νοημοσύνης θα πρέπει να είναι αρμόδιο για την εκτέλεση ορισμένων συμβουλευτικών καθηκόντων, συμπεριλαμβανομένων της έκδοσης γνωμών, συστάσεων ή συμβουλών ή της συμβολής στην καθοδήγηση σε θέματα που σχετίζονται με την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, μεταξύ άλλων σε σχέση με θέματα επιβολής, τεχνικές προδιαγραφές ή υφιστάμενα πρότυπα όσον αφορά τις απαιτήσεις που θεσπίζονται με τον παρόντα κανονισμό, καθώς και της παροχής συμβουλών στην Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τις εθνικές αρμόδιες αρχές τους για συγκεκριμένα ζητήματα που σχετίζονται με την ΤΝ. Προκειμένου να δοθεί κάποια ευελιξία στα κράτη μέλη όσον αφορά τον ορισμό των εκπροσώπων τους στο Συμβούλιο Τεχνητής Νοημοσύνης, οι εκπρόσωποι αυτοί μπορεί να είναι πρόσωπα από δημόσιες οντότητες τα οποία θα πρέπει να διαθέτουν τις σχετικές αρμοδιότητες και εξουσίες για να διευκολύνουν τον συντονισμό σε εθνικό επίπεδο και να συμβάλλουν στην εκπλήρωση των καθηκόντων του Συμβουλίου Τεχνητής Νοημοσύνης. Το Συμβούλιο Τεχνητής Νοημοσύνης θα πρέπει να συγκροτήσει δύο μόνιμες υποομάδες που θα χρησιμεύουν ως πλατφόρμες συνεργασίας και ανταλλαγής απόψεων μεταξύ των αρχών εποπτείας της αγοράς και των κοινοποιουσών αρχών για θέματα που αφορούν αντίστοιχα την εποπτεία της αγοράς και τους κοινοποιημένους οργανισμούς. Η μόνιμη υποομάδα για την εποπτεία της αγοράς θα πρέπει να ενεργεί ως ομάδα διοικητικής συνεργασίας (ομάδα ADCO) για τον παρόντα κανονισμό κατά την έννοια του άρθρου 30 του κανονισμού (ΕΕ) 2019/1020. Σύμφωνα με το άρθρο 33 του εν λόγω κανονισμού, η Επιτροπή θα πρέπει να υποστηρίζει τις δραστηριότητες της μόνιμης υποομάδας για την εποπτεία της αγοράς διενεργώντας αξιολογήσεις ή μελέτες της αγοράς, ιδίως με σκοπό τον προσδιορισμό πτυχών του παρόντος κανονισμού που απαιτούν ειδικό και επείγοντα συντονισμό μεταξύ των αρχών εποπτείας της αγοράς. Το Συμβούλιο Τεχνητής Νοημοσύνης μπορεί να συγκροτεί άλλες μόνιμες ή προσωρινές υποομάδες, εφόσον είναι σκόπιμο για την εξέταση συγκεκριμένων ζητημάτων. Το Συμβούλιο Τεχνητής Νοημοσύνης θα πρέπει επίσης να συνεργάζεται, κατά περίπτωση, με τους αρμόδιους φορείς, τις ομάδες εμπειρογνωμόνων και τα δίκτυα της Ένωσης που δραστηριοποιούνται στο πλαίσιο του συναφούς ενωσιακού δικαίου, συμπεριλαμβανομένων ιδίως εκείνων που δραστηριοποιούνται στο πλαίσιο του συναφούς ενωσιακού δικαίου για τα δεδομένα, τα ψηφιακά προϊόντα και τις υπηρεσίες.
(149)
Kako bi se olakšala nesmetana, djelotvorna i usklađena provedba ove Uredbe, trebalo bi osnovati Vijeće za umjetnu inteligenciju. U Vijeću za umjetnu inteligenciju trebali bi se odražavati različiti interesi ekosustava umjetne inteligencije, a trebao bi biti sastavljen od predstavnika država članica. Vijeće za umjetnu inteligenciju trebalo bi biti odgovorno za niz savjetodavnih zadaća, uključujući davanje mišljenja, preporuka i savjeta ili doprinošenje smjernicama o pitanjima povezanima s provedbom ove Uredbe, među ostalim pitanjima izvršenja, tehničkim specifikacijama ili postojećim normama povezanima sa zahtjevima ove Uredbe, te za davanje savjeta Komisiji i državama članicama te njihovim nacionalnim nadležnim tijelima u vezi sa specifičnim pitanjima povezanima s umjetnom inteligencijom. Kako bi se državama članicama pružila određena fleksibilnost u vezi s imenovanjem njihovih predstavnika u Vijeće za umjetnu inteligenciju, ti predstavnici mogu biti sve osobe koje pripadaju javnim subjektima i koje bi trebale imati odgovarajuće nadležnosti i ovlasti za olakšavanje koordinacije na nacionalnoj razini i doprinošenje ostvarivanju zadaća Vijeća za umjetnu inteligenciju. Vijeće za umjetnu inteligenciju trebalo bi osnovati dvije stalne podskupine kako bi osigurao platformu za suradnju i razmjenu između tijelâ za nadzor tržišta i tijela koja provode prijavljivanje o pitanjima koja se odnose na nadzor tržišta odnosno na prijavljena tijela. Stalna podskupina za nadzor tržišta trebala bi djelovati kao skupina za administrativnu suradnju (ADCO) za ovu Uredbu u smislu članka 30. Uredbe (EU) 2019/1020. U skladu s člankom 33. te uredbe Komisija bi trebala podupirati aktivnosti stalne podskupine za nadzor tržišta provođenjem evaluacija ili studija tržišta, osobito u cilju utvrđivanja aspekata ove Uredbe koji zahtijevaju posebnu i hitnu koordinaciju među tijelima za nadzor tržišta. Vijeće za umjetnu inteligenciju prema potrebi može osnovati druge stalne ili privremene podskupine za razmatranje specifičnih pitanja. Vijeće za umjetnu inteligenciju također bi prema potrebi trebalo surađivati s relevantnim tijelima Unije, stručnim skupinama i mrežama koje djeluju u kontekstu relevantnog prava Unije, uključujući posebno one koje djeluju na temelju relevantnog prava Unije o podacima, digitalnim proizvodima i uslugama.
(150)
Προκειμένου να διασφαλιστεί η συμμετοχή των συμφεροντούχων στην υλοποίηση και την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να συσταθεί συμβουλευτικό φόρουμ για την παροχή συμβουλών και τεχνικής εμπειρογνωμοσύνης στο Συμβούλιο Τεχνητής Νοημοσύνης και την Επιτροπή. Για να εξασφαλιστεί διαφοροποιημένη και ισορροπημένη εκπροσώπηση των συμφεροντούχων μεταξύ εμπορικών και μη εμπορικών συμφερόντων και, εντός της κατηγορίας των εμπορικών συμφερόντων, όσον αφορά τις ΜΜΕ και άλλες επιχειρήσεις, το συμβουλευτικό φόρουμ θα πρέπει να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τη βιομηχανία, τις νεοφυείς επιχειρήσεις, τις ΜΜΕ, την ακαδημαϊκή κοινότητα, την κοινωνία των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών εταίρων, καθώς και τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, τον ENISA, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης (CEN), την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ηλεκτροτεχνικής Τυποποίησης (CENELEC) και το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Τηλεπικοινωνιακών Προτύπων (ETSI).
(150)
Kako bi se osiguralo sudjelovanje dionika u provedbi i primjeni ove Uredbe, trebalo bi uspostaviti savjetodavni forum radi savjetovanja Vijeća za umjetnu inteligenciju i Komisije i pružanja tehničkog stručnog znanja Vijeću za umjetnu inteligenciju i Komisiji. Kako bi se osigurala raznolika i uravnotežena zastupljenost dionika s komercijalnim i nekomercijalnim interesima te, unutar kategorije komercijalnih interesa, u pogledu MSP-ova i drugih poduzeća, savjetodavni forum trebao bi obuhvaćati, među ostalim, industriju, start-up poduzeća, MSP-ove, akademsku zajednicu, civilno društvo, uključujući socijalne partnere, kao i Agenciju za temeljna prava, ENISA-u, Europski odbor za normizaciju (CEN), Europski odbor za elektrotehničku normizaciju (CENELEC) i Europski institut za telekomunikacijske norme (ETSI).
(151)
Για τη στήριξη της εφαρμογής και της επιβολής του παρόντος κανονισμού, ιδίως των δραστηριοτήτων παρακολούθησης της Υπηρεσίας ΤΝ όσον αφορά τα μοντέλα ΤΝ γενικού σκοπού, θα πρέπει να συσταθεί επιστημονική ομάδα ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων. Οι ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες που συγκροτούν την επιστημονική ομάδα θα πρέπει να επιλέγονται βάσει επικαιροποιημένης επιστημονικής ή τεχνικής εμπειρογνωσίας στον τομέα της ΤΝ και θα πρέπει να εκτελούν τα καθήκοντά τους με αμεροληψία και αντικειμενικότητα και να διασφαλίζουν την εμπιστευτικότητα των πληροφοριών και των δεδομένων που λαμβάνουν κατά την εκτέλεση των καθηκόντων και των δραστηριοτήτων τους. Για να καταστεί δυνατή η ενίσχυση των εθνικών ικανοτήτων που απαιτούνται για την αποτελεσματική επιβολή του παρόντος κανονισμού, τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να ζητούν στήριξη από την ομάδα εμπειρογνωμόνων που συγκροτούν την επιστημονική ομάδα όσον αφορά τις δραστηριότητες επιβολής.
(151)
Kako bi se poduprli provedba i izvršavanje ove Uredbe, osobito aktivnosti praćenja koje provodi Ured za umjetnu inteligenciju u pogledu UI modelâ opće namjene, trebalo bi osnovati znanstveno povjerenstvo neovisnih stručnjaka. Neovisni stručnjaci koji čine znanstveno povjerenstvo trebali bi se birati na temelju najnovijeg znanstvenog ili tehničkog stručnog znanja u području umjetne inteligencije te bi trebali obavljati svoje zadaće nepristrano i objektivno te osigurati povjerljivost informacija i podataka dobivenih pri obavljanju svojih zadaća i aktivnosti. Kako bi se omogućilo jačanje nacionalnih kapaciteta potrebnih za djelotvorno izvršavanje ove Uredbe, države članice trebale bi za svoje aktivnosti izvršavanja moći zatražiti potporu skupine stručnjaka koji čine znanstveno povjerenstvo.
(152)
Προκειμένου να υποστηριχθεί η κατάλληλη επιβολή όσον αφορά τα συστήματα ΤΝ και να ενισχυθούν οι ικανότητες των κρατών μελών, θα πρέπει να δημιουργηθούν ενωσιακές δομές υποστήριξης δοκιμών ΤΝ και να τεθούν στη διάθεση των κρατών μελών.
(152)
Kako bi se poduprlo odgovarajuće izvršavanje u vezi s UI sustavima i ojačali kapaciteti država članica, trebalo bi uspostaviti potporne strukture Unije za testiranje umjetne inteligencije i staviti ih na raspolaganje državama članicama.
(153)
Τα κράτη μέλη διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην εφαρμογή και την επιβολή του παρόντος κανονισμού. Στο πλαίσιο αυτό, κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να ορίσει τουλάχιστον μία κοινοποιούσα αρχή και τουλάχιστον μία αρχή εποπτείας της αγοράς ως εθνικές αρμόδιες αρχές για την εποπτεία της εφαρμογής και της υλοποίησης του παρόντος κανονισμού. Τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίσουν να ορίσουν οποιοδήποτε είδος δημόσιας οντότητας για την εκτέλεση των καθηκόντων των εθνικών αρμόδιων αρχών κατά την έννοια του παρόντος κανονισμού, σύμφωνα με τα ειδικά εθνικά οργανωτικά χαρακτηριστικά και τις ανάγκες τους. Προκειμένου να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα της οργάνωσης από την πλευρά των κρατών μελών και να δημιουργηθεί ένα ενιαίο σημείο επαφής με το κοινό και άλλους ομολόγους σε επίπεδο κρατών μελών και σε επίπεδο Ένωσης, κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να ορίσει μία αρχή εποπτείας της αγοράς η οποία θα λειτουργεί ως ενιαίο σημείο επαφής.
(153)
Države članice imaju ključnu ulogu u primjeni i izvršavanju ove Uredbe. Svaka bi država članica stoga trebala imenovati barem jedno tijelo koje provodi prijavljivanje i barem jedno tijelo za nadzor tržišta kao nacionalna nadležna tijela za potrebe nadziranja primjene i provedbe ove Uredbe. Države članice mogu odlučiti imenovati bilo koju vrstu javnog subjekta za obavljanje zadaća nacionalnih nadležnih tijela u smislu ove Uredbe, u skladu sa svojim posebnim nacionalnim organizacijskim karakteristikama i potrebama. Kako bi se povećala učinkovitost organizacije u državama članicama i uspostavila jedinstvena kontaktna točka za javne i druge partnere na razini država članica i na razini Unije, svaka bi država članica trebala imenovati tijelo za nadzor tržišta koje će djelovati kao jedinstvena kontaktna točka.
(154)
Οι εθνικές αρμόδιες αρχές θα πρέπει να ασκούν τις εξουσίες τους ανεξάρτητα, αμερόληπτα και χωρίς προκαταλήψεις, ώστε να διαφυλάσσουν τις αρχές της αντικειμενικότητας των δραστηριοτήτων και των καθηκόντων τους και να διασφαλίζουν την εφαρμογή και την εκτέλεση του παρόντος κανονισμού. Τα μέλη των εν λόγω αρχών θα πρέπει να απέχουν από κάθε ενέργεια ασυμβίβαστη με τα καθήκοντά τους και θα πρέπει να υπόκεινται στους κανόνες εμπιστευτικότητας δυνάμει του παρόντος κανονισμού.
(154)
Ta nacionalna nadležna tijela trebala bi izvršavati svoje ovlasti neovisno, objektivno i nepristrano kako bi zaštitila načela objektivnosti svojih aktivnosti i zadaća te osigurala primjenu i provedbu ove Uredbe. Članovi tih tijela trebali bi se suzdržati od svakog djelovanja koje nije u skladu s njihovim dužnostima te bi trebali podlijegati pravilima o povjerljivosti na temelju ove Uredbe.
(155)
Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι πάροχοι συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου μπορούν να λαμβάνουν υπόψη την πείρα από τη χρήση συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου για τη βελτίωση των συστημάτων τους και της διαδικασίας σχεδιασμού και ανάπτυξης ή μπορούν να λαμβάνουν εγκαίρως ενδεχόμενα διορθωτικά μέτρα, όλοι οι πάροχοι θα πρέπει να διαθέτουν σύστημα παρακολούθησης μετά τη διάθεση στην αγορά. Κατά περίπτωση, η παρακολούθηση μετά τη διάθεση στην αγορά θα πρέπει να περιλαμβάνει ανάλυση της αλληλεπίδρασης με άλλα συστήματα ΤΝ, συμπεριλαμβανομένων άλλων συσκευών και λογισμικού. Η παρακολούθηση μετά τη διάθεση στην αγορά δεν θα πρέπει να καλύπτει ευαίσθητα επιχειρησιακά δεδομένα φορέων εφαρμογής οι οποίοι είναι αρχές επιβολής του νόμου. Το εν λόγω σύστημα έχει επίσης καίρια σημασία προκειμένου να διασφαλίζεται ότι οι πιθανοί κίνδυνοι που προκύπτουν από συστήματα ΤΝ τα οποία συνεχίζουν να «μαθαίνουν» μετά τη διάθεσή τους στην αγορά ή τη θέση τους σε λειτουργία μπορούν να αντιμετωπίζονται αποτελεσματικότερα και έγκαιρα. Στο πλαίσιο αυτό, οι πάροχοι θα πρέπει επίσης να υποχρεούνται να διαθέτουν σύστημα για την αναφορά στις αρμόδιες αρχές οποιωνδήποτε σοβαρών περιστατικών που προκύπτουν από τη χρήση των συστημάτων ΤΝ τους, δηλαδή περιστατικού ή δυσλειτουργίας που έχει ως συνέπεια τον θάνατο ή τη σοβαρή βλάβη στην υγεία, τη σοβαρή και μη αναστρέψιμη διαταραχή της διαχείρισης και της λειτουργίας υποδομών ζωτικής σημασίας, τις παραβάσεις υποχρεώσεων που απορρέουν από το δίκαιο της Ένωσης και αποσκοπούν στην προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων ή τις σοβαρές ζημίες σε περιουσιακά στοιχεία ή στο περιβάλλον.
(155)
Kako bi se osiguralo da dobavljači visokorizičnih UI sustava mogu uzeti u obzir iskustvo stečeno korištenjem visokorizičnih UI sustava za poboljšanje svojih sustava te za proces dizajniranja i razvoja ili da mogu pravodobno poduzeti korektivne mjere, svi bi dobavljači trebali uspostaviti sustav praćenja nakon stavljanja na tržište. Ako je to relevantno, praćenje nakon stavljanja na tržište trebalo bi obuhvaćati analizu interakcije s drugim UI sustavima, uključujući druge uređaje i softver. Praćenje nakon stavljanja na tržište ne bi trebalo obuhvaćati osjetljive operativne podatke subjekata koji uvode sustav koji su tijela kaznenog progona. Taj je sustav ključan i za učinkovitije i pravodobnije poduzimanje mjera povezanih s mogućim rizicima od UI sustava koji „uče” i nakon što su stavljeni na tržište ili u upotrebu. U tom bi kontekstu od dobavljača trebalo također zahtijevati da uspostave sustav za prijavljivanje relevantnim tijelima svih ozbiljnih incidenata koji su posljedica korištenja njihovih UI sustava, odnosno incidenta ili neispravnosti koji dovode do smrti ili teške štete za zdravlje, ozbiljnih i nepovratnih poremećaja u upravljanju kritičnom infrastrukturom i njezinu radu, povreda obveza na temelju prava Unije namijenjenih zaštiti temeljnih prava ili teške štete za imovinu ili okoliš.
(156)
Προκειμένου να διασφαλιστεί η κατάλληλη και αποτελεσματική επιβολή των απαιτήσεων και των υποχρεώσεων που ορίζονται στον παρόντα κανονισμό, ο οποίος αποτελεί ενωσιακή νομοθεσία εναρμόνισης, θα πρέπει να εφαρμόζεται στο σύνολό του το σύστημα εποπτείας της αγοράς και συμμόρφωσης των προϊόντων που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2019/1020. Οι αρχές εποπτείας της αγοράς που ορίζονται δυνάμει του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να διαθέτουν όλες τις εξουσίες επιβολής που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό και στον κανονισμό (ΕΕ) 2019/1020 και θα πρέπει να ασκούν τις εξουσίες τους και να εκτελούν τα καθήκοντά τους ανεξάρτητα, αμερόληπτα και χωρίς προκαταλήψεις. Μολονότι τα περισσότερα συστήματα ΤΝ δεν υπόκεινται σε ειδικές απαιτήσεις και υποχρεώσεις δυνάμει του παρόντος κανονισμού, οι αρχές εποπτείας της αγοράς μπορούν να λαμβάνουν μέτρα σε σχέση με όλα τα συστήματα ΤΝ, όταν παρουσιάζουν κίνδυνο σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό. Λόγω της ειδικής φύσης των θεσμικών και λοιπών οργάνων και οργανισμών της Ένωσης που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, ενδείκνυται να οριστεί ο Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων ως οικεία αρμόδια αρχή εποπτείας της αγοράς. Αυτό δεν θα πρέπει να θίγει τον ορισμό εθνικών αρμόδιων αρχών από τα κράτη μέλη. Οι δραστηριότητες εποπτείας της αγοράς δεν θα πρέπει να επηρεάζουν την ικανότητα των εποπτευόμενων οντοτήτων να εκτελούν τα καθήκοντά τους με ανεξαρτησία, όταν η ανεξαρτησία αυτή απαιτείται από το δίκαιο της Ένωσης.
(156)
Kako bi se osiguralo odgovarajuće i djelotvorno izvršavanje zahtjeva i obveza utvrđenih u ovoj Uredbi, koja je zakonodavstvo Unije o usklađivanju, u cijelosti bi se trebao primjenjivati sustav nadzora tržišta i sukladnosti proizvoda uspostavljen Uredbom (EU) 2019/1020. Tijela za nadzor tržišta imenovana na temelju ove Uredbe trebala bi imati sve ovlasti izvršavanja utvrđene u ovoj Uredbi i u Uredbi (EU) 2019/1020 i svoje bi ovlasti i dužnosti trebala izvršavati neovisno, objektivno i nepristrano. Iako većina UI sustava ne podliježe posebnim zahtjevima i obvezama na temelju ove Uredbe, tijela za nadzor tržišta mogu poduzeti mjere u vezi sa svim UI sustavima kada oni predstavljaju rizik u skladu s ovom Uredbom. Zbog specifične prirode institucija, agencija i tijela Unije obuhvaćenih područjem primjene ove Uredbe primjereno je za njih imenovati Europskog nadzornika za zaštitu podataka tijelom nadležnim za nadzor tržišta. Time se ne bi trebalo dovoditi u pitanje imenovanje nacionalnih nadležnih tijela koje provode države članice. Aktivnosti nadzora tržišta ne bi trebale utjecati na sposobnost nadziranih subjekata da neovisno obavljaju svoje zadaće kada se takva neovisnost zahtijeva pravom Unije.
(157)
Ο παρών κανονισμός δεν θίγει τις αρμοδιότητες, τα καθήκοντα, τις εξουσίες και την ανεξαρτησία των σχετικών εθνικών δημόσιων αρχών ή φορέων που εποπτεύουν την εφαρμογή του δικαίου της Ένωσης για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των φορέων ισότητας και των αρχών προστασίας δεδομένων. Όταν απαιτείται για την άσκηση της εντολής τους, οι εν λόγω εθνικές δημόσιες αρχές ή φορείς θα πρέπει επίσης να έχουν πρόσβαση σε κάθε φάκελο τεκμηρίωσης που δημιουργείται δυνάμει του παρόντος κανονισμού. Θα πρέπει να θεσπιστεί ειδική διαδικασία διασφαλίσεων για την εξασφάλιση κατάλληλης και έγκαιρης επιβολής έναντι των συστημάτων ΤΝ που παρουσιάζουν κίνδυνο για την υγεία, την ασφάλεια και τα θεμελιώδη δικαιώματα. Η διαδικασία για τα εν λόγω συστήματα ΤΝ που παρουσιάζουν κίνδυνο θα πρέπει να εφαρμόζεται στα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου που παρουσιάζουν κίνδυνο, στα απαγορευμένα συστήματα που έχουν διατεθεί στην αγορά, τεθεί σε λειτουργία ή χρησιμοποιούνται κατά παράβαση των διατάξεων περί απαγορευμένων πρακτικών που ορίζονται στον παρόντα κανονισμό και στα συστήματα ΤΝ που έχουν καταστεί διαθέσιμα κατά παράβαση των απαιτήσεων διαφάνειας του παρόντος κανονισμού και παρουσιάζουν κίνδυνο.
(157)
Ovom se Uredbom ne dovode u pitanje nadležnosti, zadaće, ovlasti i neovisnost relevantnih nacionalnih tijela javne vlasti ili javnih tijela koja nadziru primjenu prava Unije o zaštiti temeljnih prava, uključujući tijela za ravnopravnost i tijela za zaštitu podataka. Ako je to potrebno za njihov mandat, ta nacionalna tijela javne vlasti ili javna tijela trebala bi također imati pristup svoj dokumentaciji izrađenoj na temelju ove Uredbe. Trebalo bi utvrditi poseban zaštitni postupak kako bi se osiguralo adekvatno i pravodobno izvršavanje u pogledu UI sustava koji predstavljaju rizik za zdravlje, sigurnost i temeljna prava. Postupak za takve UI sustave koji predstavljaju rizik trebao bi se primjenjivati na visokorizične UI sustave koji predstavljaju rizik, zabranjene sustave koji su stavljeni na tržište, stavljeni u upotrebu ili se upotrebljavaju protivno odredbama o zabranjenim praksama iz ove Uredbe i na UI sustave koji su stavljeni na raspolaganje protivno odredbama o zahtjevima u pogledu transparentnosti iz ove Uredbe i koji predstavljaju rizik.
(158)
Το δίκαιο της Ένωσης σχετικά με τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες περιλαμβάνει κανόνες και απαιτήσεις εσωτερικής διακυβέρνησης και διαχείρισης κινδύνου που εφαρμόζονται στα ρυθμιζόμενα χρηματοοικονομικά ιδρύματα στο πλαίσιο της παροχής των εν λόγω υπηρεσιών, μεταξύ άλλων όταν χρησιμοποιούνται συστήματα ΤΝ. Προκειμένου να διασφαλιστεί η συνεκτική εφαρμογή και επιβολή των υποχρεώσεων δυνάμει του παρόντος κανονισμού και των σχετικών κανόνων και απαιτήσεων των νομικών πράξεων της Ένωσης για τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, οι αρχές που είναι αρμόδιες για την εποπτεία και την επιβολή των εν λόγω νομικών πράξεων, ειδικότερα οι αρμόδιες αρχές όπως ορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 575/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (46) και στις οδηγίες 2008/48/ΕΚ (47), 2009/138/ΕΚ (48), 2013/36/ΕΕ (49), 2014/17/ΕΕ (50) και (ΕΕ) 2016/97 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (51), θα πρέπει να οριστούν, εντός του πεδίου των αντίστοιχων αρμοδιοτήτων τους, ως αρμόδιες αρχές για την εποπτεία της εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, μεταξύ άλλων και για τις δραστηριότητες εποπτείας της αγοράς, όσον αφορά τα συστήματα ΤΝ που παρέχονται ή χρησιμοποιούνται από ρυθμιζόμενα και εποπτευόμενα χρηματοοικονομικά ιδρύματα, εκτός εάν τα κράτη μέλη αποφασίσουν να ορίσουν άλλη αρχή αρμόδια για την εκπλήρωση αυτών των καθηκόντων εποπτείας της αγοράς. Οι εν λόγω αρμόδιες αρχές θα πρέπει να διαθέτουν όλες τις εξουσίες δυνάμει του παρόντος κανονισμού και του κανονισμού (ΕΕ) 2019/1020 για την επιβολή των απαιτήσεων και των υποχρεώσεων του παρόντος κανονισμού, συμπεριλαμβανομένων των εξουσιών για τη διεξαγωγή των εκ των υστέρων δραστηριοτήτων εποπτείας της αγοράς που μπορούν να ενσωματώνονται, κατά περίπτωση, στους υφιστάμενους εποπτικούς μηχανισμούς και διαδικασίες τους δυνάμει του σχετικού δικαίου της Ένωσης για τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες. Ενδείκνυται να προβλεφθεί ότι, όταν ενεργούν ως αρχές εποπτείας της αγοράς δυνάμει του παρόντος κανονισμού, οι εθνικές αρχές που είναι αρμόδιες να εποπτεύουν ρυθμιζόμενα βάσει της οδηγίας 2013/36/ΕΕ πιστωτικά ιδρύματα, τα οποία συμμετέχουν στον ενιαίο εποπτικό μηχανισμό που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1024/2013 του Συμβουλίου (52), θα πρέπει να αναφέρουν, χωρίς καθυστέρηση, στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κάθε πληροφορία που εντοπίζεται κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων τους εποπτείας της αγοράς και που ενδέχεται να παρουσιάζει ενδιαφέρον για τα καθήκοντα προληπτικής εποπτείας της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, όπως ορίζεται στον εν λόγω κανονισμό. Προκειμένου να ενισχυθεί περαιτέρω η συνέπεια μεταξύ του παρόντος κανονισμού και των κανόνων που ισχύουν για τα πιστωτικά ιδρύματα που ρυθμίζονται από την οδηγία 2013/36/ΕΕ, είναι επίσης σκόπιμο ορισμένες από τις διαδικαστικές υποχρεώσεις των παρόχων όσον αφορά τη διαχείριση κινδύνου, την παρακολούθηση μετά τη διάθεση στην αγορά και την τεκμηρίωση να ενσωματωθούν στις υφιστάμενες υποχρεώσεις και διαδικασίες βάσει της οδηγίας 2013/36/ΕΕ. Προκειμένου να αποφευχθούν αλληλεπικαλύψεις, θα πρέπει επίσης να προβλεφθούν περιορισμένες παρεκκλίσεις σε σχέση με το σύστημα διαχείρισης ποιότητας των παρόχων και την υποχρέωση παρακολούθησης που επιβάλλεται σε φορείς εφαρμογής συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου, στον βαθμό που ισχύουν για πιστωτικά ιδρύματα που ρυθμίζονται από την οδηγία 2013/36/ΕΕ. Το ίδιο καθεστώς θα πρέπει να ισχύει για τις ασφαλιστικές και αντασφαλιστικές επιχειρήσεις και τις ασφαλιστικές εταιρείες χαρτοφυλακίου βάσει της οδηγίας 2009/138/ΕΚ και για τους ασφαλιστικούς διαμεσολαβητές βάσει της οδηγίας (ΕΕ) 2016/97, καθώς και για άλλα είδη χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων που υπόκεινται σε απαιτήσεις όσον αφορά την εσωτερική διακυβέρνηση, τις ρυθμίσεις ή τις διαδικασίες που θεσπίζονται δυνάμει του σχετικού δικαίου της Ένωσης για τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, ώστε να διασφαλίζονται η συνέπεια και η ίση μεταχείριση στον χρηματοοικονομικό τομέα.
(158)
Pravo Unije o financijskim uslugama uključuje pravila i zahtjeve o unutarnjem upravljanju i upravljanju rizikom koji se primjenjuju na regulirane financijske institucije pri pružanju tih usluga, među ostalim kad upotrebljavaju UI sustave. Kako bi se osigurala dosljedna primjena i izvršavanje obveza iz ove Uredbe te relevantnih pravila i zahtjeva iz pravnih akata Unije o financijskim uslugama, nadležna tijela odgovorna za nadzor i izvršavanje tih pravnih akata, posebno nadležna tijela kako su definirana u Uredbi (EU) br. 575/2013 Europskog parlamenta i Vijeća (46) i direktivama 2008/48/EZ (47), 2009/138/EZ (48), 2013/36/EU (49), 2014/17/EU (50) i (EU) 2016/97 (51) Europskog parlamenta i Vijeća, trebala bi biti imenovana, u okviru vlastitih nadležnosti, nadležnim tijelima za potrebe nadziranja provedbe ove Uredbe, među ostalim i za aktivnosti nadzora tržišta, kad je riječ o UI sustavima koje pružaju ili upotrebljavaju financijske institucije koje su regulirane i pod nadzorom, osim ako države članice odluče za obavljanje tih zadaća nadzora tržišta imenovati drugo tijelo. Ta bi nadležna tijela trebala imati sve ovlasti na temelju ove Uredbe i Uredbe (EU) 2019/1020 za izvršavanje zahtjeva i obveza iz ove Uredbe, uključujući ovlasti za provođenje ex post aktivnosti nadzora tržišta koje se prema potrebi mogu integrirati u njihove postojeće nadzorne mehanizme i postupke na temelju relevantnog prava Unije o financijskim uslugama. Primjereno je predvidjeti da bi, kada djeluju kao tijela za nadzor tržišta na temelju ove Uredbe, nacionalna tijela odgovorna za nadziranje kreditnih institucija reguliranih Direktivom 2013/36/EU, koja sudjeluju u jedinstvenom nadzornom mehanizmu uspostavljenom Uredbom Vijeća (EU) br. 1024/2013 (52), trebala bez odgode izvijestiti Europsku središnju banku o svim informacijama utvrđenima tijekom njihovih aktivnosti nadzora tržišta koje bi mogle biti od interesa za zadaće bonitetnog nadzora Europske središnje banke navedene u toj uredbi. Kako bi se dodatno poboljšala usklađenost između ove Uredbe i pravila koja se primjenjuju na kreditne institucije regulirane Direktivom 2013/36/EU, također je primjereno integrirati neke od postupovnih obveza dobavljača povezanih s upravljanjem rizikom, praćenjem nakon stavljanja na tržište i vođenjem dokumentacije u postojeće obveze i postupke na temelju Direktive 2013/36/EU. Kako bi se izbjegla preklapanja, trebalo bi predvidjeti i ograničena odstupanja u pogledu sustava dobavljača za upravljanje kvalitetom i obveze praćenja za subjekte koji uvode visokorizične UI sustave u mjeri u kojoj se primjenjuju na kreditne institucije regulirane Direktivom 2013/36/EU. Isti bi se režim trebao primjenjivati na društva za osiguranje i reosiguranje i osigurateljne holdinge na temelju Direktive 2009/138/EZ i posrednike u osiguranju na temelju Direktive (EU) 2016/97 te na druge vrste financijskih institucija koje podliježu zahtjevima u pogledu unutarnjeg upravljanja, aranžmana ili postupaka uspostavljenih na temelju relevantnog prava Unije o financijskim uslugama kako bi se osigurala dosljednost i jednako postupanje u financijskom sektoru.
(159)
Κάθε αρχή εποπτείας της αγοράς για τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου στον τομέα της βιομετρίας, όπως απαριθμούνται σε παράρτημα του παρόντος κανονισμού, εφόσον τα συστήματα αυτά χρησιμοποιούνται για σκοπούς επιβολής του νόμου, διαχείρισης της μετανάστευσης, του ασύλου και των συνοριακών ελέγχων ή απονομής δικαιοσύνης και δημοκρατικών διαδικασιών, θα πρέπει να διαθέτει ουσιαστικές εξουσίες διερεύνησης και διόρθωσης, συμπεριλαμβανομένης τουλάχιστον της εξουσίας να αποκτά πρόσβαση σε όλα τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που υποβάλλονται σε επεξεργασία και σε όλες τις πληροφορίες που είναι αναγκαίες για την εκτέλεση των καθηκόντων της. Οι αρχές εποπτείας της αγοράς θα πρέπει να είναι σε θέση να ασκούν τις εξουσίες τους ενεργώντας με πλήρη ανεξαρτησία. Οποιοιδήποτε περιορισμοί της πρόσβασής τους σε ευαίσθητα επιχειρησιακά δεδομένα βάσει του παρόντος κανονισμού δεν θα πρέπει να θίγουν τις εξουσίες που τους ανατίθενται από την οδηγία (ΕΕ) 2016/680. Καμία εξαίρεση ως προς τη γνωστοποίηση δεδομένων στις εθνικές αρχές προστασίας δεδομένων βάσει του παρόντος κανονισμού δεν θα πρέπει να θίγει τις τρέχουσες ή μελλοντικές εξουσίες των εν λόγω αρχών πέραν του πεδίου εφαρμογής του παρόντος κανονισμού.
(159)
Svako tijelo za nadzor tržišta za visokorizične UI sustave u području biometrije, kako je navedeno u prilogu ovoj Uredbi, u mjeri u kojoj se ti sustavi upotrebljavaju u svrhu kaznenog progona, migracija, azila i upravljanja nadzorom državne granice ili za sudovanje i demokratske procese, trebalo bi imati djelotvorne istražne i korektivne ovlasti, uključujući barem ovlast za dobivanje pristupa svim osobnim podacima koji se obrađuju i svim informacijama potrebnima za obavljanje svojih zadaća. Tijela za nadzor tržišta trebala bi moći izvršavati svoje ovlasti potpuno neovisno. Bilo kakvim ograničenjima njihova pristupa osjetljivim operativnim podacima na temelju ove Uredbe ne bi se trebale dovoditi u pitanje ovlasti koje su im dodijeljene Direktivom (EU) 2016/680. Nijedno isključenje otkrivanja podataka nacionalnim tijelima za zaštitu podataka na temelju ove Uredbe ne bi trebalo utjecati na aktualne ili buduće ovlasti tih tijela izvan područja primjene ove Uredbe.
(160)
Οι αρχές εποπτείας της αγοράς και η Επιτροπή θα πρέπει να είναι σε θέση να προτείνουν κοινές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων κοινών ερευνών, οι οποίες θα διεξάγονται από τις αρχές εποπτείας της αγοράς ή τις αρχές εποπτείας της αγοράς από κοινού με την Επιτροπή, με στόχο την προώθηση της συμμόρφωσης, τον εντοπισμό περιπτώσεων μη συμμόρφωσης, την ευαισθητοποίηση και την παροχή καθοδήγησης σε σχέση με τον παρόντα κανονισμό όσον αφορά ειδικές κατηγορίες συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου που διαπιστώνεται ότι παρουσιάζουν σοβαρό κίνδυνο σε δύο ή περισσότερα κράτη μέλη. Οι κοινές δραστηριότητες για την προώθηση της συμμόρφωσης θα πρέπει να διεξάγονται σύμφωνα με το άρθρο 9 του κανονισμού (ΕΕ) 2019/1020. Η Υπηρεσία ΤΝ θα πρέπει να παρέχει συντονιστική υποστήριξη για τις κοινές έρευνες.
(160)
Tijela za nadzor tržišta i Komisija trebali bi moći predložiti zajedničke aktivnosti, uključujući zajedničke istrage, koje trebaju provoditi tijela za nadzor tržišta ili tijela za nadzor tržišta zajedno s Komisijom, a čiji je cilj promicanje sukladnosti, utvrđivanje nesukladnosti, podizanje svijesti i pružanje smjernica u vezi s ovom Uredbom u pogledu specifičnih kategorija visokorizičnih UI sustava za koje je utvrđeno da predstavljaju ozbiljan rizik u dvjema ili više država članica. Zajedničke aktivnosti u cilju promicanja sukladnosti trebale bi se provoditi u skladu s člankom 9. Uredbe (EU) 2019/1020. Ured za umjetnu inteligenciju trebao bi pružati koordinacijsku potporu za zajedničke istrage.
(161)
Είναι αναγκαίο να αποσαφηνιστούν οι ευθύνες και οι αρμοδιότητες σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο όσον αφορά τα συστήματα ΤΝ που βασίζονται σε μοντέλα ΤΝ γενικού σκοπού. Για να αποφευχθεί η αλληλεπικάλυψη αρμοδιοτήτων, όταν ένα σύστημα ΤΝ βασίζεται σε μοντέλο ΤΝ γενικού σκοπού και το μοντέλο και το σύστημα παρέχονται από τον ίδιο πάροχο, η εποπτεία θα πρέπει να πραγματοποιείται σε επίπεδο Ένωσης μέσω της Υπηρεσίας ΤΝ, η οποία θα πρέπει να έχει τις εξουσίες αρχής εποπτείας της αγοράς κατά την έννοια του κανονισμού (ΕΕ) 2019/1020 για τον σκοπό αυτό. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, οι εθνικές αρχές εποπτείας της αγοράς παραμένουν υπεύθυνες για την εποπτεία των συστημάτων ΤΝ. Ωστόσο, για τα συστήματα ΤΝ γενικού σκοπού που μπορούν να χρησιμοποιηθούν απευθείας από τους φορείς εφαρμογής για τουλάχιστον ένα σκοπό που ταξινομείται ως υψηλού κινδύνου, οι αρχές εποπτείας της αγοράς θα πρέπει να συνεργάζονται με την Υπηρεσία ΤΝ για τη διενέργεια αξιολογήσεων της συμμόρφωσης και να ενημερώνουν σχετικά το Συμβούλιο Τεχνητής Νοημοσύνης και άλλες αρχές εποπτείας της αγοράς. Επιπλέον, οι αρχές εποπτείας της αγοράς θα πρέπει να είναι σε θέση να ζητούν συνδρομή από την Υπηρεσία ΤΝ, όταν η αρχή εποπτείας της αγοράς δεν είναι σε θέση να ολοκληρώσει έρευνα σχετικά με σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου λόγω της αδυναμίας της να έχει πρόσβαση σε ορισμένες πληροφορίες σχετικές με το μοντέλο ΤΝ γενικού σκοπού στο οποίο έχει βασιστεί το σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου. Στις περιπτώσεις αυτές, θα πρέπει να εφαρμόζεται κατ’ αναλογία η διαδικασία διασυνοριακής αμοιβαίας συνδρομής που προβλέπεται στο κεφάλαιο VI του κανονισμού (ΕΕ) 2019/1020.
(161)
Potrebno je pojasniti odgovornosti i nadležnosti na razini Unije i na nacionalnoj razini u pogledu UI sustava koji se temelje na UI modelima opće namjene. Kako bi se izbjeglo preklapanje nadležnosti, ako se UI sustav temelji na UI modelu opće namjene, a model i sustav osigurava isti dobavljač, nadzor bi se trebao provoditi na razini Unije putem Ureda za umjetnu inteligenciju, koji bi u tu svrhu trebao imati ovlasti tijela za nadzor tržišta u smislu Uredbe (EU) 2019/1020. U svim ostalim slučajevima nacionalna tijela za nadzor tržišta i dalje su odgovorna za nadzor UI sustavâ. Međutim, kad je riječ o UI sustavima opće namjene koje subjekti koji uvode UI sustav mogu izravno upotrebljavati u barem jednu svrhu koja je klasificirana kao visokorizična, tijela za nadzor tržišta trebala bi surađivati s Uredom za umjetnu inteligenciju na provedbi evaluacija usklađenosti te o tome obavijestiti Vijeće za umjetnu inteligenciju i druga tijela za nadzor tržišta. Nadalje, tijela za nadzor tržišta trebala bi moći zatražiti pomoć od Ureda za umjetnu inteligenciju ako tijelo za nadzor tržišta ne može zaključiti istragu visokorizičnog UI sustava zbog toga što ne može pristupiti određenim informacijama povezanima s UI modelom opće namjene na kojem je izgrađen visokorizični UI sustav. U takvim bi se slučajevima postupak u pogledu uzajamne pomoći u prekograničnim slučajevima iz poglavlja VI. Uredbe (EU) 2019/1020 trebao primjenjivati mutatis mutandis.
(162)
Για τη βέλτιστη αξιοποίηση της συγκεντρωμένης ενωσιακής εμπειρογνωσίας και των συνεργειών σε επίπεδο Ένωσης, οι εξουσίες εποπτείας και επιβολής των υποχρεώσεων των παρόχων μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού θα πρέπει να αποτελούν αρμοδιότητα της Επιτροπής. Η Υπηρεσία ΤΝ θα πρέπει να είναι σε θέση να εκτελεί όλες τις αναγκαίες ενέργειες για την παρακολούθηση της αποτελεσματικής εφαρμογής του παρόντος κανονισμού όσον αφορά τα μοντέλα ΤΝ γενικού σκοπού. Θα πρέπει να είναι σε θέση να διερευνά πιθανές παραβάσεις των κανόνων που επιβάλλονται στους παρόχους μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού είτε με δική της πρωτοβουλία, μετά τα αποτελέσματα των δραστηριοτήτων παρακολούθησης αυτής, είτε κατόπιν αιτήματος των αρχών εποπτείας της αγοράς σε ευθυγράμμιση με τους όρους που καθορίζονται στον παρόντα κανονισμό. Για την υποστήριξη της αποτελεσματικής παρακολούθησης εκ μέρους της Υπηρεσίας ΤΝ, θα πρέπει να προβλέπεται η δυνατότητα οι κατάντη πάροχοι να υποβάλλουν καταγγελίες σχετικά με πιθανές παραβάσεις των κανόνων που επιβάλλονται στους παρόχους μοντέλων και συστημάτων ΤΝ γενικού σκοπού.
(162)
Kako bi se na razini Unije na najbolji način iskoristilo centralizirano stručno znanje i sinergija Unije, ovlasti nadzora i izvršavanja obveza dobavljača UI modela opće namjene trebale bi biti u nadležnosti Komisije.. Ured za umjetnu inteligenciju trebao bi moći provoditi sve potrebne mjere za praćenje djelotvorne provedbe ove Uredbe u pogledu UI modela opće namjene. Trebao bi moći istražiti moguće povrede pravila o dobavljačima UI modela opće namjene na vlastitu inicijativu, na temelju rezultata svojih aktivnosti praćenja ili na zahtjev tijelâ za nadzor tržišta u skladu s uvjetima utvrđenima u ovoj Uredbi. Kako bi se poduprlo djelotvorno praćenje koje provodi Ured za umjetnu inteligenciju, trebalo bi predvidjeti mogućnost da dobavljači niže u lancu podnose pritužbe o mogućim povredama pravila o dobavljačima UI modelâ i sustavâ opće namjene.
(163)
Προκειμένου να συμπληρωθούν τα συστήματα διακυβέρνησης για μοντέλα ΤΝ γενικού σκοπού, η επιστημονική ομάδα θα πρέπει να υποστηρίζει τις δραστηριότητες παρακολούθησης της Υπηρεσίας ΤΝ και μπορεί, σε ορισμένες περιπτώσεις, να παρέχει ειδικές προειδοποιήσεις στην Υπηρεσία ΤΝ, οι οποίες ενεργοποιούν επακόλουθες ενέργειες, όπως έρευνες. Αυτό θα ισχύει όταν η επιστημονική ομάδα έχει λόγους να υποπτεύεται ότι ένα μοντέλο ΤΝ γενικού σκοπού συνιστά συγκεκριμένο και αναγνωρίσιμο κίνδυνο σε επίπεδο Ένωσης, καθώς και όταν η επιστημονική ομάδα έχει λόγους να υποπτεύεται ότι ένα μοντέλο ΤΝ γενικού σκοπού πληροί τα κριτήρια που συνεπάγονται την ταξινόμησή του ως μοντέλου ΤΝ γενικού σκοπού με συστημικό κίνδυνο. Προκειμένου η επιστημονική ομάδα να έχει στη διάθεσή της τις πληροφορίες που είναι αναγκαίες για την εκτέλεση των καθηκόντων αυτών, θα πρέπει να υπάρχει μηχανισμός βάσει του οποίου η επιστημονική ομάδα θα μπορεί να ζητεί από την Επιτροπή να απαιτεί από πάροχο τεκμηρίωση ή πληροφορίες.
(163)
Kako bi se dopunili sustavi upravljanja za UI modele opće namjene, znanstveno povjerenstvo trebalo bi podupirati aktivnosti praćenja koje provodi Ured za umjetnu inteligenciju i može, u određenim slučajevima, Uredu za umjetnu inteligenciju dostaviti kvalificirana upozorenja kojima se pokreću daljnje mjere, kao što su istrage. To bi trebao biti slučaj kada znanstveno povjerenstvo ima razloga sumnjati da UI model opće namjene predstavlja konkretan i utvrdiv rizik na razini Unije. Nadalje, to bi trebao biti slučaj kada znanstveno povjerenstvo ima razloga sumnjati da UI model opće namjene ispunjava kriterije koji bi doveli do toga da ga se klasificira kao UI model opće namjene sa sistemskim rizikom. Kako bi znanstveno povjerenstvo dobilo informacije potrebne za obavljanje tih zadaća, trebao bi postojati mehanizam kojim ono može zatražiti od Komisije da od dobavljača zatraži dokumentaciju ili informacije.
(164)
Η Υπηρεσία ΤΝ θα πρέπει να είναι σε θέση να προβαίνει στις αναγκαίες ενέργειες για την παρακολούθηση της αποτελεσματικής εφαρμογής και της συμμόρφωσης με τις υποχρεώσεις των παρόχων μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού που ορίζονται στον παρόντα κανονισμό. Η Υπηρεσία ΤΝ θα πρέπει να είναι σε θέση να διερευνά πιθανές παραβάσεις σύμφωνα με τις εξουσίες που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό, μεταξύ άλλων ζητώντας τεκμηρίωση και πληροφορίες, διενεργώντας αξιολογήσεις, καθώς και ζητώντας τη λήψη μέτρων από παρόχους μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού. Κατά τη διεξαγωγή των αξιολογήσεων, ενόψει της αξιοποίησης της ανεξάρτητης εμπειρογνωμοσύνης, η Υπηρεσία ΤΝ θα πρέπει να είναι σε θέση να εξασφαλίζει τη συμμετοχή ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων για τη διενέργεια των αξιολογήσεων εξ ονόματός της. Η συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις θα πρέπει να είναι εκτελεστή, μεταξύ άλλων, μέσω αιτημάτων για τη λήψη κατάλληλων μέτρων, συμπεριλαμβανομένων μέτρων μετριασμού του κινδύνου σε περίπτωση εντοπισμένων συστημικών κινδύνων, καθώς και μέσω του περιορισμού της διαθεσιμότητας στην αγορά, της απόσυρσης ή της ανάκλησης του μοντέλου. Ως εγγύηση, όταν απαιτείται πέραν των διαδικαστικών δικαιωμάτων που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό, οι πάροχοι μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού θα πρέπει να έχουν τα διαδικαστικά δικαιώματα που προβλέπονται στο άρθρο 18 του κανονισμού (ΕΕ) 2019/1020, τα οποία θα πρέπει να εφαρμόζονται κατ’ αναλογία, με την επιφύλαξη ειδικότερων διαδικαστικών δικαιωμάτων που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό.
(164)
Ured za umjetnu inteligenciju trebao bi moći poduzeti potrebne mjere za praćenje djelotvorne provedbe i ispunjavanja obveza dobavljača UI modelâ opće namjene koje su utvrđene u ovoj Uredbi. Ured za umjetnu inteligenciju trebao bi moći istražiti moguće povrede u skladu s ovlastima predviđenima u ovoj Uredbi, među ostalim traženjem dokumentacije i informacija, provođenjem evaluacija i zahtijevanjem od dobavljača UI modela opće namjene da provede mjere. Kako bi se iskoristilo neovisno stručno znanje, pri provedbi evaluacija Ured za umjetnu inteligenciju trebao bi moći uključiti neovisne stručnjake da provedu evaluacije u njegovo ime. Usklađenost s obvezama trebala bi biti izvršiva, među ostalim, s pomoću zahtjevâ za poduzimanje odgovarajućih mjera, među ostalim i mjera za ublažavanje rizika u slučaju utvrđenih sistemskih rizika, kao i ograničavanja stavljanja na raspolaganje na tržištu, povlačenja ili opoziva modela. Kao zaštitna mjera, ako je to potrebno izvan okvira postupovnih prava predviđenih u ovoj Uredbi, dobavljači UI modela opće namjene trebali bi imati postupovna prava predviđena u članku 18. Uredbe (EU) 2019/1020, koji bi se trebao primjenjivati mutatis mutandis, ne dovodeći u pitanje specifičnija postupovna prava predviđena ovom Uredbom.
(165)
Η ανάπτυξη συστημάτων ΤΝ εκτός των συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου σύμφωνα με τις απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού μπορεί να οδηγήσει στην ευρύτερη υιοθέτηση δεοντολογικής και αξιόπιστης ΤΝ στην Ένωση. Οι πάροχοι συστημάτων ΤΝ τα οποία δεν είναι υψηλού κινδύνου θα πρέπει να ενθαρρύνονται να δημιουργούν κώδικες δεοντολογίας, συμπεριλαμβανομένων σχετικών μηχανισμών διακυβέρνησης, με σκοπό την προώθηση της οικειοθελούς εφαρμογής ορισμένων ή όλων των υποχρεωτικών απαιτήσεων που ισχύουν για τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου, προσαρμοσμένων συναρτήσει του επιδιωκόμενου σκοπού των συστημάτων και του χαμηλότερου σχετικού κινδύνου και λαμβάνοντας υπόψη τις διαθέσιμες τεχνικές λύσεις και τις βέλτιστες πρακτικές του κλάδου, όπως τα μοντέλα και οι κάρτες δεδομένων. Οι πάροχοι και, κατά περίπτωση, οι φορείς εφαρμογής όλων των συστημάτων ΤΝ, υψηλού κινδύνου ή μη, και των μοντέλων ΤΝ θα πρέπει επίσης να ενθαρρύνονται να εφαρμόζουν σε προαιρετική βάση πρόσθετες απαιτήσεις που αφορούν, για παράδειγμα, τα στοιχεία των ενωσιακών κατευθυντήριων γραμμών δεοντολογίας για αξιόπιστη ΤΝ, την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, μέτρα για τον γραμματισμό στον τομέα της ΤΝ, συμπεριληπτικό και διαφοροποιημένο σχεδιασμό και ανάπτυξη συστημάτων ΤΝ που, μεταξύ άλλων, δίνει προσοχή στα ευάλωτα άτομα και προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία, τη συμμετοχή συμφεροντούχων με την εμπλοκή, κατά περίπτωση, σχετικών συμφεροντούχων όπως οι επιχειρηματικές οργανώσεις και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, η ακαδημαϊκή κοινότητα, οι ερευνητικοί οργανισμοί, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις και οι ενώσεις προστασίας των καταναλωτών στον σχεδιασμό και την ανάπτυξη συστημάτων ΤΝ, καθώς και την πολυμορφία των ομάδων ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένης της ισόρροπης εκπροσώπησης των φύλων. Οι προαιρετικοί κώδικες δεοντολογίας, για να είναι αποτελεσματικοί, θα πρέπει να βασίζονται σε σαφείς στόχους και βασικούς δείκτες επιδόσεων για τη μέτρηση της επίτευξης των στόχων. Θα πρέπει επίσης να αναπτυχθούν με συμπεριληπτικό τρόπο, κατά περίπτωση, με τη συμμετοχή σχετικών συμφεροντούχων, όπως οι επιχειρηματικές οργανώσεις και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, η ακαδημαϊκή κοινότητα, οι ερευνητικοί οργανισμοί, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις και οι ενώσεις προστασίας των καταναλωτών. Η Επιτροπή μπορεί να αναπτύξει πρωτοβουλίες, μεταξύ άλλων τομεακού χαρακτήρα, για να διευκολύνει τη μείωση των τεχνικών φραγμών που εμποδίζουν τη διασυνοριακή ανταλλαγή δεδομένων για την ανάπτυξη ΤΝ, μεταξύ άλλων όσον αφορά την υποδομή πρόσβασης σε δεδομένα, και τη σημασιολογική και τεχνική διαλειτουργικότητα των διάφορων ειδών δεδομένων.
(165)
Razvoj UI sustava koji nisu visokorizični u skladu sa zahtjevima ove Uredbe može dovesti do šire primjene etične i pouzdane umjetne inteligencije u Uniji. Dobavljače UI sustava koji nisu visokorizični trebalo bi poticati na izradu kodeksâ ponašanja, uključujući povezane mehanizme upravljanja, namijenjenih poticanju dobrovoljne primjene nekih ili svih obveznih zahtjeva koji se primjenjuju na visokorizične UI sustave, prilagođenih namjeni sustava i manjem riziku te uzimajući u obzir dostupna tehnička rješenja i najbolje industrijske prakse kao što su kartice modela i podatkovne kartice. Dobavljače i, prema potrebi, subjekte koji uvode sve UI sustave, bez obzira na to jesu li visokorizični, i UI modele trebalo bi također poticati da dobrovoljno primjenjuju dodatne zahtjeve koji se odnose, na primjer, na elemente Etičkih smjernica Unije za pouzdanu umjetnu inteligenciju, okolišnu održivost, mjere pismenosti u području umjetne inteligencije, uključiv i raznolik dizajn i razvoj UI sustava, uključujući usmjeravanje pozornosti na ranjive osobe i pristupačnost za osobe s invaliditetom, sudjelovanje dionika uz uključenost, prema potrebi, relevantnih dionika kao što su poduzeća i organizacije civilnog društva, akademska zajednica, istraživačke organizacije, sindikati i organizacije za zaštitu potrošača u dizajnu i razvoju UI sustava te raznolikost razvojnih timova, uključujući ravnotežu spolova. Kako bi se osigurala djelotvornost dobrovoljnih kodeksa ponašanja, oni bi se trebali temeljiti na jasnim ciljevima i ključnim pokazateljima uspješnosti za mjerenje ostvarenja tih ciljeva. Trebalo bi ih također razvijati na uključiv način, prema potrebi, uz sudjelovanje relevantnih dionika kao što su poduzeća i organizacije civilnog društva, akademska zajednica, istraživačke organizacije, sindikati i organizacije za zaštitu potrošača. Komisija može osmisliti inicijative, među ostalim na sektorskoj razini, za olakšavanje smanjivanja tehničkih zapreka prekograničnoj razmjeni podataka u svrhu razvoja umjetne inteligencije, među ostalim i u području infrastrukture za pristup podacima te semantičke i tehničke interoperabilnosti različitih vrsta podataka.
(166)
Είναι σημαντικό τα συστήματα ΤΝ που σχετίζονται με προϊόντα τα οποία δεν είναι υψηλού κινδύνου σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό και, ως εκ τούτου, δεν απαιτείται να συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις που ορίζονται για τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου να είναι, παρόλα αυτά, ασφαλή κατά τη διάθεσή τους στην αγορά ή τη θέση τους σε λειτουργία. Για να προωθηθεί η επίτευξη αυτού του στόχου, ο κανονισμός (ΕΕ) 2023/988 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (53) θα εφαρμόζεται ως δίχτυ ασφαλείας.
(166)
Važno je da UI sustavi povezani s proizvodima koji nisu visokorizični u skladu s ovom Uredbom te stoga ne moraju ispunjavati zahtjeve utvrđene za visokorizične UI sustave ipak budu sigurni kad se stavljaju na tržište ili u upotrebu. Kako bi se doprinijelo tom cilju, Uredba (EU) 2023/988 Europskog parlamenta i Vijeća (53) primjenjivala bi se kao sigurnosni mehanizam.
(167)
Προκειμένου να διασφαλιστεί η αξιόπιστη και εποικοδομητική συνεργασία των αρμόδιων αρχών σε ενωσιακό και σε εθνικό επίπεδο, όλα τα μέρη που συμμετέχουν στην εφαρμογή του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να τηρούν την εμπιστευτικότητα των πληροφοριών και των δεδομένων που λαμβάνονται κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους, σύμφωνα με το ενωσιακό ή το εθνικό δίκαιο. Θα πρέπει να εκτελούν τα καθήκοντα και τις δραστηριότητές τους κατά τρόπο ώστε να προστατεύουν, ειδικότερα, τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας, τις εμπιστευτικές επιχειρηματικές πληροφορίες και το εμπορικό απόρρητο, την αποτελεσματική εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, τα συμφέροντα δημόσιας και εθνικής ασφάλειας, την ακεραιότητα των ποινικών και διοικητικών διαδικασιών και την ακεραιότητα των διαβαθμισμένων πληροφοριών.
(167)
Kako bi se osigurala pouzdana i konstruktivna suradnja nadležnih tijela na razini Unije i na nacionalnoj razini, sve strane uključene u primjenu ove Uredbe trebale bi poštovati povjerljivost informacija i podataka prikupljenih pri obavljanju svojih zadaća, u skladu s pravom Unije ili nacionalnim pravom. Svoje zadaće i aktivnosti trebale bi obavljati tako da osobito štite prava intelektualnog vlasništva, povjerljive poslovne informacije i poslovne tajne, djelotvornu provedbu ove Uredbe, javne i nacionalne sigurnosne interese, integritet kaznenih i upravnih postupaka te integritet klasificiranih podataka.
(168)
Η συμμόρφωση με τον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να επιβάλλεται μέσω της επιβολής κυρώσεων και άλλων μέτρων επιβολής. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να εξασφαλίζουν την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος κανονισμού, μεταξύ άλλων θεσπίζοντας αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές κυρώσεις για την παράβασή τους, και για να τηρούν την αρχή ne bis in idem. Προκειμένου να ενισχυθούν και να εναρμονιστούν οι διοικητικές κυρώσεις σε περίπτωση παράβασης του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να προβλέπονται ανώτατα όρια για τον καθορισμό των διοικητικών προστίμων για ορισμένες συγκεκριμένες παραβάσεις. Κατά την εκτίμηση του ύψους των προστίμων, τα κράτη μέλη θα πρέπει, σε κάθε μεμονωμένη περίπτωση, να λαμβάνουν υπόψη όλες τις σχετικές περιστάσεις της συγκεκριμένης κατάστασης, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη ιδίως τη φύση, τη σοβαρότητα και τη διάρκεια της παράβασης και των συνεπειών της, καθώς και το μέγεθος του παρόχου, ιδίως εάν ο πάροχος είναι ΜΜΕ, μεταξύ άλλων νεοφυής επιχείρηση. Ο Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων θα πρέπει να έχει την εξουσία να επιβάλλει πρόστιμα σε θεσμικά και λοιπά όργανα και οργανισμούς της Ένωσης που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού.
(168)
Usklađenost s ovom Uredbom trebala bi biti izvršiva izricanjem sankcija i drugih mjera izvršavanja. Države članice trebale bi poduzeti sve mjere potrebne za osiguravanje provedbe odredaba ove Uredbe, među ostalim utvrđivanjem učinkovitih, proporcionalnih i odvraćajućih sankcija za povrede tih odredaba, i za poštovanje načela ne bis in idem. Kako bi se postrožile i uskladile upravne sankcije za povrede ove Uredbe, trebalo bi utvrditi gornje granice za određivanje upravnih novčanih kazni za određene specifične povrede. Pri procjeni iznosa novčanih kazni države članice trebale bi u svakom pojedinačnom slučaju uzeti u obzir sve relevantne okolnosti specifične situacije, posebno uzimajući u obzir prirodu, težinu i trajanje povrede i njezine posljedice te veličinu dobavljača, posebno ako je dobavljač MSP, uključujući start-up poduzeće. Europski nadzornik za zaštitu podataka trebao bi imati ovlast izreći novčane kazne institucijama, agencijama i tijelima Unije obuhvaćenima područjem primjene ove Uredbe.
(169)
Η συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις των παρόχων μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού οι οποίες επιβάλλονται δυνάμει του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να επιβάλλεται, μεταξύ άλλων, μέσω της επιβολής προστίμων. Για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει επίσης να καθοριστούν κατάλληλα επίπεδα προστίμων για παράβαση των εν λόγω υποχρεώσεων, συμπεριλαμβανομένης της μη συμμόρφωσης με τα μέτρα που ζητεί η Επιτροπή σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό, με την επιφύλαξη κατάλληλων προθεσμιών παραγραφής σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας. Όλες οι αποφάσεις που λαμβάνει η Επιτροπή δυνάμει του παρόντος κανονισμού υπόκεινται στον έλεγχο του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης σύμφωνα με τη ΣΛΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της πλήρους δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου σχετικά με τις κυρώσεις κατά το άρθρο 261 ΣΛΕΕ.
(169)
Usklađenost s obvezama dobavljačâ UI modelâ opće namjene koje su propisane na temelju ove Uredbe trebala bi biti izvršiva, među ostalim, novčanim kaznama. U tu bi svrhu također trebalo utvrditi odgovarajuće razine novčanih kazni za povrede tih obveza, uključujući nepoštovanje mjera koje je Komisija zatražila u skladu s ovom Uredbom, podložno odgovarajućim rokovima zastare u skladu s načelom proporcionalnosti. Sve odluke koje Komisija donosi na temelju ove Uredbe podliježu postupku preispitivanja pred Sudom Europske unije u skladu s UFEU-om, među ostalim i neograničenoj nadležnosti Suda u pogledu sankcija u skladu s člankom 261. UFEU-a.
(170)
Το ενωσιακό και το εθνικό δίκαιο ήδη παρέχουν αποτελεσματικά μέσα έννομης προστασίας σε φυσικά και νομικά πρόσωπα των οποίων τα δικαιώματα και οι ελευθερίες θίγονται δυσμενώς από τη χρήση συστημάτων ΤΝ. Με την επιφύλαξη των εν λόγω μέσων έννομης προστασίας, κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που έχει λόγους να θεωρεί ότι έχει γίνει παράβαση του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να έχει το δικαίωμα να υποβάλει καταγγελία στην αρμόδια αρχή εποπτείας της αγοράς.
(170)
Pravom Unije i nacionalnim pravom već su predviđena djelotvorna pravna sredstva za fizičke i pravne osobe na čija prava i slobode negativno utječe upotreba UI sustavâ. Ne dovodeći u pitanje ta pravna sredstva, svaka fizička ili pravna osoba koja ima razloga smatrati da je došlo do povrede ove Uredbe trebala bi imati pravo podnijeti pritužbu relevantnom tijelu za nadzor tržišta.
(171)
Τα θιγόμενα πρόσωπα θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να λαμβάνουν επεξήγηση όταν η απόφαση του φορέα εφαρμογής λαμβάνεται κυρίως με βάση τα στοιχεία εξόδου ορισμένων συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού και όταν η εν λόγω απόφαση παράγει έννομα αποτελέσματα ή επηρεάζει σημαντικά με παρόμοιο τρόπο τα θιγόμενα πρόσωπα κατά τρόπο που θεωρούν ότι υφίστανται δυσμενείς συνέπειες για την υγεία, την ασφάλεια ή τα θεμελιώδη δικαιώματά τους. Η επεξήγηση αυτή θα πρέπει να είναι σαφής και ουσιαστική και να παρέχει βάση επί της οποίας τα θιγόμενα πρόσωπα είναι σε θέση να ασκήσουν τα δικαιώματά τους. Το δικαίωμα επεξήγησης δεν θα πρέπει να ισχύει για τη χρήση συστημάτων ΤΝ για τα οποία απορρέουν εξαιρέσεις ή περιορισμοί από το ενωσιακό ή το εθνικό δίκαιο και θα πρέπει να εφαρμόζεται μόνο στον βαθμό που το δικαίωμα αυτό δεν προβλέπεται ήδη από το δίκαιο της Ένωσης.
(171)
Zahvaćene osobe trebale bi imati pravo dobiti objašnjenje ako se odluka subjekta koji uvodi sustav uglavnom temelji na izlaznim rezultatima iz određenih visokorizičnih UI sustava obuhvaćenih područjem primjene ove Uredbe i ako ta odluka proizvodi pravne učinke ili na sličan način znatno utječe na te osobe na način za koji smatraju da ima negativan učinak na njihovo zdravlje, sigurnost ili temeljna prava. To bi objašnjenje trebalo biti jasno i smisleno te bi trebalo biti osnova koja omogućuje zahvaćenim osobama da ostvare svoja prava. Pravo na dobivanje objašnjenja ne bi se trebalo primjenjivati na upotrebu UI sustava za koje iznimke ili ograničenja proizlaze iz prava Unije ili nacionalnog prava i trebalo bi se primjenjivati samo u mjeri u kojoj to pravo već nije predviđeno pravom Unije.
(172)
Τα πρόσωπα που ενεργούν ως μάρτυρες δημόσιου συμφέροντος σχετικά με παραβιάσεις του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να προστατεύονται από το δίκαιο της Ένωσης. Η οδηγία (ΕΕ) 2019/1937 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (54) θα πρέπει συνεπώς να ισχύει για την αναφορά παραβιάσεων του παρόντος κανονισμού και για την προστασία των προσώπων που αναφέρουν τις παραβιάσεις αυτές.
(172)
Osobe koje djeluju kao zviždači u vezi s povredama ove Uredbe trebale bi biti zaštićene pravom Unije. Direktiva (EU) 2019/1937 Europskog parlamenta i Vijeća (54) stoga bi se trebala primjenjivati na prijavljivanje povreda ove Uredbe i na zaštitu osoba koje prijavljuju te povrede.
(173)
Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι το κανονιστικό πλαίσιο μπορεί να προσαρμόζεται όταν απαιτείται, θα πρέπει να ανατεθεί στην Επιτροπή η εξουσία έκδοσης πράξεων σύμφωνα με το άρθρο 290 ΣΛΕΕ με τις οποίες θα τροποποιούνται οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες ένα σύστημα ΤΝ δεν πρέπει να θεωρείται υψηλού κινδύνου, ο κατάλογος των συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου, οι διατάξεις που αφορούν τον τεχνικό φάκελο, το περιεχόμενο της δήλωσης συμμόρφωσης ΕΕ, οι διατάξεις που αφορούν τις διαδικασίες αξιολόγησης της συμμόρφωσης, οι διατάξεις για τον καθορισμό των συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου στα οποία θα πρέπει να εφαρμόζεται η διαδικασία αξιολόγησης της συμμόρφωσης βάσει αξιολόγησης του συστήματος διαχείρισης της ποιότητας και αξιολόγησης του τεχνικού φακέλου, το κατώτατο όριο, τα κριτήρια αναφοράς και οι δείκτες, μεταξύ άλλων με τη συμπλήρωση αυτών των κριτηρίων αναφοράς και δεικτών, στους κανόνες ταξινόμησης των μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού με συστημικό κίνδυνο, τα κριτήρια για τον χαρακτηρισμό μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού με συστημικό κίνδυνο, ο τεχνικός φάκελος για τους παρόχους μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού και οι πληροφορίες διαφάνειας για τους παρόχους μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό η Επιτροπή να διεξάγει, κατά τις προπαρασκευαστικές της εργασίες, τις κατάλληλες διαβουλεύσεις, μεταξύ άλλων σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων, οι οποίες να πραγματοποιούνται σύμφωνα με τις αρχές που ορίζονται στη διοργανική συμφωνία της 13ης Απριλίου 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου (55). Πιο συγκεκριμένα, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ίση συμμετοχή στην προετοιμασία των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο λαμβάνουν όλα τα έγγραφα κατά τον ίδιο χρόνο με τους εμπειρογνώμονες των κρατών μελών, και οι εμπειρογνώμονές τους έχουν συστηματικά πρόσβαση στις συνεδριάσεις των ομάδων εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής που ασχολούνται με την προετοιμασία κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων.
(173)
Kako bi se osiguralo da se regulatorni okvir može prilagođavati ako je to potrebno, Komisiji bi trebalo delegirati ovlast za donošenje akata u skladu s člankom 290. UFEU-a radi izmjene uvjeta na temelju kojih se UI sustav ne treba smatrati visokorizičnim, popisa visokorizičnih UI sustava, odredaba o tehničkoj dokumentaciji, sadržaja EU izjave o sukladnosti, odredaba o postupcima ocjenjivanja sukladnosti, odredaba kojima se utvrđuju visokorizični UI sustavi na koje bi se trebao primjenjivati postupak ocjenjivanja sukladnosti na temelju ocjene sustava upravljanja kvalitetom i ocjene tehničke dokumentacije, praga, referentnih vrijednosti i pokazatelja, među ostalim dopunjavanjem tih referentnih vrijednosti i pokazatelja, u pravilima za klasifikaciju UI modela opće namjene sa sistemskim rizikom, kriterija za određivanje UI modela opće namjene sa sistemskim rizikom, tehničke dokumentacije za dobavljače UI modela opće namjene i informacija o transparentnosti za dobavljače UI modela opće namjene. Posebno je važno da Komisija tijekom svojeg pripremnog rada provede odgovarajuća savjetovanja, uključujući ona na razini stručnjaka, te da se ta savjetovanja provedu u skladu s načelima utvrđenima u Međuinstitucijskom sporazumu o boljoj izradi zakonodavstva od 13. travnja 2016. (55). Osobito, s ciljem osiguravanja ravnopravnog sudjelovanja u pripremi delegiranih akata, Europski parlament i Vijeće primaju sve dokumente istodobno kada i stručnjaci iz država članica te njihovi stručnjaci sustavno imaju pristup sastancima stručnih skupina Komisije koji se odnose na pripremu delegiranih akata.
(174)
Λόγω των ταχέων τεχνολογικών εξελίξεων και της τεχνικής εμπειρογνωσίας που απαιτείται για την αποτελεσματική εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, η Επιτροπή θα πρέπει να αξιολογήσει και να επανεξετάσει τον παρόντα κανονισμό έως τις 2 Αυγούστου 2029 και στη συνέχεια ανά τετραετία και να υποβάλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Επιπλέον, λαμβάνοντας υπόψη τις επιπτώσεις στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, η Επιτροπή θα πρέπει να διενεργεί αξιολόγηση της ανάγκης τροποποίησης του καταλόγου συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου και του καταλόγου απαγορευμένων πρακτικών μία φορά ετησίως. Επιπλέον, έως τις 2 Αυγούστου 2028 και στη συνέχεια ανά τετραετία, η Επιτροπή θα πρέπει να αξιολογεί και να υποβάλλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο σχετικά με την ανάγκη τροποποίησης του καταλόγου τομέων υψηλού κινδύνου στο παράρτημα του παρόντος κανονισμού, τα συστήματα ΤΝ που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των υποχρεώσεων διαφάνειας, την αποτελεσματικότητα του συστήματος εποπτείας και διακυβέρνησης και την πρόοδο όσον αφορά την ανάπτυξη παραδοτέων τυποποίησης για την ενεργειακά αποδοτική ανάπτυξη μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού, συμπεριλαμβανομένης της ανάγκης για περαιτέρω μέτρα ή δράσεις. Τέλος, έως τις 2 Αυγούστου 2028 και στη συνέχεια ανά τριετία, η Επιτροπή θα πρέπει να αξιολογεί τον αντίκτυπο και την αποτελεσματικότητα των προαιρετικών κωδίκων δεοντολογίας για την προώθηση της εφαρμογής των απαιτήσεων που προβλέπονται για συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου σε περίπτωση συστημάτων ΤΝ που δεν είναι συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου και ενδεχομένως άλλων πρόσθετων απαιτήσεων για τέτοια συστήματα ΤΝ.
(174)
S obzirom na brz tehnološki razvoj i tehničko stručno znanje koje je potrebno za djelotvornu primjenu ove Uredbe, Komisija bi trebala evaluirati i preispitati ovu Uredbu do 2. kolovoza 2029. i svake četiri godine nakon toga te o tome izvijestiti Europski parlament i Vijeće. Osim toga, uzimajući u obzir posljedice za područje primjene ove Uredbe, Komisija bi jednom godišnje trebala provesti procjenu potrebe za izmjenom popisa visokorizičnih UI sustava i popisa zabranjenih praksi. Nadalje, do 2. kolovoza 2028. i svake četiri godine nakon toga Komisija bi trebala evaluirati potrebu za izmjenom popisa naslova visokorizičnih područja iz priloga ovoj Uredbi, UI sustava obuhvaćenih obvezama transparentnosti, djelotvornosti sustava nadzora i upravljanja te napretka u razvoju normizacijskih dokumenata o energetski učinkovitom razvoju UI modela opće namjene, uključujući potrebu za daljnjim mjerama ili djelovanjima, te o tome izvijestiti Europski parlament i Vijeće. Naposljetku, do 2. kolovoza 2028. i svake tri godine nakon toga Komisija bi trebala evaluirati učinak i djelotvornost dobrovoljnih kodeksa ponašanja namijenjenih poticanju primjene zahtjeva predviđenih za visokorizične UI sustave u slučaju UI sustava koji nisu visokorizični i eventualno drugih dodatnih zahtjeva za takve UI sustave.
(175)
Προκειμένου να διασφαλιστούν ενιαίες προϋποθέσεις για την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να ανατεθούν στην Επιτροπή εκτελεστικές αρμοδιότητες. Οι εν λόγω αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (56).
(175)
Radi osiguranja jedinstvenih uvjeta za provedbu ove Uredbe provedbene ovlasti trebalo bi dodijeliti Komisiji. Te bi ovlasti trebalo izvršavati u skladu s Uredbom (EU) br. 182/2011 Europskog parlamenta i Vijeća (56).
(176)
Δεδομένου ότι ο στόχος του παρόντος κανονισμού, δηλαδή η βελτίωση της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς και η προώθηση της υιοθέτησης ανθρωποκεντρικής και αξιόπιστης ΤΝ, με παράλληλη διασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας της υγείας, της ασφάλειας, των θεμελιωδών δικαιωμάτων που κατοχυρώνονται στον Χάρτη, συμπεριλαμβανομένης της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και της προστασίας του περιβάλλοντος από τις επιβλαβείς συνέπειες των συστημάτων ΤΝ στην Ένωση, και τη στήριξη της καινοτομίας, δεν μπορεί να επιτευχθεί ικανοποιητικά από τα κράτη μέλη, μπορεί όμως, εξαιτίας της κλίμακας και των επιπτώσεων της δράσης, να επιτευχθεί καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση δύναται να λάβει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας του άρθρου 5 ΣΕΕ. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας όπως διατυπώνεται στο ίδιο άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη του στόχου αυτού.
(176)
S obzirom na to da cilj ove Uredbe, to jest poboljšanje funkcioniranja unutarnjeg tržišta i promicanje uvođenja antropocentrične umjetne inteligencije, uz istodobno osiguravanje visoke razine zaštite zdravlja, sigurnosti i temeljnih prava sadržanih u Povelji, uključujući demokraciju, vladavinu prava i zaštitu okoliša od štetnih učinaka UI sustavâ u Uniji te podupiranje inovacija, ne mogu dostatno ostvariti države članice, nego se zbog opsega ili učinaka djelovanja on na bolji način može ostvariti na razini Unije, Unija može donijeti mjere u skladu s načelom supsidijarnosti utvrđenim u članku 5. UEU-a. U skladu s načelom proporcionalnosti utvrđenim u tom članku ova Uredba ne prelazi ono što je potrebno za ostvarivanje tog cilja.
(177)
Για λόγους ασφάλειας δικαίου, προκειμένου να διασφαλιστεί κατάλληλη περίοδος προσαρμογής για τους φορείς εκμετάλλευσης και να αποφευχθεί διαταραχή της αγοράς, μεταξύ άλλων με τη διασφάλιση της συνέχειας της χρήσης των συστημάτων ΤΝ, ενδείκνυται ο παρών κανονισμός να εφαρμόζεται στα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου που έχουν διατεθεί στην αγορά ή έχουν τεθεί σε λειτουργία πριν από τη γενική ημερομηνία εφαρμογής του, μόνο εάν, από την ημερομηνία αυτή, τα εν λόγω συστήματα υπόκεινται σε σημαντικές αλλαγές όσον αφορά τον σχεδιασμό ή τον επιδιωκόμενο σκοπό τους. Ενδείκνυται να διευκρινιστεί ότι, στο πλαίσιο αυτό, η έννοια της σημαντικής αλλαγής θα πρέπει να νοείται ως κατ’ ουσίαν ισοδύναμη με την έννοια της ουσιαστικής τροποποίησης, η οποία χρησιμοποιείται όσον αφορά μόνο τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου δυνάμει του παρόντος κανονισμού. Κατ’ εξαίρεση και υπό το πρίσμα της δημόσιας λογοδοσίας, οι φορείς εκμετάλλευσης συστημάτων ΤΝ που αποτελούν κατασκευαστικά στοιχεία των συστημάτων ΤΠ μεγάλης κλίμακας που θεσπίζονται με τις νομικές πράξεις που απαριθμούνται σε παράρτημα του παρόντος κανονισμού και οι φορείς εκμετάλλευσης συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν από δημόσιες αρχές θα πρέπει, αντίστοιχα, να λάβουν τα αναγκαία μέτρα για να συμμορφωθούν με τις απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού έως το τέλος του 2030 και έως τις 2 Αυγούστου 2030.
(177)
Kako bi se zajamčila pravna sigurnost, osiguralo odgovarajuće razdoblje prilagodbe za operatere i izbjegli poremećaji na tržištu, među ostalim osiguravanjem kontinuiteta korištenja UI sustavâ, primjereno je da se ova Uredba primjenjuje na visokorizične UI sustave koji su stavljeni na tržište ili u upotrebu prije općeg datuma početka njezine primjene samo ako od tog datuma u tim sustavima dođe do znatnih promjena u pogledu njihova dizajna ili namjene. Primjereno je pojasniti da bi u tom pogledu pojam znatne promjene trebalo razumjeti kao sadržajno jednakovrijedan pojmu znatne izmjene, koji se upotrebljava samo u pogledu visokorizičnih UI sustava na temelju ove Uredbe. Iznimno i s obzirom na javnu odgovornost, operateri UI sustava koji su komponente opsežnih informacijskih sustava uspostavljenih pravnim aktima navedenima u prilogu ovoj Uredbi i operateri visokorizičnih UI sustava namijenjenih korištenju od strane tijela javne vlasti trebali bi poduzeti potrebne korake kako bi ispunili zahtjeve iz ove Uredbe do kraja 2030. i do 2. kolovoza 2030.
(178)
Οι πάροχοι συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου παροτρύνονται να αρχίσουν να συμμορφώνονται, οικειοθελώς, με τις σχετικές υποχρεώσεις του παρόντος κανονισμού ήδη κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου.
(178)
Dobavljače visokorizičnih UI sustava potiče se da dobrovoljno počnu ispunjavati relevantne obveze iz ove Uredbe već tijekom prijelaznog razdoblja.
(179)
Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να εφαρμόζεται από τις 2 Αυγούστου 2026. Ωστόσο, λαμβανομένου υπόψη του απαράδεκτου κινδύνου που συνδέεται με τη χρήση της ΤΝ από ορισμένες απόψεις, οι απαγορεύσεις καθώς και οι γενικές διατάξεις του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να εφαρμόζονται ήδη από τις 2 Φεβρουαρίου 2025. Ενώ η πλήρης ισχύς των απαγορεύσεων αυτών απορρέει από τη θέσπιση της διακυβέρνησης και της επιβολής του παρόντος κανονισμού, η πρόβλεψη της εφαρμογής των απαγορεύσεων είναι σημαντική προκειμένου να ληφθεί υπόψη ο απαράδεκτος κίνδυνος και να υπάρξει αντίκτυπος σε άλλες διαδικασίες, όπως στο αστικό δίκαιο. Εξάλλου, η υποδομή που σχετίζεται με τη διακυβέρνηση και το σύστημα αξιολόγησης της συμμόρφωσης θα πρέπει να έχουν τεθεί σε λειτουργία πριν από τις 2 Αυγούστου 2026, συνεπώς οι διατάξεις για τους κοινοποιημένους οργανισμούς και τη δομή διακυβέρνησης θα πρέπει να εφαρμόζονται από τις 2 Αυγούστου 2025. Λόγω του ταχέος ρυθμού των τεχνολογικών εξελίξεων και της υιοθέτησης μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού, οι υποχρεώσεις για τους παρόχους μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού θα πρέπει να εφαρμόζονται από τις 2 Αυγούστου 2025. Οι κώδικες πρακτικής θα πρέπει να είναι έτοιμοι έως τις 2 Μάϊου 2025, ώστε να μπορούν οι πάροχοι να αποδεικνύουν εγκαίρως τη συμμόρφωση. Η Υπηρεσία ΤΝ θα πρέπει να διασφαλίζει ότι οι κανόνες και οι διαδικασίες ταξινόμησης είναι επικαιροποιημένοι ενόψει των τεχνολογικών εξελίξεων. Επιπλέον, τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν και να κοινοποιήσουν στην Επιτροπή κανόνες σχετικά με τις κυρώσεις, συμπεριλαμβανομένων των διοικητικών προστίμων, και να διασφαλίσουν την ορθή και αποτελεσματική εφαρμογή τους κατά την ημερομηνία εφαρμογής του παρόντος κανονισμού. Ως εκ τούτου, οι διατάξεις σχετικά με τις κυρώσεις θα πρέπει να εφαρμόζονται από τις 2 Αυγούστου 2025.
(179)
Ova Uredba trebala bi se primjenjivati od 2. kolovoza 2026. Međutim, uzimajući u obzir neprihvatljiv rizik povezan s korištenjem umjetne inteligencije na određene načine, zabrane kao i opće odredbe ove Uredbe trebale bi se trebale primjenjivati već od 2. veljače 2025. Iako potpuni učinak tih zabrana proizlazi iz uspostave upravljanja i izvršavanja ove Uredbe, predviđanje primjene zabrana važno je kako bi se uzeli u obzir neprihvatljivi rizici i kako bi se utjecalo na druge postupke, primjerice u građanskom pravu. Nadalje, infrastruktura povezana s upravljanjem i sustavom za ocjenjivanje sukladnosti trebala bi biti spremna za upotrebu prije 2. kolovoza 2026., pa bi se stoga odredbe o prijavljenim tijelima i strukturama upravljanja trebale primjenjivati od 2. kolovoza 2025. S obzirom na brz tehnološki napredak i usvajanje UI modelâ opće namjene, obveze dobavljača UI modelâ opće namjene trebale bi se primjenjivati od 2. kolovoza 2025. Kodeksi prakse trebali bi biti spremni do 2. svibnja 2025. kako bi se dobavljačima omogućilo da pravodobno dokažu usklađenost. Ured za umjetnu inteligenciju trebao bi osigurati da pravila i postupci klasifikacije budu ažurirani s obzirom na tehnološki razvoj. Usto, države članice trebale bi utvrditi pravila o sankcijama i obavijestiti Komisiju o tim pravilima, uključujući upravne novčane kazne, te osigurati njihovu pravilnu i djelotvornu provedbu do datuma početka primjene ove Uredbe. Stoga bi se odredbe o sankcijama trebale primjenjivati od 2. kolovoza 2025.
(180)
Ζητήθηκε, σύμφωνα με το άρθρο 42 παράγραφοι 1 και 2 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1725, η γνώμη του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Προστασίας Δεδομένων, που γνωμοδότησαν από κοινού στις 18 Ιουνίου 2021,
(180)
Provedeno je savjetovanje s Europskim nadzornikom za zaštitu podataka i s Europskim odborom za zaštitu podataka u skladu s člankom 42. stavcima 1. i 2. Uredbe (EU) 2018/1725 te su oni dali zajedničko mišljenje 18. lipnja 2021.,
ΕΞΕΔΩΣΑΝ ΤΟΝ ΠΑΡΟΝΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ:
1. Σκοπός του παρόντος κανονισμού είναι να βελτιώσει τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και να προωθήσει την υιοθέτηση ανθρωποκεντρικής και αξιόπιστης τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ), παράλληλα διασφαλίζοντας υψηλό επίπεδο προστασίας της υγείας, της ασφάλειας, των θεμελιωδών δικαιωμάτων που κατοχυρώνονται στον Χάρτη, συμπεριλαμβανομένης της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και της περιβαλλοντικής προστασίας από τις επιζήμιες συνέπειες των συστημάτων ΤΝ στην Ένωση, και στηρίζοντας την καινοτομία.
1. Svrha je ove Uredbe poboljšati funkcioniranje unutarnjeg tržišta i promicati uvođenje antropocentrične i pouzdane umjetne inteligencije, uz istodobno osiguravanje visoke razine zaštite zdravlja, sigurnosti i temeljnih prava sadržanih u Povelji, uključujući demokraciju, vladavinu prava i zaštitu okoliša, od štetnih učinaka UI sustavâ u Uniji, te podupiranje inovacija.
2. Ο παρών κανονισμός θεσπίζει:
2. Ovom se Uredbom utvrđuju:
α)
εναρμονισμένους κανόνες για τη διάθεση στην αγορά, τη θέση σε λειτουργία και τη χρήση συστημάτων ΤΝ στην Ένωση·
(a)
usklađena pravila za stavljanje na tržište, stavljanje u upotrebu i korištenje UI sustava u Uniji;
β)
απαγορεύσεις ορισμένων πρακτικών ΤΝ·
(b)
zabrane određenih praksi u području umjetne inteligencije;
γ)
ειδικές απαιτήσεις για συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου και υποχρεώσεις για τους φορείς εκμετάλλευσης τέτοιων συστημάτων·
(c)
posebni zahtjevi za visokorizične UI sustave i obveze za operatere takvih sustava;
δ)
εναρμονισμένους κανόνες διαφάνειας για ορισμένα συστήματα ΤΝ·
(d)
usklađena pravila o transparentnosti za određene UI sustave;
ε)
εναρμονισμένους κανόνες για τη διάθεση στην αγορά μοντέλων ΤΝ γενικού σκοπού·
(e)
usklađena pravila za stavljanje na tržište UI modelâ opće namjene;
στ)
κανόνες για την παρακολούθηση της αγοράς, την εποπτεία της αγοράς, τη διακυβέρνηση και την επιβολή·
(f)
pravila o praćenju tržišta, nadzoru tržišta, upravljanju i izvršavanju;
ζ)
μέτρα για τη στήριξη της καινοτομίας, με ιδιαίτερη έμφαση στις ΜΜΕ, περιλαμβανομένων των νεοφυών επιχειρήσεων.
(g)
mjere za potporu inovacijama, posebno usmjerene na MSP-ove, uključujući start-up poduzeća.
1. Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται σε:
1. Ova Uredba primjenjuje se na:
α)
παρόχους που διαθέτουν στην αγορά ή θέτουν σε λειτουργία συστήματα ΤΝ ή διαθέτουν στην αγορά μοντέλα ΤΝ γενικού σκοπού στην Ένωση, ανεξάρτητα από το αν οι εν λόγω πάροχοι είναι εγκατεστημένοι ή βρίσκονται εντός της Ένωσης ή σε τρίτη χώρα·
(a)
dobavljače koji stavljaju na tržište ili u upotrebu UI sustave ili stavljaju na tržište UI modele opće namjene u Uniji, bez obzira na to imaju li ti dobavljači poslovni nastan u Uniji ili u nekoj trećoj zemlji ili nalaze li se u Uniji ili u trećoj zemlji;
β)
φορείς εφαρμογής συστημάτων ΤΝ που έχουν τον τόπο εγκατάστασής τους ή βρίσκονται εντός της Ένωσης·
(b)
subjekte koji uvode UI sustave, a koji imaju poslovni nastan u Uniji ili se nalaze u Uniji;
γ)
παρόχους και φορείς εφαρμογής συστημάτων ΤΝ που έχουν τον τόπο εγκατάστασής τους ή βρίσκονται σε τρίτη χώρα, όταν τα στοιχεία εξόδου που παράγει το σύστημα ΤΝ χρησιμοποιούνται στην Ένωση·
(c)
dobavljače UI sustava i subjekte koji uvode UI sustave koji imaju poslovni nastan u trećoj zemlji ili se nalaze u trećoj zemlji ako se izlazni rezultati UI sustava upotrebljavaju u Uniji;
δ)
εισαγωγείς και διανομείς συστημάτων ΤΝ·
(d)
uvoznike i distributere UI sustavâ;
ε)
κατασκευαστές προϊόντων που διαθέτουν στην αγορά ή θέτουν σε λειτουργία σύστημα ΤΝ μαζί με το προϊόν τους και υπό τη δική τους επωνυμία ή εμπορικό σήμα·
(e)
proizvođače proizvoda koji stavljaju na tržište ili u upotrebu UI sustav zajedno sa svojim proizvodom i pod vlastitim imenom ili žigom;
στ)
εξουσιοδοτημένους αντιπροσώπους παρόχων, οι οποίοι δεν είναι εγκατεστημένοι στην Ένωση·
(f)
ovlaštene zastupnike dobavljača koji nemaju poslovni nastan u Uniji;
ζ)
θιγόμενα πρόσωπα που βρίσκονται στην Ένωση.
(g)
zahvaćene osobe koje se nalaze u Uniji.
2. Σε ό,τι αφορά τα συστήματα ΤΝ που ταξινομούνται ως συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 1 σχετικά με προϊόντα τα οποία καλύπτονται από την ενωσιακή νομοθεσία εναρμόνισης που παρατίθεται στο παράρτημα I τμήμα Β, εφαρμόζονται μόνο το άρθρο 6 παράγραφος 1, τα άρθρα 102 έως 109 και το άρθρο 112. Το άρθρο 57 εφαρμόζεται μόνο στον βαθμό που οι απαιτήσεις για τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου δυνάμει του παρόντος κανονισμού έχουν ενσωματωθεί στην εν λόγω ενωσιακή νομοθεσία εναρμόνισης.
2. Na UI sustave klasificirane kao visokorizične u skladu s člankom 6. stavkom 1. u odnosu na proizvode obuhvaćene zakonodavstvom Unije o usklađivanju navedenim u odjeljku B Priloga I. primjenjuju se samo članak 6. stavak 1., članci od 102. do 109. i članak 112. Članak 57. primjenjuje se samo u mjeri u kojoj su zahtjevi za visokorizične UI sustave iz ove Uredbe uključeni u to zakonodavstvo Unije o usklađivanju.
3. Ο παρών κανονισμός δεν εφαρμόζεται σε τομείς εκτός του πεδίου εφαρμογής του ενωσιακού δικαίου και σε κάθε περίπτωση δεν θίγει τις αρμοδιότητες των κρατών μελών όσον αφορά την εθνική ασφάλεια, ανεξάρτητα από το είδος της οντότητας στην οποία τα κράτη μέλη αναθέτουν την εκτέλεση καθηκόντων που σχετίζονται με τις εν λόγω αρμοδιότητες.
3. Ova se Uredba ne primjenjuje na područja izvan područja primjene prava Unije i ni u kojem slučaju ne utječe na nadležnosti država članica u pogledu nacionalne sigurnosti, bez obzira na vrstu subjekta kojem su države članice povjerile obavljanje zadaća u vezi s tim nadležnostima.
Ο παρών κανονισμός δεν εφαρμόζεται σε συστήματα ΤΝ εάν και εφόσον διατίθενται στην αγορά, τίθενται σε λειτουργία ή χρησιμοποιούνται με ή χωρίς τροποποίηση αποκλειστικά για στρατιωτικούς και αμυντικούς σκοπούς ή σκοπούς εθνικής ασφάλειας, ανεξάρτητα από το είδος της οντότητας που εκτελεί τις εν λόγω δραστηριότητες.
Ova se Uredba ne primjenjuje na UI sustave ako i u mjeri u kojoj se stavljaju na tržište, u upotrebu ili upotrebljavaju s izmjenama ili bez njih isključivo u vojne svrhe, obrambene svrhe ili u svrhe povezane s nacionalnom sigurnošću, bez obzira na vrstu subjekta koji obavlja te aktivnosti.
Ο παρών κανονισμός δεν εφαρμόζεται σε συστήματα ΤΝ τα οποία δεν διατίθενται στην αγορά ούτε τίθενται σε λειτουργία στην Ένωση, όταν τα στοιχεία εξόδου χρησιμοποιούνται στην Ένωση αποκλειστικά για στρατιωτικούς και αμυντικούς σκοπούς ή σκοπούς εθνικής ασφάλειας, ανεξάρτητα από το είδος της οντότητας που εκτελεί τις εν λόγω δραστηριότητες.
Ova se Uredba ne primjenjuje na UI sustave koji se ne stavljaju na tržište ni u upotrebu u Uniji ako se izlazni rezultati upotrebljavaju u Uniji isključivo u vojne svrhe, obrambene svrhe ili u svrhe povezane s nacionalnom sigurnošću, bez obzira na vrstu subjekta koji obavlja te aktivnosti.
4. Ο παρών κανονισμός δεν εφαρμόζεται σε δημόσιες αρχές τρίτης χώρας ούτε σε διεθνείς οργανισμούς που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού σύμφωνα με την παράγραφο 1, όταν οι εν λόγω αρχές ή οργανισμοί χρησιμοποιούν συστήματα ΤΝ στο πλαίσιο διεθνούς συνεργασίας ή διεθνών συμφωνιών για την επιβολή του νόμου και τη δικαστική συνεργασία με την Ένωση ή με ένα ή περισσότερα κράτη μέλη, υπό την προϋπόθεση ότι η εν λόγω τρίτη χώρα ή ο εν λόγω διεθνής οργανισμός παρέχει επαρκείς διασφαλίσεις όσον αφορά την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών των ατόμων.
4. Ova se Uredba ne primjenjuje na tijela javne vlasti u trećoj zemlji ni na međunarodne organizacije obuhvaćene područjem primjene ove Uredbe na temelju stavka 1. ako ta tijela ili te organizacije upotrebljavaju UI sustave u okviru međunarodne suradnje ili sporazumâ o suradnji u području kaznenog progona i pravosudne suradnje s Unijom ili s jednom ili više država članica, pod uvjetom da takva treća zemlja ili međunarodna organizacija pruža odgovarajuće zaštitne mjere u pogledu zaštite temeljnih prava i sloboda pojedinaca.
5. Ο παρών κανονισμός δεν θίγει την εφαρμογή των διατάξεων σχετικά με την ευθύνη των παρόχων ενδιάμεσων υπηρεσιών, όπως καθορίζονται στο κεφάλαιο II του κανονισμού (ΕΕ) 2022/2065.
5. Ova Uredba ne utječe na primjenu odredaba o odgovornosti pružateljâ usluga posredovanja kako je utvrđeno u poglavlju II. Uredbe (EU) 2022/2065.
6. Ο παρών κανονισμός δεν εφαρμόζεται στα συστήματα ΤΝ ή τα μοντέλα ΤΝ, περιλαμβανομένων των στοιχείων εξόδου τους, που αναπτύσσονται ειδικά και τίθενται σε λειτουργία με αποκλειστικό σκοπό την επιστημονική έρευνα και ανάπτυξη.
6. Ova Uredba ne primjenjuje se na UI sustave ili UI modele, uključujući njihove izlazne rezultate, koji su posebno razvijeni i stavljeni u upotrebu isključivo u svrhu znanstvenih istraživanja i razvoja.
7. Στα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα τα οποία υποβάλλονται σε επεξεργασία σε σχέση με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό εφαρμόζεται το ενωσιακό δίκαιο για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, της ιδιωτικής ζωής και του απορρήτου των επικοινωνιών. Ο παρών κανονισμός δεν θίγει τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679 ή (ΕΕ) 2018/1725 ή την οδηγία 2002/58/ΕΚ ή (ΕΕ) 2016/680, με την επιφύλαξη του άρθρου 10 παράγραφος 5 και του άρθρου 59 του παρόντος κανονισμού.
7. Pravo Unije o zaštiti osobnih podataka, privatnosti i povjerljivosti komunikacija primjenjuje se na osobne podatke koji se obrađuju u vezi s pravima i obvezama utvrđenima u ovoj Uredbi. Ova Uredba ne utječe na uredbe (EU) 2016/679 i (EU) 2018/1725 ni na direktive 2002/58/EZ i (EU) 2016/680, ne dovodeći pritom u pitanje članak 10. stavak 5. i članak 59. ove Uredbe.
8. Ο παρών κανονισμός δεν εφαρμόζεται σε καμία δραστηριότητα έρευνας, δοκιμής ή ανάπτυξης όσον αφορά συστήματα ΤΝ ή μοντέλα ΤΝ πριν από τη διάθεση τους στην αγορά ή τη θέση τους σε λειτουργία. Οι δραστηριότητες αυτές διεξάγονται σύμφωνα με το εφαρμοστέο ενωσιακό δίκαιο. Οι δοκιμές σε πραγματικές συνθήκες δεν καλύπτονται από αυτήν την εξαίρεση.
8. Ova se Uredba ne primjenjuje na aktivnosti istraživanja, testiranja ili razvoja UI sustava ili UI modela prije njihova stavljanja na tržište ili u upotrebu. Takve se aktivnosti provode u skladu s primjenjivim pravom Unije. Testiranje u stvarnim uvjetima nije obuhvaćeno tim isključenjem.
9. Ο παρών κανονισμός δεν θίγει τους κανόνες που καθορίζονται σε άλλες ενωσιακές νομικές πράξεις σχετικά με την προστασία των καταναλωτών και την ασφάλεια των προϊόντων.
9. Ovom se Uredbom ne dovode u pitanje pravila utvrđena drugim pravnim aktima Unije povezanima sa zaštitom potrošača i sigurnošću proizvoda.
10. Ο παρών κανονισμός δεν εφαρμόζεται στις υποχρεώσεις των φορέων εφαρμογής που είναι φυσικά πρόσωπα και χρησιμοποιούν συστήματα ΤΝ στο πλαίσιο αμιγώς προσωπικής μη επαγγελματικής δραστηριότητας.
10. Ova se Uredba ne primjenjuje na obveze subjekata koji uvode sustav koji su fizičke osobe koje upotrebljavaju UI sustave isključivo u osobnoj neprofesionalnoj djelatnosti.
11. Ο παρών κανονισμός δεν εμποδίζει την Ένωση ή τα κράτη μέλη να διατηρούν ή να θεσπίζουν νομοθετικές, κανονιστικές ή διοικητικές διατάξεις που είναι ευνοϊκότερες για τους εργαζομένους ως προς την προστασία των δικαιωμάτων τους όσον αφορά τη χρήση συστημάτων ΤΝ από τους εργοδότες ή να ενθαρρύνουν ή να επιτρέπουν την εφαρμογή ευνοϊκότερων συλλογικών συμβάσεων για τους εργαζομένους.
11. Ovom se Uredbom Uniju ili države članice ne sprečava da zadrže ili uvedu zakone i druge propise koji su pogodniji za radnike u smislu zaštite njihovih prava u pogledu korištenja UI sustava od strane poslodavaca, ili da potiču ili dopuštaju primjenu kolektivnih ugovora koji su pogodniji za radnike.
12. Ο παρών κανονισμός δεν εφαρμόζεται στα συστήματα ΤΝ που διατίθενται βάσει δωρεάν αδειών ανοικτού κώδικα, εκτός εάν διατίθενται στην αγορά ή τίθενται σε λειτουργία ως συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου ή ως σύστημα ΤΝ που εμπίπτει στο άρθρο 5 ή 50.
12. Ova se Uredba ne primjenjuje na UI sustave koji se objavljuju na temelju besplatnih licencija za softver otvorenog koda, osim ako se stavljaju na tržište ili u upotrebu kao visokorizični UI sustavi ili kao UI sustav obuhvaćen člankom 5. ili člankom 50.
Απαγορευμένες πρακτικές ΤΝ
Zabranjene prakse u području umjetne inteligencije
1. Απαγορεύονται οι ακόλουθες πρακτικές ΤΝ:
1. Zabranjuju se sljedeće prakse u području umjetne inteligencije:
α)
η διάθεση στην αγορά, η θέση σε λειτουργία ή η χρήση συστήματος ΤΝ που εφαρμόζει τεχνικές οι οποίες απευθύνονται στο υποσυνείδητο ενός προσώπου υπερκεράζοντας το συνειδητό του ή σκόπιμα χειριστικές ή παραπλανητικές τεχνικές, με σκοπό ή με αποτέλεσμα να στρεβλώσει ουσιωδώς τη συμπεριφορά ενός προσώπου ή μιας ομάδας προσώπων υποβαθμίζοντας σημαντικά την ικανότητά τους να λάβουν τεκμηριωμένη απόφαση, με επακόλουθο να λάβουν μια απόφαση που διαφορετικά δεν θα είχαν λάβει κατά τρόπο που προκαλεί ή εύλογα ενδέχεται να προκαλέσει στο εν λόγω πρόσωπο, σε άλλο πρόσωπο ή σε ομάδα προσώπων σημαντική βλάβη·
(a)
stavljanje na tržište, stavljanje u upotrebu ili korištenje UI sustava u kojem se primjenjuju subliminalne tehnike kojih osoba nije svjesna ili namjerno manipulativne ili obmanjujuće tehnike s ciljem ili s učinkom bitnog iskrivljavanja ponašanja osobe ili skupine osoba tako da se znatno narušava njihova sposobnost da donesu informiranu odluku, zbog čega donose odluku koju inače ne bi donijele, na način kojim se toj osobi, drugoj osobi ili skupini osoba uzrokuje znatna šteta ili se može razumno očekivati da će se prouzročiti takva šteta;
β)
η διάθεση στην αγορά, η θέση σε λειτουργία ή η χρήση συστήματος ΤΝ που εκμεταλλεύεται οποιοδήποτε από τα τρωτά σημεία ενός φυσικού προσώπου ή μιας συγκεκριμένης ομάδας προσώπων λόγω της ηλικίας τους, της αναπηρίας τους ή συγκεκριμένης κοινωνικής ή οικονομικής τους κατάστασης, με σκοπό ή με αποτέλεσμα να στρεβλώσει ουσιωδώς τη συμπεριφορά του εν λόγω προσώπου ή προσώπου που ανήκει στην εν λόγω ομάδα κατά τρόπο που προκαλεί ή εύλογα ενδέχεται να προκαλέσει στο εν λόγω πρόσωπο ή σε άλλο πρόσωπο σημαντική βλάβη·
(b)
stavljanje na tržište, stavljanje u upotrebu ili korištenje UI sustava koji iskorištava bilo koju slabost fizičke osobe ili određene skupine osoba zbog njihove dobi, invaliditeta ili specifičnog društvenog ili ekonomskog položaja s ciljem ili s učinkom bitnog iskrivljavanja ponašanja te osobe ili osobe koja pripada toj skupini na način kojim se toj osobi ili nekoj drugoj osobi uzrokuje znatna šteta ili se može razumno očekivati da će se prouzročiti takva šteta;
γ)
η διάθεση στην αγορά, η θέση σε λειτουργία ή η χρήση συστημάτων ΤΝ για την αξιολόγηση ή την ταξινόμηση φυσικών προσώπων ή ομάδων προσώπων για ορισμένο χρονικό διάστημα με βάση την κοινωνική τους συμπεριφορά ή γνωστά, συναγόμενα ή προβλεπόμενα προσωπικά χαρακτηριστικά τους ή χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς τους, με κοινωνική βαθμολογία η οποία οδηγεί σε ένα ή σε αμφότερα από τα ακόλουθα:
(c)
stavljanje na tržište, stavljanje u upotrebu ili korištenje UI sustava radi evaluacije ili klasifikacije fizičkih osoba ili skupina osoba tijekom određenog razdoblja na temelju njihova društvenog ponašanja ili poznatih, izvedenih ili predviđenih osobnih obilježja ili obilježja ličnosti, pri čemu njihov društveni rejting uzrokuje barem jedno od sljedećeg:
i)
επιζήμια ή δυσμενή μεταχείριση ορισμένων φυσικών προσώπων ή ομάδων προσώπων σε κοινωνικά πλαίσια τα οποία δεν σχετίζονται με το πλαίσιο στο οποίο παρήχθησαν ή συλλέχθηκαν αρχικά τα δεδομένα·
i.
štetno ili nepovoljno postupanje prema određenim fizičkim osobama ili skupinama osoba u društvenim kontekstima koji nisu povezani s kontekstima u kojima su podaci izvorno generirani ili prikupljeni;
ii)
επιζήμια ή δυσμενή μεταχείριση ορισμένων φυσικών προσώπων ή ομάδων προσώπων η οποία είναι αδικαιολόγητη ή δυσανάλογη προς την κοινωνική συμπεριφορά τους ή τη σοβαρότητά της·
ii.
štetno ili nepovoljno postupanje prema određenim fizičkim osobama ili skupinama osoba koje je neopravdano ili nerazmjerno njihovu društvenom ponašanju ili njegovoj ozbiljnosti;
δ)
η διάθεση στην αγορά, η θέση σε λειτουργία για τον συγκεκριμένο αυτό σκοπό ή η χρήση συστήματος ΤΝ για τη διενέργεια εκτιμήσεων κινδύνου φυσικών προσώπων προκειμένου να εκτιμηθεί ή να προβλεφθεί ο κίνδυνος τέλεσης αξιόποινης πράξης από φυσικό πρόσωπο, με βάση αποκλειστικά την κατάρτιση προφίλ ενός φυσικού προσώπου ή την αξιολόγηση των γνωρισμάτων και των χαρακτηριστικών της προσωπικότητάς του· η απαγόρευση αυτή δεν ισχύει για συστήματα ΤΝ που χρησιμοποιούνται για να υποστηριχθεί η ανθρώπινη αξιολόγηση της συμμετοχής ενός προσώπου σε εγκληματική δραστηριότητα, η οποία βασίζεται ήδη σε αντικειμενικά και επαληθεύσιμα περιστατικά που συνδέονται άμεσα με εγκληματική δραστηριότητα·
(d)
stavljanje na tržište, stavljanje u upotrebu u tu specifičnu svrhu ili korištenje UI sustava za procjene rizika u pogledu fizičkih osoba kako bi se procijenio ili predvidjeo rizik da će fizička osoba počiniti kazneno djelo, isključivo na temelju izrade profila fizičke osobe ili procjene njezinih osobina i obilježja ličnosti; ta se zabrana ne primjenjuje na UI sustave koji se upotrebljavaju za potporu ljudskoj procjeni uključenosti osobe u kriminalnu aktivnost, koja se već temelji na objektivnim i provjerljivim činjenicama izravno povezanima s kriminalnom aktivnošću;
ε)
η διάθεση στην αγορά, η θέση σε λειτουργία για τον συγκεκριμένο αυτό σκοπό ή η χρήση συστημάτων ΤΝ που δημιουργούν ή επεκτείνουν βάσεις δεδομένων αναγνώρισης προσώπου μέσω της μη στοχευμένης εξαγωγής εικόνων προσώπου από το διαδίκτυο ή βίντεο CCTV·
(e)
stavljanje na tržište, stavljanje u upotrebu u tu specifičnu svrhu ili korištenje UI sustava koji stvaraju ili proširuju baze podataka za prepoznavanje lica neciljanim prikupljanjem fotografija lica s interneta ili snimki CCTV-a;
στ)
η διάθεση στην αγορά, η θέση σε λειτουργία για τον συγκεκριμένο αυτό σκοπό ή η χρήση συστημάτων ΤΝ για τη συναγωγή συναισθημάτων φυσικού προσώπου στους τομείς του χώρου εργασίας και των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, εκτός εάν η χρήση του συστήματος ΤΝ προορίζεται να τεθεί σε λειτουργία ή να διατεθεί στην αγορά για ιατρικούς λόγους ή λόγους ασφαλείας·
(f)
stavljanje na tržište, stavljanje u upotrebu u tu specifičnu svrhu ili korištenje UI sustava za izvođenje zaključaka o emocijama fizičke osobe na radnome mjestu i u obrazovnim ustanovama, osim ako se UI sustav namjerava staviti u upotrebu ili na tržište iz medicinskih ili sigurnosnih razloga;
ζ)
η διάθεση στην αγορά, η θέση σε λειτουργία για τον συγκεκριμένο αυτό σκοπό ή η χρήση συστημάτων βιομετρικής κατηγοριοποίησης που κατηγοριοποιούν με μεμονωμένο τρόπο φυσικά πρόσωπα με βάση τα βιομετρικά δεδομένα τους για να εξαχθούν ή να συναχθούν συμπεράσματα σχετικά με τη φυλή, τα πολιτικά φρονήματα, τη συμμετοχή σε συνδικαλιστική οργάνωση, τις θρησκευτικές ή φιλοσοφικές πεποιθήσεις, τη σεξουαλική ζωή ή τον γενετήσιο προσανατολισμό τους· η απαγόρευση αυτή δεν καλύπτει οποιαδήποτε επισήμανση ή φιλτράρισμα συνόλων βιομετρικών δεδομένων που έχουν αποκτηθεί νόμιμα, όπως εικόνες, με βάση βιομετρικά δεδομένα ή κατηγοριοποίηση βιομετρικών δεδομένων στον τομέα της επιβολής του νόμου·
(g)
stavljanje na tržište, stavljanje u upotrebu u tu specifičnu svrhu ili upotreba sustavâ za biometrijsku kategorizaciju u kojima se fizičke osobe pojedinačno kategoriziraju na temelju njihovih biometrijskih podataka kako bi se zaključilo ili izvelo zaključke o njihovoj rasi, političkim mišljenjima, članstvu u sindikatu, vjerskim ili filozofskim uvjerenjima, spolnom životu ili seksualnoj orijentaciji; ta zabrana ne obuhvaća označivanje ili filtriranje zakonito pribavljenih biometrijskih skupova podataka, kao što su slike, na temelju biometrijskih podataka ili kategorizacije biometrijskih podataka u području kaznenog progona;
η)
η χρήση συστημάτων εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης «σε πραγματικό χρόνο», σε δημόσια προσβάσιμους χώρους για τους σκοπούς της επιβολής του νόμου, εκτός εάν και στον βαθμό που η χρήση αυτή είναι απολύτως αναγκαία για έναν από τους ακόλουθους στόχους:
(h)
upotreba sustavâ za daljinsku biometrijsku identifikaciju u stvarnom vremenu na javnim mjestima u svrhu kaznenog progona, osim ako je takva upotreba nužna i u mjeri u kojoj je nužna radi jednog od sljedećih ciljeva:
i)
τη στοχευμένη αναζήτηση συγκεκριμένων θυμάτων απαγωγής, εμπορίας ανθρώπων ή σεξουαλικής εκμετάλλευσης ανθρώπων, καθώς και την αναζήτηση εξαφανισθέντων προσώπων·
i.
ciljane potrage za konkretnim žrtvama otmice, trgovine ljudima ili seksualnog iskorištavanja ljudi, kao i potrage za nestalim osobama;
ii)
την πρόληψη συγκεκριμένης, ουσιαστικής και επικείμενης απειλής κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας φυσικών προσώπων ή πραγματικής και υπαρκτής ή πραγματικής και προβλέψιμης απειλής τρομοκρατικής επίθεσης·
ii.
sprečavanja konkretne, znatne i izravne prijetnje životu ili tjelesnoj sigurnosti fizičkih osoba ili stvarne i prisutne ili stvarne i predvidljive prijetnje od terorističkog napada;
iii)
τον εντοπισμό ή την ταυτοποίηση προσώπου ύποπτου για την τέλεση αξιόποινης πράξης, για τον σκοπό της διεξαγωγής ποινικής έρευνας ή δίωξης ή εκτέλεσης ποινικής ποινής για αξιόποινες πράξεις που αναφέρονται στο παράρτημα II και τιμωρούνται στο οικείο κράτος μέλος με στερητική της ελευθερίας ποινή ή στερητικό της ελευθερίας μέτρο ασφάλειας ανώτατης διάρκειας τουλάχιστον τεσσάρων ετών.
iii.
lociranja ili identifikacije osobe osumnjičene za počinjenje kaznenog djela u svrhu vođenja kaznene istrage ili progona ili izvršenja kaznene sankcije za kaznena djela iz Priloga II. za koja je u dotičnoj državi članici zapriječena kazna zatvora ili oduzimanja slobode u maksimalnom trajanju od najmanje četiri godine.
Το πρώτο εδάφιο στοιχείο η) εφαρμόζεται με την επιφύλαξη του άρθρου 9 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679 για την επεξεργασία βιομετρικών δεδομένων για σκοπούς άλλους από την επιβολή του νόμου.
Prvim podstavkom točkom (h) ne dovodi se u pitanje članak 9. Uredbe (EU) 2016/679 kad je riječ o obradi biometrijskih podataka u svrhe koje nisu kazneni progon.
2. Η χρήση συστημάτων εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης «σε πραγματικό χρόνο» σε δημόσια προσβάσιμους χώρους για τους σκοπούς της επιβολής του νόμου, για οποιονδήποτε από τους στόχους που αναφέρονται στην παράγραφο 1 πρώτο εδάφιο στοιχείο η), εφαρμόζεται για τους σκοπούς που καθορίζονται στο εν λόγω στοιχείο, ώστε μόνο να επιβεβαιωθεί η ταυτότητα του ειδικά στοχευόμενου ατόμου, και λαμβάνει υπόψη τα ακόλουθα στοιχεία:
2. Upotreba sustavâ za daljinsku biometrijsku identifikaciju u stvarnom vremenu na javnim mjestima u svrhu kaznenog progona radi bilo kojeg od ciljeva iz stavka 1. prvog podstavka točke (h) smije se uvesti u svrhe utvrđene u toj točki samo kako bi se potvrdio identitet konkretno ciljanog pojedinca, pri čemu se uzimaju u obzir sljedeći elementi:
α)
τη φύση της κατάστασης που οδηγεί στην πιθανή χρήση, ειδικότερα τη σοβαρότητα, την πιθανότητα και το μέγεθος της βλάβης που θα μπορούσε να προκληθεί εάν δεν είχε χρησιμοποιηθεί το σύστημα·
(a)
priroda situacije zbog koje se pojavila mogućnost upotrebe, osobito težina, vjerojatnost i razmjer štete koja bi nastala da se sustav ne koristi;
β)
τις συνέπειες της χρήσης του συστήματος για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες όλων των ενδιαφερόμενων προσώπων, ειδικότερα τη σοβαρότητα, την πιθανότητα και την έκταση των εν λόγω συνεπειών.
(b)
posljedice upotrebe sustava na prava i slobode svih dotičnih osoba, osobito težina, vjerojatnost i razmjer tih posljedica.
Επιπλέον, η χρήση συστημάτων εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης «σε πραγματικό χρόνο» σε δημόσια προσβάσιμους χώρους για τους σκοπούς της επιβολής του νόμου για οποιονδήποτε από τους στόχους που αναφέρονται στο στοιχείο η) του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου συμμορφώνεται με τις αναγκαίες και αναλογικές διασφαλίσεις και προϋποθέσεις σχετικά με τη χρήση σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο που επιτρέπει τη χρήση αυτήν, ιδίως όσον αφορά τους χρονικούς και γεωγραφικούς περιορισμούς, καθώς και τους περιορισμούς σχετικά με πρόσωπα. Η χρήση του συστήματος εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης «σε πραγματικό χρόνο» σε δημόσια προσβάσιμους χώρους επιτρέπεται μόνο εάν η αρχή επιβολής του νόμου έχει ολοκληρώσει εκτίμηση επιπτώσεων στα θεμελιώδη δικαιώματα, όπως προβλέπεται στο άρθρο 27, και έχει καταχωρίσει το σύστημα στη βάση δεδομένων της ΕΕ σύμφωνα με το άρθρο 49. Ωστόσο, σε δεόντως αιτιολογημένες επείγουσες περιπτώσεις, η χρήση τέτοιων συστημάτων μπορεί να αρχίσει χωρίς την καταχώριση στη βάση δεδομένων της ΕΕ, υπό την προϋπόθεση ότι η εν λόγω καταχώριση θα ολοκληρωθεί χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση.
Usto, upotreba sustavâ za daljinsku biometrijsku identifikaciju u stvarnom vremenu na javnim mjestima u svrhu kaznenog progona radi bilo kojeg od ciljeva iz stavka 1. prvog podstavka točke (h) ovog članka mora biti u skladu s potrebnim i razmjernim zaštitnim mjerama i uvjetima korištenja u skladu s nacionalnim pravom kojim se odobrava njihova upotreba, osobito u pogledu vremenskih i zemljopisnih ograničenja i ograničenja u pogledu osoba. Upotrebu sustavâ za daljinsku biometrijsku identifikaciju u stvarnom vremenu na javnim mjestima odobrava se samo ako je tijelo kaznenog progona dovršilo procjenu učinka na temeljna prava kako je predviđeno u članku 27. i registriralo sustav u bazi podataka EU-a u skladu s člankom 49. Međutim, u propisno opravdanim hitnim slučajevima takvi se sustavi mogu početi upotrebljavati bez registracije u bazi podataka EU-a, pod uvjetom da se takva registracija dovrši bez nepotrebne odgode.
3. Για τους σκοπούς της παραγράφου 1 πρώτο εδάφιο στοιχείο η) και της παραγράφου 2, κάθε χρήση συστήματος εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης «σε πραγματικό χρόνο» σε δημόσια προσβάσιμους χώρους για τους σκοπούς της επιβολής του νόμου υπόκειται σε προηγούμενη άδεια που χορηγείται από δικαστική αρχή ή ανεξάρτητη διοικητική αρχή της οποίας η απόφαση είναι δεσμευτική του κράτους μέλους στο οποίο πρόκειται να πραγματοποιηθεί η χρήση και η οποία εκδίδεται κατόπιν αιτιολογημένου αιτήματος και σύμφωνα με τους λεπτομερείς κανόνες του εθνικού δικαίου που αναφέρονται στην παράγραφο 5. Ωστόσο, σε δεόντως αιτιολογημένες επείγουσες περιπτώσεις, η χρήση του εν λόγω συστήματος μπορεί να αρχίσει χωρίς άδεια, υπό την προϋπόθεση ότι η εν λόγω άδεια θα ζητηθεί χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση και το αργότερο εντός εικοσιτεσσάρων ωρών. Εάν η εν λόγω άδεια απορριφθεί, η χρήση διακόπτεται αμέσως και το σύνολο των δεδομένων, καθώς και τα αποτελέσματα και τα στοιχεία εξόδου αυτής της χρήσης, απορρίπτονται και διαγράφονται αμέσως.
3. Za potrebe stavka 1. prvog podstavka točke (h) i stavka 2., za svaku upotrebu sustava za daljinsku biometrijsku identifikaciju u stvarnom vremenu na javnim mjestima u svrhu kaznenog progona potrebno je prethodno odobrenje pravosudnog tijela ili neovisnog upravnog tijela čija je odluka obvezujuća iz države članice u kojoj će se sustav upotrebljavati, a koje se izdaje na obrazloženi zahtjev i u skladu s podrobnim pravilima nacionalnog prava iz stavka 5. Međutim, u propisno opravdanim hitnim situacijama takav se sustav može početi upotrebljavati bez odobrenja, pod uvjetom da se takvo odobrenje zatraži bez nepotrebne odgode, a najkasnije u roku od 24 sata. Ako je takvo odobrenje odbijeno, upotreba se smjesta zaustavlja te se svi podaci, kao i rezultati i izlazni podaci te upotrebe odmah odbacuju i brišu.
Η αρμόδια δικαστική αρχή ή η ανεξάρτητη διοικητική αρχή της οποίας η απόφαση είναι δεσμευτική χορηγεί την άδεια μόνο εφόσον έχει πειστεί, με βάση αντικειμενικά στοιχεία ή σαφείς ενδείξεις που της προσκομίζονται, ότι η χρήση του εν λόγω συστήματος εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης «σε πραγματικό χρόνο» είναι αναγκαία και αναλογική για την επίτευξη ενός από τους στόχους που καθορίζονται στην παράγραφο 1 πρώτο εδάφιο στοιχείο η), όπως προσδιορίζονται στο αίτημα, και, ιδίως, περιορίζεται σε ό,τι είναι απολύτως αναγκαίο όσον αφορά τη χρονική περίοδο, καθώς και το γεωγραφικό και προσωπικό πεδίο εφαρμογής. Κατά τη λήψη απόφασης σχετικά με το αίτημα, η εν λόγω αρχή λαμβάνει υπόψη τα στοιχεία που αναφέρονται στην παράγραφο 2. Δεν επιτρέπεται να λαμβάνεται απόφαση που έχει δυσμενείς νομικές συνέπειες για ένα πρόσωπο αποκλειστικά με βάση τα στοιχεία εξόδου του συστήματος εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης «σε πραγματικό χρόνο».
Nadležno pravosudno tijelo ili neovisno upravno tijelo čija je odluka obvezujuća izdaje odobrenje samo ako je uvjereno, na temelju objektivnih dokaza ili jasnih informacija koje su mu predočene, da je upotreba dotičnog sustava za daljinsku biometrijsku identifikaciju u stvarnom vremenu potrebna za postizanje jednog od ciljeva iz stavka 1. prvog podstavka točke (h) navedenog u zahtjevu i razmjerna tom cilju, a ponajprije ostaje ograničena na ono što je nužno kad je riječ o razdoblju te zemljopisnom i personalnom području primjene. Pri odlučivanju o zahtjevu to tijelo uzima u obzir elemente iz stavka 2. Odluka koja proizvodi negativan pravni učinak na osobu ne smije se donijeti isključivo na temelju izlaznih podataka sustava za daljinsku biometrijsku identifikaciju u stvarnom vremenu.
4. Με την επιφύλαξη της παραγράφου 3, κάθε χρήση συστήματος εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης «σε πραγματικό χρόνο» σε δημόσια προσβάσιμους χώρους για σκοπούς επιβολής του νόμου κοινοποιείται στην αρμόδια αρχή εποπτείας της αγοράς και στην εθνική αρχή προστασίας δεδομένων σύμφωνα με τους εθνικούς κανόνες που αναφέρονται στην παράγραφο 5. Η κοινοποίηση περιέχει τουλάχιστον τις πληροφορίες που καθορίζονται στην παράγραφο 6 και δεν περιλαμβάνει ευαίσθητα επιχειρησιακά δεδομένα.
4. Ne dovodeći u pitanje stavak 3., o svakoj upotrebi sustava za daljinsku biometrijsku identifikaciju u stvarnom vremenu na javnim mjestima u svrhu kaznenog progona obavješćuju se relevantno tijelo za nadzor tržišta i nacionalno tijelo za zaštitu podataka u skladu s nacionalnim pravilima iz stavka 5. Obavijest mora sadržavati barem informacije navedene u stavku 6. i ne smije uključivati osjetljive operativne podatke.
5. Ένα κράτος μέλος μπορεί να αποφασίσει να προβλέψει τη δυνατότητα πλήρους ή μερικής έγκρισης της χρήσης συστημάτων εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης «σε πραγματικό χρόνο» σε δημόσια προσβάσιμους χώρους για τους σκοπούς της επιβολής του νόμου εντός των ορίων και υπό τις προϋποθέσεις που απαριθμούνται στην παράγραφο 1 πρώτο εδάφιο στοιχείο η) και στις παραγράφους 2 και 3. Τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη θεσπίζουν στο εθνικό τους δίκαιο τους αναγκαίους λεπτομερείς κανόνες σχετικά με την υποβολή αιτήματος για τις άδειες που αναφέρονται στην παράγραφο 3, την έκδοση και τη χρήση αυτών, καθώς και την εποπτεία αυτών και την υποβολή αναφορών όσον αφορά αυτές τις άδειες. Οι εν λόγω κανόνες προσδιορίζουν επίσης σε σχέση με ποιους από τους στόχους που απαριθμούνται στην παράγραφο 1 πρώτο εδάφιο στοιχείο η), μεταξύ άλλων για ποια από τις αξιόποινες πράξεις που αναφέρονται στο στοιχείο η) σημείο iii) αυτού, μπορεί να επιτραπεί στις αρμόδιες αρχές να χρησιμοποιούν τα εν λόγω συστήματα για τους σκοπούς της επιβολής του νόμου. Τα κράτη μέλη κοινοποιούν στην Επιτροπή τους εν λόγω κανόνες το αργότερο τριάντα ημέρες μετά την έγκρισή τους. Τα κράτη μέλη μπορούν να θεσπίζουν, σύμφωνα με το ενωσιακό δίκαιο, πιο περιοριστική νομοθεσία σχετικά με τη χρήση συστημάτων εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης.
5. Država članica može odlučiti predvidjeti mogućnost potpunog ili djelomičnog odobravanja upotrebe sustava za daljinsku biometrijsku identifikaciju u stvarnom vremenu na javnim mjestima u svrhu kaznenog progona uz ograničenja i pod uvjetima iz stavka 1. prvog podstavka točke (h) te stavaka 2. i 3. Dotična država članica u svojem nacionalnom pravu utvrđuje potrebna podrobna pravila o podnošenju zahtjeva za odobrenja iz stavka 3., o izdavanju, izvršenju i nadzoru tih odobrenja te izvješćivanju u vezi s njima. U tim se pravilima također određuje za koje se ciljeve iz stavka 1. prvog podstavka točke (h), među ostalim i za koja kaznena djela iz njegove točke (h) podtočke iii., nadležnim tijelima može odobriti upotreba tih sustava u svrhu kaznenog progona. Države članice priopćuju Komisiji ta pravila najkasnije 30 dana nakon njihova donošenja. Države članice mogu, u skladu s pravom Unije, uvesti restriktivnije propise o upotrebi sustavâ za daljinsku biometrijsku identifikaciju.
6. Οι εθνικές αρχές εποπτείας της αγοράς και οι εθνικές αρχές προστασίας δεδομένων των κρατών μελών στις οποίες έχει κοινοποιηθεί η χρήση συστημάτων εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης «σε πραγματικό χρόνο» σε δημόσια προσβάσιμους χώρους για σκοπούς επιβολής του νόμου δυνάμει της παραγράφου 4 υποβάλλουν στην Επιτροπή ετήσιες εκθέσεις σχετικά με την εν λόγω χρήση. Για τον σκοπό αυτόν, η Επιτροπή παρέχει στα κράτη μέλη και στις εθνικές αρχές εποπτείας της αγοράς και προστασίας δεδομένων υπόδειγμα, το οποίο περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τον αριθμό των αποφάσεων που λαμβάνονται από τις αρμόδιες δικαστικές αρχές ή από ανεξάρτητη διοικητική αρχή της οποίας η απόφαση είναι δεσμευτική, κατόπιν αιτημάτων αδειοδότησης σύμφωνα με την παράγραφο 3, και το αποτέλεσμά τους.
6. Nacionalna tijela za nadzor tržišta i nacionalna tijela za zaštitu podataka država članica koja su obaviještena o upotrebi sustavâ za daljinsku biometrijsku identifikaciju u stvarnom vremenu na javnim mjestima u svrhu kaznenog progona na temelju stavka 4. podnose Komisiji godišnja izvješća o takvoj upotrebi. U tu svrhu Komisija državama članicama i nacionalnim tijelima za nadzor tržišta i zaštitu podataka dostavlja predložak, uključujući informacije o broju odluka koje su nadležna pravosudna tijela ili neovisno upravno tijelo čija je odluka obvezujuća donijeli na temelju zahtjevâ za izdavanje odobrenja u skladu sa stavkom 3. i njihov rezultat.
7. Η Επιτροπή δημοσιεύει ετήσιες εκθέσεις σχετικά με τη χρήση συστημάτων εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης «σε πραγματικό χρόνο» σε δημόσια προσβάσιμους χώρους για σκοπούς επιβολής του νόμου, με βάση ομαδοποιημένα δεδομένα στα κράτη μέλη, οι οποίες βασίζονται στις ετήσιες εκθέσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 6. Οι εν λόγω ετήσιες εκθέσεις δεν περιλαμβάνουν ευαίσθητα επιχειρησιακά δεδομένα των σχετικών δραστηριοτήτων επιβολής του νόμου.
7. Komisija objavljuje godišnja izvješća o upotrebi sustavâ za daljinsku biometrijsku identifikaciju u stvarnom vremenu na javnim mjestima u svrhu kaznenog progona na temelju agregiranih podataka u državama članicama i godišnjih izvješća iz stavka 6. Ta godišnja izvješća ne smiju uključivati osjetljive operativne podatke o povezanim aktivnostima kaznenog progona.
8. Το παρόν άρθρο δεν θίγει τις απαγορεύσεις που ισχύουν όταν μια πρακτική ΤΝ παραβαίνει άλλους κανόνες ενωσιακού δικαίου.
8. Ovaj članak ne utječe na zabrane koje se primjenjuju ako se praksom u području umjetne inteligencije krši drugo pravo Unije.
Κανόνες ταξινόμησης για συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου
Pravila o klasifikaciji UI sustava kao visokorizičnih
1. Ανεξαρτήτως του αν ένα σύστημα ΤΝ διατίθεται στην αγορά ή τίθεται σε λειτουργία ανεξάρτητα από τα προϊόντα που αναφέρονται στα στοιχεία α) και β), το συγκεκριμένο σύστημα ΤΝ θεωρείται υψηλού κινδύνου όταν πληρούνται αμφότερες οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
1. Bez obzira na to stavlja li se UI sustav na tržište ili u upotrebu neovisno o proizvodima iz točaka (a) i (b) taj se UI sustav smatra visokorizičnim ako su ispunjena oba sljedeća uvjeta:
α)
το σύστημα ΤΝ προορίζεται να χρησιμοποιηθεί ως κατασκευαστικό στοιχείο ασφάλειας ενός προϊόντος ή το σύστημα ΤΝ είναι το ίδιο προϊόν που καλύπτεται από την ενωσιακή νομοθεσία εναρμόνισης που παρατίθεται στο παράρτημα Ι·
(a)
UI sustav namijenjen je za korištenje kao sigurnosna komponenta proizvoda ili je UI sustav sam po sebi proizvod koji je obuhvaćen zakonodavstvom Unije o usklađivanju navedenim u Prilogu I.;
β)
το προϊόν του οποίου κατασκευαστικό στοιχείο ασφάλειας σύμφωνα με το στοιχείο α) είναι το σύστημα ΤΝ ή το ίδιο το σύστημα ΤΝ ως προϊόν απαιτείται να υποβληθεί σε αξιολόγηση της συμμόρφωσης από τρίτο μέρος με σκοπό τη διάθεση του εν λόγω προϊόντος στην αγορά ή τη θέση του σε λειτουργία, δυνάμει της ενωσιακής νομοθεσίας εναρμόνισης που παρατίθεται στο παράρτημα I.
(b)
za proizvod čija je sigurnosna komponenta na temelju točke (a) UI sustav ili UI sustav koji je sam po sebi proizvod zahtijeva se ocjenjivanje sukladnosti koje provodi treća strana radi stavljanja na tržište ili stavljanja u upotrebu tog proizvoda na temelju zakonodavstva Unije o usklađivanju navedenog u Prilogu I.
2. Πέραν των συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου που αναφέρονται στην παράγραφο 1, θεωρούνται υψηλού κινδύνου και τα συστήματα ΤΝ που αναφέρονται στο παράρτημα III.
2. Uz visokorizične UI sustave iz stavka 1., u visokorizične sustave ubrajaju se UI sustavi iz Priloga III.
3. Κατά παρέκκλιση από την παράγραφο 2, σύστημα ΤΝ που αναφέρεται στο παράρτημα ΙΙΙ δεν θεωρείται υψηλού κινδύνου, εάν δεν ενέχει σημαντικό κίνδυνο βλάβης για την υγεία, την ασφάλεια ή τα θεμελιώδη δικαιώματα φυσικών προσώπων, μεταξύ άλλων μην επηρεάζοντας ουσιωδώς το αποτέλεσμα της λήψης αποφάσεων.
3. Odstupajući od stavka 2., UI sustav iz Priloga III. ne smatra se visokorizičnim ako ne predstavlja znatan rizik od štete za zdravlje, sigurnost ili temeljna prava fizičkih osoba, među ostalim ako bitno ne utječe na ishod donošenja odluka.
Το πρώτο εδάφιο εφαρμόζεται όταν πληρούται οποιαδήποτε από τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
Prvi podstavak primjenjuje se ako je ispunjen bilo koji od sljedećih uvjeta:
α)
το σύστημα ΤΝ προορίζεται να εκτελεί μια περιορισμένη διαδικαστική εργασία·
(a)
UI sustav namijenjen je obavljanju uske postupovne zadaće;
β)
το σύστημα ΤΝ προορίζεται να βελτιώνει το αποτέλεσμα μιας ανθρώπινης δραστηριότητας που έχει ολοκληρωθεί προηγουμένως·
(b)
UI sustav namijenjen je poboljšanju rezultata prethodno dovršene ljudske aktivnosti;
γ)
το σύστημα ΤΝ προορίζεται να εντοπίζει μοτίβα λήψης αποφάσεων ή αποκλίσεις από προηγούμενα μοτίβα λήψης αποφάσεων και δεν αποσκοπεί να αντικαταστήσει ή να επηρεάσει την προηγουμένως ολοκληρωθείσα ανθρώπινη αξιολόγηση, χωρίς κατάλληλη ανθρώπινη επανεξέταση· ή
(c)
UI sustav namijenjen je otkrivanju obrazaca donošenja odluka ili odstupanja od ranijih obrazaca donošenja odluka i ne bi trebao zamijeniti prethodno dovršenu ljudsku procjenu niti na nju utjecati, bez odgovarajućeg preispitivanja koje provodi čovjek; ili
δ)
το σύστημα ΤΝ προορίζεται να εκτελέσει προπαρασκευαστικό καθήκον αξιολόγησης για τους σκοπούς των περιπτώσεων χρήσης που απαριθμούνται στο παράρτημα III.
(d)
UI sustav namijenjen je obavljanju pripremne zadaće za ocjenjivanje relevantno za slučajeve upotrebe navedene u Prilogu III.
Κατά παρέκκλιση από το πρώτο εδάφιο, ένα σύστημα ΤΝ που αναφέρεται στο παράρτημα III θεωρείται σε κάθε περίπτωση υψηλού κινδύνου, όταν το σύστημα ΤΝ διενεργεί κατάρτιση προφίλ φυσικών προσώπων.
Ne dovodeći u pitanje prvi podstavak, UI sustav iz Priloga III. uvijek se smatra visokorizičnim ako taj UI sustav izrađuje profile fizičkih osoba.
4. Ο πάροχος που θεωρεί ότι ένα σύστημα ΤΝ το οποίο αναφέρεται στο παράρτημα III δεν είναι υψηλού κινδύνου, τεκμηριώνει την αξιολόγησή του πριν από τη διάθεση του εν λόγω συστήματος στην αγορά ή τη θέση του σε λειτουργία. Ο εν λόγω πάροχος υπόκειται στην υποχρέωση καταχώρισης που καθορίζεται στο άρθρο 49 παράγραφος 2. Κατόπιν αιτήματος των εθνικών αρμόδιων αρχών, ο πάροχος παρέχει την τεκμηρίωση της αξιολόγησης.
4. Dobavljač koji smatra da UI sustav iz Priloga III. nije visokorizičan dokumentira svoje ocjenjivanje prije stavljanja tog sustava na tržište ili u upotrebu. Takav dobavljač podliježe obvezi registracije utvrđenoj u članku 49. stavku 2. Na zahtjev nacionalnih nadležnih tijela dobavljač dostavlja dokumentaciju o ocjenjivanju.
5. Η Επιτροπή, κατόπιν διαβούλευσης με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Τεχνητής Νοημοσύνης («Συμβούλιο Τεχνητής Νοημοσύνης») και το αργότερο τη 2α Φεβρουαρίου 2026, παρέχει κατευθυντήριες γραμμές που εξειδικεύουν την πρακτική εφαρμογή του παρόντος άρθρου σε ευθυγράμμιση με το άρθρο 96, καθώς και ολοκληρωμένο κατάλογο πρακτικών παραδειγμάτων περιπτώσεων χρήσης συστημάτων ΤΝ υψηλού και μη υψηλού κινδύνου.
5. Komisija, nakon savjetovanja s Europskim vijećem za umjetnu inteligenciju („Vijeće za umjetnu inteligenciju”), a najkasnije 2. veljače 2026., izdaje smjernice u kojima se utvrđuje praktična provedba ovog članka u skladu s člankom 96. zajedno sa sveobuhvatnim popisom praktičnih slučajeva upotrebe UI sustava koji su visokorizični i koji nisu visokorizični.
6. Ανατίθεται στην Επιτροπή η εξουσία να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις σύμφωνα με το άρθρο 97 προκειμένου να τροποποιεί το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 3 του παρόντος άρθρου προσθέτοντας νέες προϋποθέσεις σε εκείνες που καθορίζονται εκεί ή τροποποιώντας τες, όταν υπάρχουν συγκεκριμένα και αξιόπιστα στοιχεία για την ύπαρξη συστημάτων ΤΝ που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παραρτήματος III αλλά δεν ενέχουν σημαντικό κίνδυνο βλάβης για την υγεία, την ασφάλεια ή τα θεμελιώδη δικαιώματα φυσικών προσώπων.
6. Komisija je ovlaštena za donošenje delegiranih akata u skladu s člankom 97. radi izmjene stavka 3. drugog podstavka ovog članka dodavanjem novih uvjeta uvjetima koji su utvrđeni u stavku 3. drugom podstavku ovog članka ili mijenjanjem tih uvjeta ako postoje konkretni i pouzdani dokazi o postojanju UI sustava koji su obuhvaćeni područjem primjene Priloga III., ali ne predstavljaju znatan rizik od štete za zdravlje, sigurnost ili temeljna prava fizičkih osoba.
7. Η Επιτροπή εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις σύμφωνα με το άρθρο 97 προκειμένου να τροποποιεί το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 3 του παρόντος άρθρου διαγράφοντας οποιαδήποτε από τις προϋποθέσεις που καθορίζονται εκεί, όταν υπάρχουν συγκεκριμένα και αξιόπιστα στοιχεία ότι αυτό είναι αναγκαίο για τη διατήρηση του επιπέδου προστασίας της υγείας, της ασφάλειας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό.
7. Komisija donosi delegirane akte u skladu s člankom 97. radi izmjene stavka 3. drugog podstavka ovog članka brisanjem bilo kojeg od uvjeta utvrđenih u stavku 3. drugom podstavku ovog članka ako postoje konkretni i pouzdani dokazi da je to potrebno radi održavanja razine zaštite zdravlja, sigurnosti i temeljnih prava koja je predviđena ovom Uredbom.
8. Οποιαδήποτε τροποποίηση των προϋποθέσεων που καθορίζονται στην παράγραφο 3 δεύτερο εδάφιο η οποία εκδίδεται σύμφωνα με τις παραγράφους 6 και 7 του παρόντος άρθρου δεν μειώνει το συνολικό επίπεδο προστασίας της υγείας, της ασφάλειας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό και διασφαλίζει τη συνοχή με τις κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις που εκδίδονται σύμφωνα με το άρθρο 7 παράγραφος 1 και λαμβάνει υπόψη τις εξελίξεις της αγοράς και της τεχνολογίας.
8. Nijednom izmjenom uvjeta utvrđenih u stavku 3. drugom podstavku donesenom u skladu sa stavcima 6. i 7. ovog članka ne smije se smanjiti ukupna razina zaštite zdravlja, sigurnosti i temeljnih prava koja je predviđena ovom Uredbom te se njome mora osigurati usklađenost s delegiranim aktima donesenima na temelju članka 7. stavka 1. i uzeti u obzir tržišni i tehnološki razvoj.
Τροποποιήσεις του παραρτήματος IIΙ
1. Ανατίθεται στην Επιτροπή η εξουσία να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις σύμφωνα με το άρθρο 97 προκειμένου να τροποποιεί το παράρτημα ΙΙΙ με την προσθήκη ή την τροποποίηση περιπτώσεων χρήσης συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου, όταν πληρούνται αμφότερες οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
1. Komisija je ovlaštena za donošenje delegiranih akata u skladu s člankom 97. radi izmjene Priloga III. dodavanjem ili prilagodbom slučajeva upotrebe visokorizičnih UI sustava ako su ispunjena oba sljedeća uvjeta:
α)
τα συστήματα ΤΝ προορίζονται να χρησιμοποιηθούν σε οποιονδήποτε από τους τομείς που απαριθμούνται στο παράρτημα ΙΙΙ·
(a)
UI sustavi namijenjeni su za korištenje u bilo kojem od područja iz Priloga III.;
β)
τα συστήματα ΤΝ ενέχουν κίνδυνο βλάβης για την υγεία και την ασφάλεια ή δυσμενείς επιπτώσεις στα θεμελιώδη δικαιώματα και ο κίνδυνος αυτός είναι ισοδύναμος ή μεγαλύτερος από τον κίνδυνο βλάβης ή δυσμενών επιπτώσεων που ενέχουν τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου τα οποία αναφέρονται ήδη στο παράρτημα III.
(b)
UI sustavi predstavljaju rizik od štete za zdravlje i sigurnost ili rizik od nepovoljnog utjecaja na temeljna prava, a taj je rizik jednakovrijedan riziku ili veći od rizika od štete ili nepovoljnog utjecaja koji predstavljaju visokorizični UI sustavi već navedeni u Prilogu III.
2. Κατά την αξιολόγηση της προϋπόθεσης της παραγράφου 1 στοιχείο β), η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη τα ακόλουθα κριτήρια:
2. Pri procjeni uvjeta iz stavka 1. točke (b) Komisija uzima u obzir sljedeće kriterije:
α)
τον επιδιωκόμενο σκοπό του συστήματος ΤΝ·
β)
τον βαθμό στον οποίο ένα σύστημα ΤΝ έχει χρησιμοποιηθεί ή είναι πιθανό να χρησιμοποιηθεί·
(b)
stupanj u kojem se UI sustav upotrebljava ili će se vjerojatno upotrebljavati;
γ)
τη φύση και την ποσότητα των δεδομένων που υποβάλλονται σε επεξεργασία και χρησιμοποιούνται από το σύστημα ΤΝ, ιδίως εάν υποβάλλονται σε επεξεργασία ειδικές κατηγορίες δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα·
(c)
prirodu i količinu podataka koje obrađuje i upotrebljava UI sustav, a posebice obrađuju li se posebne kategorije osobnih podataka;
δ)
τον βαθμό στον οποίο το σύστημα ΤΝ ενεργεί αυτόνομα και τη δυνατότητα ενός ανθρώπου να παρακάμψει μια απόφαση ή συστάσεις που ενδέχεται να οδηγήσουν σε πιθανή βλάβη·
(d)
stupanj u kojem UI sustav djeluje autonomno i mogućnost da čovjek nadjača odluku ili preporuke koje bi mogle prouzročiti štetu;
ε)
τον βαθμό στον οποίο η χρήση ενός συστήματος ΤΝ έχει ήδη προκαλέσει βλάβη στην υγεία και την ασφάλεια, έχει δυσμενείς επιπτώσεις στα θεμελιώδη δικαιώματα ή έχει εγείρει σοβαρές ανησυχίες σε σχέση με την πιθανότητα επέλευσης αυτής της βλάβης ή αυτών των δυσμενών επιπτώσεων, όπως καταδεικνύεται, για παράδειγμα, από αναφορές ή τεκμηριωμένους ισχυρισμούς που υποβάλλονται στις εθνικές αρμόδιες αρχές ή από άλλες αναφορές, κατά περίπτωση·
(e)
stupanj u kojem je upotreba UI sustava već prouzročila štetu za zdravlje ili sigurnost ili imala nepovoljan utjecaj na temeljna prava ili izazvala ozbiljnu zabrinutost da bi mogla prouzročiti takvu štetu ili nepovoljan utjecaj, kako je, primjerice, potvrđeno u izvješćima ili dokumentiranim navodima koji su podneseni nacionalnim nadležnim tijelima ili u drugim izvješćima, ovisno o slučaju;
στ)
τη δυνητική έκταση της εν λόγω βλάβης ή των εν λόγω δυσμενών επιπτώσεων, ιδίως όσον αφορά την ένταση και την ικανότητά τους να επηρεάζουν πλήθος προσώπων ή να επηρεάζουν δυσανάλογα μια συγκεκριμένη ομάδα προσώπων·
(f)
potencijalne razmjere takve štete ili takvog nepovoljnog utjecaja, osobito u smislu intenziteta i mogućnosti da pogodi više osoba ili da nerazmjerno pogodi određenu skupinu osoba;
ζ)
τον βαθμό στον οποίο τα δυνητικά ζημιωθέντα ή δυσμενώς θιγόμενα πρόσωπα εξαρτώνται από το αποτέλεσμα που παράγεται με ένα σύστημα ΤΝ, ιδίως διότι για πρακτικούς ή νομικούς λόγους δεν είναι ευλόγως δυνατό να εξαιρεθούν από το εν λόγω αποτέλεσμα·
(g)
stupanj u kojem potencijalno oštećene osobe ili osobe izložene nepovoljnom utjecaju ovise o ishodu upotrebe UI sustava, osobito ako taj ishod nije razumno moguće ne prihvatiti zbog praktičnih ili pravnih razloga;
η)
τον βαθμό στον οποίο υπάρχει ανισορροπία ισχύος ή τα δυνητικά ζημιωθέντα ή δυσμενώς θιγόμενα πρόσωπα βρίσκονται σε ευάλωτη θέση σε σχέση με τον φορέα εφαρμογής ενός συστήματος ΤΝ, ιδίως λόγω κατάστασης, εξουσίας, γνώσεων, οικονομικών ή κοινωνικών περιστάσεων ή ηλικίας·
(h)
stupanj u kojem postoji neravnoteža moći ili su potencijalno oštećene osobe ili osobe izložene nepovoljnom utjecaju u ranjivu položaju u odnosu na subjekt koji uvodi UI sustav, osobito zbog statusa, autoriteta, znanja, ekonomskih ili socijalnih okolnosti ili dobi;
θ)
τον βαθμό στον οποίο το αποτέλεσμα που παράγεται με τη συμμετοχή ενός συστήματος ΤΝ είναι εύκολα διορθώσιμο ή αναστρέψιμο, λαμβανομένων υπόψη των τεχνικών λύσεων που είναι διαθέσιμες για τη διόρθωση ή την αντιστροφή του, οπότε τα αποτελέσματα που έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία, την ασφάλεια ή τα θεμελιώδη δικαιώματα δεν θεωρούνται εύκολα διορθώσιμα ή αναστρέψιμα·
(i)
stupanj u kojem je ishod nastao upotrebom UI sustava lako ispravljiv ili poništiv, uzimajući u obzir tehnička rješenja dostupna za njegovo ispravljanje ili poništenje, pri čemu se smatra da ishodi koji nepovoljno utječu na zdravlje, sigurnost ili temeljna prava nisu lako ispravljivi ili poništivi;
ι)
το μέγεθος και την πιθανότητα οφέλους από την εφαρμογή του συστήματος ΤΝ για άτομα, ομάδες ή την κοινωνία γενικότερα, περιλαμβανομένων των δυνατών βελτιώσεων στην ασφάλεια των προϊόντων·
(j)
razmjer i vjerojatnost koristi od uvođenja UI sustava za pojedince, skupine ili društvo u cjelini, uključujući moguća poboljšanja sigurnosti proizvoda;
ια)
τον βαθμό στον οποίο το ισχύον ενωσιακό δίκαιο προβλέπει:
(k)
stupanj u kojem se postojećim pravom Unije predviđaju:
i)
αποτελεσματικά μέτρα επανόρθωσης σε σχέση με τους κινδύνους που ενέχει ένα σύστημα ΤΝ, με εξαίρεση τις αξιώσεις αποζημίωσης·
i.
djelotvorne mjere pravne zaštite od rizika koji predstavlja UI sustav, uz iznimku zahtjevâ za naknadu štete;
ii)
αποτελεσματικά μέτρα για την πρόληψη ή την ουσιαστική ελαχιστοποίηση των εν λόγω κινδύνων.
ii.
djelotvorne mjere za sprečavanje ili što veće smanjenje tih rizika.
3. Ανατίθεται στην Επιτροπή η εξουσία να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις σύμφωνα με το άρθρο 97 προκειμένου να τροποποιεί τον κατάλογο του παραρτήματος ΙΙΙ αφαιρώντας συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου, όταν πληρούνται αμφότερες οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
3. Komisija je ovlaštena za donošenje delegiranih akata u skladu s člankom 97. radi izmjene popisa iz Priloga III. uklanjanjem visokorizičnih UI sustava ako su ispunjena oba sljedeća uvjeta:
α)
το σχετικό σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου δεν ενέχει πλέον σημαντικούς κινδύνους για τα θεμελιώδη δικαιώματα, την υγεία ή την ασφάλεια, λαμβανομένων υπόψη των κριτηρίων που παρατίθενται στην παράγραφο 2·
(a)
dotični visokorizični UI sustav više ne predstavlja znatan rizik za temeljna prava, zdravlje ili sigurnost, uzimajući u obzir kriterije navedene u stavku 2.;
β)
η διαγραφή δεν μειώνει το συνολικό επίπεδο προστασίας της υγείας, της ασφάλειας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων βάσει του ενωσιακού δικαίου.
(b)
brisanjem se ne smanjuje ukupna razina zaštite zdravlja, sigurnosti i temeljnih prava na temelju prava Unije.
Συμμόρφωση με τις απαιτήσεις
1. Τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις που καθορίζονται στο παρόν τμήμα, λαμβανομένου υπόψη του επιδιωκόμενου σκοπού τους, καθώς και της γενικώς αναγνωρισμένης τεχνολογίας αιχμής για την ΤΝ και τις συναφείς με την ΤΝ τεχνολογίες. Το σύστημα διαχείρισης κινδύνου που αναφέρεται στο άρθρο 9 λαμβάνεται υπόψη κατά τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τις εν λόγω απαιτήσεις.
1. Visokorizični UI sustavi mora ispunjavati zahtjeve utvrđene u ovom odjeljku, uzimajući u obzir njihovu namjenu i općepriznata najnovija dostignuća u području umjetne inteligencije i tehnologija povezanih s umjetnom inteligencijom. Pri osiguravanju ispunjavanja tih zahtjeva u obzir se uzima sustav upravljanja rizikom iz članka 9.
2. Όταν ένα προϊόν περιέχει σύστημα ΤΝ, στο οποίο εφαρμόζονται οι απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού, καθώς και οι απαιτήσεις της ενωσιακής νομοθεσίας εναρμόνισης που παρατίθεται στο παράρτημα I τμήμα Α, οι πάροχοι οφείλουν να διασφαλίζουν ότι το προϊόν τους συμμορφώνεται πλήρως με όλες τις εφαρμοστέες απαιτήσεις της ενωσιακής νομοθεσίας εναρμόνισης. Για να εξασφαλιστεί η συμμόρφωση των συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου που αναφέρονται στην παράγραφο 1 με τις απαιτήσεις που καθορίζονται στο παρόν τμήμα και προκειμένου να διασφαλιστεί η συνέπεια, να αποφευχθεί η επικάλυψη και να ελαχιστοποιηθούν οι πρόσθετες επιβαρύνσεις, οι πάροχοι έχουν την επιλογή να ενσωματώνουν, κατά περίπτωση, τις αναγκαίες διαδικασίες δοκιμών και υποβολής αναφορών, τις πληροφορίες και την τεκμηρίωση που παρέχουν σχετικά με το προϊόν τους στην τεκμηρίωση και στις διαδικασίες που υφίστανται ήδη και απαιτούνται βάσει της ενωσιακής νομοθεσίας εναρμόνισης που παρατίθεται στο παράρτημα I τμήμα Α.
2. Ako proizvod sadržava UI sustav na koji se primjenjuju zahtjevi ove Uredbe i zahtjevi zakonodavstva Unije o usklađivanju iz odjeljka A Priloga I., dobavljači su odgovorni za osiguravanje potpune usklađenosti njihova proizvoda sa svim primjenjivim zahtjevima na temelju primjenjivog zakonodavstva Unije o usklađivanju. Pri osiguravanju usklađenosti visokorizičnih UI sustava iz stavka 1. sa zahtjevima utvrđenima u ovom odjeljku te kako bi se osigurala dosljednost, izbjeglo udvostručavanje i na najmanju moguću mjeru svela dodatna opterećenja, dobavljači imaju mogućnost da potrebne postupke testiranja i izvješćivanja, informacije i dokumentaciju koje pružaju u vezi sa svojim proizvodom prema potrebi integriraju u dokumentaciju i postupke koji već postoje i koji se zahtijevaju na temelju zakonodavstva Unije o usklađivanju navedenog u odjeljku A Priloga I.
Σύστημα διαχείρισης κινδύνου
Sustav upravljanja rizikom
1. Θεσπίζεται, υλοποιείται, τεκμηριώνεται και διατηρείται σύστημα διαχείρισης κινδύνου σε σχέση με τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου.
1. Za visokorizične UI sustave uspostavlja se, primjenjuje i održava sustav upravljanja rizikom te se o njemu vodi dokumentacija.
2. Ως σύστημα διαχείρισης κινδύνου νοείται μια συνεχής επαναληπτική διαδικασία που σχεδιάζεται και διατρέχει όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής ενός συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου και η οποία απαιτεί τακτική συστηματική επανεξέταση και επικαιροποίηση. Περιλαμβάνει τις ακόλουθες ενέργειες:
2. Sustav upravljanja rizikom shvaća se kao kontinuiran iterativan proces koji se planira i izvodi tijekom cijelog životnog ciklusa visokorizičnog UI sustava i koji je potrebno redovito i sustavno preispitivati i ažurirati. Obuhvaća sljedeće korake:
α)
τον προσδιορισμό και την ανάλυση των γνωστών και ευλόγως προβλέψιμων κινδύνων που μπορεί να ενέχει το σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου για την υγεία, την ασφάλεια ή τα θεμελιώδη δικαιώματα, όταν το σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου χρησιμοποιείται σύμφωνα με τον επιδιωκόμενο σκοπό του·
(a)
utvrđivanje i analizu poznatih i razumno predvidljivih rizika koje visokorizični UI sustav može predstavljati za zdravlje, sigurnost ili temeljna prava kada se visokorizični UI sustav koristi u skladu sa svojom namjenom;
β)
την εκτίμηση και την αξιολόγηση των κινδύνων που ενδέχεται να προκύψουν όταν το σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου χρησιμοποιείται σύμφωνα με τον επιδιωκόμενο σκοπό του και υπό συνθήκες ευλόγως προβλέψιμης κακής χρήσης·
(b)
procjenjivanje i evaluaciju rizika koji mogu nastati pri korištenju visokorizičnog UI sustava u skladu s njegovom namjenom i u uvjetima razumno predvidljive pogrešne upotrebe;
γ)
την αξιολόγηση άλλων δυνητικών κινδύνων με βάση την ανάλυση των δεδομένων που συλλέγονται από το σύστημα παρακολούθησης μετά τη διάθεση στην αγορά που αναφέρεται στο άρθρο 72·
(c)
evaluaciju drugih potencijalnih rizika na temelju analize podataka prikupljenih sustavom praćenja nakon stavljanja na tržište iz članka 72.;
δ)
τη θέσπιση κατάλληλων και στοχευμένων μέτρων διαχείρισης κινδύνου για την αντιμετώπιση των κινδύνων που εντοπίζονται κατ’ εφαρμογή του στοιχείου α).
(d)
donošenje odgovarajućih i ciljanih mjera upravljanja rizikom osmišljenih za uklanjanje rizika utvrđenih na temelju točke (a).
3. Το παρόν άρθρο αφορά μόνο όσους κινδύνους μπορούν εύλογα να μετριαστούν ή να εξαλειφθούν μέσω της ανάπτυξης ή του σχεδιασμού του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου ή της παροχής επαρκών τεχνικών πληροφοριών.
3. Rizici iz ovog članka odnose se samo na one rizike koji se mogu razumno ublažiti ili ukloniti razvijanjem ili dizajnom visokorizičnog UI sustava ili pružanjem adekvatnih tehničkih informacija.
4. Τα μέτρα διαχείρισης κινδύνου που αναφέρονται στην παράγραφο 2 στοιχείο δ) λαμβάνουν δεόντως υπόψη τις επιπτώσεις και την ενδεχόμενη αλληλεπίδραση που προκύπτουν από τη συνδυασμένη εφαρμογή των απαιτήσεων που καθορίζονται στο παρόν τμήμα, με στόχο να ελαχιστοποιηθούν αποτελεσματικότερα οι κίνδυνοι, επιτυγχάνοντας παράλληλα κατάλληλη ισορροπία κατά την εφαρμογή των μέτρων για την εκπλήρωση των απαιτήσεων αυτών.
4. U mjerama upravljanja rizikom iz stavka 2. točke (d) na odgovarajući način uzimaju se u obzir učinci i moguća interakcija koji proizlaze iz kombinirane primjene zahtjeva utvrđenih u ovom odjeljku, u cilju djelotvornijeg svođenja rizika na najmanju moguću mjeru i istodobnog postizanja odgovarajuće ravnoteže u provedbi mjera za ispunjavanje tih zahtjeva.
5. Τα μέτρα διαχείρισης κινδύνου που αναφέρονται στην παράγραφο 2 στοιχείο δ) είναι τέτοια, ώστε ο σχετικός υπολειπόμενος κίνδυνος που συνδέεται με κάθε παράγοντα κινδύνου, καθώς και ο συνολικός υπολειπόμενος κίνδυνος των συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου, να κρίνονται αποδεκτοί.
5. Mjere upravljanja rizikom iz stavka 2. točke (d) takve su da su relevantni preostali rizik povezan sa svakom pojedinom opasnošću kao i cjelokupni preostali rizik visokorizičnih UI sustava procijenjeni prihvatljivima.
Κατά τον προσδιορισμό των καταλληλότερων μέτρων διαχείρισης κινδύνου, εξασφαλίζονται τα εξής:
Pri utvrđivanja najprikladnijih mjera upravljanja rizikom osigurava se sljedeće:
α)
εξάλειψη ή μείωση των κινδύνων που εντοπίζονται και αξιολογούνται κατ’ εφαρμογή της παραγράφου 2, στον βαθμό που αυτό είναι τεχνικά εφικτό, μέσω επαρκούς σχεδιασμού και ανάπτυξης του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου·
(a)
uklanjanje ili smanjenje rizika utvrđenih i evaluiranih na temelju stavka 2. u mjeri u kojoj je to tehnički izvedivo putem adekvatnog dizajna i razvoja visokorizičnog UI sustava;
β)
κατά περίπτωση, εφαρμογή κατάλληλων μέτρων μετριασμού και ελέγχου για την αντιμετώπιση κινδύνων που δεν μπορούν να εξαλειφθούν·
(b)
prema potrebi, provedba adekvatnih mjera za ublažavanje i kontrolu rizika koji se ne mogu ukloniti;
γ)
παροχή των πληροφοριών που απαιτούνται δυνάμει του άρθρου 13 και, κατά περίπτωση, κατάρτιση των φορέων εφαρμογής.
(c)
pružanje informacija koje se zahtijevaju u skladu s člankom 13. i, prema potrebi, osposobljavanja za subjekte koji uvode sustav.
Για να εξαλειφθούν ή να μειωθούν οι κίνδυνοι που σχετίζονται με τη χρήση του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου, λαμβάνονται δεόντως υπόψη οι τεχνικές γνώσεις, η πείρα, η εκπαίδευση, η κατάρτιση που αναμένονται από τον φορέα εφαρμογής και το πιθανό πλαίσιο στο οποίο προορίζεται να χρησιμοποιηθεί το σύστημα.
U cilju uklanjanja ili smanjenja rizika povezanih s korištenjem visokorizičnog UI sustava u obzir se na odgovarajući način uzimaju tehničko znanje, iskustvo, obrazovanje i osposobljavanje koje treba očekivati od subjekta koji uvodi sustav te pretpostavljeni kontekst u kojem se sustav namjerava koristiti.
6. Τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου υποβάλλονται σε δοκιμή για τον σκοπό του προσδιορισμού των πιο κατάλληλων και στοχευμένων μέτρων διαχείρισης κινδύνου. Η δοκιμή διασφαλίζει ότι τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου λειτουργούν με συνέπεια για τον επιδιωκόμενο σκοπό τους και ότι συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις που καθορίζονται στο παρόν τμήμα.
6. Visokorizični UI sustavi testiraju se kako bi se utvrdile najprikladnije i ciljane mjere upravljanja rizikom. Testiranjem se osigurava da visokorizični UI sustavi postojano rade u skladu sa svojom namjenom i da ispunjavaju zahtjeve utvrđene u ovom odjeljku.
7. Οι διαδικασίες δοκιμής μπορούν να περιλαμβάνουν τη διενέργεια δοκιμών σε πραγματικές συνθήκες σύμφωνα με το άρθρο 60.
7. Postupci testiranja mogu uključivati testiranje u stvarnim uvjetima u skladu s člankom 60.
8. Η δοκιμή συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου διενεργείται, κατά περίπτωση, σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας ανάπτυξης και, σε κάθε περίπτωση, πριν από τη διάθεσή τους στην αγορά ή τη θέση τους σε λειτουργία. Η δοκιμή πραγματοποιείται βάσει προκαθορισμένων δεικτών μέτρησης και πιθανολογικών ορίων που είναι κατάλληλα για τον επιδιωκόμενο σκοπό του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου.
8. Visokorizični UI sustavi testiraju se prema potrebi u bilo kojem trenutku razvojnog procesa, a u svakom slučaju prije stavljanja na tržište ili u upotrebu. Testiranje se provodi u odnosu na prethodno definirane parametre i probabilističke pragove koji su primjereni za namjenu visokorizičnog UI sustava.
9. Κατά την εφαρμογή του συστήματος διαχείρισης κινδύνου όπως προβλέπεται στις παραγράφους 1 έως 7, οι πάροχοι εξετάζουν αν, δεδομένου του επιδιωκόμενου σκοπού του, το σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου είναι πιθανό να έχει δυσμενείς επιπτώσεις σε άτομα ηλικίας κάτω των 18 ετών και, κατά περίπτωση, σε άλλες ευάλωτων ομάδες.
9. Pri provedbi sustava upravljanja rizikom predviđenog u stavcima od 1. do 7. dobavljači razmatraju je li vjerojatno da će, s obzirom na njegovu namjenu, visokorizični UI sustav imati nepovoljan utjecaj na osobe mlađe od 18 godina i, prema potrebi, na druge skupine ranjivih osoba.
10. Για τους παρόχους συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου που υπόκεινται σε απαιτήσεις σχετικά με τις εσωτερικές διαδικασίες διαχείρισης κινδύνου βάσει άλλων συναφών διατάξεων του ενωσιακού δικαίου, οι πτυχές που προβλέπονται στις παραγράφους 1 έως 9 μπορούν να αποτελούν μέρος των διαδικασιών διαχείρισης κινδύνου που θεσπίζονται σύμφωνα με το εν λόγω δίκαιο ή να συνδυάζονται με αυτές.
10. Kad je riječ o dobavljačima visokorizičnih UI sustava na koje se primjenjuju zahtjevi u pogledu unutarnjih procesa upravljanja rizikom na temelju drugih relevantnih odredaba prava Unije, aspekti iz stavaka od 1. do 9. mogu biti dio postupaka upravljanja rizikom uspostavljenih na temelju tog prava ili se kombinirati s tim postupcima.
Δεδομένα και διακυβέρνηση δεδομένων
Podaci i upravljanje podacima
1. Τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου τα οποία χρησιμοποιούν τεχνικές οι οποίες περιλαμβάνουν την εκπαίδευση μοντέλων ΤΝ με δεδομένα αναπτύσσονται βάσει συνόλων δεδομένων εκπαίδευσης, επικύρωσης και δοκιμής που πληρούν τα αναφερόμενα στις παραγράφους 2 έως 5 κριτήρια, όποτε χρησιμοποιούνται τέτοια σύνολα δεδομένων.
1. Visokorizični UI sustavi koji upotrebljavaju tehnike s treniranjem UI modelâ s pomoću podataka moraju se razvijati na temelju skupova podataka za treniranje, validaciju i testiranje koji ispunjavaju kriterije kvalitete iz stavaka od 2. do 5. kad god se takvi skupovi podataka upotrebljavaju.
2. Τα σύνολα δεδομένων εκπαίδευσης, επικύρωσης και δοκιμής υπόκεινται σε πρακτικές διακυβέρνησης και διαχείρισης δεδομένων οι οποίες ενδείκνυνται για τον επιδιωκόμενο σκοπό του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου. Οι πρακτικές αυτές αφορούν ειδικότερα:
2. Na skupove podataka za treniranje, validaciju i testiranje primjenjuju se prakse upravljanja i rukovanja podacima prikladne za namjenu visokorizičnog UI sustava. Te se prakse ponajprije odnose na:
α)
τις σχετικές επιλογές σχεδιασμού·
(a)
relevantne odluke o dizajnu;
β)
διαδικασίες συλλογής δεδομένων και την προέλευση των δεδομένων και, στην περίπτωση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, τον αρχικό σκοπό της συλλογής δεδομένων·
(b)
procese prikupljanja podataka i podrijetlo podataka te, u slučaju osobnih podataka, izvornu svrhu prikupljanja podataka;
γ)
σχετικές εργασίες επεξεργασίας της προετοιμασίας των δεδομένων, όπως σχολιασμός, επισήμανση, καθαρισμός, επικαιροποίηση, εμπλουτισμός και ομαδοποίηση·
(c)
relevantne postupke obrade za pripremu podataka, kao što su obilježavanje, označivanje, čišćenje, ažuriranje, obogaćivanje i agregiranje;
δ)
τη διατύπωση παραδοχών, ιδίως όσον αφορά τις πληροφορίες τις οποίες πρέπει να μετρούν και να αντιπροσωπεύουν τα δεδομένα·
(d)
formuliranje pretpostavki, osobito s obzirom na informacije koje bi podaci trebali mjeriti i predstavljati;
ε)
αξιολόγηση της διαθεσιμότητας, της ποσότητας και της καταλληλότητας των απαιτούμενων συνόλων δεδομένων·
(e)
procjenu raspoloživosti, količine i prikladnosti potrebnih skupova podataka;
στ)
εξέταση έναντι πιθανών περιπτώσεων μεροληψίας που ενδέχεται να επηρεάσουν την υγεία και την ασφάλεια των προσώπων, να έχουν αρνητικό αντίκτυπο στα θεμελιώδη δικαιώματα ή να οδηγήσουν σε διακρίσεις που απαγορεύονται βάσει του ενωσιακού δικαίου, ιδίως όταν τα δεδομένα εξόδου επηρεάζουν τα δεδομένα εισόδου για μελλοντικές εργασίες·
(f)
ispitivanje s obzirom na moguće pristranosti koje bi mogle utjecati na zdravlje i sigurnost osoba, imati negativan utjecaj na temeljna prava ili dovesti do diskriminacije zabranjene pravom Unije, posebno ako izlazni podaci utječu na ulazne podatke za buduće operacije;
ζ)
κατάλληλα μέτρα για την ανίχνευση, την πρόληψη και τον μετριασμό πιθανών περιπτώσεων μεροληψίας που εντοπίζονται σύμφωνα με το στοιχείο στ)·
(g)
odgovarajuće mjere za otkrivanje, sprečavanje i ublažavanje mogućih pristranosti utvrđenih u skladu s točkom (f);
η)
τον εντοπισμό σχετικών κενών ή ελλείψεων δεδομένων που παρεμποδίζουν τη συμμόρφωση με τον παρόντα κανονισμό και τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να αντιμετωπιστούν τα εν λόγω κενά και ελλείψεις.
(h)
utvrđivanje relevantnih nedostataka u podacima ili drugih nedostataka koji onemogućuju usklađivanje s ovom Uredbom te načina na koji se ti nedostaci mogu ukloniti.
3. Τα σύνολα δεδομένων εκπαίδευσης, επικύρωσης και δοκιμής είναι συναφή, επαρκώς αντιπροσωπευτικά και, στον μέγιστο δυνατό βαθμό, πλήρη και χωρίς σφάλματα έναντι του επιδιωκόμενου σκοπού. Έχουν τις κατάλληλες στατιστικές ιδιότητες, μεταξύ άλλων, κατά περίπτωση, όσον αφορά τα πρόσωπα ή τις ομάδες προσώπων σε σχέση με τα οποία προορίζεται να χρησιμοποιηθεί το σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου. Αυτά τα χαρακτηριστικά των συνόλων δεδομένων μπορούν να πληρούνται σε επίπεδο μεμονωμένων συνόλων δεδομένων ή συνδυασμού αυτών.
3. Skupovi podataka za treniranje, validaciju i testiranje moraju biti relevantni, dovoljno reprezentativni te, u najvećoj mogućoj mjeri, bez pogrešaka i potpuni s obzirom na namjenu. Moraju imati odgovarajuća statistička obilježja, među ostalim u odnosu na osobe ili skupine osoba u pogledu kojih se visokorizični UI sustav namjerava koristiti, ako je primjenjivo. Te se karakteristike skupova podataka mogu postići na razini pojedinačnih skupova podataka ili na razini kombinacije skupova podataka.
4. Τα σύνολα δεδομένων λαμβάνουν υπόψη, στον βαθμό που απαιτείται από τον επιδιωκόμενο σκοπό, τα χαρακτηριστικά ή τα στοιχεία που προσιδιάζουν σε συγκεκριμένο γεωγραφικό, συγκυριακό, συμπεριφορικό ή λειτουργικό περιβάλλον εντός του οποίου προορίζεται να χρησιμοποιηθεί το σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου.
4. U skupovima podataka moraju se uzeti u obzir, u mjeri u kojoj to iziskuje namjena, karakteristike ili elementi specifični za zemljopisno, kontekstualno, bihevioralno ili radno okruženje u kojem se visokorizični UI sustav namjerava koristiti.
5. Στον βαθμό που είναι απολύτως αναγκαίο για τον σκοπό της διασφάλισης της ανίχνευσης και της διόρθωσης περιπτώσεων μεροληψίας σε σχέση με τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου σύμφωνα με τα στοιχεία στ) και ζ) της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου, οι πάροχοι των εν λόγω συστημάτων μπορούν κατ’ εξαίρεση να επεξεργάζονται ειδικές κατηγορίες δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, με την επιφύλαξη κατάλληλων διασφαλίσεων για τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ελευθερίες των φυσικών προσώπων. Πέραν των διατάξεων που καθορίζονται στους κανονισμούς (ΕΕ) 2016/679 και (ΕΕ) 2018/1725 και στην οδηγία (ΕΕ) 2016/680, για την εν λόγω επεξεργασία πρέπει να πληρούνται όλες οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
5. U mjeri u kojoj je to nužno u svrhu osiguravanja otkrivanja i ispravljanja pristranosti u vezi s visokorizičnim UI sustavima u skladu sa stavkom 2. točkama (f) i (g) ovog članka, dobavljači takvih sustava mogu iznimno obrađivati posebne kategorije osobnih podataka, podložno odgovarajućim zaštitnim mjerama za temeljna prava i slobode fizičkih osoba. Kako bi se takva obrada provela, uz odredbe utvrđene u uredbama (EU) 2016/679 i (EU) 2018/1725 te Direktivi (EU) 2016/680 moraju se ispuniti svi sljedeći uvjeti:
α)
η ανίχνευση και η διόρθωση περιπτώσεων μεροληψίας δεν μπορούν να επιτευχθούν αποτελεσματικά με την επεξεργασία άλλων δεδομένων, περιλαμβανομένων των συνθετικών ή των ανωνυμοποιημένων δεδομένων·
(a)
otkrivanje i ispravljanje pristranosti ne može se djelotvorno postići obradom drugih podataka, uključujući sintetičke ili anonimizirane podatke;
β)
οι ειδικές κατηγορίες δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα υπόκεινται σε τεχνικούς περιορισμούς όσον αφορά την περαιτέρω χρήση των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και σε προηγμένα μέτρα ασφάλειας και προστασίας της ιδιωτικής ζωής, περιλαμβανομένης της ψευδωνυμοποίησης·
(b)
posebne kategorije osobnih podataka podliježu tehničkim ograničenjima u pogledu ponovne upotrebe osobnih podataka i najsuvremenijim mjerama sigurnosti i zaštite privatnosti, uključujući pseudonimizaciju;
γ)
οι ειδικές κατηγορίες δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα υπόκεινται σε μέτρα που διασφαλίζουν ότι τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που υποβάλλονται σε επεξεργασία είναι ασφαλισμένα, προστατεύονται και υπόκεινται σε κατάλληλες διασφαλίσεις, περιλαμβανομένων αυστηρών ελέγχων και τεκμηρίωσης της πρόσβασης, ώστε να αποφεύγεται η κακή χρήση και να διασφαλίζεται ότι μόνο εξουσιοδοτημένα πρόσωπα έχουν πρόσβαση στα εν λόγω δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα με κατάλληλες υποχρεώσεις εμπιστευτικότητας·
(c)
posebne kategorije osobnih podataka podliježu mjerama kojima se osigurava da su obrađeni osobni podaci osigurani i zaštićeni, podložno odgovarajućim zaštitnim mjerama, uključujući stroge kontrole i dokumentaciju pristupa, kako bi se izbjegla pogrešna upotreba i osiguralo da pristup tim osobnim podacima imaju samo ovlaštene osobe i uz odgovarajuće obveze u pogledu povjerljivosti;
δ)
οι ειδικές κατηγορίες δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα δεν διαβιβάζονται, ούτε μεταφέρονται ή προσπελάζονται με άλλον τρόπο από άλλα μέρη·
(d)
posebne kategorije osobnih podataka ne smiju se prenositi, prosljeđivati niti im druge strane smiju na neki drugi način pristupiti;
ε)
οι ειδικές κατηγορίες δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα διαγράφονται μόλις διορθωθεί η μεροληψία ή τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα φθάσουν στο τέλος της περιόδου διατήρησής τους, όποιο από τα δύο συμβεί πρώτο·
(e)
posebne kategorije osobnih podataka brišu se nakon ispravljanja pristranosti ili završetka razdoblja čuvanja osobnih podataka, ovisno o tome što nastupi ranije;
στ)
τα αρχεία των δραστηριοτήτων επεξεργασίας σύμφωνα με τους κανονισμούς (ΕΕ) 2016/679 και (ΕΕ) 2018/1725 και την οδηγία (ΕΕ) 2016/1725 περιλαμβάνουν αιτιολόγηση των λόγων για τους οποίους η επεξεργασία ειδικών κατηγοριών δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα ήταν απολύτως αναγκαία για την ανίχνευση και τη διόρθωση περιπτώσεων μεροληψίας και ο στόχος αυτός δεν μπόρεσε να επιτευχθεί με την επεξεργασία άλλων δεδομένων.
(f)
evidencija aktivnosti obrade na temelju uredaba (EU) 2016/679 i (EU) 2018/1725 te Direktive (EU) 2016/680 sadržava razloge zbog kojih je obrada posebnih kategorija osobnih podataka bila nužna za otkrivanje i ispravljanje pristranosti te zbog kojih se taj cilj nije mogao postići obradom drugih podataka.
6. Σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου που δεν χρησιμοποιούν τεχνικές οι οποίες περιλαμβάνουν την εκπαίδευση μοντέλων ΤΝ, οι παράγραφοι 2 έως 5 εφαρμόζονται μόνο στα σύνολα δεδομένων δοκιμής.
6. Kad je riječ o razvoju visokorizičnih UI sustava u kojima se ne upotrebljavaju tehnike koje uključuju treniranje UI modelâ, stavci od 2. do 5. primjenjuju se samo na skupove podataka za testiranje.
1. Ο τεχνικός φάκελος ενός συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου καταρτίζεται πριν από τη διάθεση του εν λόγω συστήματος στην αγορά ή τη θέση του σε λειτουργία και επικαιροποιείται συνεχώς.
1. Tehnička dokumentacija visokorizičnog UI sustava sastavlja se prije njegova stavljanja na tržište ili u upotrebu te se ažurira.
Ο τεχνικός φάκελος καταρτίζεται κατά τρόπο που να αποδεικνύει ότι το σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις του παρόντος τμήματος και παρέχει στις εθνικές αρμόδιες αρχές και στους κοινοποιημένους οργανισμούς τις απαραίτητες πληροφορίες με σαφή και ολοκληρωμένη μορφή για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης του συστήματος ΤΝ με τις εν λόγω απαιτήσεις. Περιέχει τουλάχιστον τα στοιχεία που καθορίζονται στο παράρτημα ΙV. Οι ΜΜΕ, περιλαμβανομένων των νεοφυών επιχειρήσεων, μπορούν να παρέχουν τα στοιχεία του τεχνικού φακέλου που καθορίζονται στο παράρτημα IV με απλουστευμένο τρόπο. Για τον σκοπό αυτόν, η Επιτροπή θεσπίζει απλουστευμένο έντυπο τεχνικού φακέλου με στόχο τις ανάγκες των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων. Όταν μια ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένης νεοφυούς επιχείρησης, επιλέγει να παράσχει τις πληροφορίες που απαιτούνται στο παράρτημα IV με απλουστευμένο τρόπο, χρησιμοποιεί το έντυπο που αναφέρεται στην παρούσα παράγραφο. Οι κοινοποιημένοι οργανισμοί αποδέχονται το έντυπο για τους σκοπούς της αξιολόγησης της συμμόρφωσης.
Tehnička dokumentacija sastavlja se tako da se njome dokaže da visokorizični UI sustav ispunjava zahtjeve utvrđene u ovom odjeljku te da se nacionalnim nadležnim tijelima i prijavljenim tijelima na jasan i sveobuhvatan način pruže informacije potrebne za ocjenjivanje usklađenosti UI sustava s tim zahtjevima. Tehnička dokumentacija sadržava barem elemente utvrđene u Prilogu IV. MSP-ovi, uključujući start-up poduzeća, mogu elemente tehničke dokumentacije iz Priloga IV. dostaviti na pojednostavnjen način. U tom cilju Komisija utvrđuje pojednostavnjeni obrazac za tehničku dokumentaciju namijenjen potrebama malih poduzeća i mikropoduzeća. Ako MSP, uključujući start-up poduzeće, odluči na pojednostavnjen način dostaviti informacije koje se zahtijevaju u Prilogu IV., koristi se obrascem na koji se upućuje u ovom stavku. Prijavljena tijela prihvaćaju taj obrazac u svrhu ocjenjivanja sukladnosti.
2. Όταν ένα σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου που σχετίζεται με προϊόν το οποίο καλύπτεται από την ενωσιακή νομοθεσία εναρμόνισης που παρατίθεται στο παράρτημα I τμήμα Α διατίθεται στην αγορά ή τίθεται σε λειτουργία, καταρτίζεται ενιαίος τεχνικός φάκελος που περιέχει όλες τις πληροφορίες που καθορίζονται στην παράγραφο 1, καθώς και τις πληροφορίες που απαιτούνται βάσει των εν λόγω νομικών πράξεων.
2. Ako se na tržište ili u upotrebu stavlja visokorizični UI sustav povezan s proizvodom koji je obuhvaćen zakonodavstvom Unije o usklađivanju navedenim u odjeljku A Priloga I., sastavlja se jedinstvena tehnička dokumentacija koja sadržava sve informacije utvrđene u stavku 1., kao i informacije koje se zahtijevaju tim pravnim aktima.
3. Ανατίθεται στην Επιτροπή η εξουσία να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις σύμφωνα με το άρθρο 97, προκειμένου να τροποποιεί το παράρτημα IV, όταν απαιτείται, ώστε να εξασφαλίζεται ότι, λαμβανομένης υπόψη της τεχνικής προόδου, ο τεχνικός φάκελος παρέχει όλες τις πληροφορίες που είναι απαραίτητες για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης του συστήματος με τις απαιτήσεις του παρόντος τμήματος.
3. Komisija ja ovlaštena za donošenje delegiranih akata u skladu s člankom 97. radi izmjene, prema potrebi, Priloga IV. kako bi se osiguralo da, s obzirom na tehnički napredak, tehnička dokumentacija sadržava sve informacije potrebne za ocjenjivanje usklađenosti sustava sa zahtjevima utvrđenima u ovom odjeljku.
1. Τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου επιτρέπουν τεχνικά την αυτόματη καταγραφή συμβάντων (αρχεία καταγραφής) καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής του συστήματος.
1. Kod visokorizičnih UI sustava mora biti tehnički omogućeno automatsko evidentiranje događaja („evidencija”) tijekom cijelog životnog ciklusa sustava.
2. Προκειμένου να διασφαλιστεί ένα επίπεδο ιχνηλασιμότητας της λειτουργίας του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου που ενδείκνυται για τον επιδιωκόμενο σκοπό του συστήματος, οι ικανότητες καταγραφής καθιστούν δυνατή την καταγραφή συμβάντων σχετικά με:
2. Kako bi se osigurala određena razina sljedivosti funkcioniranja visokorizičnog UI sustava koja je u skladu s namjenom sustava, funkcije evidentiranja događaja omogućuju evidentiranje događaja relevantnih za:
α)
τον προσδιορισμό καταστάσεων που μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα να παρουσιάζει κίνδυνο το σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου κατά την έννοια του άρθρου 79 παράγραφος 1 ή να οδηγήσουν σε ουσιαστική τροποποίηση·
(a)
utvrđivanje situacija koje mogu dovesti do toga da visokorizični UI sustav predstavlja rizik u smislu članka 79. stavka 1. ili do znatne izmjene;
β)
τη διευκόλυνση της παρακολούθησης μετά τη διάθεση στην αγορά που αναφέρεται στο άρθρο 72· και
(b)
olakšavanje praćenja nakon stavljanja na tržište iz članka 72.; i
γ)
την παρακολούθηση της λειτουργίας των συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου που αναφέρεται στο άρθρο 26 παράγραφος 5.
(c)
praćenje rada visokorizičnih UI sustava iz članka 26. stavka 5.
3. Για τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου που αναφέρονται στο παράρτημα ΙΙΙ σημείο 1) στοιχείο α), οι ικανότητες καταγραφής παρέχουν τουλάχιστον:
3. Kad je riječ o visokorizičnim UI sustavima iz točke 1. podtočke (a) Priloga III., funkcijama evidentiranja evidentira se najmanje:
α)
καταγραφή της περιόδου κάθε χρήσης του συστήματος (ημερομηνία και ώρα έναρξης και ημερομηνία και ώρα λήξης κάθε χρήσης)·
(a)
razdoblje svake upotrebe sustava (datum i vrijeme početka te datum i vrijeme završetka svake upotrebe);
β)
τη βάση δεδομένων αναφοράς βάσει της οποίας έχουν ελεγχθεί τα δεδομένα εισόδου από το σύστημα·
(b)
referentna baza podataka s kojom je sustav usporedio ulazne podatke;
γ)
τα δεδομένα εισόδου για τα οποία η αναζήτηση οδήγησε σε αντιστοίχιση·
(c)
ulazni podaci za koje je pretragom utvrđena podudarnost;
δ)
την ταυτοποίηση των φυσικών προσώπων που συμμετέχουν στην επαλήθευση των αποτελεσμάτων, όπως αναφέρεται στο άρθρο 14 παράγραφος 5.
(d)
identitet fizičkih osoba iz članka 14. stavka 5. koje su sudjelovale u provjeri rezultatâ.
Διαφάνεια και πληροφόρηση των φορέων εφαρμογής
Transparentnost i pružanje informacija subjektima koji uvode sustav
1. Τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου σχεδιάζονται και αναπτύσσονται κατά τρόπο που διασφαλίζει ότι η λειτουργία τους είναι επαρκώς διαφανής, ώστε οι φορείς εφαρμογής να είναι σε θέση να ερμηνεύουν τα στοιχεία εξόδου ενός συστήματος και να τα χρησιμοποιούν κατάλληλα. Διασφαλίζεται ο κατάλληλος τύπος και βαθμός διαφάνειας με σκοπό την επίτευξη συμμόρφωσης με τις σχετικές υποχρεώσεις του παρόχου και του φορέα εφαρμογής οι οποίες καθορίζονται στο τμήμα 3.
1. Visokorizični UI sustavi dizajniraju se i razvijaju na takav način da se osigura da je njihov rad dovoljno transparentan kako bi se subjektima koji uvode sustav omogućilo da tumače izlazne podatke sustava i primjereno ih upotrebljavaju. Osiguravaju se odgovarajuća vrsta i stupanj transparentnosti kako bi se ispunile relevantne obveze dobavljača i subjekta koji uvodi sustav utvrđene u odjeljku 3.
2. Τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου συνοδεύονται από οδηγίες χρήσης σε κατάλληλο ψηφιακό μορφότυπο ή με άλλο τρόπο, οι οποίες περιλαμβάνουν συνοπτικές, πλήρεις, ορθές και σαφείς πληροφορίες που είναι συναφείς, προσβάσιμες και κατανοητές από τους φορείς εφαρμογής.
2. Visokorizičnim UI sustavima prilažu se upute za korištenje u odgovarajućem digitalnom ili drugom formatu sa sažetim, potpunim, točnim i jasnim informacijama koje su subjektima koji uvode sustav relevantne, pristupačne i razumljive.
3. Οι οδηγίες χρήσης περιλαμβάνουν τουλάχιστον τις ακόλουθες πληροφορίες:
3. Upute za korištenje sadržavaju barem sljedeće informacije:
α)
την ταυτότητα και τα στοιχεία επικοινωνίας του παρόχου και, κατά περίπτωση, του εξουσιοδοτημένου αντιπροσώπου του·
(a)
identitet i kontaktne podatke dobavljača i, ako je primjenjivo, njegova ovlaštenog zastupnika;
β)
τα χαρακτηριστικά, τις ικανότητες και τους περιορισμούς των επιδόσεων του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου, μεταξύ άλλων:
(b)
karakteristike, sposobnosti i ograničenja učinkovitosti visokorizičnog UI sustava, uključujući:
i)
τον επιδιωκόμενο σκοπό του·
ii)
το επίπεδο ακρίβειας, περιλαμβανομένων των δεικτών μέτρησης, της στιβαρότητας και της κυβερνοασφάλειας, που αναφέρεται στο άρθρο 15 και με βάση το οποίο έχει δοκιμαστεί και επικυρωθεί το σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου και το οποίο μπορεί να αναμένεται, καθώς και κάθε γνωστή και προβλέψιμη περίσταση που μπορεί να έχει αντίκτυπο στο εν λόγω αναμενόμενο επίπεδο ακρίβειας, στιβαρότητας και κυβερνοασφάλειας·
ii.
razinu točnosti, uključujući njezine parametre, te razinu otpornosti i kibernetičke sigurnosti iz članka 15. u odnosu na koju je visokorizični UI sustav testiran i validiran i koja se može očekivati, te sve poznate i predvidljive okolnosti koje mogu utjecati na tu očekivanu razinu točnosti, otpornosti i kibernetičke sigurnosti;
iii)
οποιαδήποτε γνωστή ή προβλέψιμη περίσταση που σχετίζεται με τη χρήση του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου σύμφωνα με τον επιδιωκόμενο σκοπό του ή υπό συνθήκες ευλόγως προβλέψιμης κακής χρήσης, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια ή για τα θεμελιώδη δικαιώματα που αναφέρονται στο άρθρο 9 παράγραφος 2·
iii.
sve poznate ili predvidljive okolnosti povezane s korištenjem visokorizičnog UI sustava u skladu s njegovom namjenom ili u uvjetima razumno predvidljive pogrešne upotrebe koje mogu prouzročiti rizike za zdravlje i sigurnost ili temeljna prava iz članka 9. stavka 2.;
iv)
κατά περίπτωση, τις τεχνικές ικανότητες και τα χαρακτηριστικά του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου για την παροχή πληροφοριών που είναι σημαντικές για την επεξήγηση των στοιχείων εξόδου του·
iv.
ako je primjenjivo, tehničke sposobnosti i karakteristike visokorizičnog UI sustava za pružanje informacija koje su relevantne za objašnjenje njegovih izlaznih podataka;
v)
κατά περίπτωση, τις επιδόσεις του όσον αφορά συγκεκριμένα πρόσωπα ή ομάδες προσώπων στα οποία προορίζεται να χρησιμοποιηθεί το σύστημα·
v.
prema potrebi, učinkovitost sustava u odnosu na konkretne osobe ili skupine osoba na kojima se sustav namjerava koristiti;
vi)
κατά περίπτωση, προδιαγραφές για τα δεδομένα εισόδου ή οποιαδήποτε άλλη σχετική πληροφορία όσον αφορά τα σύνολα δεδομένων εκπαίδευσης, επικύρωσης και δοκιμής που χρησιμοποιούνται, δεδομένου του επιδιωκόμενου σκοπού του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου·
vi.
prema potrebi, specifikacije ulaznih podataka ili sve ostale relevantne informacije o korištenim skupovima podataka za treniranje, validaciju i testiranje, uzimajući u obzir namjenu visokorizičnog UI sustava;
vii)
κατά περίπτωση, πληροφορίες που επιτρέπουν στους φορείς εφαρμογής να ερμηνεύουν τα στοιχεία εξόδου του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου και να τα χρησιμοποιούν κατάλληλα·
vii.
ako je primjenjivo, informacije koje subjektima koji uvode sustav omogućuju tumačenje izlaznih podataka visokorizičnog UI sustava i njihovu prikladnu upotrebu;
γ)
τις αλλαγές στο σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου και τις επιδόσεις του, όπως έχουν προκαθοριστεί από τον πάροχο κατά τη στιγμή της αρχικής αξιολόγησης της συμμόρφωσης, εάν υπάρχουν·
(c)
eventualne promjene visokorizičnog UI sustava i njegove učinkovitosti koje je dobavljač unaprijed odredio u trenutku početnog ocjenjivanja sukladnosti;
δ)
τα μέτρα ανθρώπινης εποπτείας που αναφέρονται στο άρθρο 14, περιλαμβανομένων των τεχνικών μέτρων που εφαρμόζονται για να διευκολυνθεί η ερμηνεία των στοιχείων εξόδου των συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου από τους φορείς εφαρμογής·
(d)
mjere ljudskog nadzora iz članka 14., uključujući tehničke mjere uvedene kako bi se subjektima koji uvode sustav olakšalo tumačenje izlaznih podataka visokorizičnih UI sustava;
ε)
τους αναγκαίους υπολογιστικούς πόρους και πόρους υλισμικού, την αναμενόμενη διάρκεια ζωής του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου και τυχόν απαραίτητα μέτρα συντήρησης και φροντίδας, περιλαμβανομένης της συχνότητάς τους, για να διασφαλιστεί η ορθή λειτουργία του εν λόγω συστήματος ΤΝ, μεταξύ άλλων όσον αφορά τις επικαιροποιήσεις του λογισμικού·
(e)
potrebne računalne i hardverske resurse, očekivani životni ciklus visokorizičnog UI sustava i sve potrebne mjere održavanja i brige, uključujući njihovu učestalost, kako bi se osiguralo pravilno funkcioniranje tog UI sustava, što se odnosi i na softverska ažuriranja;
στ)
κατά περίπτωση, περιγραφή των μηχανισμών που περιλαμβάνονται στο σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου η οποία επιτρέπει στους φορείς εφαρμογής να συλλέγουν, να αποθηκεύουν και να ερμηνεύουν ορθά τα αρχεία καταγραφής σύμφωνα με το άρθρο 12.
(f)
prema potrebi, opis mehanizama uključenih u visokorizični UI sustav koji omogućuje subjektima koji uvode sustav da pravilno prikupljaju, pohranjuju i tumače evidenciju u skladu s člankom 12.
1. Τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου σχεδιάζονται και αναπτύσσονται κατά τέτοιο τρόπο, μεταξύ άλλων με κατάλληλα εργαλεία διεπαφής ανθρώπου-μηχανής, ώστε να μπορούν να εποπτεύονται αποτελεσματικά από φυσικά πρόσωπα κατά τη διάρκεια της περιόδου χρήσης τους.
1. Visokorizični UI sustavi dizajniraju se i razvijaju na takav način, među ostalim s odgovarajućim alatima sučelja čovjek-stroj, da ih fizičke osobe mogu djelotvorno nadzirati tijekom njihove upotrebe.
2. Η ανθρώπινη εποπτεία αποσκοπεί στην πρόληψη ή την ελαχιστοποίηση των κινδύνων για την υγεία, την ασφάλεια ή τα θεμελιώδη δικαιώματα που ενδέχεται να προκύψουν, όταν ένα σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου χρησιμοποιείται σύμφωνα με τον επιδιωκόμενο σκοπό του ή υπό συνθήκες ευλόγως προβλέψιμης κακής χρήσης, ιδίως όταν οι κίνδυνοι αυτοί εξακολουθούν να υφίστανται παρά την εφαρμογή άλλων απαιτήσεων που καθορίζονται στο παρόν τμήμα.
2. Cilj je ljudskog nadzora spriječiti ili što više smanjiti rizike za zdravlje, sigurnost ili temeljna prava koji se mogu pojaviti tijekom upotrebe visokorizičnog UI sustava u skladu s njegovom namjenom ili u uvjetima razumno predvidljive pogrešne upotrebe, osobito ako takvi rizici i dalje postoje unatoč primjeni drugih zahtjeva utvrđenih u ovom odjeljku.
3. Τα μέτρα εποπτείας είναι ανάλογα με τους κινδύνους, το επίπεδο αυτονομίας και το πλαίσιο χρήσης του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου και εξασφαλίζονται είτε με ένα είτε και με τα δύο από τα ακόλουθα είδη μέτρων:
3. Mjere nadzora razmjerne su rizicima, razini autonomije i kontekstu korištenja visokorizičnog UI sustava, a osiguravaju se barem jednom od sljedećih vrsta mjera:
α)
μέτρα που προσδιορίζονται και ενσωματώνονται, όταν είναι τεχνικά εφικτό, στο σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου από τον πάροχο πριν από τη διάθεσή του στην αγορά ή τη θέση του σε λειτουργία·
(a)
mjerama koje dobavljač utvrđuje i ugrađuje, ako je to tehnički izvedivo, u visokorizični UI sustav prije njegova stavljanja na tržište ili u upotrebu;
β)
μέτρα που προσδιορίζονται από τον πάροχο πριν από τη διάθεση του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου στην αγορά ή τη θέση του σε λειτουργία και είναι σκόπιμο να εφαρμόζονται από τον φορέα εφαρμογής.
(b)
mjerama koje dobavljač utvrđuje prije stavljanja visokorizičnog UI sustava na tržište ili u upotrebu, a koje su primjerene da ih provodi subjekt koji uvodi sustav.
4. Για την εφαρμογή των παραγράφων 1, 2 και 3, το σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου παρέχεται στον φορέα εφαρμογής κατά τρόπο ώστε να επιτρέπεται στα φυσικά πρόσωπα στα οποία έχει ανατεθεί ανθρώπινη εποπτεία, με τρόπο κατάλληλο και αναλογικό
4. Za potrebe provedbe stavaka 1., 2. i 3. visokorizični UI sustav isporučuje se subjektu koji uvodi sustav na takav način da fizičke osobe kojima je povjeren ljudski nadzor mogu, ako je to potrebno i razmjerno:
α)
να κατανοούν σωστά τις σχετικές ικανότητες και τους περιορισμούς του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου και να είναι σε θέση να παρακολουθούν δεόντως τη λειτουργία του, μεταξύ άλλων με σκοπό τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση ανωμαλιών, δυσλειτουργιών και απροσδόκητων επιδόσεων·
(a)
pravilno razumjeti relevantne kapacitete i ograničenja visokorizičnog UI sustava i biti sposobne na odgovarajući način pratiti njegov rad, među ostalim radi otkrivanja i uklanjanja nepravilnosti, disfunkcija i neočekivanih rezultata;
β)
να παραμένουν ενήμερα για την πιθανή τάση αυτόματης εξάρτησης ή υπέρμετρης εξάρτησης από τα στοιχεία εξόδου που παράγονται από σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου (μεροληψία αυτοματισμού), ειδικότερα για τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου που χρησιμοποιούνται προκειμένου να παρέχουν πληροφορίες ή συστάσεις για αποφάσεις που πρόκειται να ληφθούν από φυσικά πρόσωπα·
(b)
biti na oprezu u pogledu moguće tendencije automatskog ili pretjeranog oslanjanja na izlazne podatke visokorizičnog UI sustava („automatizacijska pristranost”), osobito kad je riječ o visokorizičnim UI sustavima koji se upotrebljavaju za davanje informacija ili preporuka na temelju kojih odluke donose fizičke osobe;
γ)
να ερμηνεύουν ορθά τα στοιχεία εξόδου του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου, λαμβάνοντας υπόψη, για παράδειγμα, τα διαθέσιμα εργαλεία και τις μεθόδους ερμηνείας·
(c)
točno protumačiti izlazne podatke visokorizičnog UI sustava, uzimajući u obzir, primjerice, dostupne alate i metode za tumačenje;